KỸ NĂNG VÀ TẦM QUAN TRONG GIAO TIẾP

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Thêm vào BST

Báo xấu

431
lượt xem 183
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kỹ năng nói được sử dụng nhiều trong cuộc sống. Muốn giao tiếp có hiệu quả, các nhà quản lý phải rèn luyện cho mình một kỹ năng nói thật tốt. Nói bao gồm sự giao tiếp phi ngôn ngữ và sự giao tiếp bằng ngôn ngữ, nghĩa là cần xem xét "nói như thế nào" và "nói cái gì". 1. Giao tiếp phi ngôn ngữ Đặc điểm của giao tiếp phi ngôn ngữ là:Giao tiếp phi ngôn ngữ luôn có giá trị giao tiếp cao, hành vi phi ngôn ngữ mang tính mơ hồ, Giao tiếp phi ngôn ngữ chủ yếu biểu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KỸ NĂNG VÀ TẦM QUAN TRONG GIAO TIẾP

K năng và t m quan tr ng trong giao ti p ph n 1 I. K năng nói: 1. K năng nói ư c s d ng nhi u trong cu c s ng. Mu n giao ti p có hi u qu , các nhà qu n lý ph i rèn luy n cho mình m t k năng nói th t t t. Nói bao g m s giao ti p phi ngôn ng và s giao ti p b ng ngôn ng , nghĩa là c n xem xét "nói như th nào" và "nói cái gì". a) Giao ti p phi ngôn ng - T m quan tr ng c a giao ti p phi ngôn ng Giao ti p phi ngôn ng, nói năng, dáng v khi giao ti p. ng là cách i Giao ti p phi ngôn ng có t m quan tr ng c a nó vì ngôn t ch chi m m t ph n nh ng i u truy n t, và nh ng i u không nói ra ôi khi l i quan tr ng hơn nh ng i u nói. H u như m i ngư i tin nói như th nào nhi u hơn "nói cái gì". Ví d : i v i ngư i nào ó, n u ta nói: "vâng, anh ó gi i l m" v i m t gi ng m a mai, ngư i nghe có l tin nơi gi ng nói c a ta, ch không tin ý nghĩa l i ta nói. Giao ti p phi ngôn ng tuy quan tr ng nhưng không nên l m d ngl d ng coi nó là chi c ũa th n, là m t công th c có nh lư ng hoàn h o ch c n áp d ng là d t ư c k t qu . Hi u bi t và giao ti p phi ngôn ng có th giúp ta nâng cao k năng giao ti p, giúp ta
truy n t nh ng bi u hi n thích h p và nh y c m giúp ta tránh ư c nh ng c n tr trong khi giao ti p. Nh ng thành ph n c a giao ti p phi ngôn ng Có b n thành ph n c a giao ti p phi ngôn ng : thân th , gi ng nói, kho ng cách giao ti p và v t xung quanh. Hãy xem xét chi ti t t ng thành ph n. (l) Thân th Ngư i ta có th phân tích thái ' c a ngư i khác trên cơ s ngôn ng thân th c a ngư i ó. Nh ng khía c nh c a ngôn ng thân th là: tư th , c chì, v m t, ánh m t. + Tư th : Tư th t o nên n tư ng u tiên có nh hư ng quan tr ng, nó b c l s tin tư ng, tính c i m và thái c a m t ngư i. Dù ng hay ng i, hãy ng hay ng i tho i mái theo cung cách "nhà ngh " nghĩa là ng, ng i th ng lưng không gư ng g o, nhìn th ng vào c t a, s c n ng cơ th phân ph i u. N u ng i thì hãy tránh tư thê quá tr nh tr ng, mà cũng ng ng i thu hình l i, quá xu xòa ho c quá khép nép hay như gây h n. N u ng thì hãy tránh tư th quá nghiêm trang ho c quá sư ng s , quá ph c tùng và quá gây h n.
