Luận án Tiến sĩ Chính trị học: Tính thuyết phục của bài giảng lý luận chính trị đối với học viên các trường đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:238

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận án "Tính thuyết phục của bài giảng lý luận chính trị đối với học viên các trường đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay" là nghiên cứu, luận giải, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về tính thuyết phục của bài giảng lý luận chính trị đối với học viên các trường đại học, học viện Công an nhân dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Chính trị học: Tính thuyết phục của bài giảng lý luận chính trị đối với học viên các trường đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN NGUYỄN ĐÌNH VIỆT TÍNH THUYẾT PHỤC CỦA BÀI GIẢNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN NGUYỄN ĐÌNH VIỆT TÍNH THUYẾT PHỤC CỦA BÀI GIẢNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành: Công tác tƣ tƣởng Mã số: 9 31 02 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS,TS. LƢƠNG KHẮC HIẾU HÀ NỘI - 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu Luận án là của riêng tôi. Hệ thống số liệu, kết quả nghiên cứu đƣợc thể hiện trong luận án là khách quan, trung thực, đƣợc trích dẫn đầy đủ theo quy định và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm 2023 Tác giả luận án Nguyễn Đình Việt
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Công an nhân dân CAND Chủ nghĩa xã hội CNXH Giáo dục chính trị, tƣ tƣởng GD CT,TT Giáo dục lý luận chính trị GD LLCT Lý luận chính trị LLCT
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN 9 ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Các công trình nghiên cứu về tính thuyết phục 9 1.2. Các công trình nghiên cứu về tính thuyết phục của bài giảng 18 lý luận chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam 1.3. Kết quả nghiên cứu của các công trình và những vấn đề đặt ra 32 Chƣơng 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TÍNH THUYẾT PHỤC CỦA BÀI 38 GIẢNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM 2.1. Bài giảng lý luận chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, 38 học viện Công an nhân dân Việt Nam 2.2. Quan niệm và tiêu chí đánh giá tính thuyết phục của bài 44 giảng lý luận chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam 2.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến tính thuyết phục của bài 62 giảng lý luận chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam Chƣơng 3: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VỀ TÍNH 73 THUYẾT PHỤC CỦA BÀI GIẢNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM 3.1. Khái quát về các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân 73 và đặc điểm đội ngũ giảng viên, học viên Công an nhân dân 3.2. Thực trạng tính thuyết phục của bài giảng lý luận chính trị 83 đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay 3.3. Những vấn đề đặt ra về tính thuyết phục của bài giảng lý 119 luận chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO TÍNH THUYẾT 129 PHỤC CỦA BÀI GIẢNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, HỌC VIỆN CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 4.1. Phƣơng hƣớng nâng cao tính thuyết phục của bài giảng lý 129 luận chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam trong thời gian tới 4.2. Giải pháp nâng cao tính thuyết phục của bài giảng lý luận 136 chính trị đối với học viên các trƣờng đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam trong thời gian tới KẾT LUẬN 161 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn đặc biệt coi trọng công tác giáo dục lý luận chính trị (GD LLCT), xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng nhằm trang bị cho cán bộ, đảng viên tri thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc giúp cho cán bộ, đảng viên nâng cao trình độ tƣ duy lý luận, n ng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành, bản lĩnh chính trị và ph m chất đạo đức cách mạng, xây dựng thế giới quan duy vật biện chứng và phƣơng pháp luận khoa học. Hiện nay, giảng dạy lý luận chính trị (LLCT) đang đứng trƣớc những yêu cầu đặt ra là cần phải đứng vững trên nền tảng tƣ tƣởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, giữ vững nguyên tắc của Đảng trƣớc sự công kích của những kẻ cơ hội và các thế lực thù địch, đồng thời phải bắt nhịp đƣợc với hơi thở của cuộc sống. Vì vậy, nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT phù hợp với đối tƣợng, nội dung, chƣơng trình môn học, t ng cƣờng khả n ng chiếm lĩnh đối tƣợng là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lƣợng, hiệu quả giảng dạy LLCT. Để nâng cao đƣợc tính thuyết phục của bài giảng LLCT, chủ thể phải có kỹ n ng, nghệ thuật tác động, phải đạt tới