Luận án Tiến sĩ Luật học: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:270

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án "Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hướng đến việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Luật học: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ DUY ÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2025
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ DUY ÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 9 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. VŨ THƯ HÀ NỘI - 2025
MỤC LỤC MỤC LỤC .......................................................................................................... I LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... VI LỜI CẢM ƠN ................................................................................................VII DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................. VIII 1.Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án............................................. 5 2.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 5 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 5 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ............................................. 5 3.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................. 5 3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 6 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án......................... 6 4.1. Phương pháp luận nghiên cứu .................................................................... 6 4.2. Các phương pháp nghiên cứu..................................................................... 6 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án ........................................................ 8 6.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án ........................................................ 9 7. Cấu trúc của luận án ...................................................................................... 9 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ...................... 10 1.1. Tình hình nghiên cứu đề tài luận án ......................................................... 10 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước .......................................................... 10 1.1.1.1. Nhóm công trình liên quan đến lý luận quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ..................................................................................................... 10 1.1.1.2. Nhóm công trình liên quan đến thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ............................................................................................ 18 1.1.1.3. Nhóm công trình liên quan đến giải pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ............................................................................................ 19 i
1.1.2. Tình hình nghiên cứu nước ngoài ......................................................... 23 1.2. Đánh giá tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án .................... 42 1.2.1. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu ................................................... 42 1.2.2. Những vấn đề đặt ra cần được tiếp tục nghiên cứu ............................... 43 1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................... 44 1.2.4. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................... 45 1.2.5. Lý thuyết nghiên cứu ............................................................................ 45 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................ 47 CHƯƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN.............................................................. 48 2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ................................................................................................................. 48 2.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ....................... 48 2.1.2. Đặc điểm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ........................ 54 2.1.3. Vai trò của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ...................... 57 2.2. Chủ thể, phương pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ....... 63 2.2.1. Chủ thể quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ........................... 63 2.2.2. Phương pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân .................. 65 2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ............................ 67 2.3.1. Xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật đối với bệnh viện tư nhân ......................................................................................................................... 67 2.3.2. Tổ chức thực thi pháp luật đối với bệnh viện tư nhân .......................... 69 2.3.3. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các bệnh viện tư nhân ............................................................................................................. 71 2.3.4. Xử lý vi phạm pháp luật đối với các bệnh viện tư nhân ....................... 73 2.4. Điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ............ 75 2.4.1. Bảo đảm về chính trị ............................................................................. 75 ii
