1<br />
5 . Kau mồnạ tơi<br />
<br />
Đ ặc đ iểm<br />
Mồng tơi hay mùng tơi có tên khoa học là Basella alba L., thuộc họ<br />
mồng tơi (Basellaceae). Đây là loại cây dây leo quấn, mập và nhớt,<br />
sông hàng năm hay hai năm. Lá dày hình tim, mọc xen, đơn, nguyên, có<br />
cuông.<br />
Cụm hoa hình bông mọc ở kẽ lá, màu trắng hay tím đỏ nhạt. Quả<br />
mọng, nhỏ, hình cầu hoặc trứng, dài khoảng<br />
<br />
5 - 6mm, màu xanh, khi<br />
<br />
chín chuyển màu tím đen. Mồng tơi là cây rau mùa hè, nhiệt độ thíchị<br />
hỢp<br />
<br />
95 - 30'’C. Cây mồng tơi mọc nhanh, dây có thể dài đến lOm. về<br />
<br />
thành phần dinh dưỡng trong lOOg phần ăn đưỢc cho ta 14kcal, 580mg<br />
Vitamin A, 72mg Vitamin<br />
<br />
c và các chất khoáng vi lượng.<br />
<br />
Tác dụ n g<br />
- Rau mồng tơi có thể dùng để luộc ăn, xào, nấu canh với cua, tép...<br />
<br />
- Rau mồng tơi có vị chua, tính lạnh, thông đại tiểu tiện hoặc dã nát<br />
bôi ngoài da để chữa trị rôm sảy.<br />
- Rau mồng tơi mát và lành tính thường được dùng nấu canh trong<br />
bữa cơm gia đình. Trong dân gian loài rau này còn có tác dụng chữa<br />
một sô" loại bệnh như:<br />
<br />
Trị táo bón<br />
Mồng tơi 200 - 500g, thêm gia vị luộc ăn. Tính hoạt trường của rau<br />
mồng tơi nhờ châ"t nhày làm cho phân mềm, châ"t xơ kích thích nhu động<br />
ruột.<br />
Hoặc dùng rau mồng tơi luộc chấm muối mè (vừng). Rau mồng tơíĩệậ<br />
làm cho phân mềm, châ"t dầu của vừng làm cho phân trơn,<br />
cặp kết hỢp râ"t thích hỢp trị táo bón.<br />
<br />
cả hai là m ột^<br />
<br />
sử dụng vài ngày là đại tiện sẽ<br />
<br />
thông, không còn táo bón.<br />
<br />
if i<br />
<br />
^ 4 .<br />
<br />
85<br />
<br />
I<br />
<br />
í<br />
<br />
I<br />
<br />
Mùa hè, thời tiết nắng nóng, nhiều người bị táo bón, một bài thuốc<br />
rất đơn giăn bằng rau mồng tơi là lây một nắm lá mồng tơi rửa sạch, giã<br />
<br />
nát, vắt lấy nước cốt pha thêm một ít nước đun sôi để nguội uô"ng một<br />
lần.<br />
Trị táo bón lâu ngày gây thoát giang: Lá mồng tơi, lá vông non mỗi<br />
thứ 30g, rễ đinh lăng 20g, củ mài 12g (thái mỏng sao vàng), vừng đen<br />
30g (rang nổ), sắc với óOOml nước còn 300ml. Người lớn chia 2 lần, trẻ<br />
em tùy tuổi dùng ít hơn.<br />
<br />
Rau mồng tơi<br />
Trị bệnh trĩ<br />
Lấy một nắm lá mồng tơi rửa sạch, giã nát nhuyễn cùng vài hạt<br />
muối đắp vào chở tiĩ sưng, đồng thời nâu canh mồng tơi ăn với cá diếc<br />
(ăn cả nước và cái), rất hiệu nghiệm.<br />
Trị đại tiện ra máu kinh niên (lâu ngày); Rau mồng tơi 30g, gà mái<br />
V g ià 1 con (bỏ đầu, chân, nội tạng) hầm lên ăn. Chú ý khi thịt gà chín<br />
mới cho mồng tơi vào, nấu thêm 20 phút bắc ra là ăn được. Hiệu quả rất<br />
tôt.<br />
<br />
86<br />
I<br />
<br />
ềJ<br />
<br />
©<br />
