Luận văn:Đánh giá mức độ đáp ứng với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thong của Cử nhân Sư phạm do trường Đại học An

Chia sẻ: Rose_12 Rose_12 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:166

Thêm vào BST

Báo xấu

104
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phải phù hợp, tham chiếu những quy định đối với giáo viên trong các văn bản pháp quy hiện hành của Việt NaChuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phải phù hợp, tham chiếu những quy định đối với giáo viên trong các văn bản pháp quy hiện hành của Việt Nam, trực tiếp là các văn bản sau: m, trực tiếp là các văn bản sau:

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn:Đánh giá mức độ đáp ứng với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thong của Cử nhân Sư phạm do trường Đại học An

Luận văn tốt nghiệp Đánh giá mức độ đáp ứng với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thong của Cử nhân Sư phạm do trường Đại học An Giang đào tạo
M ðU 1. Lý do ch n ñ tài Ch t lư ng giáo d c (CLGD) nói chung và CLGD ph thông nói riêng là v n ñ luôn ñư c xã h i quan tâm. Bư c vào th i kì ñ i m i giáo d c ph thông, v n ñ CLGD và nâng cao CLGD càng tr nên c p thi t, tr thành v n ñ nóng c a xã h i. Nhi u n ghiên c u g n ñây ch ra r n g GV chính là m t trong các y u t có tính quy t ñ nh ñ n ch t lư ng và hi u qu giáo d c. Nghiên c u t i Tennessee và Dallas Mĩ ñã k t lu n: “Ch t lư ng GV nh hư ng t i thành tích h c t p c a HS nhi u hơn m i y u t khác” [17]. Bác H ñã nói: “Không có th y giáo thì không có giáo d c” [17] và ñư c c th hoá ði u 15 c a Lu t Giáo d c 2005: “Nhà giáo gi vai trò quy t ñ nh trong vi c ðBCL giáo d c” [46]. Vì th , ngư i GV có vai trò ñ c bi t quan tr n g ñ i v i s phát tri n giáo d c, là ngư i quy t ñ nh bi n m c ñ ích giáo d c thành hi n th c, ñ m b o hi u qu và CLGD. Nói cách khác, nâng cao ch t lư ng ñ i n gũ GV là nhân t quy t ñ nh s nghi p và CLGD. Nh m nâng cao CLGD ph thông và ti n ñ n chu n hoá ñ i ngũ GV ph thông, B GD&ðT ñã ban hành Quy ñ nh Chu n ngh nghi p GV THCS, THPT theo Thông tư s 30 [15]. Chu n ngh nghi p ñư c xem như là thư c ño NLNN c a GV trong su t quá trình d y h c, là yêu c u, tiêu chí có tính nguyên t c, công khai, mang tính ngh nghi p ñ làm căn c ñ ánh giá trình ñ ñ t ñư c v ch t lư ng. Trên cơ s ñó, vi c n ghiên c u ñánh giá m c ñ ñ áp ng c a s n ph m giáo d c v i chu n ngh n ghi p ñư c xem là v n ñ c p thi t. Vi c ñánh giá s ñáp ng c a SV t t nghi p ñ i v i chu n ngh nghi p chính là kênh thông tin giúp nhà trư ng ñi u ch nh Chu n ñ u ra và xem xét v n ñ ñ ào t o ñáp ng Chu n ngh ñ n m c ñ n ào, ñ n g th i có tác d n g tích c c trong vi c nâng cao ch t lư ng ñ ào t o nh m hư ng t i “Ch t lư ng là s phù h p v i m c tiêu ñ ra”. ð i v i Trư ng ðHAG, vi c ñánh giá m c ñ ñáp ng c a s n p h m ñào t o – SV t t nghi p t các CTðT GVTH v i Chu n n gh nghi p ñư c xem là “bài toán ch t lư ng” mà nhà trư ng c n tìm l i gi i ch không ph i là k t qu s n có t n ơi khác. Vì th , vi c nghiên c u ñánh giá m c ñ ñáp ng v i Chu n n gh n ghi p -1-
