Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu một số đặc tính của vi khuẩn Echerichia coli (nhóm VTEC) phân lập từ bò, lợn được giết mổ tại Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> UYỄ<br /> <br /> Ê<br /> <br /> ỨU M<br /> <br /> Ị<br /> <br /> SỐ Ặ<br /> <br /> ESCHERICHIA COLI (<br /> Ừ BÒ, LỢ<br /> <br /> A<br /> <br /> Ợ<br /> <br /> LUẬ Á<br /> <br /> ỦY<br /> <br /> Í<br /> <br /> ỦA V K UẨ<br /> <br /> ÓM V E )<br /> <br /> Â<br /> <br /> LẬ<br /> <br /> Ế MỔ<br /> <br /> Ế SĨ<br /> <br /> Chuyên ngành: Vi sinh vật học hú y<br /> Mã số<br /> ih<br /> <br /> : 62 62 50 10<br /> n<br /> <br /> n h<br /> <br /> học: 1. S.<br /> <br /> uyễn Bá<br /> <br /> 2. S. ỗ<br /> <br /> - 2012<br /> <br /> iên<br /> <br /> ọc húy<br /> <br /> i<br /> <br /> L<br /> <br /> AM OA<br /> <br /> Tôi xin cam đoan: Luận án “Nghiên cứu một số đặc tính của vi khuẩn<br /> Escherichia coli (nhóm VTEC) phân lập từ bò, lợn được giết mổ tại Hà Nội”<br /> là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu, kết quả nghiên cứu<br /> nêu trong luận án này là trung thực, khách quan và chưa từng được ai công<br /> bố trong bất kỳ công trình nào khác.<br /> Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận án<br /> này đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận án đều được chỉ rõ<br /> nguồn gốc.<br /> ác iả luận án<br /> <br /> uyễn hị h nh hủy<br /> <br /> ii<br /> <br /> L<br /> <br /> ẢM Ơ<br /> <br /> Trong suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành bản luận án, tôi<br /> luôn nhận được sự giúp đỡ của nhiều tổ chức và cá nhân. Nhân dịp này, tôi<br /> xin cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, Viện Đào<br /> tạo Sau Đại học, Khoa Thú y, Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Cơ quan Thú<br /> y vùng I đã tạo điều kiện cho tôi được theo học chương trình đào tạo Nghiên<br /> cứu sinh tại trường.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo và tập thể cán bộ Chi cục Thú<br /> y Hà Nội đã nhiệt tình giúp đỡ tôi điều tra, lấy mẫu thực hiện đề tài.<br /> Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến người hướng dẫn khoa<br /> học là TS. Nguyễn Bá Hiên - Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội và TS. Đỗ<br /> Ngọc Thúy - Viện Thú y đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực<br /> hiện đề tài và hoàn thành luận án.<br /> Tôi xin cảm ơn PGS.TS. Cù Hữu Phú, ThS. Lưu Thị Hải Yến và tập thể<br /> cán bộ Bộ môn Vi trùng - Viện Thú y Quốc gia đã giúp đỡ tôi thực hiện đề tài<br /> nghiên cứu.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc Ban lãnh đạo và tập thể cán bộ Cơ<br /> quan Thú y vùng I, nơi tôi công tác đã ủng hộ, giúp đỡ tôi trong quá trình thực<br /> hiện luận án này.<br /> Tôi xin đặc biệt gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới gia đình, bố mẹ, chồng<br /> và hai con trai cùng các bạn đồng nghiệp, bạn bè đã đồng hành, đóng góp công<br /> sức, động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận án.