Kiểm toán hoạt động trong lĩnh vực quản lý và xử lý nước thải khu công nghiệp: Tiếp cận từ quan điểm kinh tế

NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KIEÅM TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG TRONG LÓNH VÖÏC<br /> QUAÛN LYÙ VAØ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI KHU COÂNG NGHIEÄP:<br /> <br /> TIEÁP CAÄN TÖØ QUAN ÑIEÅM KINH TEÁ<br /> TS. Lê Doãn Hoài*<br /> TS. Nguyễn Viết Hãnh*<br /> Ths. Nguyễn Thị Quỳnh Nga*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> M<br /> ục đích của bài báo nhằm làm rõ cơ sở lý luận về kiểm toán hoạt động và phân tích<br /> hệ thống quản lý và xử lý nước thải khu công nghiệp (KCN), từ đó chỉ ra cách thức áp<br /> dụng loại hình kiểm toán hoạt động trong các cuộc kiểm toán nước thải KCN tại Việt<br /> Nam. Kết quả nghiên cứu chỉ ra: việc đánh giá tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả trong<br /> công tác quản lý là tương đối khó khăn do khó xác định các yếu tố đầu vào của hoạt động quản lý nước thải<br /> KCN. Mặt khác, KTV nên sử dụng yếu tố như chất lượng nước mặt, nước ngầm, khối lượng nước thải được<br /> thu gom và chất lượng nước thải sau khi xử lý như là chỉ số để đánh giá tính hiệu lực của hoạt động thu<br /> gom và xử lý nước thải. Bên cạnh đó, KTV nên xem xét khả năng thu gom tối đa nước thải của hệ thống<br /> thu gom nước thải KCN và công suất xử lý nước thải tối đa của các nhà máy xử lý nước thải như là chỉ số<br /> so sánh để đánh giá tính hiệu quả của hoạt động thu gom và xử lý nước thải.<br /> Từ khóa: Kiểm toán nước thải công nghiệp, tính kinh tế, tính hiệu quả, tính hiệu lực.<br /> Conducting performance audit in the field of industrial wastewater treatment at industrial zones:<br /> approach from an economic point of view<br /> The article aims to clarify the rationale of performance and to analyze industrial wastewater management<br /> and treatment systems, thus shows how to apply performance audit in the audits of industrial wastewater in<br /> Vietnam. The results indicate that the assessment of the economy, efficiency and effectiveness in management<br /> is relatively difficult, as it is difficult to determine the inputs of wastewater management activities in the<br /> industrial zones. On the other hand, auditors should use factors such as surface water quality, groundwater,<br /> volume of wastewater to be collected and quality of treated wastewater as indicators to assess the effectiveness<br /> of collection activities and wastewater treatment. In addition, auditors should consider the maximum<br /> capacity of wastewater collection from the industrial park wastewater collection system and the maximum<br /> wastewater treatment capacity of the wastewater treatment plants as comparison index for evaluation the<br /> effectiveness of wastewater collection and treatment.<br /> Keywords: Industrial wastewater auditing, the economy, efficiency and effectiveness.