Kiến thức và thái độ của người dân về sơ cứu bỏng tại quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KIẾN THỨC VÀ THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI DÂN VỀ SƠ CỨU BỎNG <br />  TẠI QUẬN TÂN PHÚ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH <br /> Lâm Thị Thu Tâm*, Susan Norwood**, Trần Thiện Trung***. <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Khảo sát kiến thức và thái độ của người dân về sơ cứu bỏng tại quận Tân Phú, thành phố Hồ <br /> Chí Minh. <br /> Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang, điều tra khảo sát. <br /> Kết quả: Trong 384 người được phỏng vấn tại quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh về kiến thức và thái <br /> độ của người dân về sơ cứu bỏng có đến 55% người trả lời đã từng bị bỏng trong số đó người dân bị bỏng trên 2 <br /> lần chiếm 65%. 314 người được phỏng vấn biết nguyên nhân bỏng do nước nóng chiếm 82%. Khi bị bỏng người <br /> dân đã sử dụng nước lạnh sạch để sơ cứu bỏng chiếm tỷ lệ 63% nhưng chỉ có 59% trường hợp trả lời đây là <br /> phương pháp đầu tiên được lựa chọn và 11% truờng hợp áp dụng thời gian sơ cứu bỏng 20 phút. Nguồn thông <br /> tin về sơ cứu bỏng có được từ gia đình chiếm 44% (105/384), từ bạn bè chiếm 38% (91/384) và từ truyền hình, <br /> internet chiếm 39% (92/384). Thái độ tích cực của người dân về sơ cứu bỏng chiếm 54%. Tuy nhiên khi người <br /> dân đã có kiến thức đúng nhưng vẫn chưa có thái độ tích cực về sơ cứu bỏng cho chính bản thân của mình với <br /> (p=0,001). <br /> Kết luận: Qua kết quả nghiên cứu chúng tôi nhận thấy kiến thức đúng về sơ cứu bỏng của người dân còn <br /> rất thấp và thái độ tích cực về sơ cứu bỏng ở mức trung bình. Điều này đòi hỏi cần phải đẩy mạnh hơn nữa công <br /> tác truyền thông giáo dục tại cộng đồng để người dân không chủ quan trong việc phòng ngừa và xử lý tốt tai <br /> nạn bỏng. <br /> Từ khóa: Bỏng, sơ cứu bỏng, kiến thức về sơ cứu bỏng. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> SURVEY KNOWLEDGE AND ATTITUDES OF BURN FIRST AID AMONG THE POPULATION  <br /> IN TAN PHU DISTRICT, HO CHI MINH CITY <br /> Lam Thi Thu Tam, Susan Norwood, Tran Thien Trung <br />  * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 223 ‐ 228 <br /> Objectives: to determine the current level of knowledge and attitudes of burn first aid among the population <br /> in Tan Phu district, Ho Chi Minh City. <br /> Method: A cross–sectional descriptive study. <br /> Results: In total 384 respondents (in Tan Phu district, Ho Chi Minh City) were asked questions related to <br /> burn first aid. 55% reported that  they  had  been  burn  injuries  and  some  of  them  had  over  twice  burn  injuries <br /> (65%).  314  respondents  reported  that  they  knew  burns  caused  by  accidents  involving  scalds  (82%).  63% <br /> reported that they would cool a burn with cool clear water or run under the water but 59% reported that this way <br /> was  a  first  choice  and  11%  report  that  they  would  cool  the  burn  for  the  commended  20  minutes.  The  most <br /> common  sources  of  burn  first  aid  information  were  family  (44%),  friends  (38%)  and  television  and  internet <br /> (39%). 