B GIÁO DC
VÀ ĐÀO TẠO
VIN HÀN LÂM KHOA HC
VÀ CÔNG NGH VIT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Nghiêm Văn Hưng
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ KỸ THUẬT PHÁT HIỆN VA CHẠM
TRONG VẬT THỂ BIẾN DẠNG VÀ CÁNH TAY COBOT
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN MÁY TÍNH
Ngành: Hệ thống thông tin
Mã số: 9 48 01 04
Hà Nội - 2024
Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học Công nghệ, Viện Hàn
lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đặng Văn Đức, Viện Công nghệ thông
tin, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Phản biện 1: ……………………………………………………………….
Phản biện 2: ……………………………………………………………….
Phản biện 3: ……………………………………………………………….
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến cấp Học viện
họp tại Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công
nghệ Việt Nam vào hồi …… giờ ……, ngày …… tháng …… năm 20…
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ
2. Thư viện Quốc gia Việt Nam
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận án
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ với những tiến bộ đột phá của
khoa học và công nghệ đã tạo động lực thúc đẩy nhiều lĩnh vực nghiên cứu
phát triển, trong đó tiêu biểu là công nghệ thực tại ảo (Virtual Reality - VR)
công nghệ robot (Robotics). Đây chính hai trong số những công nghệ
chủ chốt được ưu tiên tập trung nghiên cứu, phát triển và ứng dụng.
Phát hiện va chạm (Collision Detection) là một trong những tác vụ
sở của các hthống mô phỏng VR, đồ họa máy tính, điều khiển robotics,
games,... Các đối tượng trong mỗi hệ thống có những chuyển động riêng của
nó, chuyển động đó có thể va chạm với đối tượng khác, hoặc có thể va chạm
với môi trường, chướng ngại vật.
Trên thế giới đã có nhiều công bố cải tiến kỹ thuật phát hiện va chạm,
hầu hết đều dựa trên cấu trúc phân hệ vùng bao (Bounding Volume
Hierarchies - BVH) hoặc dựa trên kỹ thuật tính toán hàm khoảng cách
(Signed Distance Function - SDF). Đối với c hình vật thể biến dạng
(như chất liệu vải) thì các quá trình duyệt, tái cấu trúc BVH tính toán SDF
cần sử dụng rất nhiều tài nguyên của hệ thống gây ra tình trạng nghẽn nút cổ
chai. Vấn đề đặt ra là cần thiết kế thuật toán có thể hoạt động tốt trên các mô
hình vật thể khác nhau.
Tại Việt Nam, những nghiên cứu về VR chủ yếu trong việc nh
hóa hay phỏng trưng bày ảo chưa nhiều nghiên cứu vbài toán
phát hiện va chạm trong vật thể biến dạng và cánh tay cobot. Các nghiên cứu
về phương pháp phát hiện va chạm của hình vật thể biến dạng như
hình chất liệu vải còn chưa phổ biến, hướng nghiên cứu về kỹ thuật cải tiến
phát hiện va chạm của các mô hình vật thể rắn vẫn có những vấn đề cần tiếp
tục nghiên cứu sâu n.
2
Công ngh VR robotics mi quan h kết hợp tương hỗ đặc bit.
Kết qu ca mi quan h tương hỗ này s xut hin ca nhng thành tu
khoa hc công ngh tiên tiến. Đối với lĩnh vực robotics, robot cng tác
(Collaborative robot - Cobot) đang dần thay thế robot truyn thng. Chc
năng phát hiện va chm mt trong nhng yêu cu bt buộc đối vi các
cobot. vy, trong những năm gần đây, các nghiên cứu v robotics đã
đang dần chuyển hướng tp trung vào nghiên cu bài toán phát hin va chm
ca cánh tay cobot.
Để phát huy hiu ca các k thut phát hin va chm phc v cho
các ng dng VR và robotics, NCS nhn thy vic nghiên cu phát trin các
k thut phát hin va chm là phù hp vi yêu cu thc tế. vy, nghiên
cứu sinh đã chọn đề tài Nghiên cu mt s k thut phát hin va chm
trong vt th biến dng và cánh tay cobot” làm đề tài lun án ca mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của luận án đề xuất phương pháp để nâng cao hiệu quả
phát hiện va chạm trong vật thể biến dạng và cánh tay cobot 6 bậc tự do. Kết
quả nghiên cứu được sử dụng trong các ứng dụng mô phỏng VR và lĩnh vực
điều khiển cánh tay cobot 6 bậc tự do.
3. Ni dung nghiên cu
Để thc hiện được mục tiêu đặt ra, lun án thc hin các ni dung
nghiên cu sau: Công ngh VR cánh tay cobot; bài toán phát hin va chm
của các đối tượnghình 3D (vt th rn và vt th cht liu vi) trong môi
trưng o; bài toán phát hin va chm ca cánh tay cobot 6 bc t do; mt s
thuật toán và phương pháp phát hin va chm; đề xut ci tiến phương pháp
phát hin va chm, th nghiệm và đánh giá kết qu nghiên cu.
3
CHƯƠNG 1. TNG QUAN V BÀI TOÁN PHÁT HIN VA CHM
VÀ MT S KIN THC NN TNG
1.1. Gii thiu
Bài toán phát hin va chạm trong môi trường thc ti ảo được phát
biểu như sau: Cho 𝑛 đối tượng {𝑂0,𝑂1,,𝑂𝑛−1}, phát hiện va chạm là quá
trình xác định xem các đối tượng có giao nhau hay không, tc là kim tra
𝑂𝑖𝑂𝑗, ∀𝑖 𝑗, 𝑖 = 0,,𝑛 1, 𝑗 = 0,,𝑛 1 và 𝑛 ℕ. Trong đó, 𝑂𝑖=
{𝑝0
𝑖,𝑝1
𝑖,,𝑝𝑘
𝑖} là mt tp gm 𝑘 mặt sở và 𝑂𝑗={𝑝0
𝑗,𝑝1
𝑗,,𝑝𝑚
𝑗} là mt
tp gm 𝑚 mặt cơ sở, va chm ca 𝑂𝑖 và 𝑂𝑗 xy ra khi 𝑝𝑎
𝑖𝑝𝑏
𝑗 vi 𝑎 =
0,,𝑘, 𝑏 = 0,,𝑚 và 𝑘,𝑚 .
Kết qu tr v ca bài toán phát hin va chm dng Có/Không, nếu
có va chm xy ra thì cn tính toán các điểm tiếp xúc và thi điểm tiếp xúc.
1.2. Tng quan các nghiên cu liên quan
1.2.1. Phát hin va chm ca các mô hình vt th 3D
Mỗi vật thể 3D được tạo thành từ nhiều mặt, do đó chi phí để kiểm tra
va chạm rất lớn. Hầu hết các hệ thống thực tại ảo sử dụng phương pháp
phát hiện va chạm dựa trên các khối bao. Khối bao một không gian hình
học khép kín để bao bọc hoàn toàn đối tượng. Hình 1.1 cho thấy một số loại
khối bao được sử dụng trong các kỹ thuật phát hiện va chạm.
Hình 1.1. Mt s loi khối bao được s dng ph biến trong các k thut
phát hin va chm