Kiến thức, thái độ và thực hành về kế hoạch hóa gia đình của phụ nữ ở tỉnh Long An

KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ THỰC HÀNH VỀ KẾ HOẠCH HÓA<br /> GIA ĐÌNH CỦA PHỤ NỮ Ở TỈNH LONG AN<br /> Trần Thị Liễu*, Đặng Thị Hà**<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác ñịnh tỷ lệ phụ nữ có kiến thức ñúng , thái ñộ ñúng và thực hành<br /> ñúng về kế hoạch hoá gia ñình ở tỉnh Long An<br /> Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang và phân tích. Phụ nữ có chồng trong<br /> nhóm tuổi từ 18 ñến 49 sinh sống ở tỉnh Long An. Xử lý và phân tích số liệu bằng phần<br /> mềm SPSS 16.0 STATA. 10<br /> Kết quả:Tỷ lệ phụ nữ có kiến thức ñúng về số con là 98,4%,thời ñiểm sinh con là<br /> 83,9% , về sẩy thai 83,1% , khoảng cách sinh con là 77%<br /> Tỷ lệ phụ nữ có thái ñộ ñúng về việc không có con trai và kế hoạch hoá gia ñình<br /> lần lượt là 67.5% và 86.,6%.Tỷ lệ phụ nữ thực hành ñúng về kế hocạch hoá gia ñình là<br /> 41,6%. Phụ nữ nhận thông tin về kế hoạch hoá gia ñình từ cán bộ y tế là 67,7%.<br /> Kết luận: Nghiên cứu cho thấy nguồn cung cấp thông tin về kế hoạch hoá gia<br /> ñình của phụ nữ tin tuởng là cán bộ y tế nhằm nâng cao kỹ năng giáo dục sức khỏe cho<br /> ñội ngũ này.<br /> Từ khóa: kế hoạch hoá gia ñình, cán bộ y tế.<br /> ABSTRACT<br /> KNOWLEDGE, ATTITUDE AND PRACTICE OF FAMILY PLANNING OF<br /> WOMEN IN LONG AN PROVINCE<br /> Dang Thi Ha*, Doan Thi Van**<br /> Objectives : To determine the percentage of women with right knowledge, right<br /> attitude, and right practice about Family planning program in Long An province.<br /> Method: Research uses cross-sectional descriptive and analytical<br /> study.Researched population - married women who are the age of 18-49 are living in<br /> Long An Province. Encoding and analyzing data are carried out by SPSS software 16.0<br /> and STATA 10.<br /> Results:The percentage of women who have right knowledge of number of<br /> children is 98.4%; of timing birth is 83.9%; of abortion is 83.1%; of spacing birth is<br /> 77%. The percentage of women who have right attitude of no having a son and Family<br /> planning are 67.5% and 86.,6%. The percentage of women who have right practice<br /> about Family planning is 41.6%. Women receive information of Family planning from<br /> health worker accounting for 67.75%<br /> Conclusion: This research result will provide medical staff with information<br /> about Family planning of women in order to propagandize, educate, consult effectively.<br /> Keywords: Family planning program, health worker.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Kế hoạch hóa gia ñình (KHHGĐ) là nỗ lực của nhà nước, cũng như của xã hội<br /> ñể giúp mỗi cá nhân, cặp vợ chồng chủ ñộng, tự nguyện quyết ñịnh số con, thời gian<br /> sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh. KHHGĐ giúp các cặp vợ chồng bảo vệ sức<br /> Sở Y tế tỉnh Long An *; Khoa ĐDKTYH-Đại học Y Dược TPHCM **<br /> Liên hệ : TS.BS Đặng Thị Hà – ĐT: 0913115025- Email:dangha0511@yahoo.com<br /> <br /> khỏe, nuôi dạy con có trách nhiệm, phù hợp với chuẩn mực xã hội và ñiều kiện sống của<br /> gia ñình [6], [8].