<br /> <br /> 1. Đặt vấn đề ta hiện nay KTMT vẫn là một lĩnh vực tương đối<br /> <br /> Mặc dù kiểm toán môi trường (KTMT) nói mới [8;9]. Do đó, việc triển khai các cuộc KTMT<br /> chung và kiểm toán nước thải khu công nghiệp và kiểm toán nước thải KCN gặp nhiều khó khăn<br /> (KCN) nói riêng đã được phát triển mạnh mẽ ở và thách thức. Ở thời điểm hiện tại, Việt Nam chưa<br /> nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, ở nước có một hướng dẫn kiểm toán cụ thể nào trong lĩnh<br /> <br /> *Phòng Kiểm toán Môi trường - Vụ Hợp tác Quốc tế, Kiểm toán nhà nước<br /> <br /> 28 Số 117 - tháng 7/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> vực môi trường nói chung và kiểm toán nước thải Tính hiệu lực: Tính hiệu lực được xác định<br /> KCN nói riêng. Phần lớn các cuộc kiểm toán đã như là kết quả cuối cùng của quá trình hoạt động,<br /> thực hiện chủ yếu là các cuộc kiểm toán tài chính là đánh giá mức độ thực hiện các mục tiêu, mục<br /> và kiểm toán tuân thủ dựa vào các hướng dẫn của đích đã được định trước cho mỗi hoạt động, dự<br /> INTOSAI, ASOSAI và một số quốc gia khác trên án hoặc một chương trình [1]. Mặc dù, có những<br /> thế giới. Tuy nhiên, hệ thống luật pháp về bảo vệ quan điểm khác nhau về tính hiệu lực với những<br /> môi trường (BVMT) ở mỗi quốc gia tương đối hệ thống đánh giá khác nhau, tuy nhiên phần lớn<br /> khác nhau. Do đó, bài báo này tiến hành làm rõ đều có quan điểm chung là việc hoàn thành mục<br /> cơ sở lý luận về kiểm toán hoạt động (KTHĐ) và tiêu đã đề ra. Như vậy, điểm quan trọng trong kiểm<br /> phân tích hệ thống quản lý và xử lý nước thải KCN toán tính hiệu lực (E1) là xem xét giữa kết quả kỳ<br /> ở nước ta, từ đó chỉ ra cách thức áp dụng loại hình vọng với kết quả thực tế đạt được và có thể được<br /> KTHĐ trong các cuộc kiểm toán nước thải KCN, xác định như sau:<br /> góp phần phát triển loại hình KTHĐ trong các<br /> cuộc kiểm toán nước thải KCN tại Việt Nam.<br /> 2. Quan điểm kinh tế về tính kinh tế, tính hiệu<br /> quả và tính hiệu lực Từ (1), chúng ta có thể thấy, nếu E1=1 thì kết<br /> Trong bất kỳ quá trình hoạt động của một tổ quả thực tế bằng kết quả kỳ vọng và có thể kế luận<br /> quá trình hoạt động của tổ chức, chương trình hay<br /> chức đều liên quan đến yếu tố đầu vào, quá trình<br /> dự án đạt được mục tiêu đặt ra. Nếu E11, thì năng nhiệm vụ thẩm định phê duyệt ĐTM. Các dự<br /> đầu ra thực tế nhỏ hơn kết quả đầu ra tối đa, chúng án còn lại thuộc thẩm quyền cấp phép và phê duyệt<br /> ta có thể kết luận rằng quá trình hoạt động của tổ của UBND các tỉnh có dự án trên địa bàn quản lý.<br /> chức, chương trình, hay dự án không đạt được hiệu<br /> Sau khi đã được cấp giấy phép đầu tư, khi Dự<br /> quả tối đa.<br /> án được xây dựng và hoàn thành, cơ quan chức<br /> Tính kinh tế: Tính kinh tế có thể được định năng sẽ thẩm định và xem xét cấp giấy xác nhận<br /> nghĩa là việc đánh giá chi phí cho các nguồn lực hoàn thành công trình BVMT (Thông tư 35/2015/<br /> đầu vào có sử dụng một cách tiết kiệm và hợp lý TT-BTNMT). Thông thường, Giấy chứng nhận<br /> hay không [5]. Trong đó các khoản chi phí đầu hoàn thành BVMT sẽ được cấp bởi cơ quan đã thẩm<br /> vào bao gồm: việc lựa chọn các yếu tố đầu vào định và phê duyệt ĐTM. Trong trường hợp UBND<br /> thay thế, mức giá của các yếu tố đầu vào, phương tỉnh cấp giấy xác nhận hoàn thành công trình đối<br /> án kết hợp các yếu tố đầu vào, quy trình công với các dự án đã được Bộ TN&MT phê duyệt ĐTM<br /> nghệ và quản lý... Như vậy, điểm quan trọng trong thì phải có giấy ủy quyền của Bộ TN&MT. Sau khi<br /> kiểm toán tính kinh tế là so sánh các hạng mục chi có giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT,<br /> phí đầu vào thực tế với các hạng mục chi phí đầu dự án đi vào hoạt động thử trong vòng 06 tháng,<br /> vào tối thiểu. Do đó, tính kinh tế (E3) có thể được các cơ quan chức năng thẩm định và cấp phép xả<br /> xác định như sau: thải vào nguồn nước (Luật Tài nguyên nước số<br /> 