GVTH c a C nhân Sư ph m do Trư ng ðHAG ñào t o, là cơ s ñ phân tích tiêu chí ñánh giá CTðT c a Khoa Sư ph m có ñáp ng ñ ư c yêu c u c a chu n ngh n ghi p GVTH, là cơ s ñ ñi u ch nh c u trúc Chu n ñ u ra và ho t ñ n g ñào t o các ngành C nhân Sư ph m c a Trư ng ðHAG. Chính t nh ng lý l trên, chúng tôi quy t ñ nh ch n ñ tài “ðánh giá m c ñ ñáp ng v i Chu n ngh nghi p giáo viên trung h c ph thông c a C nhân Sư ph m do Trư ng ð i h c An Giang ñào t o” ñ n ghiên c u. 2. M c ñích nghiên c u c a ñ tài - ðo lư ng m c ñ ñ áp ng c a GV do Trư ng ðHAG ñ ào t o v i Chu n n gh nghi p GVTH; - ð xu t các gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng ñào t o C nhân Sư ph m c a Trư ng ðHAG. 3. Phương pháp nghiên c u 3.1. Câu h i nghiên c u - GV do Trư ng ðHAG ñào t o ñáp ng m c ñ n ào v i Chu n ngh n ghi p GVTH? - Có s khác bi t như th nào v k t qu ñ ánh giá c a cán b qu n lý (BGH, TCM) và t ñ ánh giá c a GV d a theo Chu n ngh nghi p GVTH khi xét ñ n các y u t như: khu v c, thâm niên công tác, ñ c ñi m kh i ngành, gi i, KQXL t t nghi p? N u có s khác bi t, vì sao có s khác nhau gi a k t qu ñánh giá c a cán b qu n lý và t ñánh giá c a GV? 3.2. Khách th và ñ i tư ng nghiên c u 3.2.1. Khách th nghiên c u: ð n g nghi p (BGH và TCM); GVTðG (GV chính là SV ñã t t nghi p t khoá I ñ n khoá VI, hi n ñ ang gi ng d y t i các trư ng THPT trên ñ a b àn t nh An Giang, ñúng v i n gành ngh ñào t o ). 3.2.2. ð i tư ng nghiên c u : ð i tư ng nghiên c u c a lu n văn chính là s ñ áp ng c a GV do Trư ng ðHAG ñ ào t o v i Chu n ngh n ghi p GVTH. -2-
3.3. Phương pháp ti p c n nghiên c u 3.3.1. Phương pháp nghiên c u tài li u ð tài s d n g phương pháp h i c u các tài li u liên quan ñ n ñ tài: - Nghiên c u Chương trình khung giáo d c ñ i h c kh i ngành Sư ph m trình ñ ñ i h c theo Quy t ñ nh 28/2006/Qð-BGDðT; - Nghiên c u Quy ch th c h i n công khai ñ i v i cơ s giáo d c qu c d ân, ban hành kèm theo Thông tư s 09/2009/TT-BGDðT ngày 07 tháng 05 năm 2009 c a B trư ng B GD&ðT; - Nghiên c u các tiêu chí ñánh giá CLGV TH d a trên: (1) ñi u 70 (Nhà giáo), ñi u 7 2 (Nhi m v c a Nhà giáo), ñi u 77 (Trình ñ chu n ñư c ñ ào t o c a Nhà giáo), ñ i u 78 (Trư ng Sư ph m) ñ ư c quy ñ nh trong chu n m c nhà giáo _ Lu t Giáo d c; (2) Chu n n gh nghi p GVTH _ Thông tư s 30/2009/TT-BGDðT; (3) n i dung xây d ng Chu n ngh n ghi p GV m t s nư c trên th gi i như M , Anh, Úc, Thái Lan; - Nghiên c u các văn b n c a ð ng và Nhà nư c liên quan ñ n CLGV TH như: Lu t Giáo d c, Chu n ngh nghi p c a GVTH, … - Nghiên c u các Báo cáo t n g k t c a S GD&ðT An Giang; - Nghiên c u các s li u v cán b qu n lý, GV, HS liên quan ñ n CLGV, HS và nhà trư ng THPT t nh An Giang. 3.3.2. Phương pháp thu th p thông tin Trong khi ti n hành nghiên c u h sơ, văn b n và thu th p s li u s k t h p các phương pháp nghiên c u nh ư: - Ph ương pháp chuyên gia; - Ph ương pháp ph n g v n; - Ph ương pháp quan sát; - Ph ương pháp kh o sát ñi u tra. 3.3.3. Công c ñư c s d ng ñ nghiên c u - B ng h i ñ thu th p thông tin, d li u; -3-