sự mẫu mực trong ph m chất, n ng lực; đồng thời phải thiết kế đƣợc nội dung mang tính khoa học, thiết thực; lựa chọn đƣợc phƣơng pháp lôi cuốn, hấp dẫn; kết cấu, bố cục, hình thức phải hợp lý; phƣơng tiện trong bài giảng LLCT phải hiện đại, đồng bộ để thuyết phục học viên trong điều kiện và hoàn cảnh cụ thể nhằm thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của học viên theo mục đích giảng dạy LLCT. Công an nhân dân (CAND) đƣợc đặt dƣới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện về mọi mặt của Đảng, có nhiệm vụ quan trọng trong tham mƣu cho Đảng, Nhà nƣớc về công tác liên quan đến bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Do đó, ở ngƣời cán bộ CAND cần có những yêu cầu cao về ph m chất
2 chính trị, đạo đức, lối sống, chuyên môn, nghiệp vụ... trong đó ph m chất chính trị giữ vai trò quan trọng hàng đầu, đƣợc hình thành và phát triển ngay trong quá trình học tập, bồi dƣỡng. Do vậy, thông qua bài giảng LLCT sẽ giúp cho học viên CAND, những cán bộ, chiến sỹ CAND tƣơng lai có nhận thức đúng đắn về mục tiêu, nhiệm vụ, trách nhiệm của mình. Trong thời gian qua, việc nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT trong các trƣờng đại học, học viện CAND đã đạt nhiều thành tựu quan trọng. Nội dung bài giảng LLCT đã đảm bảo đƣợc tính khoa học, tính giáo dục, tính định hƣớng chính trị, lý luận ngày càng thiết thực, gắn liền với thực tiễn công tác Công an, nội dung bài giảng cũng tƣơng đối phù hợp với n ng lực, nhận thức và trình độ của học viên. Phƣơng pháp, hình thức giảng dạy luôn tích cực đƣợc đổi mới thƣờng xuyên, phù hợp với đối tƣợng, điều kiện, hoàn cảnh, mục tiêu đào tạo của học viên từng trƣờng, từng khóa. Cơ sở vật chất và phƣơng tiện giảng dạy LLCT đã từng bƣớc đƣợc cải tiến theo hƣớng hiện đại và đáp ứng đƣợc yêu cầu giảng dạy. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, bài giảng LLCT trong các trƣờng đại học, học viện CAND vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Nội dung bài giảng chƣa đảm bảo đƣợc về nội dung của tính thuyết phục, bài giảng LLCT thƣờng bị bó hẹp trong nội dung sách giáo trình, ít mở rộng, bổ sung tài liệu, chất liệu cuộc sống khiến tính thuyết phục của bài giảng không cao, còn nặng về giáo điều, sách vở, tầm chƣơng trích cú, chƣa có sự bổ sung các vấn đề thực tiễn vào bài giảng, chƣa gắn liền với chuyên môn của ngƣời học. Phƣơng pháp, hình thức giảng dạy vẫn sử dụng phƣơng pháp thuyết trình, độc thoại là chính nên kiến thức đƣợc truyền tải một cách khô khan, thụ động, một chiều, không phát huy đƣợc khả n ng suy nghĩ độc lập, khoa học và sáng tạo của ngƣời học; một bộ phận giảng viên còn hạn chế về ngoại ngữ, về sử dụng các phƣơng tiện giảng dạy hiện đại, về cập nhật thông tin thời sự nên bài giảng chƣa thuyết phục khiến học viên thiếu hứng thú trong học tập. Một số
3 bài giảng LLCT chƣa gắn với tính đặc thù của các đối tƣợng học viên, chƣa đáp ứng đƣợc một cách toàn diện nhu cầu đào tạo học viên CAND. Đặc biệt, trong điều kiện thông tin đa chiều nhƣ hiện nay, cùng với sự chống phá của các thế lực thù địch, việc nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT cho học viên các trƣờng đại học, học viện CAND gặp nhiều khó kh n bởi ngoài luận chứng khoa học của vấn đề còn phải đảm bảo yêu cầu chính trị, thể hiện lập trƣờng, quan điểm giai cấp, củng cố bản lĩnh chính trị cho học viên. Những vấn đề này đòi hỏi đội ngũ giảng viên LLCT trong các trƣờng đại học, học viện CAND cần đổi mới nội dung và phải có phƣơng pháp, nghệ thuật sƣ phạm để truyền tải đúng đắn, đầy đủ, sinh động chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, chủ trƣơng, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc. Cùng với đó, dƣới góc độ chuyên ngành công tác tƣ tƣởng, đến nay chƣa có công trình nào nghiên cứu độc lập, ở tầm một luận án tiến sĩ về tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam. Nội hàm các khái niệm: Tính thuyết phục, tính thuyết phục của bài giảng, các tiêu chí đánh giá tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên CAND hiện nay chƣa đƣợc nghiên cứu làm rõ, cũng chƣa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về thực trạng, những phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND trong thời gian qua. Chính vì vậy, việc nghiên cứu làm sáng tỏ các nội dung nêu trên là vấn đề cấp thiết không chỉ có ý nghĩa thiết thực với các trƣờng đại học, học viện CAND mà còn góp phần bổ sung, hoàn thiện lý luận về tính thuyết phục của bài giảng LLCT trong CAND và của Đảng ta. Từ lý do nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài “Tính thuyết phục của bài giảng lý luận chính trị đối với học viên các trường đại học, học viện Công an nhân dân Việt Nam hiện nay” làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Công tác tƣ tƣởng.
