́<br />
ĐẠI HỌC QUÔC GIA HÀ NỘI<br />
̀<br />
TRƢƠNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br />
<br />
PHẠM THU TRANG<br />
<br />
QUAN ĐIỂM MÁC-XÍT VỀ NHÂN CÁCH<br />
VÀ Ý NGHĨA CỦA NÓ TRONG NGHIÊN CỨU NHÂN<br />
CÁCH CON NGƢỜI VIỆT NAM<br />
<br />
́<br />
́<br />
́<br />
LUẬN AN TIÊN SĨ TRIÊT HỌC<br />
<br />
Hà Nội - 2017<br />
<br />
́<br />
ĐẠI HỌC QUÔC GIA HÀ NỘI<br />
̀<br />
TRƢƠNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br />
<br />
PHẠM THU TRANG<br />
<br />
QUAN ĐIỂM MÁC-XÍT VỀ NHÂN CÁCH<br />
VÀ Ý NGHĨA CỦA NÓ TRONG NGHIÊN CỨU NHÂN<br />
CÁCH CON NGƢỜI VIỆT NAM<br />
<br />
Chuyên ngành<br />
Mã số<br />
<br />
: CNDVBC & CNDVLS<br />
: 62 22 80 05<br />
<br />
́<br />
́<br />
́<br />
LUẬN AN TIÊN SĨ TRIÊT HỌC<br />
Xác nhận của chủ tịch Hội đồng<br />
<br />
GS. TS. Hoàng Chí Bảo<br />
<br />
TM. Giáo viên hƣớng dẫn<br />
<br />
GS. TS. Hồ Sĩ Quý<br />
<br />
̀<br />
́<br />
NGƢƠI HƢƠNG DẪN KHOA HỌC<br />
1. GS. TS. HỒ SĨ QUÝ<br />
2. PGS.TS. ĐẶNG THỊ LAN<br />
<br />
Hà Nội - 2017<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.<br />
Những kết quả và nội dung của luận án là trung thực, chưa được công bố ở<br />
những công trình nghiên cứu khác.<br />
<br />
Tác giả<br />
<br />
Phạm Thu Trang<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
MỞ ĐẦU ................................................................................................................................. 1<br />
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ<br />
TÀI ........................................................................................................................................... 7<br />
1.1. Nghiên cứu ngoài Mác-xít về nhân cách .................................................................... 8<br />
1.2. Nghiên cứu Mác-xít về nhân cách ............................................................................. 13<br />
1.3. Nghiên cứu nhân cách con ngƣời Việt Nam ............................................................ 18<br />
1.3.1. Nghiên cứu dưới góc độ tâm lý học ........................................................................... 18<br />
1.3.2. Nghiên cứu dưới góc độ đạo đức học ........................................................................ 21<br />
1.3.3. Nghiên cứu từ góc độ văn học và văn hóa học ......................................................... 23<br />
1.3.4. Nghiên cứu từ góc độ liên ngành khoa học xã hội.................................................... 25<br />
1.3.5. Nghiên cứu dưới góc độ triết học............................................................................... 29<br />
1.3.6. Những nghiên cứu về ý nghĩa quan điểm Mác-xit về nhân cách đối với nghiên<br />
cứu con người Việt Nam......................................................................................... . ...30<br />
1.4. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu ....................................................... 31<br />
CHƢƠNG 2. QUAN ĐIỂM MÁC – LÊNIN VỀ CON NGƢỜI - NỀN TẢNG LÝ<br />
LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP LUẬN CHO NGHIÊN CỨU NHÂN CÁCH ............. 34<br />
2.1. Quan điểm Mác - Lênin về con ngƣời – nền tảng lý luận cho nghiên cứu nhân<br />
cách ........................................................................................................................................ 34<br />
2.1.1. Nguồn gốc, bản chất của con người theo quan điểm Mác - Lênin .......................... 35<br />
2.1.2. Quan điểm Mác - Lênin về giải phóng con người, phát huy tính chủ động của<br />
con người, xây dựng con người phát triển hài hòa, toàn diện ........................................... 43<br />
2.2. Những định hƣớng phƣơng pháp luận trong nghiên cứu nhân cách từ quan<br />
điểm Mác - Lênin về con ngƣời ......................................................................................... 48<br />
2.2.1. Nguyên tắc hoạt động theo quan điểm Mác - Lênin - cơ sở phương pháp luận<br />