17/2012/QH13). Việc thanh tra, kiểm tra và giám<br /> sát các hoạt động BVMT của KCN được thực hiện<br /> bởi các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ,<br /> Ban ngành và các cấp Chính quyền địa phương. Hệ<br /> Từ (3) chúng ta có thể thấy, nếu E3>1 thì đầu thống kiểm soát các hoạt động liên quan đến nước<br /> vào thực tế lớn hơn đầu vào tối thiểu, do đó chúng thải KCN được mô tả bằng Sơ đồ 2:<br /> ta có thể kết luận rằng chương trình,<br /> dự án không đạt được tính kinh tế. Nếu<br /> E3=1, thì đầu vào thực tế bằng với đầu<br /> vào tối thiếu, do đó chúng ta có thể kết<br /> luận rằng chương trình, dự án hay quá<br /> trình hoạt động của tổ chức đạt được<br /> tính kinh tế.<br /> 3. Hướng tiếp cận kiểm toán dựa<br /> trên quan điểm kinh tế<br /> 3.1. Đối với hoạt động quản lý nước<br /> thải KCN<br /> <br /> Để KCN chính thức đi vào hoạt động,<br /> trước hết KCN và các doanh nghiệp hoạt động Như vậy, mục tiêu của hoạt động quản lý nước<br /> trong KCN phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi thải KCN là đảm bảo các bên liên quan thực hiện<br /> trường (ĐTM), kế hoạch BVMT được phê duyệt đúng chức năng nhiệm vụ của mình và tuân thủ<br /> bởi cơ quan có thẩm quyền như Bộ TN&MT hoặc những cam kết cũng như các quy phạm pháp luật<br /> UBND tỉnh (Thông tư 35/2015/TT-BTNMT). về BVMT. Do đó, trọng tâm của một cuộc kiểm<br /> Trong đó, các dự án có quy mô lớn, dự án chủ toán đối với hoạt động quản lý nước thải KCN<br /> trương của Chính phủ, Quốc hội hoặc những là xem xét mức độ tuân thủ các quy phạm pháp<br /> ngành nghề sản xuất kinh doanh thuộc thẩm luật về BVMT của các cơ quan quản lý liên quan:<br /> quyền của Bộ TN&MT, thì Bộ TN&MT có chức (i) Quy trình và chất lượng thẩm định ĐTM, Kế<br /> <br /> 30 Số 117 - tháng 7/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> hoạch BVMT, đề án BVMT; (ii) Quy trình và chất khi xả vào nguồn tiếp nhận dưới sự giám sát của<br /> lượng cấp giấy phép hoàn thành công trình; (iii) hệ thống quan trắc tự động và quan trắc định kỳ.<br /> Quy trình và chất lượng cấp giấy phép xả nước thải Như vậy, mục tiêu của hoạt động thu gom và xử<br /> vào nguồn nước; (iv) Các kết luận và thực hiện lý nước thải là thu gom và xử lý hết nước thải và<br /> các kiến nghị của công tác thanh kiểm tra, giám đảm bảo chất lượng nước thải sau khi thải ra môi<br /> sát của cơ quan chức năng. Mặt khác, để tiến hành trường đạt tiêu chuẩn như đã cam kết trong ĐTM,<br /> các hoạt động quản lý nước thải KCN, các cơ quan kế hoạch BVMT hoặc đề án BVMT của KCN. Chất<br /> chức năng cần phải sử dụng các yếu tố đầu vào như: lượng nước thải sau khi xử lý phải đảm bảo giảm<br /> nguồn nhân lực, các phương tiện kỹ thuật cần thiết thiểu mức tối đa các tác động vào môi trường, con<br /> phục vụ cho công tác thanh kiểm tra, giám sát. Do người và hệ sinh thái. Do đó, khi tiến hành kiểm<br /> đó, khi tiến hành đánh giá tính hiệu quả, tính kinh toán cần thiết phải xem xét; (i) hệ thống thu gom<br /> tế trong hoạt động quản lý nước thải KCN, KTV và quá trình vận hành của hệ thống xử lý nước<br /> nên xem xét đến các khía cạnh và yếu tố đầu vào thải; (ii) chất lượng nước thải sau khi đã xử lý và<br /> như đã đề cập ở trên. những tác động đến môi trường, con người và hệ<br /> sinh thái. Mặt khác, để hệ thống thu gom và xử lý<br /> 3.2. Hoạt động thu gom, xử lý nước thải KCN <br /> nước thải đi vào hoạt động thì cần phải có các yếu<br /> Hệ thống thu gom và thoát nước KCN được tách