+ C ch : M i ngư i u dùng c ch m t cách vô th c h u thu n cho i u mình ang nói, như dùng bàn tay miêu t m t v t hay m t thao tác, m hay li t kê C ch không ng ng nh n m nh nh ng i u ngư i ta nói mà còn b c l thái c a ngư i nói. Ngư i ta có th nh n bi t m t c ch là "n ng nhi t" hay "l nh nh t". H u h t m i ngư i có c ch t nhiên khi ng i vì khi ó không c n dùng hai bàn tay, song' hãy tránh nh ng c ch nóng n y và v m t trơ như á. ng có c ch ki u cách hay gi t o, cũng Khi ng, ng c ng m t cách nóng n y, cũng ng l p i l p l i m t c ch hay vư ng m c mãi v i m t tư th . + V m t và ánh m t M t và m t là nh ng b ph n bi u c m nh t c a cơ th . V i nét m t, ngư i ta có th thi t l p quan h như: m m cư i, g t d u, như ng mày hay nhăn mày... và cũng có th i u ti t chi u hư ng cu c trò chuy n. ánh m t là c a s c a tâm h n, nói lên r t nhi u th . Ngư i nói chuy n gi i ti p xúc b ng m t nhi u hơn ngư i nói kém. Trong m t cu c chuy n trò, hãy duy trì s ti p xúc b ng m t t 50 n 60% th i gian b n nói, và t 75 n 85% th i gian n u b n nghe.
Ti p xúc t t b ng m t có nghĩa là t o ư c s ti p xúc Có tính cam v i nh ng con ngư i th c sư tr ng cư t a. 2. Gi ng nói Gi ng nói có th hi n r t nhi u tr ng thái cam xúc ~aa ngư i nói mía c nh quan tr ng cua gi ng nói là tính l~iéu u thêu di u v âm lư ng. t c . s lên xu ng hám bông khi n cho có vé di n c m hơn S chuyên bi n khéo s làm tăng s lãnh h i c a c t a. Ph i làm gì phát tri n m t gi ng nói có hi u qu ? M t là. hãy cao nghe rô. hãy nói di n c m và h ng khơi thay vì nói v i gi ng nói u u m t m i. Hãy nói v i gi ng m áp. vui v thay vì gi ng lơ ãng (the thé, khàn khàn, rêu n). Hãy nói cho rõ ràng, tránh khuynh hư ng h th p cu i câu. Hai là. hãy nói v i t c thích h p và phát âm úng. Nói ch m ngư i nghe hi u ư c, nhưng v n mau v a gi s năng ng. Hãy thay it c tránh gi ng u u. Hãy ng ng úng lúc: trư c hay sau m t t ch y u, ngăn cách các m c khác nhau, cho rõ s chuy n bi n tư tư ng. Ba là, hãy tránh l m d ng vì lơ ãng nh ng t l p l tr ng như "à", " ", nghĩa là nh ng t không có ý nghĩa gì Giao ti p b ng ngôn ng . T m quan tr ng c a giao ti p b ng ngôn ng .
Giao ti p b ng ngôn ng có vai trò quan tr ng trong quán lý. Nh ng cu c àm tho i, các cu c nói chuy n qua i n tho i nói chung thu c vào lo i giao ti p thông thư ng, không nghi th c. Các bu i nói chuy n, các bu i di n thuy t, báo cáo b ng mi ng thu c vào lo i giao ti p chính th c. tr nh tr ng (nói g n j i là các bu i nói chuy n v i m t nhóm ngư i }. Các bu i nói chuy n v i m t nhóm ngư i thư ng di n ra khi có m t trong ba tình hu ng: - Khi iên giá v a có nhi u di u cho ngư i ta k t v a có nhi u i u phai tìm hi u có tính ch t trao i thông tin; khi phai tr l i nh ng câu h i. Khi cư t a nói nhi u nh t khi c n giai quy t th t v n v i tư cách t p th . T t nhiên còn có nh ng ngo i l . Trong chương này ch chú ý n nh ng tình hu ng phát bi u và di n gi nói nhi u nh t. Nh ng bài nói chuy n ư c phân thành hai lo i d a trên m c ích c a chúng: trình bày hay thuy t ph c. Lo i bài nói chuy n mang tính ch t trình bày ư c dùng miêu t m t tình hu ng, k l i m t câu chuy n, cung c p thông tin xác th c, ho c gi i thích các lý do cho m t hành ng ã x y ra. Trong lo i bài nói chuy n mang tính thuy t ph c thì nh ng l i l thuy t ph c chi m v trí quan tr ng.