2.4.2. Bảo đảm về kinh tế................................................................................ 77 2.4.3. Bảo đảm về tổ chức và nhân sự ............................................................ 79 2.4.4. Các bảo đảm khác ................................................................................. 81 2.5. Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và giá trị tham khảo cho việt nam ................................................................... 83 2.5.1. Khái quát mô hình quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân trên thế giới................................................................................................................... 83 2.5.2. Giá trị tham khảo đối với Việt Nam từ kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ở một số quốc gia trên thế giới ............................. 89 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2................................................................................ 91 CHƯƠNG 3 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................... 92 3.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố hồ chí minh ................................................... 92 3.1.1. Các đặc điểm của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................................................ 92 3.1.2. Tổ chức bộ máy và nhân lực quản lý nhà nước về y tế tại Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................................................... 97 3.2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh ................................................................................. 99 3.2.1. Thực trạng xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật đối với bệnh viện tư nhân ..................................................................................................... 99 3.2.2. Thực trạng tổ chức thực thi pháp luật đối với bệnh viện tư nhân ....... 104 3.2.3. Thực trạng thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các bệnh viện tư nhân .......................................................................................... 105 3.2.4. Thực trạng xử lý vi phạm pháp luật đối với các bệnh viện tư nhân ... 107 iii
3.3. Đánh giá chung về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh.......................................................................... 110 3.3.1. Ưu điểm và nguyên nhân .................................................................... 110 3.3.2. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân ........................................................ 111 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................................................. 128 CHƯƠNG 4 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................. 129 4.1. Quan điểm bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................ 129 4.1.1. Bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân .................................................................................... 129 4.1.2. Bảo đảm môi trường cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực y tế ......... 132 4.1.3. Bảo đảm và thúc đẩy quá trình xã hội hóa hoạt động khám bệnh, chữa bệnh ............................................................................................................... 135 4.1.4. Bảo đảm chuẩn mực đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ trong lĩnh vực y tế ................................................................................................................. 138 4.2. Giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................ 142 4.2.1. Hoàn thiện chính sách, pháp luật đối với bệnh viện tư nhân .............. 142 4.2.2. Nâng cao chất lượng tổ chức thực thi pháp luật đối với bệnh viện tư nhân ............................................................................................................... 146 4.2.3. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại và tố cáo đối với các bệnh viện tư nhân .................................................................................... 148 4.2.4. Đảm bảo xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật đối với các bệnh viện tư nhân ........................................................................................................... 151 4.2.5. Huy động nguồn lực để phát triển bệnh viện tư nhân ......................... 152 iv
