Luận án Tiến sĩ: Thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: ViJenlice ViJenlice | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:213

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án làm sáng tỏ cơ sở lý luận THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam (bao gồm: Khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, hình thức, những yếu tố ảnh hưởng và điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; THPL về quản lý BGQG trên đất liền của một số nước trên thế giới và giá trị tham khảo cho Việt Nam);...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ: Thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH PHẠM THỊ THANH HUẾ THùC HIÖN PH¸P LUËT VÒ QU¶N Lý BI£N GIíI QUèC GIA TR£N §ÊT LIÒN CñA Bé §éI BI£N PHßNG VIÖT NAM HIÖN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật HÀ NỘI - 2018
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH PHẠM THỊ THANH HUẾ THùC HIÖN PH¸P LUËT VÒ QU¶N Lý BI£N GIíI QUèC GIA TR£N §ÊT LIÒN CñA Bé §éI BI£N PHßNG VIÖT NAM HIÖN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật Mã số: 62 38 01 01 Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. TRẦN HỮU PHÚC HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả luận án Phạm Thị Thanh Huế
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU 7 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 7 1.2. Đánh giá chung về các công trình đã được công bố và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu của luận án 25 Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ BIÊN GIỚI QUỐC GIA TRÊN ĐẤT LIỀN CỦA BỘ ĐỘI BIÊN PHÒNG VIỆT NAM 30 2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam 30 2.2. Nội dung, hình thức thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam 45 2.3. Những yếu tố ảnh hưởng và điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam 56 2.4. Thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền ở một số nước trên thế giới và giá trị tham khảo cho Việt Nam 63 Chương 3: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ BIÊN GIỚI QUỐC GIA TRÊN ĐẤT LIỀN CỦA BỘ ĐỘI BIÊN PHÒNG VIỆT NAM HIỆN NAY 76 3.1. Khái quát thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam (từ năm 2007 đến năm 2017) 76 3.2. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam hiện nay 112 Chương 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ BIÊN GIỚI QUỐC GIA TRÊN ĐẤT LIỀN CỦA BỘ ĐỘI BIÊN PHÒNG VIỆT NAM HIỆN NAY 119 4.1. Quan điểm bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam hiện nay 119 4.2. Các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam hiện nay 126 KẾT LUẬN 150 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 152 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 153 PHỤ LỤC 168
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ANBG : An ninh biên giới ANQG : An ninh quốc gia ADPL : Áp dụng pháp luật BVBG : Bảo vệ biên giới BVTQ : Bảo vệ Tổ quốc BGQG : Biên giới quốc gia BĐBP : Bộ đội Biên phòng BMNN : Bộ máy nhà nước CQNN : Cơ quan nhà nước ĐCSVN : Đảng Cộng sản Việt Nam ĐƯQT : Điều ước quốc tế ĐBP : Đồn Biên phòng HTCT : Hệ thống chính trị KVBG : Khu vực biên giới KT-XH : Kinh tế - xã hội LLVT : Lực lượng vũ trang LLVTND : Lực lượng vũ trang nhân dân MQG : Mốc quốc giới PBGDPL : Phổ biến, giáo dục pháp luật QHXH : Quan hệ xã hội QLNN : Quản lý nhà nước QĐND : Quân đội nhân dân QPPL : Quy phạm pháp luật THPL : Thực hiện pháp luật TTATXH : Trật tự, an toàn xã hội UBND : Ủy ban nhân dân VPHC : Vi phạm hành chính VPPL : Vi phạm pháp luật VAHS : Vụ án hình sự XHCN : Xã hội chủ nghĩa
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Biên giới quốc gia (BGQG) luôn là vấn đề đặc biệt thiêng liêng, hệ trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc; được coi là "tuyến đầu", "phên dậu" của Tổ quốc. Lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam khẳng định quản lý, bảo vệ BGQG gắn liền với sự tồn vong của đất nước. Xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG nói chung và BGQG trên đất liền nói riêng là nhiệm vụ của Nhà nước và của toàn dân, trước hết là của chính quyền, nhân dân khu vực biên giới (KVBG) và lực lượng vũ trang (LLVT). Trong đó, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) được xác định là "lực lượng nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh, trật tự BGQG trên đất liền…" [140, tr.1]. Thực tiễn cho thấy, nhiệm vụ quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP rất nặng nề và phức tạp, đòi hỏi vừa bảo đảm sự an toàn tuyệt đối của BGQG - ranh giới pháp lý phân định chủ quyền giữa Việt Nam với các quốc gia láng giềng, vừa phải phát huy chức năng là không gian hợp tác giữa các nước có chung BGQG cũng như với các nước trong khu vực và trên thế giới. Khẳng định cơ sở pháp lý vững chắc cho hoạt động quản lý BGQG trên đất liền, Nhà nước đã xác định một bộ phận lãnh thổ đặc thù - KVBG trên đất liền, đồng thời ban hành các quy định pháp luật riêng - pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền, để