Trong ó phái ưa ra các lý l khêu g i các c m xúc như s kiêu hãnh, lòng t hào, t tr ng, s s hãi, tĩnh yên, tính hi u qu , ph m ch t thông qua ó thuy t ph c ngư i nghe hành ng ho c ch p nh n ý ki n ngư i nói. Ai cũng mu n nói hay vi t hay. Nói hay cũng như vi t hay ph i căn c theo chi n lư c giao ti p: xác nh m c tiêu, phân tích c phác th o chi n lư c cho mình, t a và ki n trúc thông i p. chúng ta hãy xác nh m c ích c a bu i nói chuy n và ki m tra xem à bi t rõ ngư i nghe như th nào? i tư ng ngư i nghe hãy chú ý t i m t s Khi phân tích i m sau ây: i tư ng ngư i nghe? (l) Quy mô tinh t c a ngư i nghe: v n ki n th c c a h , m c (2) M c quan tâm c a h v v n s trình bày. ti p thu c a ngư i nghe s như th nào? Chú (3) Tám tr ng, thái ý không gian và th i gian cho bu i nói chuy n. K t h p các c i m này v i m c tiêu c a chúng ta, có th xây d ng m t chi n lư c nói chuy n m t cách h p lý nh t. - Xây d ng n i dung bài nói chuy n. Vi c so n th o bài thuy t trình g m ba giai o n: - Gi i h n nh ng i m chính.
- Làm n i b t nh ng ý tư ng quan tr ng nh t. ưvà k t thúc có hi u qu . -M (1) Gi i h n nh ng i m chính: Luôn luôn nh r ng nói không gi ng như vi t. ơn gi n là nói không th chi ti t như vi t, ng b t ngư i nghe ch u ng quá nhi u thông tin. Ch nên t p trung nhi u ý tư ng c a chúng ta vào ba t i năm ph m trù chính vì thư ng c t a không th nh nhi u hơn ch ng ó i m. Nhi m v c a ngư i nói là làm n i b t nh ng i m quan tr ng, gi i h n nh ng i m quan tr ng s có cơ h i t t t m c tiêu. C n chú ý là: ơn gi n v n nhưng không gi ng như sơ sài. ngư i nghe s nh nh ng i m chính d dàng và dùng nh ng i m nh m t s hay t t c nh ng m m quan tr ng hơn, n u chính ó b t nh nhi u quá h s r i lo n. (2) Làm n i b t nh ng ý tư ng quan tr ng nh t. Khi ã gi i h n con s nh ng i m chính, ph i làm cho m i i m ó n i b t lên. Ph i d ki n m t chương trình làm vi c, m t phác i cương, m t ý tư ng là chúng ta s ha i t i âu v i bài thuy t trình c a mình. Ti p ó t o ra m t s chuy n ti p rõ ràng. Khi nói nên dùng m t câu chuy n ti p minh b ch, không nên dùng m t t chuy n ti p ng n g n như khi vi t. Ví d : khi vi t dùng t "m t
là", "hai là", khi nói c n dùng câu chuy n ti p rõ ràng "khuy n ngh th hai là". Sau cùng, có th dùng phương pháp "t ng k t n a ch ng" làm n i b t nh ng i m quan tr ng, hãy tóm t t gi a nh ng i m chính ng ngư ng ngùng vì c l p di l p l i hay nh ng i m ph . thư ng xuyên khi thuy t trình. (3) M u và k t thúc hi u qu . Khi vi t m u và k t thúc nhanh, i u này l i tr thành t ng t trong khi nói. M u c p t i cái b t thư ng Có nhi u cách m u: nói chuy n vui, ho c c p t i cái quen thu c. Không ph i i cung có tài nói ua N u ta có kh nang này thì ó là xu t l i thê; tuy nhiên ch nên s d ng nó n u âu ó mang l i hi u quá t t cho tài cua chúng Hãy nh b n quy t c này khi ch n cáu chuy n vui kích thích c t a. ư c c tính cách công kích Th nh t, chuy n vui không bao gi b t c ngư i nào trong cư t a. Th hai, ng h mình Th ba, s d ng chuy n vui có ch ng xư c.