tố đầu vào như đội ngũ nhân lực để vận hành, điện,<br /> riêng thành hai hệ thống là hệ thống thoát nước các hóa chất cần thiết, các thiết bị giám sát theo dõi<br /> mưa và hệ thống thu gom nước thải KCN được để điều chỉnh hóa chất đầu vào đảm bảo chất lượng<br /> thiết kế và xây dựng theo cam kết trong ĐTM, kế nước thải đầu ra. Do đó, khi tiến hành, KTV nên<br /> hoạch BVMT hoặc đề án BVMT của KCN đã được xem xét các yếu tố đầu vào để đánh giá tính kinh<br /> phê duyệt. Nước thải sau khi thu gom được chuyển tế, tính hiệu quả của các hoạt động thu gom và xử<br /> về nhà máy xử lý nước thải tập trung để xử lý trước lý nước thải KCN.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận đúng chức năng nhiệm vụ của mình đối với các<br /> 4.1. Đối với hoạt động quản lý nước thải KCN hoạt động quản lý nước thải bao gồm; (i) Quy trình<br /> Như đã đề cập ở trên, mục tiêu cơ bản của các và chất lượng thẩm định ĐTM, kế hoạch BVMT<br /> hoạt động quản lý là đảm báo các bên thực hiện hay đề án BVMT chi tiết; (ii) Quy trình và chất<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 117 - tháng 7/2017 31<br /> NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI<br /> <br /> lượng cấp giấy phép hoàn thành công trình; (iii) Mặc dù khó khăn khi đánh giá tính hiệu lực<br /> Quy trình và chất lượng cấp giấy phép xả nước thải thông qua tác động môi trường của hoạt động thu<br /> vào nguồn nước; (iv) Các kết luận và thực hiện các gom và xử lý nước thải KCN, KTV vẫn có thể đánh<br /> kiến nghị của công tác thanh kiểm tra, giám sát của giá tính hiệu lực thông qua số lượng nước thải được<br /> cơ quan chức năng. Chúng có thể được xác định thu gom và chất lượng nước thải sau khi đã xử lý.<br /> như là kết quả đầu ra của quá trình quản lý và sử Điều này là do số lượng nước thải được thu gom<br /> dụng để đánh giá tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả và chất lượng nước thải đầu ra được xác định ngay<br /> của quá trình quản lý. Tuy nhiên, để đánh giá được từ khâu xây dựng và lập kế hoạch BVMT và chúng<br /> tính kinh tế, tính hiệu lực, tính hiệu quả đối với được xác định như mục tiêu ban đầu của hoạt động<br /> công tác quản lý cần phải xác định được các yếu tố thu gom và xử lý nước thải.<br /> đầu vào của hệ thống quản lý như: nguồn nhân lực, Đánh giá tính hiệu quả: Đánh giá tính hiệu quả<br /> hệ thống các quy phạm pháp luật liên quan đến các là việc so sánh giữa đầu ra thực tế và đầu ra tối đa<br /> hoạt động xả thải của KCN, các văn bản, quy trình quá trình hoạt động của một tổ chức, một chương<br /> cấp phép, phê duyệt, các phương tiện kỹ thuật cần trình hay một dự án với cùng lượng yếu tố đầu vào.<br /> thiết phục vụ cho công tác thanh kiểm tra, giám sát, Thông thường việc đánh giá tính hiệu quả là xem<br /> thời gian triển khai các hoạt động quản lý, trong xét lượng sản phẩm đầu ra của quá trình hoạt động.<br /> khi các yếu tố đầu vào này tương đối khó xác định. Đối với hoạt động thu gom và xử lý nước thải, thì<br /> 4.2. Đối với hoạt động thu gom và xử lý nước lượng đầu ra thông thường là số lượng nước thải<br /> thải KCN được thu gom và xử lý trên các yếu tố đầu vào như<br /> lượng hóa chất để xử lý nước thải, điện, nhân công,<br /> Mục tiêu cơ bản của hoạt động thu gom và xử lý<br /> thiết bị máy móc, vv... Do đó, khi đánh giá tính<br /> nước thải KCN là số lượng nước thải phát sinh từ hiệu quả của hoạt động thu gom và xử lý nước thải,<br /> các hoạt động công nghiệp được thu gom