54% reported that they had helpful attitude about burn first aid. However, there are some of populations <br /> with correct knowledge and without helpful attitude for burn first aid  <br /> * Trường Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch, thành phố Hồ Chí Minh <br /> ** Friendship Bridge Group‐ Gonzala University‐USA. <br /> *** Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: CN Lâm Thị Thu Tâm <br /> ĐT: 0902898820 <br /> Email: lamtam70@yahoo.com <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> 223<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Conclusions: the rate of respondents who have correct knowledge rather low and have helpful attitude above <br /> average about first aid for burns. For this reason, it is necessary to promote educational strategies  to  prevent <br /> and treat burn accidents at home. <br /> Keywords: Burn, first aid for burns, knowledge of first aid for burns. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Bỏng  là  một  trong  những  tai  nạn  thường <br /> gặp  nhất  trong  cộng  đồng(13).  Bỏng  gây  ra <br /> những  thương  tổn  không  những  về  mặt  thể <br /> chất,  tinh  thần  mà  còn  ảnh  hưởng  đến  yếu  tố <br /> xã hội của bệnh nhân(1). Trên thế giới mỗi năm <br /> có  khoảng  300,000  người  chết  và  hơn  10  triệu <br /> người  tàn  tật  do  bỏng  lửa  gây  ra(14).  Tại  Mỹ, <br /> hàng năm hơn 2 triệu người bị bỏng và 75,000 <br /> trường  hợp  bỏng  nặng  phải  nhập  viện.  Theo <br /> Viện  bỏng  quốc  gia  tai  nạn  thương  tích  về <br /> bỏng ở nước ta đứng hàng hai chỉ sau tai nạn <br /> giao  thông,  mỗi  năm  có  khoảng  15,000‐16,000 <br /> bệnh nhân bỏng phải nhập viện.  <br /> Tai  nạn  bỏng  thường  xảy  ra  một  cách  bất <br /> ngờ  tại  nhà  chiếm  tỷ  lệ  đến  hơn  84,7%(13)  và <br /> chính người bị nạn sẽ tự mình sơ cứu hay được <br /> người thân trong gia đình  sơ  cứu(8).  Do  đó  việc <br /> sơ cứu bỏng hợp lý và chính xác tại nhà như làm <br /> mát vết bỏng bằng nước lạnh sẽ giúp làm giảm <br /> tỷ lệ tử vong, giảm đau đớn, giảm tổn thương tế <br /> bào, giảm sưng, hạn chế mức độ bỏng sâu(12) và <br /> có  thể  ngăn  chặn  những  biến  chứng  nặng  nề <br /> khác  do  bỏng  gây  ra(5).  Các  trường  hợp  bỏng <br /> nặng xảy ra phải nhập viện theo thống kê đều là <br /> do  người  dân  thiếu  kiến  thức  đúng  về  sơ  cứu <br /> bỏng và thiếu sự hướng dẫn đúng các biện pháp <br /> phòng tránh.  <br /> Trong  nghiên  cứu  của  Harvey(6),  mặc  dù  có <br /> đến  hơn  80%  người  dân  biết  làm  mát  vết  bỏng <br /> bằng nước lạnh  nhưng  trong  số  đó  chỉ  có  9,4% <br /> người trả lời biết thời gian làm mát vết bỏng là <br /> 20 phút. Như vậy người dân chưa có kiến thức <br /> đúng, thái độ tích cực trong sơ cứu bỏng có thể <br /> do nhiều yếu tố tác động, một trong số đó là do <br /> thiếu thông tin hoặc là do thiếu hướng dẫn của <br /> ngành y tế. Nguồn cung cấp thông tin về sơ cứu <br /> bỏng cho người dân theo thống kê chủ yếu hiện <br /> nay  là  từ  các  trường  Y,  trên  internet  hoặc  qua <br /> sách báo(12)…  <br /> <br /> 224<br /> <br /> Đây chính là cơ sở để thực hiện tốt chương <br /> trình giáo dục nâng cao sức khỏe cho người dân <br /> về  sơ  cứu  bỏng  tại  cộng  đồng,  giúp  cho  nhân <br /> viên y tế đang làm việc tại cộng đồng có cơ sở để <br /> đưa  ra  những  chương  trình  giáo  dục  sức  khỏe <br /> nhằm  cập  nhật  các  kiến  thức  về  sơ  cứu  bỏng <br /> giúp  cho  người  dân  cho  họ  có  thể  phòng  ngừa <br /> và sơ cứu tốt khi bị bỏng.  <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Mẫu nghiên cứu được chọn lựa dân số trên <br /> 18 tuổi hiện đang sống tại quận Tân Phú, thành <br /> phố  Hồ  Chí  Minh  từ  tháng  3  đến  tháng  5  năm <br /> 2013, có khả năng tiếp xúc  và  đồng  ý  tham  gia <br /> nghiên cứu. <br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu <br /> Bốc thăm ngẫu nhiên theo trình tự: chọn ra <br /> phường,  chọn  ra  khu  phố,  chọn  ra  tổ  dân  phố. <br /> Tại  tổ  dân  phố  lấy  nhà  tổ  trưởng  dân  phố  làm <br /> nơi  phỏng  vấn  đầu  tiên  tiếp  theo  là  các  hộ  gia <br /> đình  xung  quanh  hộ  gia  đình  đầu  tiên  được <br /> chọn lựa. Mỗi hộ gia đình chọn một thành viên <br /> đủ  điều  kiện  và  phỏng  vấn  khi  không  có  mặt <br /> người xung quanh để tránh sai lệch thông tin.  <br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu <br /> Nghiên cứu cắt ngang. <br /> Cỡ  mẫu  trong  nghiên  cứu  này  là  n  =  384 <br /> người dân. <br /> Thông tin được thu thập qua một biểu mẫu <br /> có  sẵn  gồm  các  mục:  tuổi,  giới,  dân  tộc,  trình <br /> độ  học  vấn,  nghề  nghiệp,  kinh  nghiệm  bản <br /> thân về sơ cứu bỏng, kiến thức và thái độ về sơ <br /> cứu bỏng.  <br /> Số liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm <br /> Epi Data 3.1 và Stata 8.0. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU <br /> Qua  phỏng  vấn  384  người  dân  về  kinh <br /> nghiệm  sơ  cứu  bỏng,  chúng  tôi  đã  có  kết  quả <br /> nghiên cứu được trình bày qua các bảng sau. <br /> Bảng 1. Kinh nghiệm bản thân về sơ cứu bỏng <br /> Kinh nghiệm bản thân<br /> Đã từng bị bỏng<br /> Số lần bị bỏng<br /> 1 lần<br /> ≥ 2 lần<br /> Chưa từng bị bỏng<br /> Tổng số<br /> <br /> n<br /> 210<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 55<br /> <br /> 73<br /> 137<br /> <br /> 35<br /> 65<br /> <br /> 174<br /> 384<br /> <br /> 45<br /> 100<br /> <br /> Nhận  xét:  Trong  384  người  được  phỏng <br /> vấn, chúng tôi có 210 người trả lời đã từng bị <br /> bỏng,  chiếm  tỷ  lệ  55%.  Trong  210  người  đã <br /> từng bị bỏng có 137 người trả lời rằng đã từng <br /> bị bỏng ít nhất 2 lần, chiếm 65%. <br /> Bảng 2. Nguyên nhân gây bỏng. <br /> Nguyên nhân gây bỏng<br /> Lửa<br /> Nước nóng (nước sôi, thức ăn nóng, dầu<br /> mỡ sôi...)<br /> Dụng cụ nóng (bô xe, bàn là,<br /> đồ dùng nhà bếp…)<br /> Điện, hóa chất<br /> Không biết<br /> Tổng số<br /> <br /> n Tỷ lệ (%)<br /> 23<br /> 6<br /> 314<br /> <br /> 82<br /> <br /> 38<br /> <br /> 10<br /> <br /> 0<br /> 9<br /> 384<br /> <br /> 0<br /> 2<br /> 100<br /> <br /> Nhận  xét:  Trong  384  người  được  phỏng <br /> vấn  có  314  người  dân  cho  rằng  nước  nóng  là <br /> nguyên  nhân  chủ  yếu  gây  bỏng  chiếm  tỷ  lệ <br /> 82% (314/384) trường