- Các ph n m m chuyên d n g ñ x lý s li u. 4. C u trúc c a lu n văn Lu n văn 159 trang, trong ñó: M ñ u (4 trang) Chương 1: Cơ s lý lu n c a v n ñ n ghiên c u (27 trang) Chương 2: T ch c và phương pháp nghiên c u (15 trang) Chương 3: Th c tr ng v m c ñ ñáp n g v i Chu n n gh n ghi p GVTH c a C nhân sư ph m do Trư ng ðHAG ñ ào t o (39 trang) K t lu n và ñ xu t (7 trang) Ph l c (67 trang) -4-
Chương 1 CƠ S LÝ LU N C A V N ð NGHIÊN C U 1 .1. T NG QUAN V N ð NGHIÊN C U 1.1.1. Nhóm công trình nghiên c u v ch t lư ng giáo viên B t c m t ngh nào mà không có NLNN thì ngư i hành ngh cũng không th hoàn thành t t công vi c c a mình. Theo ñó, NL sư ph m là yêu c u quan tr ng ñ i v i s t n t i, phát tri n c a ngh d y h c. Chính vì v y ñ ã có r t nhi u công trình nghiên c u v n ñ n ày: tác gi Tr n Bá Hoành (2001) trong bài “Ch t lư ng giáo viên” [29] ñưa ra các cách ti p c n ch t lư ng GV d a trên nhi u góc ñ khác nhau như ñ c ñi m lao ñ ng c a ngư i GV, s thay ñ i ch c năng ngư i GV trư c yêu c u ñ i m i GD, m c tiêu s d n g GV, ch t lư ng t ng GV và ch t lư ng ñ i n gũ GV; ñ n g th i tác gi cũ ng gi i thi u các thành t t o nên CLGV bao g m ph m ch t và NL ngư i GV; và các nhân t nh hư ng t i CLGV. Các tác gi Nguy n Th Thanh Huy n và Tr n Vi t Cư ng (2009) trong bài “NL sư ph m c a ngư i GV” [35]– ñ ã h th ng các NL sư ph m cơ b n c a ngư i GV thành 08 nhóm NL chính (tri th c v môn h c và khoa h c giáo d c, NL ch n ñoán, NL l p k ho ch, NL tri n khai k ho ch giáo d c và d y h c, NL ki m tra, ñ ánh giá k t qu các ho t ñ n g d y h c, NL gi i q uy t các v n ñ n y sinh trong th c ti n d y h c, NL t b i dư ng phát tri n n âng cao trình ñ chuyên môn – nghi p v , NL h p tác). Trong các nghiên c u c a các tác gi Nguy n Th M L c (2004) v i b ài “Ngh và nghi p c a n gư i GV” [44]–, Nguy n H u Châu (2008) trong bài “Ch t lư ng giáo d c – nh n g v n ñ lí lu n và th c ti n ” [16], hay Tr n ðình Tu n (2006) v i bài “Ch t lư ng ñ i ngũ nhà giáo nhân t quy t ñ nh CLGD ñ i h c” [57], Tr nh H ng Hà (2004) v i nghiên c u “CLGD và ñ i ngũ GV” [23], Nguy n Th Mùi (2010) trong bài “M t s v n ñ v NL sư ph m c a GV THPT” [47], Ph m H ng Quang (2009) trong bài “Gi i pháp ñào t o GV theo ñ nh hư ng NL” [53] ñã ñưa ra vai trò ngư i GV hi n nay ñã có nh ng s thay ñ i ñ phù h p v i -5-
các ch c năng c a ngư i GV r ng hơn, ñ n g th i ch ng minh ñư c NL GV chính là y u t cơ b n quy t ñ nh CLGD, trên cơ s ñó ñ ưa ra các gi i pháp ñ ào t o b i dư ng GV thông qua ñ i m i chương trình ñ ào t o GV, tăng cư ng y u t c nh tranh ch t lư ng GV, ñào t o GV là trách nhi m c a Nhà nư c và ph i b ng chính sách ñ u tư ngu n v n ch y u t nhà nư c, t ch c các h i ngh gi a các trư ng sư ph m v i các ñ a phương. Tác gi Nguy n Thanh Hoàn (2003) trong bài “Vài nét v mô hình ngư i GV” [26] tác gi ñưa ra khái ni m ngư i GV, nh n g ñ c ñi m chính ñ phân bi