Luận án Tiến sĩ Giáo dục học: Nghiên cứu nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường Phổ thông năng khiếu thể dục thể thao tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:296

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án "Nghiên cứu nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường Phổ thông năng khiếu thể dục thể thao tỉnh Thái Nguyên" được hoàn thành với mục tiêu nhằm xây dựng nội dung, tiêu chuẩn đánh giá trình độ thể lực chuyên môn, lựa chọn và ứng dụng hệ thống bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 Việt Nam giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả quá trình huấn luyện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Giáo dục học: Nghiên cứu nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường Phổ thông năng khiếu thể dục thể thao tỉnh Thái Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH VIỆN KHOA HỌC THỂ DỤC THỂ THAO --------  -------- DƯƠNG NGHĨA SỸ NGHIÊN CỨU NỘI DUNG HUẤN LUYỆN SỨC MẠNH BỀN CHO VẬN ĐỘNG VIÊN TÁN THỦ NỮ LỨA TUỔI 15 - 16 TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU THỂ DỤC THỂ THAO TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HOÁ, THỂ THAO VÀ DU LỊCH VIỆN KHOA HỌC THỂ DỤC THỂ THAO --------  -------- DƯƠNG NGHĨA SỸ NGHIÊN CỨU NỘI DUNG HUẤN LUYỆN SỨC MẠNH BỀN CHO VẬN ĐỘNG VIÊN TÁN THỦ NỮ LỨA TUỔI 15 - 16 TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU THỂ DỤC THỂ THAO TỈNH THÁI NGUYÊN Tên ngành: Giáo dục học Mã ngành: 9140101 LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC Cán bộ hướng dẫn khoa học: 1. TS Ngô Ích Quân 2. PGS.TS Lê Ngọc Trung HÀ NỘI - 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Tác giả luận án Dương Nghĩa Sỹ
DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN CBCM - Chuẩn bị chuyên môn CLB - Câu lạc bộ CM - Chuyên môn CMHS - Chuyên môn hóa sâu CT - Chuyển tiếp ĐC - Đối chứng GDTC - Giáo dục thể chất HLV - Huấn luyện viên HLTT - Huấn luyện thể thao TDTT - Thể dục thể thao TĐ - Thi đấu TĐTL - Trình độ tập luyện TLC - Thể lực chung TLCM - Thể lực chuyên môn TN - Thực nghiệm VĐV - Vận động viên
MỤC LỤC Trang bìa. Trang phụ bìa. Lời cam đoan. Danh mục ký hiệu viết tắt trong luận án. Mục lục. Danh mục các biểu bảng và biểu đồ trong luận án. PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................... 5 1.1 Xu thế phát triển môn Tán thủ và đặc điểm tập luyện, thi đấu của vận động viên Tán thủ. ................................................................................... 5 1.1.1. Xu thế phát triển môn Tán thủ. ........................................................ 5 1.1.2. Đặc điểm tập luyện và thi đấu của vận động viên Tán thủ. ............. 6 1.2. Cơ sở lý luận về huấn luyện phát triển tố chất sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ. ................................................................................... 7 1.2.1. Một số khái niệm có liên quan. ........................................................ 7 1.2.2. Tổng quan về huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ lứa tuổi 15 - 16. ................................................................................ 9 1.2.3. Đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi 15 - 16 cần lưu ý trong huấn luyện thể thao........................................................................................... 15 1.2.4. Các nguyên tắc và phương pháp huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ .......................................................................... 18 1.3. Bài tập huấn luyện phát triển sức mạnh bền trong môn Tán thủ. .... 22 1.3.1. Bài tập thể chất trong huấn luyện thể thao. ................................... 22 1.3.2. Bài tập thể lực trong huấn luyện vận động viên Tán thủ. .............. 26 1.3.3. Bài tập huấn luyện sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ. ................... 27 1.4. Lượng vận động bài tập thể chất trong huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ lứa tuổi 15 - 16. ............................................... 29