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.............................................................................. 155 KẾT LUẬN .................................................................................................. 156 CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ........................................... 158 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 159 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 1 v
LỜI CAM ĐOAN Luận án tiến sĩ “Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” với sự hướng dẫn tận tình của người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Vũ Thư. Đây là kết quả nghiên cứu, với sự nỗ lực cố gắng, nghiêm túc tìm tòi, sáng tạo của riêng bản thân tôi. Tôi xin cam đoan, kết quả nghiên cứu của luận án hoàn toàn là các kết quả nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các dữ liệu mà tôi đã thực hiện. Trong công trình nghiên cứu này, có trích dẫn nguồn, tác giả theo quy định. Tôi xin cam đoan những lời trên đây là hoàn toàn đúng sự thật và tôi xin chịu toàn bộ trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Hà Nội, ngày tháng năm 2025 Nghiên cứu sinh Võ Duy Ân vi
LỜI CẢM ƠN Nghiên cứu sinh xin được bày tỏ lòng biết ơn của mình đến Lãnh đạo, cùng Quý thầy, cô giáo giảng dạy chương trình nghiên cứu sinh ngành Luật, Học viện Khoa học xã hội đã giảng dạy, tạo điều kiện cho nghiên cứu sinh trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, với tình cảm chân thành, nghiên cứu sinh xin gửi lời cảm ơn sâu sắc, trân quý đến PGS. TS. Vũ Thư - người hướng dẫn khoa học với sự nhiệt tình, chu đáo, giúp đỡ và chỉ bảo quý báu để hoàn thành luận án này. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho nghiên cứu sinh học tập và nghiên cứu. Mặc dù, bản thân hết sức nỗ lực nhưng do khả năng và điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, trong luận án này không tránh khỏi những thiếu sót, tôi kính mong tiếp tục nhận được sự chỉ dẫn, hướng dẫn và đóng góp ý kiến của Quý Thầy cô, và tất cả những người quan tâm để nghiên cứu sinh tiếp tục hoàn thiện trong thời gian học tập và nghiên cứu của mình. Xin chân thành cảm ơn./. vii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế HĐND Hội đồng nhân dân QLNN: Quản lý nhà nước UBND Uỷ ban nhân dân VPHC Vi phạm hành chính YTTN: Y tế tư nhân viii
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Số liệu bệnh viện tư nhân tham gia khám chữa bệnh ngoại trú (2016 -2019)……………………………………………………………...96 Bảng 3.2: Số liệu bệnh viện tư nhân tham gia khám chữa bệnh nội trú trú (2016 -2019)……………………………………………………………...96 ix
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xuất phát từ lý luận và thực tiễn của hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu sinh chọn đề tài này bởi vì các lý do sau đây: Thứ nhất, xuất phát từ thực trạng quy định pháp luật và quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân của Việt Nam hiện nay. Ở Việt Nam, trong thời gian qua vấn đề xã hội hóa trong lĩnh vực y tế được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, bởi lẽ “sức khỏe của Nhân dân là trên hết, trước hết”, “sức khỏe là vốn quý nhất của con người”. Theo đó, các bệnh viện tư nhân từng bước được hình thành và phát triển đã căn bản đáp ứng nhu cầu cho công tác khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Trên cơ sở Hiến pháp năm 1992, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 90- CP ngày 21 tháng 8 năm 1997 của Chính phủ về phương hướng và chủ trương xã hội hoá các hoạt động giáo dục, y tế, văn hoá (đã được chính phủ thông qua tại phiên họp thường kỳ tháng 3 năm 1997) và tiếp đó là Nghị quyết số 05 05/2005/NQ-CP ngày 18 tháng 4 năm 2005 của Chính phủ số 05/2005/NQ-CP ngày 18 tháng 4 năm 2005 về đẩy mạnh xã hội hoá các hoạt động giáo dục, y tế, văn hoá và thể dục thể thao đã tạo hành lang pháp lý cho bệnh viện tư nhân ra đời và phát triển. Theo khoản 7 Điều 2 Luật Khám, chữa bệnh năm 2009 quy định: “Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh là cơ sở cố định hoặc lưu động đã được cấp giấy phép hoạt động và cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh”. Trên thực tế và góc độ pháp lý, bệnh viện tư nhân thuộc nhóm ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư năm 2020. Theo khoản 1 Điều 38 Hiến pháp năm 2013 quy định “Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh”. Thời gian qua, hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân (bệnh viện ngoài công lập) đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, đã giảm 1