điều chỉnh quan hệ xã hội (QHXH) xảy ra ở khu vực đó. Với trọng trách được giao, BĐBP là lực lượng chính có trách nhiệm thực hiện pháp luật (THPL) về quản lý BGQG trên đất liền. Thông qua THPL, các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật về quản lý BGQG sẽ được hiện thực hóa; các lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức được bảo vệ; quốc phòng, an ninh được giữ vững; kinh tế phát triển; xã hội ổn định; quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng, trong khu vực và trên thế giới được củng cố, phát huy. Kết quả THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP còn trực tiếp khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN); bản chất của Nhà nước XHCN Việt Nam; vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và thế giới. Vì thế, tăng cường hiệu quả THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP hiện nay là vấn đề quan trọng. Xét trên phương diện lý luận, mặc dù đã có
2 một số công trình nghiên cứu về THPL trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội nói chung và trong lĩnh vực quản lý BGQG trên đất liền do BĐBP Việt Nam thực hiện nói riêng, nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ, toàn diện, hệ thống, trực tiếp về vấn đề này; nên hệ thống lý luận THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP chưa được xây dựng, hoàn thiện phục vụ cho việc nghiên cứu lý luận cũng như hoạt động thực tiễn. Do đó, nhiều vấn đề lý luận chưa được làm rõ như khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, hình thức, các yếu tố ảnh hưởng và điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP. Trên phương diện thực tiễn, mặc dù đạt được nhiều thành tựu quan trọng; song quá trình Bộ đội Biên phòng THPL về quản lý BGQG trên đất liền còn có những hạn chế, bất cập trong nhận thức và tổ chức THPL, ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trong quản lý BGQG trên đất liền. Nguyên nhân chủ yếu là do hệ thống pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền chưa hoàn thiện; năng lực quản lý, trình độ chuyên môn ở một bộ phận cán bộ, chiến sĩ BĐBP chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; chất lượng hệ thống chính trị (HTCT) cơ sở ở KVBG chưa cao; ý thức pháp luật về BGQG của nhân dân KVBG còn hạn chế… Thực hiện chủ trương của Đảng đã được khẳng định tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII: "Xây dựng, củng cố đường biên giới trên bộ hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; nâng cao năng lực thực thi pháp luật của các lực lượng làm nhiệm vụ ở biên giới, biển, đảo" [30, tr.150]; đồng thời có căn cứ xây dựng, hoàn thiện cơ sở lý luận, tổng kết thực tiễn quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP, tác giả lựa chọn đề tài: "Thực hiện pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam hiện nay" làm đề tài luận án tiến sĩ Luật học. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Đề tài luận án xác định quan điểm, đề xuất các giải pháp bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan, đánh giá các công trình nghiên cứu ở trong nước, nước ngoài có liên quan đến đề tài luận án và xác định những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu của đề tài luận án.
3 - Làm sáng tỏ cơ sở lý luận THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam (bao gồm: Khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, hình thức, những yếu tố ảnh hưởng và điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; THPL về quản lý BGQG trên đất liền của một số nước trên thế giới và giá trị tham khảo cho Việt Nam). - Phân tích, đánh giá đúng thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam hiện nay; từ đó chỉ rõ ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của ưu điểm, hạn chế trong THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP. - Luận chứng cơ sở khoa học để đề ra quan điểm và giải pháp bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam dưới góc độ chuyên ngành Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Với tính chất là luận án thuộc chuyên ngành Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật, tác giả tập trung nghiên cứu đề tài luận án trong phạm vi không gian, thời gian, nội dung như sau: - Phạm vi không gian: Đề tài luận án nghiên cứu trong phạm vi không gian lãnh thổ Việt Nam, chủ yếu là KVBG trên đất liền. Trong quá trình thu thập, đánh giá số liệu, tác giả sẽ tập trung vào địa bàn nghiên cứu, khảo sát tại BĐBP 08 tỉnh biên giới trên đất liền gồm Quảng Ninh, Lào Cai, Lạng Sơn, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Đăk Lăk, Tây Ninh và Long An. - Phạm vi thời gian: Đề tài luận án nghiên cứu thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam, số liệu khảo sát chủ yếu từ năm 2007 đến năm 2017. - Phạm vi nội dung: Đề tài luận án tập trung nghiên cứu hoạt động thực hiện các quy định pháp luật trong nước về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; có khảo cứu pháp luật và THPL về quản lý BGQG một số nước trên thế giới.