và chất KTV nên xem xét giữa công suất thiết kế hoạt động<br /> lượng nước thải sau khi xử lý thải ra môi trường. tối đa trên yếu tố đầu vào dự kiến khi lập kế hoạch<br /> Trong đó, chất lượng nước thải sau khi xử lý xả so với khối lượng nước thải thực tế được xử lý trên<br /> thải vào nguồn tiếp nhận có thể tác động vào môi yếu tố đầu vào thực tế. Tuy nhiên, KTV cũng cần<br /> trường sống, gây ô nhiễm nước mặt và nước ngầm. lưu ý bản thân các yếu tố đầu vào là không đồng<br /> Do đó, khi tiến hành kiểm toán, ngoài việc xem xét nhất. Do đó, KTV nên đồng nhất các yếu tố đầu<br /> mức độ tuân thủ các cam kết và các quy phạm pháp vào bằng cách xác định các khoản chi phí bỏ ra đối<br /> luật BVMT, KTV cũng cần xem xét đến những tác với các yếu tố đầu vào hay nói cách khác, KTV nên<br /> động môi trường của nước thải sau xử lý đối với xem xét tính hiệu quả của các hoạt động thu gom<br /> nguồn nước mặt, nước ngầm và hệ sinh thái. và xử lý nước thải trong khái niệm hiệu quả kinh tế.<br /> Đánh giá tính hiệu lực: Đánh giá tính hiệu lực Bên cạnh đó, mục tiêu của hoạt động thu gom<br /> là việc so sánh giữa kết quả đầu ra thực tế và kết nước thải và mục tiêu của các hoạt động xử lý là<br /> quả đầu ra kỳ vọng đối với quá trình hoạt động khác nhau, đôi khi được quản lý và vận hành bởi<br /> của một tổ chức, một chương trình hay một dự án. các tổ chức khác nhau. Trong đó, mục tiêu của các<br /> Trong hoạt động thu gom và xử lý nước thải KCN, hoạt động thu gom nước thải là số lượng nước thải<br /> mục tiêu cơ bản là giảm thiểu tối đa những tác được thu gom hết, không rò rỉ, còn mục tiêu của<br /> động mà nước thải công nghiệp gây ra đối với môi hoạt động xử lý nước thải là toàn bộ lượng nước<br /> trường và hệ sinh thái bao gồm: những tác động thải đã được thu gom sau khi xử lý. Do đó, trong<br /> đến nguồn nước mặt, nước ngầm, hệ sinh thái, sức trường hợp hoạt động thu gom và xử lý nước thải<br /> khỏe con người... Trên thực tế, hầu hết những cam được vận hành và quản lý bởi hai tổ chức khác<br /> kết BVMT của các KCN không lượng hóa mức độ nhau, KTV nên đánh giá tính hiệu quả riêng biệt<br /> tác động ngay từ khâu xây dựng và lập ĐTM, kế đối với hai hoạt động này để xác định trách nhiệm<br /> hoạch BVMT hay đề án BVMT chi tiết. của các bên tham gia một cách minh bạch.<br /> <br /> 32 Số 117 - tháng 7/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />  Đánh giá tính kinh tế: Đánh giá tính kinh tế gom hết và chất lượng nước thải sau khi xử lý đã<br /> là việc so sánh giữa chi phí đầu vào tối thiểu và chi được cam kết trong ĐTM, đề án BVMT hay kế<br /> phí đầu vào thực tế để vận hành hệ thống thu gom hoạch BVMT như là chỉ số cơ bản để đánh giá<br /> và xử lý nước thải hoạt động. Trong đó, chi phí đầu tính hiệu lực của hoạt động động thu gom và xử<br /> vào cho hoạt động thu gom và xử lý nước thải bao lý nước thải. Bên cạnh đó, thì khả năng thu gom<br /> gồm các khoản chi phí: nhân công, điện, các loại nước thải tối đa và công suất xử lý nước thải tối đa<br /> hóa chất đầu vào và khấu hao tài sản cố định, thuế, có thể được xem xét như là chỉ số so sánh để đánh<br /> v.v... Do đó, ngoài việc xác định các khoản mục chi giá tính hiệu quả của hoạt động thu gom và xử lý<br /> phí đầu vào để vận hành hệ thống thì KTV cũng nước thải. Các hạng mục như chi phí nhân công,<br /> cần phải xác định các khoản chi phí đầu vào tối chi phí hóa chất, chi phí điện vận hành hệ thống,<br /> thiểu. Trong quá trình xác định chi phí đầu vào tối chi phí khấu hao, v.v..., có thể được sử dụng như<br /> thiểu, KTV nên xem xét hai khía cạnh là số lượng là chỉ số để đánh giá tính kinh tế của hệ thống thu<br /> đầu vào tối thiểu để vận hành hệ thống là bao nhiêu gom và xử lý nước thải.