4 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu, luận giải, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND, luận án đề xuất phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam trong thời gian tới. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Thực hiện mục đích nghiên cứu, luận án tiến hành các nhiệm vụ sau: - Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án, chỉ rõ những thành tựu đạt đƣợc và hƣớng nghiên cứu về tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam. - Luận giải làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về tính thuyết phục và tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam. - Đánh giá thực trạng tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam những n m gần đây và xác định những vấn đề cần giải quyết. - Đề xuất phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về đối tƣợng: Học viên hệ chính quy tại các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam.
5 - Về không gian: Luận án tập trung nghiên cứu tại 06 trƣờng đại học, học viện CAND, bao gồm: Học viện Chính trị CAND; Học viện An ninh nhân dân; Học viện Cảnh sát nhân dân; Đại học Phòng cháy chữa cháy; Đại học An ninh nhân dân; Đại học Cảnh sát nhân dân. - Về nội dung: Các tiêu chí liên quan đến tính thuyết phục của bài giảng LLCT cho học viên các trƣờng đại học, học viện CAND: Nội dung bài giảng; phƣơng pháp, hình thức bài giảng; phƣơng tiện giảng bài; ph m chất, n ng lực, trình độ của giảng viên; tính thuyết phục thể hiện qua sự thay đổi về nhận thức, thái độ, hành vi của học viên. - Về thời gian: Từ n m 2016 đến nay, các giải pháp có ý nghĩa vận dụng đến n m 2030. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn - Luận án dựa trên cơ sở lý luận, phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; các quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, các chỉ thị, nghị quyết của Đảng ủy Công an Trung ƣơng, các thông tƣ, quy định, hƣớng dẫn của Bộ Công an về công tác giáo dục đào tạo nói chung và công tác giảng dạy LLCT trong CAND nói riêng. - Luận án đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở thực tiễn tiến hành công tác giảng dạy LLCT tại các trƣờng đại học, học viện CAND; các v n bản, chỉ thị, các báo cáo tổng kết, đánh giá chất lƣợng, hiệu quả giảng dạy LLCT; kết quả khảo sát thực tế về giảng dạy LLCT đối với học viên ở 06 trƣờng CAND trong phạm vi nghiên cứu. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở cách tiếp cận từ góc độ khoa học công tác tƣ tƣởng, luận án sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu chuyên ngành và liên ngành, cụ thể sau: - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: Đƣợc sử dụng để nghiên cứu các quan điểm, chủ trƣơng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, các chỉ thị,
6 nghị quyết, quy định, tổng kết, báo cáo của Đảng ủy Công an Trung ƣơng, lãnh đạo Bộ Công an, các Cục, đơn vị trong Bộ Công an; v n kiện Đại hội Đảng bộ và các báo cáo Tổng kết n m học ở các trƣờng đại học, học viện CAND; các công trình khoa học trong nƣớc và ngoài nƣớc có liên quan đến đề tài luận án. - Phƣơng pháp thống kê: Thống kê số liệu, tài liệu có liên quan đến công tác giảng dạy LLCT cho học viên ở các trƣờng đại học, học viện CAND, đồng thời so sánh, đối chiếu và quan sát thực tế về các nội dung liên quan, đảm bảo độ tin cậy của các số liệu dẫn chứng trong luận án. - Phƣơng pháp tổng kết thực tiễn: Trên cơ sở nghiên cứu kết quả tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên ở các trƣờng đại học, học viện CAND, luận án đánh giá ƣu điểm, hạn chế, từ đó đề xuất những giải pháp nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên ở các trƣờng đại học, học viện CAND trong thời gian tới. - Phƣơng pháp chuyên gia: Qua phỏng vấn sâu các chuyên gia có uy tín trong giảng dạy LLCT, các giảng viên có nhiều kinh nghiệm trong nghiên cứu, giảng dạy LLCT và các giảng viên LLCT trong phạm vi khảo sát để xây dựng luận cứ khoa học cho luận án và tìm hiểu những vấn đề có liên quan đến đề tài luận án. - Phƣơng pháp khảo sát: Luận án khảo sát, lấy ý kiến giảng viên, học viên nhằm củng cố thêm luận cứ cho đề tài nghiên cứu. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Luận án xây dựng và thiết kế các bảng điều tra xã hội học, phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm và lấy ý kiến chuyên gia, phƣơng pháp này đã thu đƣợc phản hồi từ phía giảng viên và học viên ở các trƣờng đại học, học viện CAND. Đây là cơ sở để tác giả thuyết minh các luận cứ đã đƣợc trình bày trong luận án. Cụ thể là, tác giả đã tiến hành lấy phiếu điều tra xã hội học đối với 200 giảng viên LLCT ở 06 trƣờng đại học, trong đó 05 trƣờng đại học, học viện CAND với 30 phiếu, riêng Học viện Chính trị CAND là 50 phiếu; 900 học viên hệ chính quy của 06 trƣờng đại