1.4.1. Khái niệm. ...................................................................................... 29 1.4.2. Thành phần của lượng vận động. ................................................... 30 1.4.3. Điều chỉnh các yêu cầu của lượng vận động tập luyện ................. 32 1.4.4. Đánh giá lượng vận động bên trong. ............................................. 38 1.4.5. Lượng vận động trong huấn luyện sức mạnh bền. ........................ 38 1.5. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan. ........................... 42 Kết luận chương ............................................................................................ 48 CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ................................................................................................................ 50 2.1. Đối tượng và khách thể nghiên cứu. ..................................................... 50 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu. ................................................................... 50 2.1.2. Khách thể nghiên cứu. ................................................................... 50 2.2. Phương pháp nghiên cứu. ...................................................................... 51 2.2.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu. ................................. 51 2.2.2. Phương pháp phỏng vấn tọa đàm................................................... 51 2.2.3. Phương pháp quan sát sư phạm. .................................................... 52 2.2.4. Phương pháp kiểm tra sinh cơ học................................................. 53 2.2.5. Phương pháp kiểm tra tâm lý. ........................................................ 55 2.2.6. Phương pháp kiểm tra y sinh. ........................................................ 58 2.2.7. Phương pháp kiểm tra sư phạm. .................................................... 59 2.2.8. Phương pháp thực nghiệm sư phạm. ............................................. 64 2.2.9. Phương pháp toán học thống kê..................................................... 65 2.3. Tổ chức nghiên cứu. ............................................................................... 68 2.3.1. Thời gian nghiên cứu. .................................................................... 68 2.3.2. Địa điểm nghiên cứu. ..................................................................... 69 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ....................... 70 3.1. Xác định hệ thống test và xây dựng tiêu chuẩn đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên. ............................................................ 70
3.1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn lựa chọn các test đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. .................................................................................. 70 3.1.2. Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa sâu. ..................... 78 3.1.3. Bước đầu ứng dụng tiêu chuẩn đánh sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa sâu. ..... 86 3.1.4. Bàn luận về các test và tiêu chuẩn đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa sâu. ....................................................................................................... 88 3.2. Đánh giá thực trạng sức mạnh bền của vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên. 96 3.2.1. Thực trạng công tác huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. ............. 96 3.2.2. Thực trạng ứng dụng các bài tập phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. ..................................................................................................... 102 3.2.3. Thực trạng sức mạnh bền của vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. ................................................. 104 3.2.4. Bàn luận về thực trạng công tác huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu
TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. ..................................................................................................... 106 3.3. Lựa chọn và ứng dụng các nội dung huấn luyện phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên. ................................................ 109 3.3.1. Xây dựng nội dung phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. ................... 109 3.3.2. Lựa chọn bài tập phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu. ................... 124 3.3.3. Xác định hiệu quả nội dung và các bài tập phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu ................................................................................. 