Th tư, chuy n vui ph i liên quan t i ch hay hoàn c nh. c p cái b t thư ng s gây ư c s chú ý L im u b ng cách c a ngư i nghe b ng cách cho ngư i ta bi t i u gì ó mà h chưa gây s di u kỳ. Ví d : ưa ra nh ng câu h i cư ng i u bi t, (nghĩa là m t câu h i c ý cho c t a không tr l i ư c), m t hình nh sinh ng, m t câu chuy n làm s ng s t, ho c m t con s th ng kê quan tr ng. c p cái quen thu c gây ư c s chú ý c a ngư i nghe b ng cách liên k t v i m t i u gì ó mà ngư i nghe ã bi t r i. Ơ ây. n s hi u bi t c a c t a hơn là c n n s hi u kỳ c a h . cn n chính ngư i nghe. L im u này bao g m: nh ng l i cp hoàn c nh, s liên quan gi a di n gi và ngư i nghe, gi a ngư i ho c m t ngư i nào ó hay nghe và ch gi a di n gi và ch s vi c gì quen thu c v i ngư i nghe. Hãy nh r ng: o n m u hãy ng n g n: n u quá dài s gây hoang mang cho ngư i nghe.
K năng và t m quan tr ng trong giao ti p ph n 2 II. K năng vi t: Cũng như nói. vi t có hi u qua ph i thi t l p ư c chi n lư c giao t.lép: xác nh m c tiêu rõ ràng, phân tích c t a và b c c có hi u qu . Sau ó, m i xem xét n k thu t vi t. Nên nh r ng: vi t là m t quá trình ph c t p bao g m nhi u giai o n khác nhau, ch không phái là m t công th c thu n túy ơn gi n. Thư ng quá trình so n thao g m ba giai o n: trư c khi vi t, phác th o và biên so n. Tài li u là toàn b văn bán chúng ta vi t: m t b c thư, m t công văn, m t báo cáo hay b t c th gì khác. t các ý tư ng trong m t văn b n là bư c Làm th nào di n cu i cùng. Ph i quan tâm thích áng bư c ban u trư c ó thì m i làm tôi bư c cu i cùng. Các bư c ban u bao g m: a. Ph i kh ng nh ch c ch n t cá nh ng gì c n phái vi t trong b c thông i p. nh ư c âu là ý chính, âu là ý ph . b. Nh n
c s p x p các ý tư ng theo m t th t thích h p. u óc chưa hi u rõ v n này thì ngư i vi t khó tránh kh i Nu t các ý tư ng thành ngôn ng vi t. lúng túng kh mu n di n nh ư c âu là ý chính, âu là ý ph và s p x p chúng theo Nh n m t th t thích h p th c ra là m t ph n trong quá trình phác th o. gi m b t khó khăn cho ngư i vi t, c n chú ý: Phân cách các giai o n trư c khi vi t, phác th o và biên so n nh t là iv i nh ng tài li u quan tr ng và ph c t p. Không nên vi t li n m t m ch, hãy n nh th i kh c cho b n thân. - Phân cách quá trình tư tư ng kh i quá trình t ch c tr t t nh ng tư tư ng ó. Tư tư ng rõ ràng và vi t rõ ràng có liên quan v i nhau, nhưng không ph i là ng nh t. Hãy s p x p tư tư ng c a mình m t cách thích h p cho ngư i ng vi t ơn thu n theo c, th t tư tư ng n y sinh trong d u b n. - Phân.cách quá trình t ch c tr t t kh i quá trình phác th o. u vi t khi chưa có m t dàn ý tư ng. Hãy t ng bao gi b t ch c ý tư ng c a b n trư c khi b n b t u vi t ý tư ng ó th811h câu. - Phân cách quá trình phác th o v i quá trình biên so n. ng tìm cách biên so n trong khi phác th o. Trong giai o n phác th o c cho tinh th n sáng t o n y n , b n có th xem l i và xác nh chúng sau.
Giai o n chu n b này h tr r t nhi u cho ngư i vi t: Nâng cao tính khúc chi t (gi m b t các trư ng h p sơ sót các ý quan tr ng và gi l i nh ng ý không c n thi t). Cho phép ngư i vi t t p trung cao vào bư c k ti p di n t các ý tư ng. - Ti t ki m th i gian vi t và c chính t . Nâng cao t tin cho b n thân. - Cho phép ngư i vi t d dàng s p x p các ý c n phái nh n m nh ho c không c n nh n m nh. Ngoài ra, do b c thông i p ư c chu n b r t k , cho nên ngư i c cũng s c m th y hài lòng: - B n thông i p rõ ràng khúc chi t. - M i tương quan gi a các ý ch t ch , giúp cho ngư i c d hi u, d nh . Ngư i c có ý ph n ng tích c c hơn và ch u nh ~ hư ng m nh s p x p các ý tư ng. b i trình b) Các nguyên t c áp d ng cho tài li u. Có b n nguyên t c áp d ng cho tài li u: (l) s th ng nh t và t m quan tr ng, (2) b c c và cách làm n i b t, (3) s m ch l c và (4) dài v a ph i. Tính th ng nh t và t m quan tr ng.