t ph m ch t ngư i GV, ñ ng th i tác gi ñưa ra m t s ñ ngh ñ c i thi n công tác và hi u qu công tác c a n gư i GV. Nguy n Th M L c (2009) v i bài “GV ch t lư ng cao trong th i ñ i h i n nay” [45] cho r n g GV ch t lư ng cao là nh ng GV có trình ñ h c thu t v n g vàng, ñ sâu s c và có tính phát tri n thu c chuyên ngành khoa h c – k thu t – công ngh ñư c ñào t o, có ki n th c và nghi p v sư ph m v ng vàng, có NL sáng t o trong ho t ñ ng th c ti n khoa h c và giáo d c, có kh năng hành ngh sư ph m ñ t k t qu hay có tính hi u nghi m cao, có th ñ m ñương ñư c các vai trò m i trong m t môi trư ng sư ph m ñang bi n ñ i. M i công trình ñ c p ñ n nh ng khía c nh khác nhau, nhưng ñi m chung có th rút ra là: b c tranh t ng th v c u trúc NL sư ph m c a ng ư i GV và nh ng yêu c u ñ i v i ngư i GV. Ngoài ra, còn m t s công trình nghiên c u khác cũng có n i dung xoay quanh v n ñ CLGV nhưng nhìn t nhi u góc ñ khác nhau nh ư: tác gi Tr n Qu c Thành (2009) trong bài “ðánh giá lao ñ ng sư ph m c a GV ph thông hi n n ay” [55] ñưa ra các nh n ñ nh và minh ch n g nh m ch ng minh lao ñ ng th c th c a GV ph thông d a trên ñ c ñi m lao ñ ng ngư i GV ñ n g th i ñ ưa ra ñánh giá lao ñ ng sư ph m c a GV ph thông là lao ñ ng n n g. Cùng v i cách ñ nh hư ng và ñánh giá v công vi c c a GV có nghiên c u Phan Thanh Long (2009) v “ð nh lư ng và ñ ánh giá lao ñ ng GV ph thông” [42] tác gi cũng ñ ã ch ra nh n g nguyên t c ñ nh lư ng công vi c c a GV, th c tr n g lao ñ ng c a GV ph thông. Ph m Minh H c (2004) v i b ài “Phương pháp ti p c n n hân văn: Nhân cách ngư i d y – nhân cách -6-
n gư i h c ñ i v i v n ñ CLGV” [24], Lê Khánh Tu n (2009) trong nghiên c u “Ti p c n ñ i m i phương pháp ñào t o GV THPT t phía ngư i s d ng” [58] –, Lê Th Thanh Hoàng (2008) trong bài “Vai trò thông tin ngư c trong qu n lí quá trình ñào t o GV” ––[27] các tác gi ñ ã nghiên c u và ñưa ra nh n ñ nh các thông tin ph n h i t phía ngư i ñư c ñào t o và nhà tuy n d n g cũng là cơ s xây d ng chương trình ñào t o phù h p . Hay ð n g Qu c Hòa trong bài “Góp ý v GV sư ph m” [25] ñ ây là bài tham lu n c a m t ph huynh h c sinh ñóng góp v các chu n m c c a các GV trong các trư ng ph thông v n là s n ph m c a các trư ng sư ph m. Bài vi t nh n m nh các mong mu n c a xã h i và gia ñ ình v các chu n m c mà GV c n có như ki n th c chuyên môn, ñ o ñ c m u m c, lòng khoan dung và phương pháp gi n g d y,... ðây là m t trong các ch ñ ñ ư c các nhà nghiên c u g iáo d c ñưa ra, v i m c tiêu ñ c p ñ n khâu then ch t: nhân cách ngư i GV và ch t lư ng ñ i ngũ GV trong b i c nh h i nh p. ð ng th i còn có nghiên c u c a Sái Công H ng (2008) v i ñ tài “Xây d ng các tiêu chí ñánh giá ch t lư ng gi ng d y c a GV THCS áp d n g thí ñi m t i th xã Phúc Yên – t nh Vĩnh Phúc” [30]. M c ñ ích chính c a ñ tài là nghiên c u, xây d ng b tiêu chí ñ ánh giá ch t lư ng gi ng d y c a GV THCS và ti n hành ñánh giá th nghi m ñ làm cơ s cho vi c b i dư ng và phát tri n ñ i ngũ GV, ñ ng th i t o cơ s ñ xây d