tải phần nào cho bệnh viện công lập trước nhu cầu khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe của người dân. Song, hoạt động này cũng đang đứng trước một số vấn đề hạn chế, bất cập đã gây ra những khó khăn nhất định. Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân có vai trò hết sức quan trọng, bảo đảm cho các bệnh viện tư hoạt động theo đúng quy định của pháp luật, thiết lập trật tự, kỷ cương và pháp chế xã hội chủ nghĩa [15, tr.64]. Giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa xã hội hóa y tế và kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; tạo lập hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, khả thi, minh bạch, hiệu lực, hiệu quả, dễ tiếp cận; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bệnh, đội ngũ y bác sĩ trong các cơ sở y tế kể cả khu vực y tế công (bệnh viện công lập) và khu vực y tế tư (bệnh viện ngoài công lập) theo góc độ tiếp cận quản lý nhà nước hiện nay trong lĩnh vực y tế; không phân biệt đối xử y tế “công - tư”, mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực y tế đều bảo đảm bình đẳng trước pháp luật; thiết lập trật tự quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác này. Cho đến nay, xét ở khía cạnh quản lý nhà nước về y tế nói chung và đối với bệnh viện tư nhân nói riêng, điểm khiếm khuyết lớn nhất “mang tính nút thắt” là lĩnh vực y tế ở Việt Nam với định hướng chiến lược, chính sách và pháp luật về phát triển YTTN nói chung hay cụ thể hơn là phát triển bệnh viện tư nhân vẫn chưa rõ ràng, cần tiếp tục hoàn thiện. Chính điều này, đã đặt ra những vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn cấp bách cho quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ở Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng hiện nay. Thứ hai, xuất phát từ thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt; trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ; đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế; đầu tàu, động lực, có sức hút và sức lan tỏa lớn của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là đô thị loại đặc biệt với tiềm lực kinh tế - xã hội tạo 2
động lực cho sự phát triển bền vững; cùng với Đông Nam Bộ là khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh; địa bàn tập trung dân cư và hệ thống thiết chế bệnh viện đa dạng với nhiều loại hình khác nhau do sự quy tụ nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước. Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm y tế của khu vực Đông Nam Bộ nói riêng, của cả nước nói chung, đặc biệt là địa bàn tập trung nhiều bệnh viện công và bệnh viện tư nhân, cung cấp dịch vụ y tế đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh cho nhân dân. Điều này càng đặt ra nhiều thách thức hơn cho sự phát triển của ngành y tế, YTTN, đặc biệt đối với bệnh viện tư nhân ở Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn những bất cập, hạn chế, những khó khăn như sau: Một là, việc xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật liên quan đến bệnh viện tư nhân còn chưa đồng bộ. Thực tế cho thấy, chưa kịp thời cập nhật các quy định để phù hợp với cơ chế thị trường. Đặc biệt, một số vấn đề trong lĩnh vực y tế quy định chưa rõ ràng, chưa cụ thể đã dẫn đến tình trạng tổ chức thực thi pháp luật gặp không ít khó khăn. Hai là, công tác phổ biến và giáo dục pháp luật về y tế nói chung và về bệnh viện tư nhân nói riêng vẫn còn một số hạn chế, hiệu quả còn thấp, chưa đạt yêu cầu như mong muốn. Ở một số địa phương, cán bộ, công chức vẫn chưa được chú trọng đầy đủ, chưa đa dạng, chưa phong phú về hình thức và nội dung phổ biến và giáo dục các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến YTTN, thậm chí vẫn còn mang tính hình thức. Ba là, công tác thanh tra, kiểm tra đối với bệnh viện tư nhân chưa được thực hiện thường xuyên và liên tục. Thực tế cho thấy, lực lượng tham gia thanh tra, kiểm tra còn mỏng và chưa đủ để đáp ứng yêu cầu đặt ra. Bên cạnh đó, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của người bệnh và công dân liên quan đến khám bệnh, chữa bệnh của bệnh viện tư nhân còn gặp không ít khó khăn. Bốn là, chế tài xử lý đối với bệnh viện tư nhân vi phạm pháp luật chưa 3
đủ mạnh, chưa thật sự thỏa đáng. Thực tế cho thấy, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế nói chung và bệnh viện tư nhân nói riêng vẫn còn mang tính hình thức, chưa đủ mạnh và chưa được thực hiện nghiêm túc. Thứ ba, xuất phát từ tình hình nghiên cứu hiện nay về hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân nói chung, thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, vẫn còn những “khoảng trống” cần tiếp tục nghiên cứu Qua khảo cứu của nghiên cứu sinh (sẽ được trình bày ở mục dưới) cho đến thời điểm hiện nay (năm 2024). Ở Việt Nam hầu như chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân nói chung, Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, đặc biệt thể hiện với một luận án tiến sĩ dưới góc độ luật học. Do đó, nghiên cứu các vấn đề nêu trên là cần thiết cả từ góc độ lý luận, pháp lý và thực tiễn. Đề tài này tiếp cận mang tính liên ngành - xu hướng hiện nay, dưới góc độ liên ngành của khoa học hành chính và khoa học luật hành chính, thậm chí là xã hội học, chính sách công, quản lý công,… Hiện nay, trên thế giới các công trình nghiên cứu chủ yếu tập trung vào bệnh viện tư nhân - đối tượng của quản lý nhà nước, nghiên cứu đối tượng nhằm hiểu rõ bản chất, sự vận động của đối tượng để nhà nước có những chính sách, pháp luật điều chỉnh cho phù hợp. Các nghiên cứu này thường tập trung vào ba mảng vấn đề, nội dung chinh như sau: (i) Quản lý bệnh viện tư nhân; (ii) Quản lý bệnh viện công và bệnh viện tư nhân, (iii) Quản lý rủi ro bệnh viện tư nhân. Một điểm khá khác biệt trong nghiên cứu tiếp cận giữa Việt Nam và thế giới về vấn đề này có thể nhận định rằng: các công trình nước ngoài nghiên cứu bệnh viện tư nhân để hiểu rõ về đối tượng và có kiến nghị chính sách cho nhà nước; còn Việt Nam thường nghiên cứu khá cụ thể quản lý nhà nước về bệnh viện tư nhân được xem xét dưới sự điều chỉnh bởi pháp luật và quản lý bằng pháp luật đối với bệnh viện tư nhân. Chính điều này, tạo nên sự khác biệt mang tính đặc thù trong tiếp cận nghiên cứu khoa học hiện nay và phù hợp với xu hướng nghiên cứu liên ngành khoa học xã hội. 4
Xuất phát từ 03 (ba) lý do nêu trên, nghiên cứu sinh đã quyết định chọn vấn đề “Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu cho luận án tiến sĩ ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của Luận án hướng đến việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được những mục đích nêu trên, luận án tập trung thực hiện một số những nhiệm vụ chủ yếu sau đây: Một là, nghiên cứu tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận án nhằm làm rõ các vấn đề, nội dung cần được tiếp tục nghiên cứu. Hai là, nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân, làm rõ nội hàm của khái niệm bệnh viện tư nhân và quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân như khái niệm, đặc điểm, vai trò, chủ thể, nội dung và điều kiện bảo đảm trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Ba là, nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh nhằm làm rõ ưu điểm và nguyên nhân; bất cập, hạn chế và nguyên nhân. Bốn là, nghiên cứu quan điểm và đề xuất giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. 5
3.2. Phạm vi nghiên cứu Về thời gian: nghiên cứu, khảo sát trong không gian nói trên từ năm 2015 đến năm 2024. Phạm vi không gian: thực tiễn quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Phương pháp luận nghiên cứu Luận án này sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin trong nhận thức về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân luôn đảm bảo tính hệ thống, khách quan, khoa học logic, lịch sử - cụ thể trong nhận thức lý luận đến trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn, giải quyết mối quan hệ biện chứng giữa các bộ phận trong cùng hệ thống, giữa hệ thống với môi trường xung quanh và phù hợp với các quy luật vận động của các điều kiện kinh tế - xã hội. 4.2. Các phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu của Luận án, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như sau: Thứ nhất, phương pháp thu thập và xử lý thông tin: thu thập và xử lý thông tin, dữ kiện thứ cấp trên cơ sở các tài liệu, các nghiên cứu đã được công bố. Phương pháp này được sử dụng trong toàn bộ các chương của luận án và chủ yếu tập trung ở chương tổng quan tình hình nghiên cứu. Phương pháp này được sử dụng trong việc khảo cứu và luận giải cơ bản các công trình nghiên cứu liên quan tới đề tài, phân tích những nội dung chính, phương pháp được sử dụng và các kết luận đã đạt được cũng như những điểm cần tiếp tục nghiên cứu trong các nghiên cứu trước đó. Thông qua việc sử dụng phương pháp này, tác giả đã kế thừa, tiếp tục nghiên cứu một số nội dung cơ bản liên quan đến quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và sử dụng cho việc phân tích nội dung của các chương như chương 2, chương 3, chương 4 của luận án. Trong 6