4 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Đề tài luận án nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN), Chủ tịch Hồ Chí Minh về Nhà nước, pháp luật, bảo vệ Tổ quốc (BVTQ), đặc biệt là về Nhà nước pháp quyền, pháp chế XHCN, quyền con người, quản lý, bảo vệ BGQG; coi đó là những vấn đề có tính chất đường lối, xuyên suốt, chỉ đạo nghiên cứu các vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng, đề xuất quan điểm, giải pháp bảo đảm THPL về quản lý BGQG của BĐBP Việt Nam hiện nay. Trong đó, phương pháp luận được sử dụng để nghiên cứu đề tài luận án là phương pháp duy vật biện chứng và phương pháp duy vật lịch sử. Phương pháp duy vật biện chứng đòi hỏi nghiên cứu các hoạt động THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP phải đặt trong quá trình vận động, phát triển và trong mối quan hệ phổ biến với các yếu tố khác có liên quan (kinh tế; chính trị; pháp luật; ý thức pháp luật; văn hóa pháp lý; tổ chức bộ máy THPL; cục diện thế giới, khu vực; điều kiện tự nhiên, xã hội…) để tìm ra yếu tố ảnh hưởng và điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP. Phương pháp duy vật lịch sử đòi hỏi nghiên cứu, đánh giá thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP phải đặt trong điều kiện, hoàn cảnh lịch sử nhất định; đồng thời, cần dự báo khoa học bối cảnh khách quan của xã hội, quốc gia, dân tộc, thời đại để đưa ra quan điểm, giải pháp phù hợp với tình hình trước mắt và lâu dài. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở lý luận nêu trên, đề tài luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể gồm: Phân tích, tổng hợp; thống kê, so sánh; điều tra; chuyên gia… để giải quyết các vấn đề đặt ra trong nghiên cứu nội dung đề tài luận án. Trong đó, tại mỗi chương, bên cạnh việc sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, tác giả nhấn mạnh trọng tâm sử dụng phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp phân tích được sử dụng chủ yếu khi làm rõ các công trình nghiên cứu ở trong nước, nước ngoài (chương 1); trình bày đặc điểm, vai trò, những yếu tố ảnh hưởng, điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam (chương 2); nêu lên thực trạng, chỉ rõ ưu điểm, hạn chế, nguyên
5 nhân của ưu điểm, hạn chế đối với thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP (chương 3); luận chứng cơ sở khoa học đề ra quan điểm và giải pháp bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP hiện nay (chương 4). Phương pháp tổng hợp được sử dụng chủ yếu khi đánh giá chung về các công trình được công bố và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu của luận án (chương 1); xây dựng khái niệm, nội dung, hình thức THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; rút ra những giá trị tham khảo trong THPL quản lý BGQG trên đất liền ở một số nước (chương 2). Phương pháp so sánh được sử dụng chủ yếu khi nhận định về những vấn đề đã được nghiên cứu, chưa được nghiên cứu trong các công trình khoa học có liên quan; đánh giá THPL về quản lý BGQG trên đất liền của một số nước trên thế giới (chương 2). Phương pháp thống kê được sử dụng chủ yếu khi tập hợp tư liệu, số liệu từ các văn bản pháp luật, báo cáo và khảo sát thực tiễn để đánh giá thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam (chương 3). Phương pháp chuyên gia được sử dụng chủ yếu khi trao đổi với các nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn về các vấn đề khó khăn, vướng mắc trong THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP; xác định kết quả, hạn chế, nguyên nhân của kết quả, hạn chế trong THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP hiện nay (chương 3). Phương pháp điều tra qua trưng cầu ý kiến đối với cán bộ, chiến sĩ BĐBP (đang công tác tại các đơn vị cơ sở BĐBP tuyến biên giới trên đất liền; đang học tập tại Học viện Biên phòng) và giáo viên, giảng viên các trường BĐBP được sử dụng để đánh giá thực trạng nhận thức pháp luật và THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP hiện nay (chương 3); mức độ đồng thuận, phản đối với những quan điểm, giải pháp được xác định trong chương 4 của luận án. 5. Những điểm mới của đề tài luận án Đề tài luận án là công trình chuyên khảo đầu tiên nghiên cứu vấn đề THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; mang lại những đóng góp khoa học mới, cụ thể như sau:
6 - Luận án đã xây dựng được khái niệm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; chỉ ra các đặc điểm; khẳng định rõ vai trò; xác định được nội dung, hình thức; khái quát những yếu tố ảnh hưởng, điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; từ đó, xây dựng được cơ sở lý luận THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam. - Luận án đã mô tả rõ thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam; phân tích được kết quả, hạn chế, chỉ ra nguyên nhân kết quả, hạn chế, làm cơ sở đánh giá khách quan, chính xác thực trạng THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam hiện nay. - Luận án đã đưa ra các quan điểm cơ bản, đề xuất được hệ thống các giải pháp có tính khả thi bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam trong giai đoạn hiện nay; bao gồm các giải pháp về nhận thức, tổ chức thực hiện và điều kiện bảo đảm THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận án góp phần làm sáng tỏ các vấn đề về cơ sở lý luận THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Luận án đưa ra các giải pháp bảo đảm THPL về quản lý BGQG của BĐBP Việt Nam hiện nay, góp phần tăng cường hiệu lực quản lý BGQG của Nhà nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. - Luận án là tài liệu chuyên khảo phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy, học tập ở các học viện, nhà trường, trung tâm đào tạo pháp luật. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án gồm 4 chương, 10 tiết.
