BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO<br />
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br />
<br />
BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU TRUYỆN KỂ DÂN GIAN<br />
VỀ CÁC ĐỊA DANH Ở NAM BỘ<br />
<br />
LUẬN ÁN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN<br />
CHUYÊN NGÀNH: VĂN HỌC VIỆT NAM<br />
Mã số: 5.04.33<br />
<br />
Ngƣời thực hiện: TRẦN TÙNG CHINH<br />
Người hướng dẫn khoa học: TSKH. BÙI MẠNH NHỊ<br />
<br />
Tháng 06 năm 2000<br />
<br />
Bước đầu tìm hiểu truyện kể dân gian về các địa danh ở Nam Bộ<br />
<br />
LỜI CẢM TẠ<br />
Tôi xin chân thành cảm tạ và tri ân sự nhiệt tình giúp đỡ của Ban giám hiệu Trường<br />
Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh. Phòng Khoa Học Công Nghệ - Sau Đại Học: sự<br />
đóng góp quí báu chân tình của PGS. Chu Xuân Diêu. GS. Nguyễn Tấn Đắc. PGS. Trần Hữu<br />
Tá. TS. Đoàn Thị Thu Vân và tập thể Thầy, Cô Khoa Ngữ Văn, cùng tất cả các bạn đồng học<br />
đã nhiệt tình giúp đỡ tôi hoàn tất luận án.<br />
Tôi xin đặc biệt tỏ lòng kính trọng biết ơn Tiến Sĩ Khoa Học Bùi Mạnh Nhị. Thầy đã<br />
tận tụy chỉ bảo và hướng dẫn cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận<br />
án tốt nghiệp.<br />
Tuy chỉ được nghiên cứu trong thời gian ngắn, nhưng với sự hỗ trợ rất lớn của Gia<br />
Đình, sự giúp đỡ tận tình của quí Thầy Cô và sự cố gắng hết sức mình, tôi đã có điều kiện<br />
tiếp thu được những kiến thức và phương pháp vô cùng quí báu.<br />
Vấn đề của đề tài ít nhiều đã được các nhà nghiên cứu đề cập và gợi ý. Luận án đã cố<br />
gắng kế thừa và hệ thống lại những công trình nghiên cứu trước để bước đầu tìm hiểu tiền đề<br />
cho những nghiên cứu chuyên sâu về sau danh Nam Bộm nhằm tạo tiền đề cho những nghiên<br />
cứu chuyên sâu về sau.<br />
Một lần nữa xin chân thành cảm tạ.<br />
An Giang, tháng 6/2000<br />
<br />
Trần Tùng Chinh<br />
<br />
1<br />
<br />
Bước đầu tìm hiểu truyện kể dân gian về các địa danh ở Nam Bộ<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
A. PHẦN DẪN NHẬP ............................................................................................................................. 4<br />
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................................................ 4<br />
2. Mục đích và nhiêm vụ của luận án ............................................................................................. 5<br />
3. Lịch sử vấn đề ............................................................................................................................. 7<br />
4. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................................................... 10<br />
5. Phƣơng pháp nghiên cứu: ......................................................................................................... 11<br />
6. Đóng góp của luận án ............................................................................................................... 13<br />
7. Kết cấu luận án: ........................................................................................................................ 14<br />
B. PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................................................ 15<br />
CHƢƠNG I: TÌM HIỂU VÙNG ĐẤT - NƠI HÌNH THÀNH, LƢU TRUYỀN NHỮNG TRUYỆN<br />
KỂ DÂN GIAN VỀ CÁC ĐỊA DANH Ở NAM BỘ ....................................................................................... 15<br />
I. Vùng đất Nam Bộ ...................................................................................................................... 15<br />
I.1 Vùng đất Nam Bộ: .............................................................................................................. 15<br />
I.2 Địa lý vùng đất: .................................................................................................................. 16<br />
I.3. Lịch sử vùng đất ................................................................................................................ 18<br />
I.4. Con ngƣời vùng đất ........................................................................................................... 20<br />
I.5. Văn hóa vùng đất ............................................................................................................... 23<br />
II. Con ngƣời................................................................................................................................. 25<br />
II.1. Đối đầu với thiên nhiên .................................................................................................... 25<br />
II.2. Đối đầu với thù trong giặc ngoài ...................................................................................... 26<br />
II.3. Phác hoạ chân dung con ngƣời Nam Bộ........................................................................... 28<br />
III. Sơ lƣợc về sự hình thành và lƣu truyền những truyện kể địa danh Nam Bộ ........................... 30<br />
CHƢƠNG 2: NHẬN XÉT TƢ LIỆU ................................................................................................ 33<br />
I. Nhóm tƣ liệu sƣu tầm ................................................................................................................ 34<br />
I.1. Bộ sách "kho tàng truyện cổ tích Việt Nam" (7) ............................................................... 34<br />