ng b tiêu chí ñ ánh giá ch t lư ng gi ng d y GV THPT. Riêng t nh An Giang tính ñ n th i ñi m chúng tôi nghiên c u có 02 ñ tài c p T nh ñ c p ñ n v n ñ này: Th nh t, Vũ Th Phương Anh (2007) v i ñ tài “Nghiên c u xây d ng các gi i pháp nh m n âng cao ch t lư ng ñ i n gũ GV THPT t nh An Giang” [1]. N i dung chính c a ñ tài là thu th p thông tin v th c tr n g toàn c nh d y và h c b c THPT ñ xây d n g và th n ghi m chương trình b i dư ng nâng cao NL ñ i n gũ GV THPT t n h An Giang, ñ n g th i theo dõi, l y ý ki n chuyên gia và ñánh giá m c ñ hi u qu c a b i n pháp th nghi m và ñ xu t các gi i pháp. Th hai, La H ng Huy (2007) v i ñ tài “Th c tr n g và gi i pháp nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ GV ti u h c t nh An Giang” [33]. M c tiêu nghiên c u chính -7-
c a ñ tài là ñánh giá, xác ñ nh th c tr n g NL sư ph m c a GV ti u h c t nh An Giang, tìm ra nh ng y u kém t n t i, nh h ư ng ñ n CLGV ti u h c, ñ n g th i xây d ng h th n g các gi i pháp b i dư ng ñ i ngũ GV ti u h c. Tuy nhiên, ñ i tư ng nghiên c u c a ñ tài là NL sư ph m c a GV ti u h c. Các ñ tài cùng ñưa ra nh ng hình nh chung nh t v NL sư ph m c a ngư i GV (ñ i tư ng là GV ti u h c, THCS, THPT trên ñ a bàn t nh An Giang), ñ ng th i cũng xây d ng h th n g các gi i pháp b i dư ng ñ i ngũ GV và ti n hành các gi i pháp, ñ ra mô hình b i dư ng phù h p, kh năng nâng cao trình ñ GV trong toàn t nh. V i quy trình kh o sát NL xây d n g h th ng gi i pháp th n ghi m mô hình ñào t o n âng cao NL GV. Ngoài ra còn có m t s công trình nghiên c u c a th gi i cũng ñ c p ñ n ch t lư ng và ñánh giá NL GV. Cùng v i s thay ñ i quan ni m v m c tiêu c a giáo d c và vai trò GV ñ i v i vi c h c t p c a HS, quan ni m v nh ng NL c n thi t c a m t GV cũng thay ñ i. Theo các tác gi Lauer và Dean (2001) [1], vào ñ u th k XX, v i quan ni m giáo d c trư c h t là giáo d c ñ o ñ c, CLGV ñ ng nghĩa v i ñ o ñ c c a GV; thông qua ph m ch t ñ o ñ c c a chính mình trong các ho t ñ n g h ng ngày, GV s chuy n t i nh ng giá tr ñ o ñ c cho HS. Vào nh ng th p niên 40-50 c a th k XX, ñ nh nghĩa v CLGV nh n m nh nh n g t ch t cá nhân nh ư tính ham h c h i và s nhi t tình. Sang th p n iên 60 c a th k XX, ñ nh nghĩa này nh n m nh ñòi h i c a GV ph i có nh n g kĩ năng nghi p v và hành vi sư ph m phù h p ñ chuy n t i chương trình gi ng d y ñ n HS. Ngày nay, ñ nh nghĩa v CLGV ñ ã ñư c m r ng ñ b ao hàm h u h t các y u t NL và ph m ch t ñ ã nêu trên. CLGV hi n nay ñ ư c ñ nh ngh ĩa là m t ph c h p các y u t cho phép nhà giáo thu hút HS vào nh n g ho t ñ ng có ý nghĩa ñ thúc ñ y vi c h c c a HS, bao g m c ki n th c, kinh nghi m, k năng sư ph m và ph m ch t cá nhân c a nhà giáo mà chúng tôi s tóm lư c các ñ nh nghĩa ph n cơ s lý lu n c a v n ñ n ghiên c u . Th nào là m t GV gi i? M t GV gi i có nh ng ñ c ñ i m n i b t gì so v i nh ng GV khác? -8-