7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU 1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến pháp luật về quản lý biên giới quốc gia một số nước và pháp luật về quản lý biên giới quốc gia trên đất liền của Bộ đội Biên phòng Việt Nam - Các công trình nghiên cứu liên quan đến pháp luật về quản lý BGQG một số nước Chủ trương, chính sách, pháp luật về quản lý BGQG của các nước là vấn đề đặc biệt quan trọng, được tất cả các nước quan tâm hoạch định, xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện. Trong lĩnh vực quản lý BGQG, những tài liệu dù đã xuất bản rất lâu nhưng có giá trị lịch sử, khoa học, luôn được coi là nguồn tiếp cận giá trị. Bên cạnh đó, những biến động về chính trị, kinh tế thế giới và khu vực, đòi hỏi cách nhìn, quan điểm mới trong quản lý BGQG và THPL về quản lý BGQG của mỗi nước. Điểm nổi bật là nhiều nước có chiến lược quản lý, bảo vệ BGQG, an ninh quốc gia (ANQG); chứa đựng những tư tưởng, quan điểm chỉ đạo cơ bản cho toàn bộ quá trình xây dựng và THPL về quản lý BGQG. Liên quan đến lĩnh vực này, có một số tài liệu tiêu biểu: Tài liệu "Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia, vùng nước nội thuỷ, lãnh hải, thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế và tài nguyên thiên nhiên trên các khu vực đó của Liên bang Nga giai đoạn 2001 - 2005" của Bộ Tư lệnh BĐBP [13] đã phân tích về các mục tiêu cơ bản, nguyên tắc, phương hướng phát triển trong quá trình bảo vệ BGQG, các vùng nước nội thuỷ, lãnh hải, thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế và tài nguyên thiên nhiên ở các khu vực đó của Liên bang Nga trong giai đoạn 2001 - 2005. Trong đó, nội dung hoàn thiện hệ thống đảm bảo hoạt động bảo vệ BGQG, các vùng nước nội thủy, lãnh hải, thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế và nguồn tài nguyên thiên nhiên ở các khu vực đó của Liên bang Nga đã xác định năm vấn đề có giá trị tham khảo quan trọng đối với công tác quản lý BGQG, bao gồm: Hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước (QLNN); hoàn thiện công tác đảm bảo pháp quy; xây
8 dựng lực lượng biên phòng chuyên trách; phát triển quan hệ hợp tác trong lĩnh vực biên phòng; đảm bảo chính sách bảo hiểm xã hội và bảo hiểm luật pháp đối với quân nhân biên phòng, các công dân tham gia bảo vệ BGQG, các vùng nước nội thuỷ, lãnh hải, thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế và nguồn tài nguyên thiên nhiên ở các khu vực đó của Liên bang Nga. Bên cạnh đó, Chiến lược cũng khẳng định quần chúng nhân dân ở KVBG là một lực lượng quan trọng, cần tích cực huy động họ tham gia BVBG. Tài liệu "The EU border management strategy" (Chiến lược quản lý biên giới của Liên minh châu Âu) của Sergio Carrera [154] đã nêu vấn đề chiến lược quản lý biên giới của Liên minh châu Âu (EU) với mục đích "đáp ứng toàn diện và toàn cầu" những thách thức xuất phát từ nhập cư bất thường qua các biên giới chung. Chính sách của EU dường như dựa trên hai phương pháp tiếp cận bổ sung và riêng biệt khác nhau: Một mặt, tiếp cận hợp nhất để quản lý các vùng lãnh thổ chung, mặt khác là một chính sách toàn cầu về di cư. Tác giả đưa ra một số phản ánh, câu hỏi về các cách tiếp cận này bằng cách xem xét bản chất, phạm vi, những gợi ý thực tiễn của việc thực hiện mô hình IBM (Integrated Border Management - Quản lý biên giới tích hợp) và mối quan hệ của nó với một chính sách nhập cư chung ở cấp độ châu Âu. Trong đó, tác giả đánh giá về những phát triển chính sách mới nhất của EU, khẳng định một trong những cơ sở thống trị trong chính sách này là tăng cường an ninh tại biên giới lãnh thổ của EU thông qua đẩy mạnh sử dụng các biện pháp cưỡng chế và công nghệ giám sát cũng như triển khai một hệ thống cải tiến các hành động phối hợp dưới sự bảo trợ của FRONTEX - Kế hoạch phòng, chống người nhập cư lậu từ trên không và trên biển của EU; thừa nhận FRONTEX là công cụ chính thức có trách nhiệm làm cho chương trình nghị sự quản lý biên giới của EU hoạt động trên mặt đất. Tài liệu "Giấc mộng Trung Hoa - Tư duy nước lớn và tư thế chiến lược của Trung Quốc trong kỷ nguyên hậu Hoa Kỳ" của Lưu Minh Phúc [97]. Tài liệu nói về tư thế nước lớn để phát động tư tưởng dân tộc Đại Hán trấn hưng đất nước Trung Hoa; trong đó có nội dung chiến lược về biên cương, biên giới, biển đảo, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân để thực hiện mục tiêu chiến lược. Đồng thời, tài liệu chú trọng bàn về tham vọng của Trung Quốc trong việc thay đổi vai trò lãnh