quá trình nghiên cứu, tác giả đã nghiên cứu các quy định của pháp luật, các công trình, đề tài nghiên cứu khoa học, luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, sách tham tham khảo, chuyên khảo, giáo trình, tạp chí chuyên ngành… có liên quan đến quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Thứ hai, phương pháp phân tích, tổng hợp: phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở chương 2, chương 3 và 4 của luận án. Phân tích để phân chia cái toàn thể của đối tượng nghiên cứu thành những bộ phận, những mặt, những yếu tố cấu thành giản đơn hơn để nghiên cứu, phát hiện ra từng thuộc tính, bản chất của từng yếu tố đó và từ đó giúp tác giả khái quát hóa, trừu tượng hóa được đối tượng nghiên cứu một khoa học, khách quan.Từ đó, tổng hợp từ những kết quả nghiên cứu ở những khía cạnh, góc độ tiếp cận khác nhau để đúc rút những nhận thức đầy đủ, đúng đắn và kinh nghiệm phong phú, đa dạng nhằm tìm hiểu đối tượng nghiên cứu thật sự sâu sắc, thấu đáo và toàn diện về lý luận, quy định của pháp luật và thực tiễn quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh. Phương pháp phân tích được sử dụng để đánh giá toàn diện hơn, sâu sắc hơn từng khía cạnh khác nhau của QLNN đối với bệnh viện tư nhân, trong khi đó phương pháp tổng hợp được sử dụng để khái quát hóa các kết quả từ việc phân tích để đưa ra những nhận định và đánh giá chung về vấn đề QLNN đối với bệnh viện tư nhân trong một tổng thể các mối liên hệ và các khía cạnh khác nhau của QLNN trong lĩnh vực này. Phân tích và tổng hợp cũng được sử dụng để đánh giá thành tựu và hạn chế, bất cập QLNN đối với bệnh viện tư nhân trong những năm qua. Thứ ba, phương pháp logic - lịch sử: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư qua từng giai đoạn lịch sử cụ thể kể từ khi ở Việt Nam có chủ trương xã hội hóa y tế, cho phép mở bệnh viện tư nhân cho đến nay, gắn với địa bàn tại Thành phố Hồ Chí Minh. Mỗi giai đoạn, các lý thuyết và kết quả vận dụng, thực tiễn và đề xuất các giải pháp cho phù hợp. Do vậy, tác giả sử dụng phương pháp này để nghiên cứu các chương 1,2,3,4 của Luận án. 7
Thứ tư, phương pháp thống kê, mô tả: nghiên cứu định lượng thu thập thông tin từ các tài liệu thống kê QLNN đối với bệnh viện tư nhân được sử dụng xử lý, sắp xếp và mô tả dùng cho các phân tích, đánh giá hay nhận định quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Thứ năm, phương pháp quy nạp, diễn dịch: Trong quá trình nghiên cứu, nghiên cứu sinh sử dụng phương pháp quy nạp tức là đi từ cái riêng đến cái chung, từ những sự vật đơn lẻ cho đến các nguyên lý phổ biến liên quan đến đối tượng nghiên cứu. Bên cạnh đó, nghiên cứu sinh sử dụng phương pháp diễn dịch, đồng thời kết hợp giữa diễn dịch và quy nạp trong việc nghiên cứu QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Thứ sáu, phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia: được sử dụng ở chương 3,4 nhằm thu thập ý kiến của các chuyên gia hoạt động trong thực tiễn có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để góp phần tăng tính thuyết phục của một số kết luận, quan điểm được đưa ra trong luận án. Luận án phỏng vấn 11 chuyên gia có chuyên môn, kinh nghiệm trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Luận án có những đóng góp mới sau đây: Thứ nhất, Luận án đã tổng quan được các công trình đã công bố ở trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận án, khái quát các kết quả nghiên cứu, kế thừa và phát triển những giá trị khoa học, vấn đề cần nghiên cứu mới. Đặc biệt, kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và giá trị tham khảo cho Việt Nam. Thứ hai, Luận án đã hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Cụ thể, luận án chỉ ra khái niệm, đặc điểm, vai trò, chủ thể, nội dung và phương pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Đồng thời, phân tích được các điều kiện bảo đảm trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. 8
Thứ ba, Luận án đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở làm rõ ưu điểm và nguyên nhân; hạn chế, bất cập và nguyên nhân trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. Thứ tư, Luận án đưa ra quan điểm và giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay. 6.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Về mặt lý luận: Luận án góp phần nghiên cứu có hệ thống những vấn đề lý luận làm căn cứ cho việc nghiên cứu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân (khái niệm, đặc điểm, vai trò,... của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân). Về mặt thực tiễn: Luận án góp phần làm sáng tỏ cơ sở thực tiễn trong nghiên cứu thực tiễn và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài ra, luận án là nguồn dữ liệu có giá trị là tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập tại các cơ sở nghiên cứu, cơ sở đào tạo luật trong cả nước. 7. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục công trình khoa học của tác giả đã công bố liên quan đến luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án được kết cấu gồm 4 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu Chương 2: Những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Chương 3: Các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh Chương 4: Quan điểm và giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh 9