131 3.3.4. Đánh giá hiệu quả nội dung huấn luyện và các bài tập phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 qua các chỉ số tâm lý và y sinh. ...................................................................... 138 3.3.5. Bàn luận về nội dung huấn luyện và bài tập phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn chuyên môn hoá sâu. ..................................................................................................... 139 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 149 A. Kết luận. .................................................................................................. 149 B. Kiến nghị: .............................................................................................. 1500 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN .......................................................................... DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... PHỤ LỤC ...........................................................................................................
DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ TRONG LUẬN ÁN Thể loại Số Nội dung Trang Kết quả phỏng vấn lựa chọn các test đánh giá sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 3.1 Sau 73 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 30) Kết quả xác định tính thông báo các test đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 3.2 Sau 75 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Kết quả xác định độ tin cậy các test đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 3.3 Sau 76 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên So sánh kết quả kiểm tra các test sư phạm đánh giá sức mạnh bền theo lứa tuổi của VĐV Tán thủ nữ 3.4 80 Biểu lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu bảng TDTT tỉnh Thái Nguyên So sánh kết quả kiểm tra các chỉ số động lực học đánh giá sức mạnh bền theo lứa tuổi của VĐV Tán 3.5 Sau 80 thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Đặc điểm, diễn biến sức mạnh bền của VĐV Tán 3.6 thủ nữ lứa tuổi 15 trường phổ thông năng khiếu Sau 81 TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 11) Đặc điểm, diễn biến các chỉ số động lực học đánh giá sức mạnh bền của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 3.7 Sau 81 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 11) Đặc điểm, diễn biến sức mạnh bền của VĐV Tán 3.8 thủ nữ lứa tuổi 16 trường phổ thông năng khiếu Sau 81 TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 9)
Thể loại Số Nội dung Trang Đặc điểm, diễn biến các chỉ số động lực học đánh giá sức mạnh bền của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 16 3.9 Sau 81 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 9) Kiểm định tính phân bố chuẩn các test sư phạm đánh giá sức mạnh bền của VĐV Tán thủ nữ lứa 3.10 Sau 82 tuổi 15 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 11) Kiểm định tính phân bố chuẩn các chỉ số động lực học đánh giá sức mạnh bền của VĐV Tán thủ nữ 3.11 Sau 82 lứa tuổi 15 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 11) Kiểm định tính phân bố chuẩn các test sư phạm đánh giá sức mạnh bền của VĐV Tán thủ nữ lứa 3.12 Sau 82 tuổi 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Biểu Thái Nguyên (n = 9) bảng Kiểm định tính phân bố chuẩn các chỉ số động lực học đánh giá sức mạnh bền của VĐV Tán thủ nữ 3.13 Sau 82 lứa tuổi 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 9) Tiêu chuẩn xếp loại sức mạnh bền theo từng test sư 3.14 phạm của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 trường phổ Sau 84 thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Tiêu chuẩn xếp loại sức mạnh bền theo từng chỉ số 3.15 động lực học của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 trường Sau 84 phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Tiêu chuẩn xếp loại sức mạnh bền theo từng test sư 3.16 phạm của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 16 trường phổ Sau 84 thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Tiêu chuẩn xếp loại sức mạnh bền theo từng chỉ số động lực học của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 16 3.17 Sau 84 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên
Thể loại Số Nội dung Trang Bảng điểm tổng hợp đánh giá sức mạnh bền theo từng test sư phạm của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 3.18 Sau 84 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Bảng điểm tổng hợp đánh giá sức mạnh bền theo từng chỉ số động lực học của VĐV Tán thủ nữ lứa 3.19 Sau 84 tuổi 15 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Bảng điểm tổng hợp đánh giá sức mạnh bền theo từng test sư phạm của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 16 3.20 Sau 84 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Bảng điểm tổng hợp đánh giá sức mạnh bền theo từng chỉ số động lực học của VĐV Tán thủ nữ lứa 3.21 Sau 84 tuổi 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Biểu Thái Nguyên bảng Tiêu chuẩn tổng hợp điểm xếp loại trong đánh giá sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 3.22 86 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Kết quả kiểm tra ngược thông qua tiêu chuẩn đánh giá sức mạnh bền VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 3.23 87 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Tỷ lệ thời gian huấn luyện VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 giai đoạn chuyên môn hoá sâu tại 3.24 98 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Tỷ lệ thời gian huấn luyện thể lực chuyên môn cho VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 giai đoạn chuyên 3.25 98 môn hoá sâu tại trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên
Thể loại Số Nội dung Trang Vai trò và thực trạng công tác huấn luyện phát triển sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 3.26 101 16 giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa sâu (n = 30) Thực trạng sử dụng các bài tập phát triển sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường 3.27 phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên giai 103 đoạn chuyên môn hóa sâu (thời điểm từ năm 2014 đến năm 2019) Thực trạng tố chất sức mạnh bền thông qua các test sư phạm của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 3.28 Sau 104 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Thực trạng tố chất sức mạnh bền thông qua các chỉ số động lực học của VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 3.29 Sau 104 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Biểu Nguyên bảng Thực trạng kết quả xếp loại sức mạnh bền của 3.30 VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông 105 năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên Bảng phân bổ nội dung huấn luyện thể lực chuyên 3.31 môn theo chu kỳ tuần giai đoạn chuẩn bị chung và 116 chuyên môn Bảng phân bổ nội dung huấn luyện thể lực chuyên 3.32 117 môn theo chu kỳ tuần giai đoạn hoàn thiện và thi đấu Bảng phân bổ thời gian và nội dung trong chương trình huấn luyện phát triển sức mạnh bền cho VĐV 3.33 121 Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT Thái Nguyên Kết quả phỏng vấn lần 1 về mức độ phù hợp nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ 3.34 Sau 121 nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 30)
Thể loại Số Nội dung Trang Kết quả phỏng vấn lần 2 về mức độ phù hợp nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ 3.35 Sau 121 nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 30) Kết quả kiểm định theo phương pháp Wilcoxon qua hai lần phỏng vấn về mức độ phù hợp nội dung 3.36 huấn luyện sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ nữ lứa 123 tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 30) Kết quả phỏng vấn lựa chọn các bài tập phát triển sức mạnh bền cho VĐV Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 3.37 Sau 129 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên (n = 30) Kết quả kiểm tra các test sư phạm đánh giá sức 3.38 mạnh bền của đối tượng nghiên cứu trước thực 133 Biểu nghiệm bảng Kết quả kiểm tra các chỉ số động lực học đánh giá 3.39 sức mạnh bền của đối tượng nghiên cứu trước thực Sau 133 nghiệm Kết quả kiểm tra các test sư phạm đánh giá sức 3.40 mạnh bền của đối tượng nghiên cứu sau 6 tháng 134 thực nghiệm Kết quả kiểm tra các chỉ số động lực học đánh giá 3.41 sức mạnh bền của đối tượng nghiên cứu sau 6 Sau 134 tháng thực nghiệm Kết quả kiểm tra các test sư phạm đánh giá sức 3.42 mạnh bền của đối tượng nghiên cứu sau 12 tháng 135 thực nghiệm Kết quả kiểm tra các chỉ số động lực học đánh giá 3.43 sức mạnh bền của đối tượng nghiên cứu sau 12 Sau 135 tháng thực nghiệm