9 đạo thế giới của Mỹ bằng việc xây dựng quân đội hùng mạnh và một số chính sách đối ngoại với các nước láng giềng có chung đường biên giới với Trung Quốc. Tài liệu "U.S National Border Patrol Stratery from 2012 to 2016" (Chiến lược Tuần tra BGQG từ 2012 đến 2016) của U.S Border and Customs (Cục Hải quan và BVBG Mỹ) [156] đã đề cập đến mục tiêu, nhiệm vụ, biện pháp BVBG trên đất liền của lực lượng tuần tra biên giới Mỹ. Nội dung Chiến lược khẳng định quyền hạn của lực lượng tuần tra biên giới Mỹ "được tiến hành mọi biện pháp nghiệp vụ để kiểm tra, kiểm soát tại các cửa khẩu, ngăn chặn, bắt giữ các đối tượng xâm nhập, bảo vệ an toàn BGQG và đảm bảo ANQG của nước Mỹ trên biên giới giáp Mêhicô và Canađa" [156, tr.19]. Tài liệu "The U.S. Customs and Border Protection Vision and Strategy 2020" (Chiến lược và tầm nhìn biên giới quốc gia và hải quan Hoa Kỳ đến năm 2020) của Customs and Border Protection (CBP) [144] đã xác định rõ vai trò của CBP - Hải quan và ANQG, lãnh đạo quốc gia trong việc BVBG và thúc đẩy sự thịnh vượng kinh tế. Chiến lược này cung cấp nền tảng cho một quá trình biến đổi sẽ làm tăng sự nhìn xa trông rộng của CBP và sự nhạy bén để đáp ứng những thách thức ngày càng phức tạp và toàn cầu mà Hoa Kỳ phải đối mặt. Chiến lược đặt ra vấn đề cân bằng giữa thực thi pháp luật và tăng cường khả năng cạnh tranh về kinh tế, đòi hỏi sự hiểu biết toàn diện về tất cả các mối đe dọa trên biên giới và các hậu quả tiềm tàng; thiết lập một mạng lưới thông tin tình báo và khả năng thực thi pháp luật; đánh giá đầy đủ nhu cầu của đối tác thương mại và các cách thức điều hành. CBP đóng vai trò lãnh đạo quan trọng trong ANQG và các lợi ích thương mại của Hoa Kỳ, đặt ra tiêu chuẩn cho sự xuất sắc thông qua các nguyên lý hợp nhất, đổi mới và hội nhập. Chiến lược và tầm nhìn BVBG và hải quan Hoa Kỳ đến năm 2020 xác định bốn mục tiêu, bao gồm: Chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia; quản lý an ninh biên giới (ANBG) toàn diện; nâng cao khả năng cạnh tranh kinh tế của Hoa Kỳ bằng cách cho phép thương mại và du lịch hợp pháp; thúc đẩy tổ chức hội nhập, đổi mới, nhạy bén. Đặc biệt, với mục tiêu quản lý ANBG toàn diện, CBP xác định: Bảo vệ, quản lý đường hàng không, đường bộ và đường biển của Hoa Kỳ thông qua hệ thống luật pháp. Trong "Defense of Japan 2016" (Sách trắng quốc phòng Nhật Bản 2016) [145]; Nhật Bản khẳng định nguyên tắc cơ bản của Chiến lược ANQG là: Cam kết
10 tiếp tục con đường của một quốc gia yêu hòa bình và có những đóng góp chủ động vào hòa bình, an ninh, thịnh vượng của cộng đồng quốc tế dựa trên nguyên tắc hợp tác quốc tế. Các lợi ích quốc gia của Nhật Bản là: Duy trì chủ quyền và độc lập; bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ; đảm bảo sự an toàn của cuộc sống, con người, tài sản của người dân trong điều kiện hòa bình, an ninh, dựa trên tự do, dân chủ và giữ gìn văn hóa, truyền thống phong phú; coi trọng phát triển kinh tế, duy trì, bảo vệ trật tự quốc tế dựa trên các quy tắc và các giá trị phổ quát như tự do, dân chủ, tôn trọng nhân quyền và pháp quyền. Để bảo vệ những lợi ích quốc gia này và để hoàn thành trách nhiệm của Nhật Bản trong cộng đồng quốc tế, Nhật Bản sẽ thực hiện các hoạt động nhằm đạt mục tiêu ANQG: Tăng cường sự ngăn chặn cần thiết những hoạt động đe dọa hòa bình, an ninh của Nhật Bản; cải thiện môi trường an ninh của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương; tăng cường sự tin tưởng, cải thiện các mối quan hệ liên minh, đối tác; cải thiện môi trường an ninh toàn cầu, xây dựng một cộng đồng quốc tế hòa bình, ổn định và thịnh vượng bằng cách tăng cường trật tự quốc tế. Các tài liệu nêu trên đã khái quát về chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật về quản lý BGQG của một số nước; trong đó, nêu rõ tầm quan trọng, nội dung cơ bản, định hướng chiến lược đối với quản lý BGQG nói chung và quản lý BGQG trên đất liền nói riêng. - Các công trình nghiên cứu liên quan đến pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam Pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam - cơ sở pháp lý cho hoạt động THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP - được quan tâm nghiên cứu từ rất sớm, với nhiều hình thức, cấp độ phong phú, đa dạng; bao gồm các đề tài khoa học, sách, tài liệu, luận án và bài báo khoa học. Tuy nhiên, xem xét cụ thể từng công trình khoa học cho thấy, không có nhiều công trình nghiên cứu vấn đề này một cách độc lập, toàn diện mà hầu hết chỉ coi pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP là một phần nội dung của công trình. Một số đề tài tiêu biểu: Đề tài: "Xây dựng cơ sở khoa học phục vụ cho việc xác lập đường biên giới và tăng cường quản lý nhà nước tuyến biên giới Việt - Trung" của Hoàng Trọng Lập [69]. Đề tài có mục tiêu đánh giá thực trạng biên giới trên bộ Việt - Trung, xác định cơ sở khoa học, đúc kết kinh nghiệm của nước ta và các nước