<br />
\<br />
<br />
^9<br />
<br />
T r ị đẩy bụng<br />
<br />
Rau mồng tơi 50g, rau đay 50g, khoai sọ 1 củ (bóc vỏ thái nhỏ) nấu<br />
canh ăn vài ba ngày. Hoặc dùng 4 loại rau sau đây với lượng bằng nhau<br />
nấu canh; Mồng tơi, đay, rau khoai, rau má.<br />
Có người vào mùa hè và đầu thu, cảm thấy trong người phiền muộn,<br />
trong bụng nóng bức, đại tiện táo bón, miệng hôi, mắt đỏ, uô"ng nước<br />
liên miên, ngứa ngoài da, thậm chí nổi lên những đô"m đỏ, chỉ cần ăn<br />
vài lần mồng tơi nấu với đậu hũ thì đại, tiểu tiện sẽ thông suô"t, tất cả<br />
các chứng trên cũng sẽ biến mất.<br />
T r ị k iế t lỵ<br />
<br />
Nếu do trường vị có “thấp nhiệt” gây nên kiết lỵ, lúc đầu, trong ngày<br />
đi tiêu mười mấy lần, lúc đi tiêu hậu môn cảm thấy nóng rát, bụng đau rất<br />
khó chịu, đi tiêu rồi vẫn cảm thấy chưa ổn, mỗi lần đi tiêu lượng phân<br />
không nhiều, chỉ có một chút nước bọt màu vàng, miệng hôi, đắng, mắt<br />
đỏ, muốn uô"ng nước, sỢ nóng thích mát, bụng, ngực cảm thấy bồn chồn<br />
khó chịu, nấu nhiều rau mồng tơi trên lửa nhỏ thật lâu, làm canh để ăn, sẽ<br />
có hiệu quả tô"t. Rau mồng tơi có tính chất nhuận hoạt, có thể thanh trCí<br />
chất thấp nhiệt ứ ở trong trường vị, nhờ đại, tiểu tiện bài tiết ra ngoài, cho<br />
nên trị đưỢc bệnh kiết lỵ. Mồng tơi tuy tính chất hàn lương, nhưng chỉ cần<br />
nấu lâu, tính mát lạnh sẽ giảm, cho dù người sức khỏe hơi kém, nếu<br />
không ăn quá nhiều thì cũng không sao. Nhưng nếu chỉ luộc sơ mà uô"ng,<br />
dạ dày dễ bị lạnh, uống vào sẽ bị nôn mửa.<br />
G iả m c h ấ t béo, ch o le ste ro n<br />
<br />
Chất nhầy của rau mồng tơi có tác dụng hấp thu cholesterol trong<br />
muối mật và trong thực phẩm: Cholesterol nội sinh và ngoại sinh đều b \w<br />
giữ lại trong ruột. Vì Cholesterol bị khóa hoạt tính nên chất béo trong^<br />
thực phẩm không ngấm đưỢc qua màng ruột, cholesterol sẽ bị thải ra<br />
<br />
1®<br />
<br />
87<br />
<br />
I<br />
<br />
í<br />
.<br />
<br />
.<br />
<br />
.<br />
<br />
. .<br />
<br />
ngoài qua phân.<br />
<br />
Giảm thân trọng<br />
Người mập phì muôn giảm thân trọng nên ăn rau mồng tơi vì nó có<br />
ị<br />
<br />
khả năng sinh nhiệt thấp, lại thông tiểu và nhuận tràng.<br />
<br />
Í<br />
<br />
Tán nhiệt vào những ngày nóng nực<br />
Mồng tơi có tác dụng tán nhiệt, vì vậy, nên ăn mồng tơi vào mùa<br />
aóng nực. Nên nấu canh mồng tơi với cua, đây là một cặp kết hỢp hay<br />
vì cả hai món này đều giải nhiệt. Người có tỳ vị hư hàn (đầy bụng),<br />
bệnh mới khởi, phụ nữ mới sinh không nên ăn canh của mồng tơi nhưng<br />
có thể ăn món canh mồng tơi nấu với thịt heo và đậu hũ. Đậu hũ tạo tủa<br />
pectat calci trong nồi canh nóng, giảm tính hàn.<br />
Mùa hè, đối với người làm việc dưới ánh nắng mặt trời, thường do ra<br />