7 học, học viện CAND, trong đó, mỗi trƣờng là 150 phiếu, với các học viên từ n m thứ nhất đến n m thứ tƣ, để thu thập các ý kiến đánh giá về tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên ở các trƣờng đại học, học viện CAND hiện nay. Việc chọn mẫu và sử dụng phƣơng pháp điều tra xã hội học đảm bảo yêu cầu khách quan, diện rộng để thu đƣợc kết quả chính xác và sát thực với thực tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên ở các trƣờng đại học, học viện CAND hiện nay. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng một số phƣơng pháp khác nhƣ: Phƣơng pháp so sánh, lịch sử, logic, khảo sát thực tiễn, phƣơng pháp dự báo khoa học, phƣơng pháp nghiên cứu điển hình. 6. Đóng góp mới về mặt khoa học của luận án - Từ góc độ khoa học công tác tƣ tƣởng, luận giải, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về tính thuyết phục và tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam: Khái niệm bài giảng LLCT, tính thuyết phục, tính thuyết phục của bài giảng LLCT, tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND…, xác định các tiêu chí đánh giá tính thuyết phục của bài giảng LLCT: Về chủ thể, về nội dung, về phƣơng thức, về phƣơng tiện, về kết quả thể hiện thông qua sự thay đổi về nhận thức, thái độ, hành vi của học viên và các nhân tố tác động đến tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND. - Khảo sát thực trạng tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND hiện nay, khái quát các mâu thuẫn cần giải quyết để nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam. - Đề xuất và phân tích cơ sở khoa học của phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam trong thời gian tới.
8 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Kết quả nghiên cứu góp phần gia t ng tri thức mới về tính thuyết phục và tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên ở các trƣờng đại học, học viện ở Việt Nam nói chung và học viên CAND nói riêng. - Cung cấp luận cứ cho giảng viên cách thức nâng cao tính thuyết phục của bài giảng LLCT đối với học viên; cung cấp luận cứ khoa học cho lãnh đạo, chỉ huy đề ra các chủ trƣơng, biện pháp nâng cao chất lƣợng giảng dạy LLCT trong các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam. - Kết quả nghiên cứu có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, học tập trong nghiên cứu, giảng dạy về LLCT ở các trƣờng đại học, học viện CAND Việt Nam. 8. Kết cấu của luận án Luận án đƣợc kết cấu gồm: Phần mở đầu, 04 chƣơng, 11 tiết, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
9 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Các công trình nghiên cứu về tính thuyết phục 1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài - Kôvaliôp.A.G (1971), Tâm lý học cá nhân, NXB Giáo dục, Hà Nội [77]. Tác giả đã đánh giá phân tích làm rõ những vấn đề về tâm lý học nói chung và tâm lý học cá nhân nói riêng, bàn về tính thuyết phục, tác giả cho rằng là sự tác động của chủ thể đến đối tƣợng nhằm gây ảnh hƣởng đến tình cảm, nhận thức của đối tƣợng, qua đó hình thành các nhận thức, quan điểm, thái độ, hành vi mới, hoặc thay đổi những nhận thức, thái độ, hành vi chƣa phù hợp và hình thành thái độ, hành vi mới phù hợp với những yêu cầu của thực tiễn. - Kôvaliôp.A.G (1976) ), Tâm lý học xã hội, NXB Giáo dục, Hà Nội [78]. Cuốn sách đã phân tích, đánh giá làm rõ những vấn đề về tâm lý học nói chung và tâm lý học xã hội nói riêng, cùng với đó chỉ ra sự cần thiết về uy tín của ngƣời lãnh đạo trong thuyết phục, trong đó, tác giả khẳng định để thuyết phục đƣợc quần chúng nhân dân thì yếu tố quan trọng nhất, chính là uy tín của ngƣời lãnh đạo, ngƣời lãnh đạo có uy tín thì những lời nói, hành động sẽ thuyết phục đƣợc ngƣời nghe. - V.V. Seliac (1978), Tâm lý học trong quân sự, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội [130]. Nội dung của cuốn sách đã nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của kỹ n ng thuyết phục trong quân sự, bàn về tính thuyết phục của nghệ thuật tuyên truyền, tác giả cho rằng ngƣời tuyên truyền phải có nhận thức và hiểu biết sâu sắc về các vấn đề lý luận và thực tiễn, ngƣời tuyên truyền phải có khả n ng diễn đạt tƣ tƣởng một cách rõ ràng, lập luận sắc sảo, có tƣ liệu, số liệu thực tế phong phú và phù hợp với trình độ, nhận thức của đối tƣợng.