Thể loại Số Nội dung Trang Kết quả so sánh tự đối chiếu các test sư phạm đánh 3.44 giá sức mạnh bền trước và sau thực nghiệm của 2 Sau 135 nhóm đối tượng nghiên cứu. Kết quả so sánh tự đối chiếu các chỉ số động lực 3.45 học đánh giá sức mạnh bền trước và sau thực Sau 135 nghiệm của 2 nhóm đối tượng nghiên cứu. Nhịp độ tăng trưởng của các test sư phạm đánh giá 3.46 sức mạnh bền của nhóm đối chứng qua các giai Sau 135 đoạn thực nghiệm (n = 10) Nhịp độ tăng trưởng của các chỉ số động lực học 3.47 đánh giá sức mạnh bền của nhóm đối chứng qua Sau 135 Biểu các giai đoạn thực nghiệm (n = 10) bảng Nhịp độ tăng trưởng của các test sư phạm đánh giá 3.48 sức mạnh bền của nhóm thực nghiệm qua các giai Sau 135 đoạn thực nghiệm (n = 10) Nhịp độ tăng trưởng của các chỉ số động lực học 3.49 đánh giá sức mạnh bền của nhóm thực nghiệm qua Sau 135 các giai đoạn thực nghiệm (n = 10) So sánh kết quả xếp loại tổng hợp trình độ sức 3.50 137 mạnh bền của 2 nhóm sau 12 tháng thực nghiệm So sánh kết quả kiểm tra các chỉ số tâm - sinh lý 3.51 của nhóm thực nghiệm trước và sau 12 tháng thực 139 nghiệm Thực trạng xếp loại sức mạnh bền của VĐV Tán 3.1 105 thủ nữ lứa tuổi 15 Thực trạng xếp loại sức mạnh bền của VĐV Tán 3.2 105 thủ nữ lứa tuổi 16 Biểu đồ 3.3 Đặc điểm đối tượng phỏng vấn 129 So sánh kết quả xếp loại sức mạnh bền của 2 nhóm 3.4 137 đối chứng và thực nghiệm
1 PHẦN MỞ ĐẦU Thể thao thành tích cao Việt Nam trong thời gian qua đã gặt hái được những thành công đáng khích lệ tại các đấu trường quốc tế. Đó chính là thành quả của việc phát triển đúng hướng thể thao quần chúng và thể thao thành tích cao, nhằm đưa nền thể dục thể thao nước ta nhanh chóng chở thành một cường quốc thể thao trong khu vực. Trong số các nội dung đó cần kể đến Wushu, là nội dung du nhập từ Trung Quốc đã và đang được quốc tế hóa mạnh mẽ bởi tính hấp dẫn của nó. Hiện nay, ở Việt Nam đã có hệ thống đào tạo tương đối bài bản, khoa học, đảm bảo lực lượng lâu dài cho các cuộc thi đấu quốc tế, đặc biệt là các kỳ SEA Games, ASIAD và Olympic. Trong xu thế hội nhập với các hoạt động thể thao quốc tế, công tác đào tạo vận động viên (VĐV) có trình độ tập luyện dần tiếp cận với các đỉnh cao thể thao Châu lục và Thế giới cần được xác định ngay trong giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa ban đầu, đây là vấn đề đang được giải đáp từ phía các nhà khoa học và huấn luyện viên (HLV) nước ta hiện nay. Huấn luyện thể thao là một quá trình huấn luyện công phu, diễn ra liên tục trong quãng thời gian dài và chia thành nhiều giai đoạn, mang tính kế thừa cao. Lứa tuổi 15 - 16, tương ứng với giai đoạn chuyên môn hóa sâu, đây là giai đoạn vô cùng quan trọng trong quá trình huấn luyện. Nội dung công tác huấn luyện cũng đa dạng, bao gồm nhiều mặt: thể lực, kỹ thuật, chiến thuât và tâm lý… Để đảm bảo hiệu quả của quá trình huấn luyện VĐV, ngoài các yếu tố cấu thành trình độ tập luyện của VĐV, vấn đề huấn luyện thể lực nói chung và thể lực chuyên môn nói riêng cần đặc biệt quan tâm ở giai đoạn này. Tán thủ là một nội dung thi đấu đối kháng của môn Wushu, được du nhập vào nước ta từ năm 1989, nhưng nó đã nhanh chóng trở thành nội dung quan trọng của thể thao Việt Nam và hiện nay là nội dung có thế mạnh ở khu vực, châu Á và Thế giới [23], [25]. Là nội dung thi đấu đối kháng cá nhân theo hạng cân có sự tiếp xúc mạnh về thể chất, với thời gian thi đấu của mỗi trận đấu kéo
2 dài. Vì vậy, tố chất sức mạnh bền có thể được coi là tố chất thể lực chuyên môn đặc thù của nội dung thi đấu ở môn thể thao này. Hoạt động tập luyện cũng như thi đấu của VĐV Tán thủ nữ không chỉ đề ra yêu cầu cao đối với việc phát triển khả năng sức mạnh bền của VĐV mà còn đòi hỏi cả phương pháp thể hiện sức mạnh bền của cơ bắp trong các chế độ khác nhau, với độ lớn và mức độ căng thẳng khác nhau. Tính đa dạng trong việc thể hiện khả năng sức mạnh bền của trong Tán thủ đã gây nên không ít khó khăn trong việc lựa chọn các biện pháp tích cực để phát triển các tố chất sức mạnh bền trong giai đoạn chuyên môn hoá sâu của môn thể thao này. Thành tích thi đấu của Tán thủ phụ thuộc rất nhiều vào trình độ thể lực của VĐV, đây cũng là cuộc đọ sức trực tiếp giữa hai người, vì vậy việc phát triển và hoàn thiện tố chất thể lực chuyên môn đồng thời tăng cường năng lực phối hợp vận động là vấn đề cần giải quyết trong quá trình tập luyện. Việc xác định và hoàn thiện hệ thống nội dung huấn luyện