hợp. Bỏng do bô xe, bàn <br /> là, đồ dùng nhà bếp chiếm 10% (38/384). Trong <br /> khi đó bỏng do lửa là 6% (23/384) trường hợp. <br /> Hầu như không có người dân nào trả lời điện <br /> và  hóa  chất  gây  bỏng  là  nguyên  nhân  gây <br /> bỏng,  và  có  2%  (9/384)  trường  hợp  trả  lời <br /> không biết bỏng xảy ra do nguyên nhân gì. <br /> Bảng 3. Lựa chọn phương pháp sơ cứu bỏng  <br /> Phương pháp<br /> n = 384 Tỷ lệ (%)<br /> Nước lạnh sạch hay dưới vòi nước đang<br /> 228<br /> 59<br /> chảy<br /> Kem đánh răng<br /> 74<br /> 19<br /> Thuốc trị bỏng (dầu mù u…)<br /> 21<br /> 5<br /> Nước đá<br /> 30<br /> 8<br /> Nước mắm<br /> 4<br /> 1<br /> Đến bệnh viện<br /> 14<br /> 4<br /> Mỡ trăn<br /> 8<br /> 2<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Phương pháp<br /> Khác (rượu, dấm, mật ong, lá cây….)<br /> <br /> n = 384 Tỷ lệ (%)<br /> 5<br /> 1<br /> <br /> Nhận xét: Người dân được phỏng vấn đã lựa chọn cách <br /> làm mát bằng nước lạnh, sạch là phương pháp sơ cứu <br /> chiếm đến 59%. <br /> <br /> Bảng 4. Các nguồn thông tin về kiến thức thức sơ <br /> cứu bỏng <br /> Nguồn<br /> Gia đình<br /> Bạn bè, lối xóm<br /> Ti vi, internet<br /> Sách báo<br /> Nhân viên y tế<br /> Trường học<br /> <br /> n = 384<br /> 105<br /> 91<br /> 92<br /> 70<br /> 20<br /> 21<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 44<br /> 38<br /> 39<br /> 29<br /> 8<br /> 9<br /> <br /> Nhận xét: Trong số 384 người được phỏng <br /> vấn có đến 62% (238/384) trường hợp đã có tìm <br /> hiểu  kiến  thức  về  sơ  cứu  bỏng.  Trong  các <br /> nguồn  thu  nhận  kiến  thức,  chủ  yếu  là  từ  gia <br /> đình  chiếm  44%  (105/238)  trường  hợp.  Các <br /> nguồn kiến thức từ truyền hình, internet chiếm <br /> 39% (92/238), từ bạn bè, hàng xóm chiếm 38% <br /> (91/238).  Tiếp  theo  là  nguồn  từ  các  sách  báo <br /> chiếm  29%  (70/238).  Kiến  thức  được  cung  cấp <br /> từ  nhân  viên  y  tế  8%  (20/238),  và  kiến  thức <br /> được  cung  cấp  từ  trường  học  chiếm  9% <br /> (21/238) trường hợp. <br /> Bảng 5. Kiến thức về thời gian sơ cứu bỏng  <br /> Thời gian sơ cứu bỏng<br /> < 20 phút<br /> = 20 phút<br /> > 20 phút<br /> Tổng cộng<br /> <br /> n<br /> 333<br /> 42<br /> 9<br /> 384<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 87<br /> 11<br /> 2<br /> <br /> Nhận xét: Trên 384 người dân được phỏng <br /> vấn chỉ có 42 người dân lựa chọn thời gian sơ <br /> cứu  bỏng  đúng  20  phút  chiếm  tỷ  lệ  11%  (42  / <br /> 384)  trường  hợp.  Trong  khi  số  người  dân  lựa <br /> chọn  thời  gian  sơ  cứu  bỏng  dưới  20  phút <br /> chiếm tỷ lệ rất cao 87% (333 / 384) trường hợp. <br /> Bảng 6. Kiến thức chung về sơ cứu bỏng  <br /> Kiến thức sơ cứu bỏng<br /> n = 384 Tỷ lệ (%)<br /> Sơ cứu ngay tại chỗ<br /> 356<br /> 93<br /> (làm mát càng sớm càng tốt)<br /> Chọn làm mát bằng nước lạnh sạch<br /> 228<br /> 59<br /> dưới vòi nước đang chảy<br /> Thời gian sơ cứu bỏng đúng 20 phút<br /> 42<br /> 11<br /> * Kiến thức chung đúng<br /> 41<br /> 11<br /> <br /> 225<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Nhận xét: Trong số 384 người được phỏng <br /> vấn  có  93%  (356/384)  trường  hợp  biết  sơ  cứu <br /> bỏng  ngay  tại  chỗ.  