Th ng nh t có nghĩa là bài vi t có tính ch t' ng nh t; nó k t h p xung quanh m t ý tư ng tr ng tâm, t t c nh m vào m t ch . T m quan tr ng ư c hi u là nh ng ý tư ng chính ư c làm n i b t, ư c nh n m nh cho ngư i c nh n ra. th c hi n nguyên t c này c n chú ý nh ng i m - V t b m i thông tin không liên h , làm cho tài li u th ng nh t quanh m c tiêu giao ti p và nhi m v c th . - Chú ý ph n gi i thi u và phàn k t lu n là nh ng phân c t y u loà llgt[ói h c cô kha là nó nhiêu nhai Trong llhâìl gi i thi u hãy ki n ti p thu cua ngư i t o s quan tâm và thái c. Trong ph n k t lu n, có thê phát bi u l i \ chính }lay không tùy theo tài li u dài ngh c a b n, phát bi u trư c hay ng n: phát bi u ký lu n hay ng tránh ưa vào m t ch hành m i ho c bi n giát hay châm chư c cho lu n c c a b n. B c c và cách làm n i b t. B c c là phân chia nh ng ý tư ng c a b n cho có h th ng: th b c và s p x p chúng th nào cho có tính thuy t ph c. Làm sao cho ngư i c nhìn th y rõ ràng. Hãy nh b n quy t c. M t là phái nh t quán, như: vi t hoa nh ng ý tư ng chính t u chí cu i. Th theo ý tư ng. Th ba, ch có l m hai, hãy s d ng nh ng tiêu d ng k thu t này vì n u làm n i b t m i th thì gi ng như không có i m nào n i b t lên c . Th tư, trình bày nh ng ý tư ng có t m
quan tr ng ngang nhau b ng nh ng hình th c ng pháp gi ng nhau. M ch l c. M ch l c có nghĩa là tính liên k t ch t ch v i nhau c a ý tư ng. n cách sư d ng nh ng t liên k t. hình th c i u này liên quan ng pháp cũng như kỳ thu t làm n i b t. dài thích h p. Ngư i ta hay khuyên: hây viên ngân goá nh ng thê nói tài li u ng n nh t luôn luôn là tài li u có hi u quá nh t. C n biên so n tài dài thích h p. Dì nhiên. m t m t, phái lưu tâm li u v i n thì gi cua ngư i c. ng b t h phái v t v v i nh ng thông tin không c n thi t, m t khác. cũng không c n phai c t b nh ng thông tin thi t y u.
K năng và t m quan tr ng trong giao ti p ph n 3 III. K năng nghe. Nghe là m t trong nh ng k năng quan tr ng cua quá trình giao ti p. Nó giúp các thu trư ng xác nh ư c nh ng nhu c u, nh ng vn , tâm tr ng ho c m c quan tâxn c a nhân viên. Quá trình giao ti p tr liên t t hơn. n u như các bên tham gia vào giao ti p bi t l ng nghe m t cách có hi u qu . L ng nghe là m t trong nh ng chìa khóa ch ch t. cho phép cư x và ngo i giao. Nghe là vi c khó làm do có nh ng tr ng i chú quan và khách quan khi n không t p trung tinh th n ư c. Có nh ng tr ng i ch quan sau ây: - Kh năng suy nghĩ nhanh hơn ngư i ta có th nói. Con ngư i có th suy nghĩ nhanh hơn t 10 n 2 0 l n so v i h nói. V i th i gian th a thãi ó nên óc b n d xao lãng, lang thang t ch này sang ch khác không liên h gì v i nhau. - Do t p quán xua u i "ti ng n" ra kh i u óc nên b n có th t ng xua u i n ra kh i u óc ngay cà khi không c n thi t. - Khó mà kháng c l i ý mu n nh y ph t t i k t lu n, b o v l p trư ng mình, nghi ng nh ng ý tư ng m i, phê phán nh ng khái
ng ý, là nó v ti ng tư ai r , l ng m y ánh ch ni m b n không ti ng nói c a s hay nh t i công vi c khác ang làm. Th i gian cũng là tr ng i quan tr ng nh t. kh c phăng ng c a cu a b n ' c i thi n cách b n suy nghĩ b 1 b ng h t lên ~ nó và cách b n nghe nói. a) Cai thi n dáng i u: Gi tư th c i m t ra s n sàng nghe ngư i nói, tránh tư th khép kín u o i hay tư th khiêu khích. C ch cũng ph i c i m làm cho ngư i nói c m th y d ch u, tránh nh ng c ch nóng n y gây khó ch u. Nét m t cũng quan tr ng. n, trơ như á' Hãy ng có b m t bày t quan tâm: như ng mày hay cau mày, thình tho ng m m cư i ho c g c g c u. Nh ng c ch ó có th giúp quan h t t. Ti p ' xúc b ng m t là d u hi u quan tr ng nh t c s l ng nhe, không luôn u n nít n cư m chăm o hay h m mình. Tóm l i, h t s c chú ý n d u hi u phi ngôn ng , nh ng c ch phi ngôn ng không thích h p có th làm cho ngư i ta hi u l m m t cách tai h i. b C i thi n cách suy nghĩ.