I.2 "Truyền thuyết Việt Nam" (86) .......................................................................................... 34<br />
I.3 "Huyền thoại về tên đất" (104) ........................................................................................... 34<br />
I.4. Các tƣ liệu tập hợp các truyện kể dân gian của vùng đất Nam Bộ..................................... 35<br />
II. Nhóm tƣ liệu nghiên cứu .......................................................................................................... 36<br />
II.1. Những tƣ liệu về xã hội, những sƣu khảo về địa danh xƣa và nay ................................... 36<br />
II.2. Những tƣ liệu địa lý (Địa chí, Địa phƣơng chí) ................................................................ 38<br />
II. 3. Những tƣ liệu lịch sử: ...................................................................................................... 40<br />
II.4. Những tƣ liệu nghiên cứu địa danh dƣới cái nhìn ngôn ngữ học ...................................... 44<br />
II.5. Một số bài nghiên cứu truyện kể địa danh trên các tạp chí chuyên ngành ....................... 48<br />
<br />
2<br />
<br />
Bước đầu tìm hiểu truyện kể dân gian về các địa danh ở Nam Bộ<br />
<br />
CHƢƠNG 3: BƢỚC ĐẦU TÌM HIỂU NHỮNG ĐẶC ĐIỂM THI PHÁP ...................................... 50<br />
CỦA TRUYỆN KỂ ĐỊA DANH NAM BỘ ...................................................................................... 50<br />
I. Phân loại truyện kể địa danh...................................................................................................... 50<br />
II. Bƣớc đầu tìm hiểu những đặc điểm thi pháp của truyện kể địa danh Nam Bộ ........................ 52<br />
II.1 Cốt truyện ......................................................................................................................... 54<br />
1.1 Mô hình cốt truyện của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời đấu tranh với<br />
thiên nhiên. ........................................................................................................................................ 56<br />
1.2. Mô hình cốt truyện của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời đấu tranh chống<br />
thù trong giặc ngoài ........................................................................................................................... 61<br />
1.3 Mô hình cốt truyện của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời với những quan hệ<br />
xã hội thế sự đời thƣờng .................................................................................................................... 66<br />
II.2. Thời gian và không gian nghệ thuật. ................................................................................ 74<br />
2.1. Thời gian và không gian nghệ thuật của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời<br />
đấu tranh với thiên nhiên. .................................................................................................................. 74<br />
2.2. Thời gian và không gian nghệ thuật của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời<br />
đấu tranh chống thù trong giặc ngoài ................................................................................................ 77<br />
2.3. Thời gian và không gian nghệ thuật của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời<br />
với những quan hệ xã hội thế sự đời thƣờng ..................................................................................... 80<br />
II.3. Nhân vật ........................................................................................................................... 82<br />
3.1. Nhân vật của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời đấu tranh với thiên nhiên 82<br />
3.2. Nhân vật của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời đấu tranh chống thù trong<br />
giặc ngoài .......................................................................................................................................... 88<br />
3.3. Nhân vật của nhóm truyện kể địa danh về đề tài con ngƣời với những quan hệ xã hội<br />
thế sự đời thƣờng ............................................................................................................................... 94<br />
C. KẾT LUẬN ..................................................................................................................................... 102<br />
D . DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 107<br />
E. PHẦN PHỤ LỤC............................................................................................................................. 118<br />
1. NHÓM TRUYỆN KỂ ĐỊA DANH VỀ ĐỀ TÀI CON NGƢỜI ĐẤU TRANH VỚI THIÊN<br />
NHIÊN ........................................................................................................................................................... 120<br />
2. NHÓM TRUYỆN KỂ ĐỊA DANH VỀ ĐỀ TÀI CON NGƢỜI ĐẤU TRANH CHỐNG THÙ<br />
TRONG GIẶC NGOÀI. ................................................................................................................................ 158<br />
3. NHÓM TRUYỆN KỂ ĐỊA DANH VỀ ĐỀ TÀI CON NGƢỜI VỚI NHỮNG QUAN HỆ XÃ<br />
HỘI THẾ SỰ ĐỜI THƢỜNG. ...................................................................................................................... 192<br />
<br />
3<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