<br /> và giá của các khoản mục các yếu tố đầu vào hiện<br /> tại đã ở mức thấp nhất chưa. Sau khi xác định được<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> tổng chi phí đầu vào tối thiểu, KTV so sánh với chi<br /> 1. GS.TS Đoàn Xuân Tiên, (2016), Hệ thống<br /> phí đầu vào thực tế mà hệ thống đang hoạt động.<br /> Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước, Nhà Xuất<br /> 5. Kết luận và kiến nghị bản Thống kê.<br /> 2. GAO, (2011), Government Auditing<br /> Cho đến nay, kiểm toán môi trường là một trong<br /> Standards, United States Government<br /> những công cụ quản lý hữu hiệu trong công tác Accountability Office, GAO-12-331G.<br /> bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ở nhiều 3. CCAF, (2008), The Role of Supreme Audit<br /> quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, ở nước ta hiện Institutions in International Development,<br /> nay, nhận thức về KTMT và triển khai, áp dụng các Canadian Comprehensive Audit<br /> cuộc KTMT theo loại hình kiểm toán hoạt động Foundation, Number 7051912.<br /> vẫn gặp nhiều khó khăn. Do đó, nghiên cứu này với 4. INTOSAI, (2016), Guidance on Conducting<br /> Performance Audit with an Environmental<br /> mục đích là làm rõ cơ sở lý luận về kiểm toán hoạt<br /> Perspective, INTOSAI, ISSAI 5110.<br /> động và phân tích hệ thống quản lý và xử lý nước<br /> 5. Jan Østergaard, (2016), Bài giảng giới thiệu<br /> thải KCN ở nước ta, từ đó chỉ ra cách thức áp dụng về quyền hạn, chức năng và nhiệm vụ của<br /> loại hình kiểm toán hoạt động trong các cuộc kiểm Kiểm toán nhà nước Đan Mạch, Chương<br /> toán nước thải KCN, nhằm góp phần phát triển trình đào tạo kiểm toán môi trường Đan<br /> loại hình kiểm toán hoạt động trong các cuộc kiểm Mạch 25 – 26/10/2016.<br /> toán nước thải KCN tại Việt Nam. 6. Thông tư số: 35/2015/TT-BTNMT về bảo vệ<br /> môi trường khu kinh tế, khu công nghiệp,<br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy việc đánh giá tính khu chế xuất, khu công nghệ cao, ngày 30<br /> kinh tế, hiệu lực và hiệu quả trong công tác quản lý tháng 6 năm 2015 của Bộ TNMT.<br /> là tương đối khó khăn, do khó xác định các yếu tố 7. Luật Tài nguyên nước số: 17/2012/QH13,<br /> đầu vào một cách riêng biệt đối với một KCN khi Quốc hội nước CHXHCNVN khóa XIII, kỳ<br /> họp thứ 3 thông qua ngày 21/6/2012.<br /> tiến hành kiểm toán. Do đó, đối với hoạt động quản<br /> 8. Phan Trường Giang, (2016), Phát triển<br /> lý, KTV nên tập trung vào tính tuân thủ những quy<br /> kiểm toán môi trường ở KTNN - hướng đi<br /> phạm pháp luật về BVMT và xác định trách nhiệm phù hợp với xu hướng và thông lệ quốc tế,<br /> của các tổ chức có liên quan trong quá trình thực Tạp chí nghiên cứu khoa học kiểm toán, số<br /> thi nhiệm vụ nhà nước về quản lý môi trường. 103-5/2016.<br /> 9. Lê Doãn Hoài và Nguyễn Viết Hãnh, (2016),<br /> Mặt khác, đối với các hoạt động thu gom và xử<br /> Kiểm toán môi trường tại Việt Nam: Thời<br /> lý nước thải, KTV nên xem xét chất lượng nước cơ và thách thức, Tạp chí Nghiên cứu Khoa<br /> mặt, nước ngầm, số lượng nước thải được thu học Kiểm toán, số 103-5/2016.<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 117 - tháng 7/2017 33<br />