Cũng theo Lauer và Dean (2004) [1], các nghiên c u v ñ c ñi m c a GV gi i Hoa Kỳ nh m giúp các nhà qu n lý ñ ưa ra tiêu chí ñ tuy n d ng và ñánh giá GV ñ ã cho th y các GV gi i có chung ñ c ñi m sau ñ ây: (1) Có ki n th c chuyên môn ñ y ñ v lĩnh v c mình ph trách gi ng d y, ñ i u này r t q uan tr ng ñ i v i các môn khoa h c t nhiên. ð c b i t, GV Toán THPT ñư c ñào t o ñúng chuyên ngành Toán ch không ph i chuy n t ngành h c khác sang d y Toán; (2) Có kinh nghi m gi n g d y t i thi u 5 n ăm; n m v ng n i dung chương trình và các ki n th c chuyên ngành có liên quan ñ n chương trình; (3) Có k năng sư ph m t ng quát và k năng gi n g d y c th cho môn h c mà mình ñ m nhi m; có NL tư duy và di n ñ t ngôn ng t t; có kh n ăng lãnh ñ o, t o ñư c s say mê và kích thích s tìm tòi, khám phá c a HS; (4) Có hi u bi t v s phát tri n tâm lý c a HS và thái ñ c a các em ñ i v i môn h c; hi u bi t v hoàn c nh s n g và giá tr văn hóa c a các em; (5) Có hi u bi t v thói quen và k năng h c t p c a HS; có kh n ăng phát tri n tư duy b c cao HS; có nhi u chi n lư c sư ph m ñ áp d ng trong các tình hu n g khác nhau ñ i v i các ñ i tư ng HS khác nhau. 1.1.2. Nhóm công trình nghiên c u v chu n ngh nghi p GV Quán tri t ñư ng l i ch trương c a ð ng, chính sách c a Nhà nư c, ñã có nhi u công trình nghiên c u như: Thông tư s 43 [10], hay các báo cáo c a B GD&ðT v chu n n gh nghi p như “Chu n ngh nghi p GVTH (THCS và THPT)” [14], “Báo cáo t n g h p ý ki n c a h c viên các l p t p hu n thí ñi m chu n ngh n ghi p GV t i Hà Tĩnh, Sơn La, Trà Vinh, ð c L c, Hà N i” [11], “Báo cáo t ng quát k t qu vi c tri n khai k ho ch thí ñ i m chu n ngh n ghi p GVTHPT t i 5 t nh: Hà Tĩnh, Sơn La, Trà Vinh, ð c L c, TP Hà N i” [12], “Báo cáo phân tích s li u ñ ánh giá NLNN c a GV theo chu n ngh nghi p GVTH” [13], “K t qu trưng c u ý ki n v Chu n n gh nghi p GVTHPT theo ñ xu t d th o l n th 6” [19], hay nghiên c u c a tác gi Tr n Bá Hoành (2010) trong bài “Nh n g yêu c u m i v n ghi p v sư ph m trong chu n n gh n ghi p GVTH 2009” –[28]. -9-
M t s công trình nghiên c u có liên quan ñ n chu n n gh nghi p GV như: các tác gi Tr n Ki u và Lê ð c Phúc (2001) trong bài “Cơ s khoa h c ñ xác ñ nh chu n cho trư ng m m non nông thôn trong công tác ch ñ o” [41] –ñã ñưa ra ñư c nh ng v n ñ cơ b n như xác ñ nh khái ni m, th ng nh t h th ng chu n m c trong ch ñ o th c h i n trên cơ s m c tiêu giáo d c, chu n và “vùng phát tri n g n nh t c a tr m m non”, m i quan h gi a chu n và ñi u ki n giáo d c, quan ñi m h ành ñ n g trong ch ñ o. Tác gi H Lam H ng (2008) trong bài “Chu n ngh n ghi p GV m m non và quy trình xây d ng chu n n gh nghi p” –[32] ñã ñưa ra quan ni m v chu n n gh nghi p GV m m non và cơ s lí lu n và th c ti n c a vi c xây d n g chu n ngh nghi p GV m m non. Các tác gi Phan S c Long (2005) trong bài “Chu n n gh nghi p GV ti u h c v i vi c ñào t o, b i dư ng và ñánh giá GV” –[43], Nguy n Th Ng c Quyên (2007) trong bài “Chu n ngh n ghi p GV ti u h c và vi c th ch hóa vi c ñánh giá NLNN GV theo Chu n” –[54], Tr n Ng c Giao (2007) trong bài ph n g v n “Hi u trư ng cũng là m t n gh , c n ph i có Chu n ” [22] ñã