Phương  pháp  đầu  tiên  để <br /> sơ  cứu  là  bằng  nước  lạnh  sạch  chiếm  59% <br /> (228/384)  trường  hợp.  Chọn  thời  gian  sơ  cứu <br /> bỏng đúng 20 phút chiếm 11% (42/384) trường <br /> hợp.  Như  vậy  kiến  thức  đúng  chung  phụ <br /> thuộc vào thời gian sơ cứu bỏng đúng 20 phút <br /> chỉ chiếm 11%. <br /> <br /> Bảng 7. Thái độ tích cực về sơ cứu bỏng  <br /> Thái độ<br /> Tích cực<br /> Không tích cực<br /> Tổng cộng<br /> <br /> n = 384<br /> 207<br /> 177<br /> 384<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 54<br /> 46<br /> 100<br /> <br /> Nhận xét: Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy <br /> người dân khi được phỏng vấn có thái độ tích cực về sơ <br /> cứu bỏng của chiếm tỷ lệ 54% (207 / 384) trường hợp và <br /> thái độ không tích cực chiếm 46% (177 / 384) trường hợp. <br /> <br /> Bảng 8. Mối liên quan giữa thái độ tích cực với kiến thức đúng chung sơ cứu bỏng <br /> Kiến thức về sơ cứu bỏng<br /> Đúng<br /> Sai<br /> <br /> Thái độ tích cực (n = 384)<br /> Có n (%)<br /> Không n (%)<br /> 33 (79)<br /> 9 (21)<br /> 174 (51)<br /> 168 (49)<br /> <br /> Nhận xét: Ở nhóm người có kiến thức đúng chung về sơ <br /> cứu bỏng sẽ có thái độ tích cực cao gấp 1,5 lần so với <br /> nhóm người có kiến thức về sơ cứu bỏng sai có ý nghĩa <br /> thống kê với PR = 1,54 (KTC 95%: 1,28‐1,87), với <br /> p=0,001  <br /> <br /> Bảng 9. Mối liên quan giữa kiến thức đúng chung, <br /> kiến thức sơ cứu các loại bỏng, từng loại đặc điểm <br /> dịch tễ học và thái độ tích cực (hồi quy poisson). <br /> Yếu tố<br /> Kiến thức đúng chung<br /> Biết sơ cứu các loại bỏng<br /> Trình độ học vấn<br /> <br /> PR<br /> 1,94<br /> 3,34<br /> 3,02<br /> <br /> KTC 95%<br /> 0,99 – 1,54<br /> 1,15 – 1,69<br /> 1,10 – 1,59<br /> <br /> p<br /> 0,052<br /> 0,001<br /> 0,003<br /> <br /> Nhận xét: Không có liên quan giữa kiến thức đúng <br /> chung và thái độ tích cực về sơ cứu bỏng, PR = 1,94 <br /> (KTC 95%: 0,99 – 1,54), với p = 0,052.  <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Kinh  nghiệm,  nguyên  nhân  và  phương <br /> pháp sơ cứu bỏng <br /> Tùy  theo  đặc  điểm  vùng  miền,  lứa  tuổi  mà <br /> nguyên  nhân  gây  bỏng  ở  mỗi  nơi  có  sự  khác <br /> nhau. Người lao động với các ngành nghề như <br /> nội trợ, buôn bán, may gia công tại nhà thường <br /> xuyên,  trực  tiếp  thực  hiện  công  việc  nấu  ăn, <br /> chăm sóc cho gia đình nên trong nghiên cứu của <br /> chúng  tôi  trong  số  55%  (210/384)  người  trả  lời <br /> rằng  đã  từng  bị  bỏng  và  trong  đó  có  đến  137 <br /> người bị bỏng trên 2 lần chiếm tỷ lệ 65% (bảng <br /> 1), số lần bỏng càng nhiều giúp cho họ càng có <br /> nhiều  kinh  nghiệm  trong  việc  sơ  cứu  bỏng,  và <br /> kinh nghiệm này sẽ được củng cố hơn sau mỗi <br /> <br /> 226<br /> <br /> p<br /> <br /> PR<br /> KTC 95%<br /> <br /> 0,001<br /> <br /> 1,54 (1,28 - 1,87)<br /> <br /> lần  bị  bỏng.  Đây  cũng  chính  là  động  lực  giúp <br /> người  dân  mong  muốn  tìm  kiếm  những  thông <br /> tin  về  sơ  cứu  bỏng  và  giúp  cho  ngành  y  tế <br /> truyền thông giáo dục tại cộng đồng.  <br /> Trong tổng số người được phỏng vấn có đến <br /> 314  người  dân  biết  nước  nóng  là  nguyên  nhân <br /> hàng đầu gây bỏng tại nhà chiếm tỷ lệ đến 82% <br /> (bảng 2). Kết quả này phù hợp với 2 nghiên cứu <br /> của  Maghsoudi(9)  và  McCormack(10),  nhằm  xác <br /> định nguyên nhân gây bỏng thường gặp nhất tại <br /> nhà. Kết quả của nghiên cứu của Maghsoudi cho <br /> thấy  88,95%  trẻ  dưới  9  tuổi  có  nguyên  nhân <br /> bỏng liên quan nước nóng và kết quả của nghiên <br /> cứu của McCormack cho thấy nguyên nhân gây <br /> bỏng do nước sôi chiếm 63%. Như vậy nguyên <br /> nhân bỏng do nước nóng vẫn luôn là mối quan <br /> tâm hàng đầu của  người  dân  và  luôn  cần  cảnh <br /> giác,  đề  phòng  với  các  nguyên  nhân  này.  Qua <br /> kết quả nghiên cứu, chúng tôi có thể đưa trong <br /> nội dung tuyên truyền cho người dân về sơ cứu <br /> bỏng các biện pháp ngăn ngừa nguyên nhân gây <br /> bỏng tại nhà một cách cụ thể cho người dân.  <br /> Về  phương  pháp  sơ  cứu  bỏng  kết  quả <br /> nghiên cứu cho thấy số người dùng nước lạnh, <br /> sạch để làm mát vết bỏng chiếm 59% (bảng 3), tỷ <br /> lệ này cho chúng ta thấy nước lạnh vẫn là chất <br /> dễ tìm thấy nhất, hiệu quả nhất để sơ cứu bỏng <br /> và được người dân lựa chọn để sơ cứu tại nhà. <br /> Tuy  nhiên  vẫn  có  một  số  lượng  không  nhỏ <br /> người dân vẫn dùng chất khác theo kinh nghiệm <br /> dân gian sai lầm như kem đánh răng hoặc nước <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> mắm  sơ  cứu  vết  thương  bỏng  chiếm  tỷ  lệ  lần <br /> lượt  là  32%  và  7%.  Công  việc  hàng  ngày  bắt <br /> buộc  người  dân  phải  thực  hiện  nhanh  và  ngay <br /> lập tức nên khi xảy ra tai nạn bỏng họ chỉ sơ cứu <br /> bỏng một cách qua loa sau đó làm tiếp công việc <br /> còn dang dở và một lý do nữa mà họ thường bỏ <br /> qua việc sơ cứu đúng cách vì nghĩ rằng mình chỉ <br /> bị bỏng nhẹ không đáng kể, vết bỏng tự lành và <br /> không để lại sẹo, trường hợp vết bỏng nặng họ <br /> chỉ sơ cứu sơ sài với vài gáo nước lạnh và lập tức <br /> chuyển  nạn  nhân  đến  bệnh  viện.  Như  vậy <br /> nghiên  cứu  của  chúng  tôi  rất  phù  hợp  với  kết <br /> quả  nghiên  của  Nega(11),  bỏng  xảy  ra  tại  nhà <br /> chiếm  81%  và  trong  số  này  89,4%  vết  thương <br /> bỏng lành tốt và không để lại di chứng, bỏng do <br /> nước  sôi  chiếm  tỷ  lệ  59%,  bỏng  do  lửa  chiếm <br /> 34%, các loại bỏng khác chiếm 3,5%. Việc sơ cứu <br /> bỏng  bằng  bùn,  nước  tiểu  và  thảo  mộc  chiếm <br /> 36%, sử dụng vaseline và dầu 28,5%, được chăm <br /> sóc  tại  cơ  sở  y  tế  20%  và  chỉ  có  13,5%  làm  mát <br /> vết thương bằng nước lạnh, sạch. <br /> <br /> Thông  tin,  kiến  thức  đúng  và  thái  độ  tích <br /> cực về sơ cứu bỏng <br /> Nguồn thông tin về sơ cứu bỏng được người <br /> dân tìm hiểu chủ yếu qua sự hướng dẫn của gia <br /> đình có 44% (105/384) người trả lời đồng ý, qua <br /> bạn  bè,  lối  xóm  chiếm  38%  (91/384),  từ  nguồn <br /> thông tin từ tivi, internet chiếm 39% (92/384), kế <br /> tiếp  là  nguồn  từ  các  sách  báo  có  29%  (70/384) <br /> người trả lời là có đọc, thông tin được cung cấp <br /> từ nhân viên y tế 8% (20/384) và từ  trường học <br /> nghề  9%  (21/384)  (bảng  4). Các  kết  quả  nghiên <br /> cứu trong nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn so <br /> với  kết  quả  nghiên  cứu  của  Harvey(6),  nguồn <br /> thông  tin  qua  sách  báo  chiếm  41,7%,  internet <br /> 3,2%, nhân viên y tế 9,8%, từ bạn bè và gia đình <br /> là  4,8%.  