10 - Baikova.V.Gh, Nhenasev.M.Ph, Pravotorov.V.Ph (1983), Những nguyên lý tuyên truyền Cộng sản chủ nghĩa, Tập II, NXB sách giáo khoa Mác - Lênin, Hà Nội [14]. Cuốn sách đã trình bày những nội dung cơ bản của các nguyên lý tuyên truyền của Đảng Cộng sản, trong đó, theo tác giả để nội dung tuyên truyền có thể thuyết phục đƣợc ngƣời nghe thì đòi hỏi ở chủ thể tuyên truyền phải nắm bắt và hiểu rõ các đặc điểm, quy luật tâm lý nhằm tác động đến đối tƣợng nhƣ: Quy luật về sự lây lan tâm lý, quy luật về sự cảm hóa… - Dale Carnegie (2002), Đắc nhân tâm - nghệ thuật thuyết phục lòng người, NXB V n hóa, Hà Nội [28]. Tác giả đã phân tích vai trò, tầm quan trọng của nghệ thuật thuyết phục, tác giả đã chỉ ra một số kỹ n ng để thuyết phục đối tƣợng: Cách nói công chúng, cách gây thiện cảm với ngƣời khác, cách góp ý cho ngƣời khác mà không khiến đối tƣợng phật ý. - V.G.Krƣscô (2006), Các sơ đồ của tâm lý học xã hội, NXB Sƣ phạm, Hà Nội [125]. Qua phân tích, đánh giá các yếu tố cấu thành của hoạt động tâm lý học xã hội, tác giả đã vẽ ra sơ đồ đặc trƣng về tâm lý của kỹ n ng, phƣơng pháp thuyết phục con ngƣời của chủ thể trong hoạt động tâm lý xã hội. Theo đó, để đảm bảo đƣợc tính thuyết phục thì thƣờng đƣợc tiến hành bằng hai cách thức, con đƣờng nhƣ sau: Thứ nhất, thuyết phục bằng nghệ thuật sử dụng sức mạnh của ngôn từ với các phƣơng thức nhƣ là giải thích, lập luận, chứng minh, phân tích, bác bỏ, loại trừ; thứ hai, thuyết phục thông qua hành động của chủ thể, đƣợc thể hiện qua kinh nghiệm của chủ thể hoặc của ngƣời khác đƣợc tích lũy qua một quá trình. - David J. Lieberman (2008), Không thể bị lừa dối, NXB Lao động xã hội, Hà Nội [31]. Cuốn sách đã cung cấp cho ngƣời đọc cách thức, phƣơng pháp đƣợc sử dụng trong hoạt động giao tiếp để có thuyết phục đƣợc đối tƣợng, theo tác giả, để đạt đƣợc nghệ thuật trong giao tiếp thì chủ thể phải có các kỹ n ng nhƣ: Sử dụng ngôn từ, cách lập luận, kỹ n ng kiểm soát tình huống, kỹ n ng phân tích, dự đoán phản ứng của đối tƣợng, cùng với đó, tác
11 giả cũng xác định các nguyên tắc cần có trong nghệ thuật thuyết phục, trong đó quan trọng nhất để có đƣợc tính thuyết phục đó là ngƣời nói hay chủ thể phải luôn trung thực, nói đúng với thực tiễn, tránh hành vi dối trá đối tƣợng sẽ gây ra phản ứng ngƣợc ở phía đối tƣợng. - James Borg (2009), Thuyết phục - Nghệ thuật tác động đến người khác, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh [73]. Tác giả đã phân tích, luận giải vai trò, tầm quan trọng của nghệ thuật thuyết phục, đƣa ra cách thức, biện pháp để thuyết phục đƣợc ngƣời khác. Về nghệ thuật thuyết phục trong hoạt động tuyên truyền, tác giả cho rằng để thuyết phục ngƣời khác thì chủ thể cần phải chu n bị công phu, chu đáo từ nội dung bài nói, phƣơng pháp, hình thức sẽ sử dụng, nghệ thuật sử dụng và quan trọng nhất thì cần xác định đối tƣợng nói là ai để qua đó xây dựng nội dung, phƣơng pháp, hình thức, phƣơng tiện cho phù hợp với đối tƣợng mà mình hƣớng tới. - Rober B.Cialdini (2010), Những đòn tâm lý trong thuyết phục, NXB Lao động xã hội, Hà Nội. Cuốn sách đã cung cấp những kinh nghiệm, thủ thuật về thuyết phục giúp ngƣời đọc làm chủ tình huống giao tiếp trong công việc và cuộc sống. Qua 7 chƣơng của cuốn sách cung cấp những “vũ khí” lợi hại nhất để gây ảnh hƣởng đến ngƣời khác bao gồm: nguyên tắc đáp trả, cam kết và nhất quán, bằng chứng xã hội, gây thiện cảm, khan hiếm, uy quyền và đồng thuận - những thủ thuật đơn giản nhƣng sẽ giúp ngƣời đọc thành công trong nghệ thuật thuyết phục ngƣời khác. - Rober B.Cialdini (2011), Thuyết phục bằng tâm lý, NXB Lao động xã hội, Hà Nội [110]. Tác giả phân tích vai trò của nghệ thuật thuyết phục khi sử dụng hoạt động tâm lý khi tác động đến đối tƣợng, tác giả đã xây dựng hệ thống cách thức, biện pháp tƣơng đối đầy đủ và chi tiết về nghệ thuật thuyết phục thông qua hoạt động tâm lý, cùng với đó, trong hoạt động thuyết phục bằng tâm lý thì theo tác giả có sáu nguyên tắc tâm lý cần áp dụng trong nghệ thuật thuyết phục nhƣ: Nguyên tắc gây thiện cảm với đối tƣợng; nguyên tắc
12 nhất quán trong thuyết phục; nguyên tắc phản hồi ngƣợc của đối tƣợng; nguyên tắc sử dụng các bằng chứng xã hội; nguyên tắc tạo dựng uy thế của chủ thể; nguyên tắc sự khan hiếm thông tin. - John Maxwell (2013), Để trở thành nhà lãnh đạo quần chúng xuất sắc, NXB Thế giới, Hà Nội [74]. Tác giả phân tích, đánh giá dƣới góc độ của một nhà lãnh đạo thì cần thiết phải hội tụ đƣợc các yếu tố nhƣ: N ng lực, ph m chất, trình độ, kinh nghiệm, khả n ng ứng biến… Trong đó, tác giả cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc hình thành nghệ thuật thuyết phục của ngƣời lãnh đạo, để làm đƣợc điều đó, cần thiết phải nắm chắc các đặc điểm, nhận thức của đối tƣợng để có biện pháp, cách thức tác động cho phù hợp. - Michael, Edwards (2014), Đắc nhân tâm kỹ năng thuyết phục, đàm phán, NXB Mỹ thuật, Hà Nội [97]. Cuốn sách đã cung cấp những góc nhìn về các nghệ thuật sử dụng các kỹ n ng thuyết phục, để có đƣợc kỹ n ng thuyết phục đòi hỏi con ngƣời cần phải biết tìm tòi, biết định hƣớng, biết phân tích, đánh giá đối tƣợng phù hợp, qua đó đƣa ra đƣợc cách thức, biện pháp tác động đến đối tƣợng. - Kurtw Mortensen (2015), Sức Mạnh Thuyết Phục - 12 quy tắc vàng của nghệ thuật gây ảnh hưởng, NXB Thông tấn, Hà Nội [80]. Tác giả đã luận giải vai trò của thuyết phục là kỹ n ng đặc biệt, là cách thức để gây ảnh hƣởng đến ngƣời khác và là con đƣờng để giành đƣợc quyền lực. Từ đó, tác giả đã chỉ ra vai trò của nghệ thuật thuyết phục đối với cá nhân, với một tập thể, cùng với đó là các quy tắc phổ biến để nâng cao hiệu quả thuyết phục cho ngƣời đọc nhƣ: Quy tắc không hài hòa, quy tắc kết nối, quy tắc nghĩa vụ, quy tắc công nhận xã hội, quy tắc lôi cuốn... - Kurtw Mortensen (2016), IQ trong nghệ thuật thuyết phục, NXB Thông tấn, Hà Nội [81]. Cuốn sách đã cung cấp cho ngƣời đọc cách thức tiếp cận mới trong nghệ thuật thuyết phục, thông qua hệ thống các cách thức, biện pháp thuyết phục về nội dung, về phƣơng pháp, về cách nghiên cứu, đánh giá