mồ hôi quá nhiều, ảnh hưởng đến tiểu tiện không bình thường, nước<br />
tiểu màu vàng mà lượng nước lại ít, lúc đi tiểu đường tiểu có cảm giác<br />
nóng rát, và đại tiện thì táo bón. Gặp trường hỢp này, dùng 50 - lOOg<br />
mồng tơi nâu canh ăn, không những có thể làm cho đại tiểu tiện trở lại<br />
bình thường, mà còn có thể giải trừ thử nhiệt, phòng ngừa bệnh nóng<br />
sốt xảy ra.<br />
<br />
Trị nhức đầu do đi nắng<br />
n<br />
<br />
Í<br />
1<br />
<br />
Lá mồng tơi giã nhuyễn lấy nước uống, bã đắp vào 2 bên thái dương<br />
<br />
băng lại.<br />
<br />
^<br />
<br />
Trị trong ngực bồn chồn, đầy tức: Mồng tơi 60g sắc lấy nước đặc,<br />
<br />
hòa thêm chút rưỢu trắng uô"ng khi nước còn ấm.<br />
^<br />
<br />
I<br />
<br />
Trị chảy máu mũi (chảy máu cam) do huvết nhiệt: Mồng tơi tươi giã<br />
chothấm<br />
sản vào<br />
phụ nước<br />
sau sinh:<br />
Phụvào<br />
nữ lỗ<br />
saumũi<br />
khibên<br />
sinhbệnh.<br />
ít sữa, ăn rau<br />
nátTàng<br />
rồi lấysữa<br />
bông<br />
cô"t nhét<br />
mồng tơi sẽ nhiều sữa hơn. Trong rau mồng tơi có các vitamin A3, B3,<br />
<br />
88<br />
<br />
ềJ<br />
<br />
i<br />
<br />
ễn<br />
<br />
1^^<br />
<br />
í.<br />
<br />
V<br />
<br />
am s<br />
<br />
^<br />
<br />
chất saponin, chất nhầy và chất sắt sẽ rất tô"t cho thai phụ... Món ăn nấu<br />
từ mùng tơi với gà ác, đậu đen ninh nhừ ăn nóng sẽ giúp sản phụ nhiều<br />
sữa, mau hồi phục sức khỏe lại có làn da hồng hào, tóc đen mượt.<br />
Trị khí hư, suy nhược: Gà ác 1 con, lá mồng tơi 1 nắm, đậu đen 1<br />
<br />
làm cho da hồng hào, tóc đen mượt. Người bị đau dạ dày, ợ chua ăn<br />
cũng tô"t.<br />
<br />
Bổ dương cường thận<br />
Canh rau mồng tơi kết hỢp với tôm. Tôm tươi bóc vỏ bỏ đầu ướpỊ<br />
hành muối xào sơ, ch ế nước dùng sôi cho rau mồng tơi sôi lại, ăn mỗiỊ<br />
tuần 2 - 3 lần.<br />
<br />
Trị yếu sinh lý<br />
Rau mồng tơi, rau ngót, rau má, lòng gà hay vịt, nấu canh ăn nóng sẽị<br />
giúp trị chứng yếu sinh lý ở nam giới rất hiệu quả.<br />
<br />
Trị di mộng tinh<br />
Rau mồng tơi, đậu nành, đậu phông, mỗi thứ một nắm (50g) nấu vớiỊ<br />
1 - 2kg xương heo (xương ông tốt hơn). Hầm kỹ xương heo dong nồi áp|<br />
suất rồi mới cho đậu phông vào, cuô"i cùng cho rau mồng tơi, nâu thêml<br />
10 phút. Ăn nóng, ăn xong uô"ng nước nóng.<br />
<br />
Trị hoạt tinh<br />
Trường hỢp tinh xuất quá nhanh và sau giao hỢp thường bị mệt mỏi<br />
đuôi sức, xanh xao, lấy rau mồng tơi 1 nắm, rau dền tía 1 nắm, nấu với<br />
một đôi bầu dục heo hoặc dê (để nguyên lớp mỡ và vỏ bọc), ăn n ó n g .^<br />
Ăn xong uô"ng nước trà gừng nóng. Trước khi đi ngủ ăn 1 thìa vừng đen^<br />
đã rang thơm, nhai kỹ nhuyễn rồi nuốt, sau đó uống 1 bát nước cơm/*<br />
rươu.<br />
<br />
89<br />
<br />
I<br />
<br />