Bi t l ng nghe ph i do lòng chân thành nên c n ki m soát c c m tư ng l n tư tư ng c a b n thân. Hãy thông c m v i ngư i nói, l ng nghe trư c ã, nên nh n n i ngư i nói có th i gian, không nên ch n ngang hay ph n i trư c khi di n gi nói xong. Nh ng ý tư ng hay không nh t thi t ư c nói ra nhanh chóng và chính xác, th m chí rõ ràng. Hãy ki m ch s nóng n y c a mình, ng làm cho s giao ti p b t c b ng cách tranh cãi, ch trích hay n i gi n quá s m. Tránh phán oán trư c ho c ngư i nói ho c ch th o lu n. Hãy t o cơ h i cho nh ng v n b nh hư ng nhi u m im . ng u ho c cách phát bi u c a h . Nh ng ý tư ng vì c m giác ban h u ích có th không ư c di n t m t cách m l hãy dè ch ng nh ng thành ki n hay khuynh hư ng t nhiên c a mình khi l ng nghe. C g ng suy nghĩ m t cách khách quan và v i tinh th n phân tích. Trong khi l ng nghe hãy s p x p nh ng ý chính, cân nh c nh ng ch ng c . Ngoài vi c l ng nghe n i dung l i nói, hãy phân tích c m tư ng c a ngư i nói, cách ngư i ó nói như th nào (gi ng nói, âm lư ng, nét m t, c ch ) vì ôi khi ngư i ta nói ra i u khác h n v i i u mu n nói. c) Ph i nói gì ?
Trong ph n l n th i gian l ng nghe ta không nói.gì c Bí quy t ng s im l ng. Hãy nghĩ r ng ó là cơ bi t l ng nghe là bi t ch u nghe ngư i khác nói, dù c m th y khó ch u ph i im l ng. hi Tuy v y, ngoài s im l ng cũng có th nói m t vài câu chuy n khuy n khích ngư i khác nói. Trư c h t, hãy ngư i t câu h i ta b t u nói. H i làm sáng t hay bi t chi ti t, nh c r ng mình hi u. Th hai, dùng nh ng câu ng n có tính khuy n khích ngư i ta nói thêm ho c có tác d ng như dáng i u chăm chú nghe. Ba k thu t: chăm chú quan tâm; suy lu n, không phê phán cho t i khi ngư i ta nói h t; nói nh ng câu ng n và gi im l ng thay vì tranh lu n có tác d ng l n trong vi c l ng nghe. Nhưng c n nh r ng: mu n tác n ngư i khác, ng có hi u qu ơn thu n s d ng k thu t, mà ph i xu t phát t không th ch tính cách, ph i làm cho ngư i ta hi u mình. hi u ngư i khác, nhưng a s nghe ngư i khác ' không Nghe là hi u và th c s không bao gi hi u ư c cái gì ang di n ph i ra trong n i tâm c a ngư i khác. "nghe" khi ngư i khác nói: Có th l ngư i khác, Có nhi u m c th c s là không nghe gì c . - Có th gi v nghe. Có th nghe m t cách ch n l c, chi nghe m t ph n lúc nói chuy n.