11 hữu quan về việc xác định đường biên giới, tăng cường QLNN về biên giới trên bộ Việt - Trung; xây dựng luận cứ khoa học làm cơ sở cho việc xác định, quản lý đường biên giới phục vụ cho việc phân giới, cắm mốc; hệ thống hóa các văn bản pháp quy về quản lý biên giới; đề xuất các kiến nghị cho việc xác lập đường biên giới, QLNN về biên giới Việt - Trung, tập hợp lực lượng, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ nghiên cứu, quản lý biên giới, lãnh thổ trên đất liền. Thực hiện mục tiêu đó, đề tài đã giành một phần phân tích về cơ sở pháp lý QLNN về BGQG, nêu rõ tên gọi, nội dung của các điều ước quốc tế (ĐƯQT) và văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) về quản lý BGQG. Đề tài: "Nghiên cứu cơ sở khoa học cho việc xây dựng chiến lược bảo vệ biên giới Việt Nam giai đoạn đến năm 2020" của Trần Hoa [47]. Trong nội dung, đề tài đã khái quát việc ký kết các ĐƯQT về biên giới và quá trình ban hành các văn bản pháp luật về quản lý BGQG thông qua việc nêu ra các loại văn bản ký kết, phê chuẩn và việc chuyển hóa các QPPL quốc tế thành QPPL quốc gia chủ yếu dưới hình thức luật, sắc lệnh, pháp lệnh, tuyên bố về chủ quyền quốc gia, nghị định. Qua đó, đề tài góp phần làm rõ những luận cứ khoa học cho việc xây dựng Chiến lược bảo vệ BGQG, đề xuất giải pháp triển khai, định hướng Chiến lược bảo vệ BGQG giai đoạn đến năm 2020. Đề tài "Cơ sở khoa học, pháp lý, lịch sử của công tác bảo vệ, quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc sau phân giới, cắm mốc" của Vũ Đăng Mạnh [76]. Trong đề tài, tác giả đã giành một phần đánh giá về quá trình hoàn thiện các văn bản pháp luật về quản lý biên giới, lãnh thổ. Trong đó, đi sâu trình bày các ĐƯQT, luật pháp quốc gia và khuyến nghị các giải pháp xây dựng cơ sở pháp lý cho công tác quản lý, bảo vệ đường biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc sau phân giới, cắm mốc. Đối với các sách, tài liệu nghiên cứu pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP, chủ yếu được thực hiện bởi các tác giả trong Quân đội và lực lượng BĐBP, với nội dung cơ bản là liệt kê các quy định pháp luật hoặc phân tích một số nội dung có liên quan của pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP như: Tài liệu "Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức của Bộ đội Biên phòng trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia" của Bộ Tổng Tham mưu, Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam [12]; được biên soạn trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm thực tiễn, dựa vào Nghị quyết số 11/NQ-TW ngày 08/8/1995 của Bộ Chính trị, Pháp lệnh BĐBP năm
12 1997, các văn bản QPPL khác và các ĐƯQT về biên giới. Trong đó, các tác giả đã trình bày 07 nhiệm vụ và 11 quyền hạn của BĐBP trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ BGQG; nêu rõ nguyên tắc, cơ cấu, tổ chức và cơ chế quản lý, chỉ huy BĐBP. Trong cuốn sách: "Đổi mới công tác biên phòng trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế" của Đặng Vũ Liêm, Đỗ Nhật Tân và Hoàng Minh Hiểu [71], các tác giả tập trung làm rõ các vấn đề: Tại sao phải tiến hành đổi mới công tác biên phòng khi đất nước Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập nền kinh tế quốc tế; nội dung đổi mới công tác biên phòng là gì; làm thế nào để tiếp tục đổi mới công tác biên phòng. Trong đó, đã phân tích các nội dung pháp luật về quản lý BGQG trên các khía cạnh: Quy định về phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) ở KVBG, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, xây dựng lực lượng chuyên trách quản lý BGQG... Tài liệu "Tổng kết 15 năm thực hiện Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng và các văn bản pháp luật về xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam" của Bộ Tư lệnh BĐBP [15] đã đưa ra những nhận định về vai trò, nội dung các quy định của Pháp lệnh BĐBP cũng như quá trình thực hiện Pháp lệnh với ưu điểm, tồn tại, bất cập gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của BĐBP trong quản lý, bảo vệ BGQG. Từ đó, các nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn kiến nghị, đề xuất đối với Đảng, Nhà nước trong việc hoàn thiện pháp luật về xây dựng, quản lý, BVBG, xây dựng QĐND, BĐBP vững mạnh, thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng và BVTQ. Trong các luận án tiến sĩ có liên quan, các nhà khoa học thường dành một phần để phân tích về cơ sở pháp lý cho việc tiến hành một hoặc một số hoạt động, nhiệm vụ cụ thể của BĐBP. Luận án "Hoạt động phòng ngừa tội phạm buôn lậu trên tuyến biên giới đất liền của Bộ đội Biên phòng" của Hoàng Xuân Chiến [18]; khi phân tích về một số vấn đề lý luận cơ bản về tội phạm, hoạt động phòng ngừa tội phạm buôn lậu trên tuyến biên giới đất liền, tác giả đã làm rõ cơ sở pháp lý xác định chức năng, nhiệm vụ của BĐBP trong đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và phòng ngừa tội phạm buôn lậu trên tuyến biên giới đất liền nói riêng. Qua đó, khẳng định BĐBP là chủ thể quan trọng trong phòng ngừa tội phạm buôn lậu trên tuyến biên giới đất liền, cần phải kịp thời ban hành các văn bản pháp luật, củng cố cơ sở pháp lý cho hoạt động này của BĐBP. Luận án "Thẩm quyền điều tra của Bộ đội Biên phòng đối với các vụ án hình sự xảy ra ở khu vực biên giới đất liền - Thực trạng và giải pháp" của Trần Xuân Tịnh [120] đã khái quát cơ sở pháp lý xác
13 định thẩm quyền điều tra của BĐBP đối với các vụ án hình sự (VAHS) xảy ra ở KVBG đất liền. Tác giả đã làm sáng tỏ sự hình thành, phát triển của các quy định về chức năng, nhiệm vụ của BĐBP trong điều tra các VAHS xảy ra ở KVBG đất liền, nhấn mạnh thẩm quyền điều tra của BĐBP theo pháp luật tố tụng hình sự hiện hành; từ đó, nêu lên những bất cập trong quy định pháp luật và hướng hoàn thiện, nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm ở KVBG trong giai đoạn mới. Luận án "Công tác vận động quần chúng của Bộ đội Biên phòng tham gia giải quyết vấn đề truyền đạo Tin Lành trái pháp luật ở khu vực biên giới đất liền" của Trần Đức Uẩn [135] đã khẳng định mọi hoạt động trong KVBG trên đất liền phải tuân theo quy định của pháp luật Việt Nam và ĐƯQT mà Việt Nam ký kết. Bộ đội Biên phòng tiến hành vận động quần chúng nói chung và vận động quần chúng tham gia giải quyết vấn đề truyền đạo Tin lành trái pháp luật ở KVBG trên đất liền nói riêng nhằm thực hiện nhiệm vụ chính trị là tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở KVBG. Luận án đã làm rõ cơ sở pháp lý của hoạt động này; đánh giá thực trạng thực hiện và đề xuất việc tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật về tôn giáo nói chung và đạo Tin Lành nói riêng. Luận án "Đấu tranh chống tội phạm mua bán phụ nữ qua biên giới của Bộ đội Biên phòng" của Nguyễn Quang Dũng [26]; khẳng định BĐBP là lực lượng chuyên trách, làm nòng cốt thực hiện nhiệm vụ quản lý, BVBG; đồng thời có nhiệm vụ trực tiếp đấu tranh chống các loại tội phạm, trong đó có tội phạm mua bán phụ nữ qua biên giới. Những vấn đề pháp lý được đề cập trong luận án như quy định của pháp luật Việt Nam về tội mua bán phụ nữ; chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của BĐBP trong đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán phụ nữ qua biên giới được tác giả phân tích cụ thể trong nội dung những vấn đề lý luận của luận án. Luận án "Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý xuất, nhập cảnh của Bộ đội Biên phòng tại cửa khẩu biên giới đường bộ" của Hà Ngọc Thuận [116]; đã trình bày yêu cầu hiến định đảm bảo quyền xuất, nhập cảnh của công dân, bảo vệ chủ quyền, ANQG, lấy đó làm cơ sở để phân tích vai trò, trách nhiệm của BĐBP trong quản lý xuất, nhập cảnh tại cửa khẩu biên giới đường bộ. Tác giả nêu rõ chế độ pháp lý về hoạt động nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh của người nước ngoài, công dân Việt Nam tại cửa khẩu; cơ sở pháp lý về chức năng, nhiệm vụ quản lý xuất, nhập
14 cảnh tại cửa khẩu biên giới đường bộ và xử lý vi phạm trong lĩnh vực xuất, nhập cảnh tại cửa khẩu biên giới đường bộ của BĐBP. Luận án "Kiểm soát xuất, nhập cảnh ở cửa khẩu đường bộ của Bộ đội Biên phòng các tỉnh biên giới Việt Nam - Trung Quốc" của Cao Xuân Lý [75] có nội dung trình bày cơ sở pháp lý về kiểm soát xuất, nhập cảnh ở cửa khẩu đường bộ của BĐBP. Trong đó, tác giả đã làm rõ quy định về hoạt động xuất, nhập cảnh của người, phương tiện; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của BĐBP trong kiểm soát xuất, nhập cảnh ở cửa khẩu đường bộ; quy định về xử lý vi phạm và vấn đề hợp tác quốc tế trong lĩnh vực xuất, nhập cảnh [75]. Với mục đích làm rõ những nội dung cơ bản trong các quy định pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP; chỉ ra những ưu điểm, hạn chế cũng như giải pháp phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế của pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP, nhiều bài báo khoa học đã tiếp cận, làm rõ các nội dung có liên quan như: Bài viết "Quyền hạn của Bộ đội Biên phòng trong bảo vệ an ninh quốc gia ở khu vực biên giới" của Lê Quang Hanh [41] đã nêu rõ Luật ANQG đã xác định BĐBP là cơ quan chuyên trách bảo vệ ANQG ở KVBG trên đất liền và KVBG biển. Trên cơ sở quy định của các văn bản QPPL có liên quan, tác giả đã phân tích cụ thể về các quyền hạn của BĐBP trong bảo vệ ANQG ở KVBG; nhằm góp phần thống nhất nhận thức, tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ, đấu tranh có hiệu quả với các thế lực thù địch và các loại tội phạm xâm phạm ANQG. Bài viết "Một số giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia của Bộ đội Biên phòng trong tình hình mới" của Trần Hữu Phúc [96] đã thừa nhận việc quản lý, bảo vệ BGQG phải được tiến hành trên cơ sở luật pháp quốc tế và pháp luật về BGQG, nhằm bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh trật tự BGQG; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, cùng phát triển với các nước láng giềng. Tác giả xác định các giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý, bảo vệ BGQG của BĐBP; trong đó có giải pháp "hoàn thiện hệ thống pháp luật về BGQG - phương tiện hữu hiệu nhất nâng cao hiệu lực quản lý, bảo vệ BGQG" [96, tr.6]. Trong bài viết "Bàn về xây dựng Chiến lược quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia trong tình hình mới" của Phạm Huy Tập [110] có đề xuất một số định hướng cơ bản xây dựng Chiến lược quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia trong giai đoạn cách mạng mới, trong đó có định hướng xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả QLNN về BGQG [110].
15 Tác giả khẳng định xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về BGQG đã trở thành nhiệm vụ chiến lược đặc biệt quan trọng của Đảng và Nhà nước; đồng thời, nêu lên những thành tựu đạt được, chỉ ra một số hạn chế của hệ thống pháp luật như còn nhiều bất cập, chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu đồng bộ, chưa toàn diện. Bài viết "Những điểm mới của Hiệp định về quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Lào" của Nguyễn Tiến Nam [83] đã chỉ ra những thay đổi cơ bản của Hiệp định về quy chế quản lý biên giới và cửa khẩu biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Lào (ký ngày 16/3/2016) so với Hiệp định về quy chế BGQG giữa Việt Nam và Lào đã ký trước kia. Bài viết "Những điểm mới cơ bản của Luật Điều ước quốc tế năm 2016 và một số vấn đề liên quan đến thực hiện Điều ước quốc tế về biên giới quốc gia của Bộ đội Biên phòng" của Phạm Thị Thanh Huế [59] đã phân tích về tên gọi Luật ĐƯQT, định nghĩa ĐƯQT, việc cụ thể hóa thẩm quyền của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc ký kết ĐƯQT theo quy định của Hiến pháp năm 2013; nêu lên những yêu cầu đặt ra đối với thực hiện ĐƯQT về BGQG của BĐBP. Ngoài ra, còn có một số bài viết đề cập đến các khía cạnh khác nhau của pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam như: "Sự hoàn thiện chính sách pháp luật về quốc tịch Việt Nam đối với người Việt Nam ở nước ngoài trong Luật quốc tịch Việt Nam năm 2008" của Hà Thị Thu Trang [123]; "Quan niệm về khách thể của quản lý nhà nước về biên giới quốc gia dưới góc độ khoa học pháp lý và khoa học quản lý nhà nước" của Trần Minh Nguyệt [84]; "Nghiên cứu hoàn thiện lý luận tuyên truyền đối ngoại của Bộ đội Biên phòng trên biên giới đất liền trong tình hình mới" của Phạm Văn Trưởng [130]; "Tìm hiểu về quyền miễn trừ hình sự của người nước ngoài tại Việt Nam" của Đặng Xuân Bình [6]… Như vậy, bên cạnh việc tập hợp những văn bản, những quy định pháp luật, các công trình khoa học nêu trên đã phân tích, làm sáng tỏ hoàn cảnh ra đời, nội dung, ý nghĩa của một số quy định pháp luật có liên quan trong lĩnh vực quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP Việt Nam. Qua đó, đã chỉ ra những ưu điểm, hạn chế; đề xuất giải pháp về nhận thức, xây dựng và thực hiện các quy định pháp luật về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP. Đây là nguồn tài liệu quan trọng giúp cho nghiên cứu sinh đánh giá một cách có hệ thống quá trình nghiên cứu của các nhà khoa học về vấn đề cơ sở pháp lý của hoạt động THPL về quản lý BGQG trên đất liền của BĐBP.