<br /> Bà mẹ thực hiện tốt KHHGĐ sẽ tránh ñược những hao tổn ñến sức khỏe do<br /> mang thai và sinh nhiều lần, cải thiện ñược thể chất và tinh thần cho cả mẹ và con, có<br /> thời gian chăm sóc, nuôi dạy con tốt [3].<br /> Chương trình KHHGĐ ñã ñược triển khai ở Long An từ năm 1976, ñã ñạt ñược<br /> thành công nhất ñịnh. Tỷ lệ sinh năm 2007 là 17, 63%o, giảm bình quân 0,40,5%o/năm. Tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên giảm từ 39% năm 1976 xuống còn 8% năm<br /> 2007. Tỷ lệ cặp vợ chồng chấp nhận biện pháp tránh thai hiện ñại trên 70%. Tuy nhiên,<br /> trong năm 2008 và năm 2009, tỷ lệ sinh của tỉnh tăng ñột biến, năm 2008 tăng 1,2%o,<br /> năm 2009 tỷ lệ này tiếp tục tăng 0,6%o. Tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên cũng tăng 0,30,4%/năm. Số người chấp nhận BPTT có hiệu quả cao như triệt sản , dụng cụ tử cung<br /> (DCTC) không ñạt chỉ tiêu kế hoạch ñề ra [4].<br /> Trước tình hình này, chúng tôi muốn ñánh giá kiến thức (KT), thái ñộ (TĐ), thực<br /> hành (TH) của phụ nữ ở ñộ tuổi sinh ñẻ có chồng, ñể hiểu nguyên nhân trên, ñồng thời<br /> ñề xuất những giải pháp kiềm hãm tình hình tăng sinh, tăng sinh con thứ ba trở lên ở<br /> tỉnh Long An.<br /> MỤC TIÊU<br /> -<br /> <br /> Xác ñịnh tỷ lệ PN có KT ñúng, TĐ ñúng, và TH ñúng về KHHGĐ.<br /> <br /> -<br /> <br /> Xác ñịnh các mối liên quan giữa KT ñúng, TĐ ñúng, và TH ñúng về KHHGĐ<br /> với ñặc ñiểm dân số học của PN.<br /> <br /> -<br /> <br /> Xác ñịnh các mối liên quan giữa TH ñúng với KT ñúng và TĐ ñúng KHHGĐ.<br /> <br /> -<br /> <br /> Xác ñịnh tỷ lệ các nguồn thông tin về KHHGĐ ñã cung cấp và tỷ lệ các nguồn<br /> thông tin ñược PN tin tưởng.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang mô tả và phân tích<br /> Dân số nghiên cứu là những phụ nữ 18-49 tuổi có chồng (PN) ñang sống tại tỉnh<br /> Long An. Tổng số PN ñược quản lý là 270.424 người<br /> Áp dụng công thức:<br /> Cx [Z2 (1-α/2) x P(1-P)]<br /> N =<br /> d2<br /> Dự kiến số mẫu thất thoát, hoặc thông tin không ñầy ñủ khoảng 5%, nên chọn<br /> thêm 40 mẫu.<br /> Vậy số mẫu chọn là 800.<br /> Thu thập dữ kiện sơ cấp bằng cách phỏng vấn trực tiếp ñối tượng qua bảng<br /> phỏng vấn có bộ câu hỏi soạn sẳn.<br /> Việc mã hóa dữ kiện và xử lý dữ kiện ñược thực hiện bằng phần mềm SPSS<br /> 16.0 và STATA 10.<br /> <br /> Sở Y tế tỉnh Long An *; Khoa ĐDKTYH-Đại học Y Dược TPHCM **<br /> Liên hệ : TS.BS Đặng Thị Hà – ĐT: 0913115025- Email:dangha0511@yahoo.com<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Bảng 1: Phụ nữ có kiến thức chung về KHHGĐ.<br /> Có<br /> <br /> Không<br /> <br /> n (%)<br /> <br /> n (%)<br /> <br /> Về số con<br /> <br /> 787 (98,4)<br /> <br /> 13 (1,6)<br /> <br /> Về thời ñiểm sinh con hợp lý<br /> <br /> 671 (83,9)<br /> <br /> 129 (16,1)<br /> <br /> Về khoảng cách sinh<br /> <br /> 616 (77,0)<br /> <br /> 184 (23,0)<br /> <br /> Về ích lợi KHHGĐ<br /> <br /> 324 (40,5)<br /> <br /> 476 (59,5)<br /> <br /> Về ngày dễ thụ thai<br /> <br /> 536 (67,0)<br /> <br /> 264 (33,0)<br /> <br /> Về thuốc viên tránh thai kết hợp<br /> <br /> 393 (49,1)<br /> <br /> 407 (50,9)<br /> <br /> Về thuốc viên tránh thai khẩn cấp<br /> <br /> 142 (17,8)<br /> <br /> 658 (82,2)<br /> <br /> Về thuốc viên tránh thai cho con bú<br /> <br /> 350 (43,8)<br /> <br /> 450 (56,2)<br /> <br /> Về