chuyên môn phát triển tố chất sức mạnh bền cho VĐV đã trở thành điều kiện không thể thiếu được trong quá trình đào tạo VĐV. VĐV có sức mạnh bền tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu và hoàn thiện kỹ chiến thuật nhanh hơn trong quá trình tập luyện. Ngoài ra, tố chất sức mạnh bền còn giúp cho VĐV vững tin khi bước vào trận đấu, đủ tự tin để thực hiện kỹ, chiến thuật và sáng suốt trong xử lý các tình huống xuất hiện trong thi đấu. Thực tiễn huấn luyện và phát triển môn Wushu ở trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên, cũng như tại các Trung tâm đào tạo VĐV trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên cho thấy, trong công tác huấn luyện VĐV Tán thủ, các nhà chuyên môn, các HLV chưa xây dựng được nội dung huấn luyện, đặc biệt là hệ thống bài tập chuyên môn có đầy đủ cơ sở khoa học nhằm huấn luyện và phát triển tố chất sức mạnh bền cho các VĐV… Việc huấn luyện, kiểm tra - đánh giá thể lực chuyên môn, đặc biệt là sức mạnh bền của các VĐV Tán thủ
3 trong công tác huấn luyện tại trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên chỉ chủ yếu thông qua kết quả các giải thi đấu, hoặc đánh giá dựa theo kinh nghiệm của các HLV, chứ chưa xây dựng được nội dung, phương tiện huấn luyện, đánh giá đủ cơ sở khoa học, đặc biệt là đánh giá về mặt thể lực, nền tảng của rèn luyện kỹ, chiến thuật và ý chí. Mặt khác thực tế hiện nay, hệ thống lý luận và thực hành của việc đào tạo các VĐV Wushu trẻ trong các tài liệu khoa học, thì vấn đề xây dựng nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho VĐV Wushu còn thực sự chưa đầy đủ về cơ sở lý luận khoa học cũng như cơ sở thực tiễn cần thiết. Từ trước tới nay, ở nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về Võ, như: Trần Tuấn Hiếu (2004) [22], Nguyễn Đương Bắc (2007) [5], Đặng Thị Hồng Nhung (2011) [44], Vũ Thị Hồng Thu (2016) [60], Nguyễn Ngọc Anh (2015) [3], Bùi Xuân Hoàng (2017) [23], Đỗ Thế Hồng (2018) [25]… Các công trình đã có những đóng góp rất lớn trong giáo dục thể chất và huấn luyện thể thao trong những năm qua. Tuy nhiên, nội dung huấn luyện nhằm phát triển toàn diện tố chất sức mạnh bền cho VĐV trẻ tới nay hầu như chưa có tác giả nào đề cập tới. Đây là là đòi hỏi cấp thiết trong thực tiễn huấn luyện Tán thủ nữ ở nước ta hiện nay. Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu nội dung huấn luyện sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường Phổ thông năng khiếu thể dục thể thao tỉnh Thái Nguyên”. Kết quả của đề tài sẽ làm phong phú và đa dạng hơn kho tàng các phương tiện, phương pháp tập luyện Wushu nói chung và nội dung Tán thủ nữ nói riêng ở tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. Mục đích nghiên cứu. Thông qua nghiên cứu tìm hiểu đặc điểm phát triển tố chất thể lực chuyên môn và khảo sát các chỉ tiêu đặc trưng chuyên môn cho tố chất thể lực chuyên môn của vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 ở Việt Nam, luận án tiến
4 hành xây dựng nội dung, tiêu chuẩn đánh giá trình độ thể lực chuyên môn, lựa chọn và ứng dụng hệ thống bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 Việt Nam giai đoạn huấn luyện chuyên môn hoá sâu, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả quá trình huấn luyện. Mục tiêu nghiên cứu. Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận án xác định giải quyết các mục tiêu nghiên cứu sau: Mục tiêu 1: Xác định hệ thống test và xây dựng tiêu chuẩn đánh giá sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên. Mục tiêu 2: Đánh giá thực trạng sức mạnh bền của vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên. Mục tiêu 3: Lựa chọn và ứng dụng các nội dung huấn luyện phát triển sức mạnh bền cho vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên. Giả thuyết khoa học của luận án. Hiện nay, sức mạnh bền của vận động viên Tán thủ nữ lứa tuổi 15 - 16 tại trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh còn nhiều hạn chế, nguyên nhân do nội dung huấn luyện và các bài tập chuyên môn còn thiếu phong phú, đa dạng và chưa hợp lý dẫn đến hiệu quả huấn luyện VĐV chưa cao. Nếu kết quả nghiên cứu của luận án được áp dụng một cách phù hợp, sẽ có tác động tích cực đến việc phát triển tố chất sức mạnh bền, góp phần nâng cao thành tích thi đấu của vận động viên Tán thủ nữ trẻ lứa tuổi 15 - 16 trường phổ thông năng khiếu TDTT tỉnh Thái Nguyên trong những năm tới.