<br /> Hà Nội, ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> năm 2012<br /> <br /> ác iả luận án<br /> <br /> uyễn hị h nh hủy<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỤ LỤ<br /> Lời cam đoan<br /> <br /> i<br /> <br /> Lời cảm ơn<br /> <br /> ii<br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> iii<br /> <br /> Danh mục các chữ viết tắt<br /> <br /> vii<br /> <br /> Danh mục các bảng<br /> <br /> ix<br /> <br /> Danh mục hình<br /> <br /> xi<br /> <br /> MỞ ẦU<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tính cấp thiết của đề tài<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Mục tiêu của đề tài<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Những đóng góp mới của luận án<br /> <br /> 4<br /> <br /> h ơn 1<br /> 1.1<br /> <br /> Ổ<br /> <br /> QUA<br /> <br /> L<br /> <br /> U<br /> <br /> Vi khuẩn E. coli<br /> <br /> 5<br /> 5<br /> <br /> 1.1.1<br /> <br /> Phân loại E. coli<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1.1.2<br /> <br /> Đặc tính của vi khuẩn E. coli<br /> <br /> 9<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> Verotoxigenic Escherichia coli (VTEC)<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.2.1<br /> <br /> Danh pháp<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.2.2<br /> <br /> Một số yếu tố độc lực của vi khuẩn nhóm VTEC<br /> <br /> 15<br /> <br /> 1.2.3<br /> <br /> Vai trò của VTEC không thuộc nhóm O157<br /> <br /> 22<br /> <br /> 1.2.4<br /> <br /> VTEC ở động vật<br /> <br /> 24<br /> <br /> 1.2.5<br /> <br /> VTEC trong thực phẩm<br /> <br /> 28<br /> <br /> 1.2.6<br /> <br /> Nhiễm VTEC ở người<br /> <br /> 29<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> Tình hình nghiên cứu về vi khuẩn E. coli và bệnh do chúng gây<br /> ra tại Việt Nam<br /> <br /> 1.4<br /> <br /> 31<br /> <br /> Phương pháp phát hiện VTEC trong mẫu bệnh phẩm và thực phẩm<br /> <br /> 32<br /> <br /> iv<br /> <br /> 1.4.1<br /> <br /> Phương pháp vi sinh vật<br /> <br /> 33<br /> <br /> 1.4.2<br /> <br /> Phương pháp miễn dịch học<br /> <br /> 33<br /> <br /> 1.4.3<br /> <br /> Phương pháp sinh học phân tử<br /> <br /> 34<br /> <br /> 1.5<br /> <br /> Một số kỹ thuật sinh học phân tử dùng để phân loại vi sinh vật<br /> <br /> 1.5.1<br /> <br /> 40<br /> <br /> Nguyên tắc<br /> <br /> 41<br /> <br /> 1.5.2. Kỹ thuật<br /> 1.5.3<br /> h ơn<br /> <br /> Ứng dụng của kỹ thuật phân tích PFGE<br /> 2<br /> <br /> DU<br /> Ê<br /> <br /> 2.1<br /> <br /> 42<br /> ,<br /> <br /> UYÊ<br /> <br /> L<br /> <br /> U V<br /> <br /> 44<br /> Ơ<br /> <br /> Á<br /> <br /> ỨU<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu<br /> <br /> 2.1.1<br /> <br /> 45<br /> <br /> Thiết lập và chuẩn hóa phương pháp PCR dùng để xác định vi<br /> khuẩn VTEC<br /> <br /> 2.1.3<br /> <br /> 45<br /> <br /> Thực trạng công tác kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y trên địa<br /> bàn Hà Nội<br /> <br /> 2.1.2<br /> <br /> 45<br /> <br /> 45<br /> <br /> Tỷ lệ nhiễm và một số đặc tính cơ bản của những chủng<br /> VTEC phân lập được<br /> <br /> 45<br /> <br /> 2.2<br /> <br /> Địa điểm và thời gian nghiên cứu<br /> <br /> 46<br /> <br /> 2.3<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> 46<br /> <br /> 2.4<br /> <br /> Nguyên liệu nghiên cứu<br /> <br /> 46<br /> <br /> 2.4.1<br /> <br /> Môi trường, hóa chất, dụng cụ thí nghiệm<br /> <br /> 46<br /> <br /> 2.4.2<br /> <br /> Các chủng vi khuẩn đối chứng dương và âm<br /> <br /> 47<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> 47<br /> <br /> 2.5.1<br /> <br /> Phương pháp lấy mẫu<br /> <br /> 47<br /> <br /> 2.5.2<br /> <br /> Phương pháp xác định số lượng vi khuẩn trong canh khuẩn<br /> <br /> 2.5<br /> <br /> nuôi cấy<br /> <br /> 48<br /> <br /> 2.5.3<br /> <br /> Phương pháp tiến hành phản ứng PCR<br /> <br /> 48<br /> <br /> 2.5.4<br /> <br /> Phương pháp xác định độ đặc hiệu của phản ứng PCR<br /> <br /> 51<br /> <br />