thuốc tiêm tránh thai<br /> <br /> 451 (56,4)<br /> <br /> 349 (43,6)<br /> <br /> Về thuốc cấy tránh thai<br /> <br /> 288 (36,0)<br /> <br /> 512 (64,0)<br /> <br /> Về DCTC<br /> <br /> 518 (64,8)<br /> <br /> 282 (35,2)<br /> <br /> Về triệt sản nam<br /> <br /> 190 (23,8)<br /> <br /> 610 (76,2)<br /> <br /> Về triệt sản nữ<br /> <br /> 452 (56,5)<br /> <br /> 348 (43,5)<br /> <br /> Về Bao cao su (BCS)<br /> <br /> 379 (47,4)<br /> <br /> 421 (52,6)<br /> <br /> Về nạo phá thai<br /> <br /> 665 (83,1)<br /> <br /> 135 (16,9)<br /> <br /> KT ñúng về KHHGĐ<br /> <br /> 291 (36,4)<br /> <br /> 509 (63,6)<br /> <br /> Kiến thức<br /> <br /> Nhận xét<br /> PN có KT ñúng về số con của cặp vợ chồng chiếm tỷ lệ cao nhất (98,4%). Tỷ lệ<br /> PN có KT về thuốc tránh thai khẩn cấp và triệt sản nam thấp dưới 25%, có KT về lợi<br /> ích KHHGĐ, thuốc viên TTKH, thuốc tránh thai cho con bú, thuốc cấy tránh thai và<br /> BCS ñều dưới 50%. Tỷ lệ PN có KT ñúng về KHHGĐ thấp, ở mức 36,4%.<br /> Bảng 2: Thái ñộ của phụ nữ về KHHGĐ<br /> Thái ñộ<br /> <br /> Đúng<br /> <br /> Không ñúng<br /> <br /> n (%)<br /> <br /> n (%)<br /> <br /> Mỗi cặp vợ chồng có 1 hoặc 2 con<br /> <br /> 760 (95,0)<br /> <br /> 40 (5,0)<br /> <br /> Tuổi sinh ñẻ tốt nhất của phụ nữ từ 22 ñến 35 tuổi<br /> <br /> 778 (97,2)<br /> <br /> 22 (2,8)<br /> <br /> Khoảng cách sinh giữa hai lần sinh từ 3-5 năm<br /> <br /> 774 (96,8)<br /> <br /> 26 (3,2)<br /> <br /> Các cặp vợ chồng nhất thiết không phải có con trai<br /> <br /> 540 (67,5)<br /> <br /> 260 (32,5)<br /> <br /> Các cặp vợ chồng nhất thiết không phải có trai, có gái<br /> <br /> 530 (66,2)<br /> <br /> 270 (33,8)<br /> <br /> Không nên lựa chọn giới tính cho thai nhi<br /> <br /> 639 (79,9)<br /> <br /> 161 (20,1)<br /> <br /> Sở Y tế tỉnh Long An *; Khoa ĐDKTYH-Đại học Y Dược TPHCM **<br /> Liên hệ : TS.BS Đặng Thị Hà – ĐT: 0913115025- Email:dangha0511@yahoo.com<br /> <br /> Thực hiện KHHGĐ sẽ giúp cho ñất nước phát triển<br /> <br /> 742 (92,8)<br /> <br /> 58 (7,2)<br /> <br /> Thực hiện KHHGĐ sẽ giúp cho gia ñình hạnh phúc<br /> <br /> 764 (95,5)<br /> <br /> 36 (4,5)<br /> <br /> Mỗi cặp vợ chồng chọn cho mình BPTT thích hợp<br /> <br /> 753 (94,1)<br /> <br /> 47 (5,9)<br /> <br /> Nạo phá thai có tác hại ñến sức khỏe phụ nữ<br /> <br /> 764 (95,5)<br /> <br /> 36 (4,5)<br /> <br /> Nên vận ñộng người khác cùng thực hiện KHHGĐ<br /> <br /> 644 (80,5)<br /> <br /> 156 (19,5)<br /> <br /> TĐ ñúng về KHHGĐ<br /> <br /> 693 (86,6)<br /> <br /> 107 (13,4)<br /> <br /> Nhận xét<br /> TĐ ñúng về KHHGĐ của PN chiếm tỷ lệ khá cao (86,6%). TĐ ñúng về tuổi sinh<br /> ñẻ tốt nhất của PN chiếm tỷ lệ cao nhất (97,2%). Tuy nhiên có 32,5% PN cho rằng nhất<br /> thiết phải có con trai, 33,8% PN cho rằng nhất thiết phải có trai, có gái;<br /> Bảng 3. Thực hành BPTT<br /> Nội dung<br /> <br /> Tần số<br /> <br /> Thuốc viên tránh thai kết hợp<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 97<br /> <br /> 12,1<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> Thuốc tiêm tránh thai<br /> <br /> 17<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> Thuốc cấy tránh thai<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0,3<br /> <br /> 366<br /> <br /> 45,8<br /> <br /> 79<br /> <br /> 9,9<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 27<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 581<br /> <br /> 72,6<br /> <br /> Thuốc viên tránh thai cho con bú<br /> <br /> Dụng cụ tử cung<br /> Bao cao su<br /> Triệt sản nam<br /> Triệt sản nữ<br /> Thực hành sử dụng Biện pháp tránh thai(BPTT)<br /> Nhận xét<br /> <br /> Tỷ lệ PN sử dụng BPTT hiện ñại là 72,6%, trong ñó sử dụng DCTC cao nhất<br /> 45,8%, thấp nhất là TS nam (0,2%), thuốc cấy cũng rất thấp (0,3%).<br /> Bảng 4 : Mối liên quan giữa TH và KT<br /> Thực hành<br /> Kiến thức<br /> <br /> OR<br /> <br /> Đúng<br /> <br /> Không ñúng<br /> <br /> n (%)<br /> <br /> n (%)<br /> <br /> p<br /> <br /> (KTC95%)<br /> <br /> Số con<br /> Có<br /> Không<br /> <br /> 676 (99,1)<br /> 6 (0,9)<br /> <br /> 111 (94,1)<br /> 7 (5,9)<br /> <br /> 0,000<br /> <br /> 7,10<br /> (1,99-25,9)<br /> <br /> Tuổi sinh hợp lý<br /> Có<br /> <br /> 581 (85,2)<br /> <br /> 90 (76,3)<br /> <br /> Không<br /> <br /> 101 (14,8)<br /> <br /> 28 (23,7)<br /> <br /> 0,015<br /> <br /> Sở Y tế tỉnh Long An *; Khoa ĐDKTYH-Đại học Y Dược TPHCM **<br /> Liên hệ : TS.BS Đặng Thị Hà – ĐT: 0913115025- Email:dangha0511@yahoo.com<br /> <br /> 3,27<br /> <br /> (2,18-4,95)<br /> Khoảng cách giữa các<br /> lần sinh<br /> Có<br /> <br /> 490 (83,3)<br /> Không<br /> <br /> 98 (16,7)<br /> <br /> 126 (59,4)<br /> 86 (40,6)<br /> <br /> 0,000<br /> <br /> 3,41<br /> (2,40-4,84)<br /> <br /> Nạo phá thai<br /> Có<br /> <br /> 511 (81,4)<br /> Không<br /> <br /> 154 (89,5)<br /> <br /> 117 (18,6)<br /> <br /> 18 (10,5)<br /> <br /> Có<br /> <br /> 171 (29,40<br /> <br /> 42 (19,2)<br /> <br /> Không<br /> <br /> 410 (70,6)<br /> <br /> 177 (80,8)<br /> <br /> Có<br /> <br /> 142 (42,6)<br /> <br /> 149 (31,9)<br /> <br /> Không<br /> <br /> 191 (57,4)<br /> <br /> 318 (68,1)<br /> <br /> 0,011<br /> <br /> 0,51<br /> (0,30-0,86)<br /> <br /> Kiến thức BPTT<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 1,75<br /> (1,20-2,57)<br /> <br /> Kiến thức KHHGĐ<br /> <br /> 0,002<br /> <br /> 1,58<br /> (1,18-2,12)<br /> <br /> Nhận xét<br /> Có mối liên quan giữa TH ñúng và KT ñúng về số con; về khoảng cách; về tuổi<br /> sinh hợp lý; về nạo phá thai; về BPTT và về KHHGĐ có ý nghĩa thống kê<br /> Bảng5. Mối liên quan giữa TH ñúng và TĐ ñúng về KHHGĐ, ñiều chỉnh theo các<br /> ĐĐDSNC (OR thô=1,71)<br /> Biến số phân tầng<br /> <br /> OR tầng<br /> <br /> Tương tác<br /> <br /> OR<br /> <br /> P<br /> <br /> ñiều chỉnh<br /> <br /> 0,32<br /> <br /> 1,71<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,66<br /> <br /> 1,71<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0,40<br /> <br /> 1,66<br /> <br /> 3,01<br /> <br /> %<br /> <br /> Nơi ở<br /> -Thành thị<br /> <br /> 1,04<br /> <br /> -Nông thôn<br /> <br /> 1,88<br /> <br /> Tuổi<br /> -Dưới 35<br /> <br /> 1,58<br /> <br /> -Từ 35 tuổi trở lên<br /> <br /> 1,93<br /> <br /> Trình ñộ học vấn<br /> -Dưới THPT<br /> <br /> 1,55<br /> <br /> -Từ THPT trở lên<br /> <br /> 2,84<br /> <br /> Nghề nghiệp<br /> Sở Y tế tỉnh Long An *; Khoa ĐDKTYH-Đại học Y Dược TPHCM **<br /> Liên hệ : TS.BS Đặng Thị Hà – ĐT: 0913115025- Email:dangha0511@yahoo.com<br /> <br />