13 đối tƣợng, cùng với đó tác giả cũng chỉ ra khái niệm về chỉ số thuyết phục, thƣớc đo để đánh giá chỉ số thuyết phục của chủ thể đến đối tƣợng, đây là khái niệm còn tƣơng đối mới mẻ đối ngƣời đọc. Bàn về thuật ngữ tính thuyết phục, tác giả cho rằng: Tính thuyết phục đƣợc hiểu là hệ thống các thuộc tính cần phải có trong quá trình tác động để hình thành, phát triển hoặc cải tiến, thay đổi nhận thức, thái độ, niềm tin, hành vi đối với một kết quả đƣợc xác định trƣớc thông qua sự tuân thủ tự nguyện. - Dave Lakhani (2016), Phong thái của bậc thầy thuyết phục, NXB Trí Việt, Hà Nội [29]. Tác giả đã xây dựng hệ thống, quy trình cụ thể của quá trình thuyết phục đối tƣợng với cách làm tƣơng đối dễ hiểu, dễ thực hiện. Ngoài ra, tác giả còn cung cấp cho ngƣời đọc những chiến thuật, cách thức để xây dựng phong cách cho bản thân từ ngoại hình, kỹ n ng giao tiếp, ngôn ngữ hình thể, giọng nói… Nhƣ vậy, qua nghiên cứu, đánh giá các công trình nƣớc ngoài về tính thuyết phục đã cung cấp cho tác giả luận án những c n cứ khoa học để nghiên cứu tính thuyết phục, các tính chất, đặc điểm của tính thuyết phục. Tuy nhiên cũng chƣa có tài liệu nào chỉ ra bản chất, đặc điểm, tiêu chí của tính thuyết phục xét trên phƣơng diện công tác tƣ tƣởng. 1.1.2. Những công trình nghiên cứu ở trong nước - Sách + Chu V n Đức (2005), Kỹ năng giao tiếp, NXB Bách Khoa Hà Nội [48]. Tác giả đã phân tích hệ thống lý thuyết về hoạt động giao tiếp, qua đó đƣa ra cách thức, biện pháp để xây dựng các kỹ n ng cần thiết trong hoạt động giao tiếp. Tác giả cho rằng thuyết phục là cách thức mà chủ thể thực hiện để tác động, làm cho đối tƣợng thấy đúng, thấy phù hợp nhằm tạo dựng niềm tin theo thực hiện theo. Tác giả cũng cung cấp các quy trình cần thiết để tạo ra tính thuyết phục trong nghệ thuật giao tiếp nhƣ: Cách thức lắng nghe đối phƣơng, cách thức bày tỏ sự cảm thông, chia sẻ, cách tạo ra bầu không khí
14 vui vẻ, cách thức gây thiện cảm, cách giải quyết vấn đề trong hoạt động giao tiếp nhƣ: giải tỏa lo ngại, bận tâm, từ chối. + Vũ Dũng (2006), Tâm lý học quản lý, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội [34]. Tác giả đã phân tích hoạt động quản lý dƣới góc độ hoạt động tâm lý học, trong đó nhấn mạnh đến cách thức, biện pháp để đạt hiệu quả trong hoạt động lãnh đạo, quản lý. Theo tác giả, trong hoạt động giao tiếp với cấp dƣới, nhà lãnh đạo, quản lý cần phải xây dựng đƣợc các kỹ n ng quan trọng trong hoạt động tâm lý nhƣ: Kỹ n ng nắm bắt tìm hiểu đƣợc đặc điểm của đối tƣợng, kỹ n ng nắm bắt nhu cầu của đối tƣợng về thông tin, kỹ n ng thuyết phục đƣợc đối tƣợng, trong đó, tác giả nhấn mạnh khi giao tiếp với cấp dƣới, ngƣời lãnh đạo, quản lý phải nắm và hiểu đƣợc đối tƣợng, thông tin đƣa ra cho cấp dƣới phải dễ hiểu, dứt khoát, rành mạch, rõ ràng, tránh đƣa ra các mệnh lệnh mang tính áp đặt, một chiều, mệnh lệnh. + Đỗ Thùy Vân, Vũ Thu Phƣơng (2007), Nghệ thuật thuyết phục, NXB Thống kê [123]. Các tác giả