5 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Xu thế phát triển môn Tán thủ và đặc điểm tập luyện, thi đấu của vận động viên Tán thủ. 1.1.1. Xu thế phát triển môn Tán thủ. Tán thủ là nội dung được phát triển mạnh mẽ và rộng khắp trên thế giới. Ngày nay, đã có đến hàng trăm quốc gia trên thế giới tham gia tập luyện và thi đấu Tán thủ. Ở Châu Á và Đông Nam Á, nội dung này đặc biệt được quan tâm phát triển. Ở Việt Nam, môn Wushu Tán thủ được du nhập vào từ năm 1989 [23], [25], [28], [75], [76] nhưng nó đã nhanh chóng trở thành nội dung mũi nhọn và hiện nay là nội dung có thế mạnh ở khu vực và châu Á và Thế giới. Sự đua tranh quyết liệt trên đấu trường trong nước cũng như quốc tế đã tạo nên một xu hướng phát triển mới cho Tán thủ. Nhận thức được vấn đề này, trong huấn luyện Tán thủ những năm gần đây, các nhà chuyên môn đã bắt đầu quan tâm đến một số vấn đề như: - Sử dụng lượng vận động lớn; xu hướng này thể hiện sự khai thác tối đa khả năng của VĐV trong quá trình tập luyện. - Thay đổi tỷ lệ giữa huấn luyện chung và huấn luyện chuyên môn. Với VĐV cấp cao thì tập luyện thể lực chung là thứ yếu, chỉ chiếm khoảng 10 - 20% và chỉ được coi là phương tiện nghỉ ngơi tích cực, còn 80 - 90% dành cho huấn luyện chuyên môn - đối với VĐV đỉnh cao. Ngoài ra, các nhà chuyên môn còn quan tâm nhiều đến việc sử dụng các phương tiện phi truyền thống như: điều kiện môi trường bên ngoài, chế độ sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng… để khai thác tối đa khả năng tiềm ẩn của VĐV. Bên cạnh đó, việc sử dụng những kiến thức quản lý vào tổ chức huấn luyện VĐV cũng ngày càng được quan tâm [23], [24], [50], [59], [90], [91]. Trên đây là xu hướng chung của quá trình đào tạo, huấn luyện VĐV Tán thủ. Còn xu hướng huấn luyện hiện đại được thể hiện cụ thể ở các yếu tố về kỹ thuật, chiến thuật và thể lực.
6 Về kỹ thuật: Do Luật quốc tế quy định cho điểm cao cho các đòn đánh ngã, nên các VĐV thường sử dụng kỹ thuật quật ngã trong tập luyện và thi đấu Tán thủ… Về chiến thuật: Thể hiện sự tập trung cho từng trận đấu nhiều hơn cho tất cả cuộc đấu. Sử dụng kỹ thuật cá nhân áp đảo đưa đối phương vào thế bị động và giành lợi thế ở từng hiệp đấu. Về thể lực: Chủ yếu huấn luyện theo hướng sức mạnh bền và sức mạnh tốc độ để phù hợp với luật Tán thủ hiện hành là thời gian thi đấu kéo dài [23], [25], [76], [77], [94], [95]. 1.1.2. Đặc điểm tập luyện và thi đấu của vận động viên Tán thủ. Tán thủ là một nội dung thi đấu đối kháng trực tiếp của môn thể thao Wushu, là nội dung thi đấu đối kháng cá nhân theo hạng cân có sự tiếp xúc mạnh về thể chất. Luật thi đấu Wushu nội dung Tán thủ hiện hành quy định thi đấu 3 hiệp, mỗi hiệp 2 phút, giữa mỗi hiệp nghỉ 1 phút, nếu không thắng bằng nốc ao, thì VĐV thắng 2 hiệp là thắng ở trận đấu đó, nếu cả 3 hiệp thi đấu hoà điểm nhau, thì xét đến chỉ số phụ, ai nhẹ cân hơn thì người đó thắng. Do đặc điểm của hoạt động thi đấu theo luật quốc tế quy định mà các hoạt động về kỹ thuật, chiến thuật, thể lực và tâm lý diễn ra hết sức đa dạng và phức tạp [23], [24], [25], [74], [78], [100], [101]. Đặc điểm hoạt động kỹ thuật: Do quy định của luật thi đấu cho nên Tán thủ có hệ thống kỹ thuật hết sức phong phú. Cũng như các môn võ khác, Tán thủ có đầy đủ các kỹ thuật tấn công, phòng thủ ở các tư thế và tình huống khác nhau [23], [24], [74], [78], [96], [97], [102]. Đặc điểm hoạt động chiến thuật: Do đặc điểm của kỹ thuật mà chiến thuật cũng hết sức đa dạng, bao gồm cả chiến thuật tấn công, phòng thủ và phản công ở các khu vực khác nhau của đài đấu, sao cho phù hợp với diễn biến của trận đấu. Mục đích chính là để giành thắng lợi cuối cùng trong từng trận đấu và trong cả cuộc thi [23], [24], [74], [78], [96], [97], [102].