quan trọng đối với nghiên cứu nhân cách ........................................................................... 48<br />
2.2.2. Những định hướng phương pháp luận khác trong nghiên cứu nhân cách từ quan<br />
điểm Mác - Lênin về con người ............................................................................................ 54<br />
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................................... 61<br />
CHƢƠNG 3. MỘT SỐ NỘI DUNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHÂN CÁCH<br />
THEO QUAN ĐIỂM MÁC-XÍT ...................................................................................... 63<br />
<br />
3.1. Khái niệm nhân cách ................................................................................................... 63<br />
3.1.1. Phân biệt nhân cách với các khái niệm liên quan khác............................................ 63<br />
3.1.2. Khái niệm nhân cách theo cách tiếp cận của triết học Mác-xít ............................... 67<br />
3.2. Đặc trƣng và cấu trúc của nhân cách ....................................................................... 76<br />
3.2.1. Đặc trưng của nhân cách ........................................................................................... 76<br />
3.2.2. Cấu trúc của nhân cách .............................................................................................. 83<br />
3.3. Những yếu tố tác động đến sự hình thành và phát triển nhân cách ...................... 87<br />
3.3.1. Yếu tố sinh học - điều kiện, tiền đề cho sự hình thành và phát triển nhân cách........... 88<br />
3.3.2. Tính quyết định của yếu tố xã hội đối với sự hình thành và phát triển nhân cách.......... 95<br />
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................................102<br />
CHƢƠNG 4. Ý NGHĨA CỦA QUAN ĐIỂM MÁC-XÍT VỀ NHÂN CÁCH ĐỐI<br />
VỚI NGHIÊN CỨU NHÂN CÁCH CON NGƢỜI VIỆT NAM ..............................104<br />
4.1. Những yêu cầu thực tiễn đặt ra đối với nghiên cứu nhân cách con ngƣời Việt<br />
Nam hiện nay .....................................................................................................................104<br />
4.1.1. Những yêu cầu đặt ra từ thực tiễn đời sống xã hội .................................................104<br />
4.1.2. Những yêu cầu đặt ra từ thực tế nghiên cứu nhân cách .........................................107<br />
4.2. Vận dụng các nguyên tắc phƣơng pháp luận Mác-xit về nhân cách trong<br />
nghiên cứu nhân cách con ngƣời Việt Nam ..................................................................110<br />
4.2.1. Nguyên tắc hoạt động trong nghiên cứu nhân cách con người Việt Nam ..........110<br />
4.2.2. Nguyên tắc hệ thống trong nghiên cứu nhân cách con người Việt Nam .................112<br />
4.2.3. Nguyên tắc lịch sử trong nghiên cứu nhân cách con người Việt Nam ..................114<br />
4.3. Xác định nội dung nghiên cứu nhân cách con ngƣời Việt Nam theo quan điểm<br />
Mác-xit ................................................................................................................................119<br />
4.3.1. Các nhân tố chủ yếu tác động đến nhân cách con người Việt Nam hiện nay theo<br />
quan điểm Mác-xít ...............................................................................................................119<br />
4.3.2. Những phẩm chất xã hội chủ yếu trong nhân cách con người Việt Nam hiện nay128<br />
KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 .................................................................................................138<br />
KẾT LUẬN ........................................................................................................................140<br />
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌCCỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN<br />
́<br />
LUẬN AN ...........................................................................................................................143<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................144<br />
<br />