đã cung cấp cho ngƣời đọc hệ thống các quan niệm, mục đích, nội dung, các nguyên tắc trong thuyết phục và cách thức làm sao để có thể hình thành nghệ thuật thuyết phục. Bàn về nghệ thuật thuyết phục, tác giả cho rằng để thuyết phục đƣợc ngƣời khác thì bài nói chuyện của chủ thể phải phù hợp với nhận thức, trình độ của ngƣời nghe, phải thỏa mãn đƣợc nhu cầu thông tin mà đối tƣợng cần tiếp nhận, nhƣng cũng phải luôn đảm bảo sự hài hòa với các nguyên tắc, quy định của xã hội. + Lƣơng Khắc Hiếu (2009), Nguyên lý công tác tư tưởng, tập 1, 2, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội [69]. Hai tập của cuốn giáo trình là tài liệu tham khảo quý báu của những ngƣời làm công tác tƣ tƣởng. Tập 1 của cuốn sách, tác giả đã xây dựng một cách tổng quan các nội dung quan trọng cấu thành công tác tƣ tƣởng: Hệ thống khái niệm về công tác tƣ tƣởng; chủ thể, đối tƣợng, khách thể công tác tƣ tƣởng; vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác tƣ tƣởng; nguyên tắc, phƣơng châm, chức n ng, nhiệm vụ của công tác tƣ tƣởng…
15 Tập 2 cuốn sách đã khái quát, làm rõ các nội dung về hình thức, phƣơng pháp công tác tƣ tƣởng; các phƣơng tiện để thực hiện công tác tƣ tƣởng: phƣơng tiện truyền thông đại chúng, các thiết chế v n hóa, hệ thống các trƣờng chính trị, làm công tác GD LLCT; đội ngũ cán bộ làm công tác tƣ tƣởng; hiệu quả công tác tƣ tƣởng. Hai cuốn sách đã cung cấp những tƣ liệu quan trọng giúp đề tài xây dựng hệ thống lý luận, các tiêu chí để đánh giá tính thuyết phục của bài giảng LLCT và xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến tính thuyết phục của bài giảng LLCT cho học viên. - Luận án Tiến sĩ + Trần Thị Thanh Hà (2005), Một số kỹ năng giao tiếp trong vận động quần chúng của cán bộ phụ nữ cấp cơ sở, Luận án tiến sĩ, Viện Tâm lý học [41]. Tác giả luận án đã đƣa ra hệ thống các kỹ n ng về hoạt động giao tiếp nói chung và kỹ n ng giao tiếp trong vận động quần chúng nói riêng, tác giả cho rằng để thuyết phục đƣợc cán bộ phụ nữ cấp cơ sở thì chủ thể hoạt động phải nghiên cứu kỹ về đối tƣợng từ đặc điểm, nhận thức, trình độ, qua đó xây dựng bài nói cho phù hợp với đối tƣợng: Ngôn từ phải dễ hiểu trong sáng, rõ ràng, có tính hấp dẫn, lập luận phải có tính thuyết phục cao, cùng với đó, chủ thể cần phải xây dựng đƣợc thiện cảm đối với ngƣời nghe thông qua uy tín, trình độ, ph m chất, biết đồng cảm với đối tƣợng. + Nhữ V n Thao (2012), Kỹ năng giao tiếp của Chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Luận án tiến sĩ Tâm lý học, Học viện Quốc phòng [113]. Tác giả luận án đã đƣa ra hệ thống các kỹ n ng giao tiếp cần phải có của ngƣời Chính trị viên trong lực lƣợng vũ trang, nhƣ: Kỹ n ng nắm bắt thông tin, kỹ n ng thu nhận thông tin, kỹ n ng xử lý thông tin nhận đƣợc, kỹ n ng truyền đạt thông tin đến đối tƣợng, kỹ n ng phản hồi thông tin đến đối tƣợng. Bàn về tính thuyết phục trong hoạt động giao tiếp, tác giả nhận định rằng đó chính là các thuộc tính cần có trong hoạt động giao tiếp ngƣời