Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Thị trường sức lao động trong nền kinh tế hàng hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TỂ<br /> *************<br /> <br /> TRẦN THANH DŨNG<br /> <br /> THỊ TRƯỜNG SỨC LAO ĐỘNG<br /> TRONG NỀN KINH TẾ HÀNG HÓA<br /> THEO ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA<br /> Ở VIỆT NAM<br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ CHÍNH TRỊ XHCN<br /> Mã số: 5. 02. 01<br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> TS. NGUYỄN VĂN LUÂN<br /> <br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Năm 1999<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chƣa từng đƣợc công bố<br /> trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác; các số liệu, tài liệu sử dụng trong luận án đều<br /> trung thực và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.<br /> Tác giả<br /> TRẦN THANH DŨNG<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1<br /> CHƢƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ SỨC LAO ĐỘNG VÀ THỊ TRƢỜNG SỨC<br /> LAO ĐỘNG ............................................................................................................................... 8<br /> 1.1. Đặc điểm và vai trò của sức lao động ............................................................................. 8<br /> 1.1.1. Đặc điểm chung của sức lao động. ........................................................................... 8<br /> 1.1.2. Vai trò của sức lao động. .......................................................................................... 9<br /> 1.2. Tính chất hàng hóa của sức lao động ............................................................................ 14<br /> 1.2.1. Điều kiện để sức lao động trở thành hàng hóa. ...................................................... 14<br /> 1.2.2. Thực chất của việc mua - bán sức lao động............................................................ 16<br /> 1. 2. 3. Giá trị sử dụng và giá trị của hàng hóa sức lao động ........................................... 18<br /> 1.3. Vị trí, đặc điểm và vai trò của thị trƣờng sức lao động nói chung ................................ 19<br /> 1.3.1 Vị trí của thị trƣờng sức lao động trong nền kinh tế thị trƣờng. .............................. 19<br /> 1.3.2. Đặc điểm chung của thị trƣờng sức lao động. ........................................................ 21<br /> 1.3.3. Vai trò của thị trƣờng sức lao động ........................................................................ 23<br /> 1.4. Một số vấn đề liên quan đến thị trƣờng sức lao động ................................................... 26<br /> 1.4.1. Sự xuất hiện và phát triển của thị trƣờng sức lao động trong lịch sử các nền kinh<br /> tế. ...................................................................................................................................... 26<br /> 1.4.2. Trạng thái cung - cầu sức lao động. ........................................................................ 27<br /> 1.4.3. Quan hệ lao động .................................................................................................... 33<br /> 1.4.4. Vấn đề bóc lột sức lao động. .................................................................................. 40<br /> 1.4.5 Xu hƣớng di chuyển lao động. ................................................................................ 41<br /> 1.4.6. Giáo dục đào tạo và thị trƣờng đào tạo. .................................................................. 44<br /> 1.4.7. Việc làm và vấn đề thất nghiệp. ............................................................................. 47<br /> 1.4.8. Xu hƣớng hợp nhất và phân hóa trên thị trƣờng sức lao động. .............................. 54<br /> <br /> 1.4.9. Vai trò Nhà nƣớc đối với thị trƣờng sức lao động.................................................. 56<br /> Kết luận chương 1: ............................................................................................................. 59<br /> CHƢƠNG 2: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ THỰC TRẠNG CỦA THỊ TRƢỜNG SỨC<br /> LAO ĐỘNG Ở VIỆT NAM .................................................................................................... 60<br /> 2.1. Quá trình hình thành thị trƣờng sức lao động ở Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử ........ 60<br /> 2.1.1. Thị trƣờng sức lao động trƣớc Cách mạng tháng Tám. .......................................... 60<br /> 2.1.2 Thị trƣờng sức lao động thời kỳ 1954 -1975. .......................................................... 61<br /> 2.1.3. Thị trƣờng sức lao động trong bƣớc chuyển sang kinh tế thị trƣờng. .................... 64<br /> 2.2. Thực trạng của thị trƣờng sức lao động ở Việt Nam hiện nay ...................................... 72<br /> 2.2.1. Thực trạng về nguồn cung sức lao động. ................................................................ 72<br /> 2.2.2. Nhu cầu sức lao động ngày càng tăng và không ổn định. ...................................... 85<br /> 2.2.3. Nạn thất nghiệp do tình trạng cung vƣợt cầu. ......................................................... 89<br /> 2.3. Thực trạng về quản lý nhà nƣớc đối với thị trƣờng sức lao động ở Việt Nam ............. 96<br /> 2.3.1. Về quản lý lao động. ............................................................................................... 96<br /> 2. 3. 2. Giải quyết tranh chấp lao động. ............................................................................. 99<br /> 2.3.3. Quản lý các Trung tâm dịch vụ việc làm. ............................................................. 104<br /> 2.3.4 Quản lý tiền lƣơng và bảo hiểm xã hội.................................................................. 105<br /> 2.4. Tình hình thất nghiệp và các giải pháp về thị trƣờng sức lao động trên thế giới ........ 112<br /> 2.4.1. Tình hình thất nghiệp trên thế giới. ...................................................................... 113<br /> 2.4.2. Một số giải pháp áp dụng ở thị trƣờng sức lao động của các nƣớc. ..................... 115<br /> Kết luận chương 2: ........................................................................................................... 123<br /> <br />