Sự  khác  biệt  về  nguồn  cung  cấp  thông <br /> tin từ gia đình và bạn bè có thể là do phong tục <br /> tập quán của người phương đông mối quan hệ <br /> gia  đình,  bạn  bè  có  ảnh  hưởng  rất  lớn  đến <br /> những suy nghĩ, hành động của các thành viên <br /> trong  gia  đình,  các  bậc  ông  bà,  cha  mẹ  thường <br /> truyền  lại  những  kinh  nghiệm  đã  có  cho  con <br /> cháu  của  mình.  Kinh  nghiệm  dân  gian  không <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phải là không tốt hoặc sai trong việc sơ cứu và <br /> điều trị các trường hợp bỏng nhẹ(7), nhưng cách <br /> chúng  ta  áp  dụng  nó  như  thế  nào  hay  hiểu <br /> nhầm việc chọn lựa cách xử trí dẫn đến hậu quả <br /> không lường. <br /> Người dân áp dụng thời gian làm mát bằng <br /> sử  dụng  nước  lạnh,  sạch  hay  dưới  vòi  nước <br /> đang  chảy  cho  sơ  cứu  bỏng  rất  khác  nhau.  Số <br /> người dân lựa chọn thời gian sơ cứu bỏng dưới <br /> 20 phút chiếm tỷ lệ rất cao 87% (333/384) trường <br /> hợp, trong khi đó chỉ có 42 người dân lựa chọn <br /> thời gian sơ cứu bỏng đúng 20 phút chiếm tỷ lệ <br /> 11%  (42/384)  trường  hợp  (bảng  5).  Kết  quả  này <br /> phù hợp với nghiên cứu của Harvey(6) thời gian <br /> làm mát 20 phút chiếm 9,4% và nghiên cứu của <br /> Cuttle(2)  chiếm  12%.  Điều  này  cho  thấy  người <br /> dân có kiến thức về thời gian làm mát vết bỏng <br /> nhưng chưa đúng cho nên vẫn còn những biến <br /> chứng do bỏng gây ra. <br /> Kiến  thức  đúng  chung  về  sơ  cứu  bỏng  của <br /> người dân chỉ chiếm có 11% (bảng 6) thấp hơn 2 <br /> kết quả nghiên cứu của Vũ Mạnh Độ(13) là 21,9% <br /> và của Đỗ Thanh Long(3) là 17,63%. Như vậy, kết <br /> quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy hiểu biết <br /> và kiến thức về sơ cứu bỏng của người dân chưa <br /> thực sự đầy đủ và khoa học. Do đó cách xử  trí <br /> ban  đầu  mang  tính  tự  phát,  tự  cứu  chữa  theo <br /> kinh  nghiệm  sai  lầm  được  truyền  miệng  trong <br /> dân gian cũng có thể làm cho tỷ lệ sơ cứu không <br /> đúng gia tăng.  <br /> Thái  độ  tích  cực  về  sơ  cứu  bỏng  của  người <br /> dân khi được phỏng vấn chiếm tỷ lệ 54% (bảng <br /> 7).  Kết  quả  này  cho  thấy  rất  phù  hợp  với  tình <br /> hình  thực  tế  tại  cộng  đồng  dân  cư  lao  động. <br /> Người dân biết khi bị bỏng thì rất nguy hiểm có <br /> thể  để  lại  sẹo  xấu  và  cần  phải  sơ  cứu  ngay <br /> nhưng  có  thể  do  chưa  từng  bị  bỏng  nặng  hay <br /> bỏng với diện tích lớn nên họ chủ quan chưa cần <br /> phải  tìm  hiểu  thông  tin  sơ  cứu  bỏng  làm  gì  và <br /> chỉ cần kinh nghiệm truyền miệng đã có thể đủ <br /> để  sơ  cứu  bỏng.  Ngoài  ra,  có  thể  do  công  việc <br /> làm quá bận rộn nên không có thời gian để tìm <br /> hiểu thông tin. <br /> <br /> 227<br /> <br />