nghiên c u, bàn b c xoay quanh các v n ñ v m c ñích c a chu n , n i dung c a chu n, vi c b i dư ng ñ i ngũ GV ñ ang hành ngh ñ ñáp ng t t yêu c u chu n ñưa ra ñ n g th i ñ xu t m t s ki n ngh và gi i pháp. ð ng th i có các công trình nghiên c u c a m t s nư c trên th gi i ñưa ra chu n ñánh giá NL GV như: a) Chu n c a Thái Lan [52] B tiêu chu n ñánh giá ch t lư ng ph thông Thái Lan g m 18 tiêu chu n trên 03 lĩnh v c: (1) tiêu chu n ñ i v i ch t lư ng HS; (2) tiêu chu n ñ i v i gi n g d y; (3) tiêu chu n ñ i v i lãnh ñ o và qu n lý giáo d c. Trong ñó có ñ c p ñ n nh ng tiêu chu n mà GV c n ph i ñ t ñư c: Tiêu chu n 9: GV c n có ph m ch t ñ o ñ c, trình ñ /ki n th c và NL phù h p v i trách nhi m; luôn ph n ñ u t phát tri n; và hòa nh p v i c ng ñ ng. Nh n g tiêu chí: - 10 -
(1) Có ph m ch t và ñ o ñ c, và ñư c phân công phù h p v i mã ngh ñào t o theo quy ñ nh; (2) Có m i quan h t t v i HS, ph huynh, và c ng ñ n g; (3) Có lòng quy t tâm và nhi t tình gi ng d y và phát tri n HS; (4) Luôn ñ t yêu c u ñ i v i ki n th c và ph ương pháp gi n g d y m i; l ng nghe các ý ki n, luôn s n sàng ti p thu và ch p nh n s thay ñ i; (5) Có b ng ñ i h c sư ph m ho c tương ñ ương; (6) Gi ng d y môn h c liên quan t i chuyên ngành ho c năng khi u ñư c ñào t o; (7) Trư ng h c c n có ñ s lư ng GV (ñ i ngũ GV và ph c v ). Tiêu chu n 10: GV c n có NL qu n lý hi u qu ho t ñ ng d y – h c, ñ c bi t d y h c l y HS làm trung tâm. Nh n g tiêu chí: (1) Có ki n th c và hi u rõ nh ng m c tiêu c a giáo d c và chương trình giáo d c p h thông; (2) Phân tích kh n ăng HS và hi u rõ t ng cá nhân HS; (3) Có kh năng qu n lý l y HS làm trung tâm; (4) Có kh năng s d n g công ngh ñ phát tri n b n thân và ho t ñ ng h c t p c a HS; (5) ðánh giá k t qu d y và h c cùng v i ñ i u ki n h c t p ph c v HS và liên quan t i s phát tri n c a HS; (6) S d ng k t qu ñánh giá ñ ñi u ch nh vi c gi ng d y nh m phát tri n h t kh năng HS; (7) Hư ng d n, nghiên c u, c i ti n vi c h c c a HS và s d ng k t qu ñó ñ giúp ñ HS. b) Chu n c a M [30] V Qu c gia chu n n gh nghi p GV NBPTS (National Board for Professional Teaching Standards) v i m c ñích nâng cao ch t lư ng d y và h c. V - 11 -
n ày b t ñ u c p ch ng ch cho GV vào năm 1995. V ñã ñưa ra 5 tiêu chu n cơ b n nh m ñánh giá CLGV: (1) GV ph i có trách nhi m v i vi c h c c a HS; (2) GV ph i hi u b i t v v n ñ mình d y, bi t cách truy n ñ t nh ng hi u bi t ñó cho HS; (3) GV có trách nhi m trong qu n lý, theo dõi vi c h c t p c a HS; (4) GV c n bi t suy nghĩ m t cách h th n g vi c th c h ành ngh n ghi p và h c t p t kinh nghi m; (5) GV c n là thành viên trong m t t ch c giáo d c ñ ào t o. ðánh giá NL GV ñư c INTASC (Interstate New Teacher Assessment and Support Consortium) ñ xu t năm 1987. INTASC ñã ñưa ra h th ng các yêu c u dành cho GV m i vào ngh . GV ph i có m t n ăm gi ng d y trư c khi l y ch n g ch . Nh ng tiêu chí ñ ñánh giá GV m i tương t như tiêu chí c a NBPTS. Có 8 tiêu chí như sau: (1) Có hi u bi t v môn h c và có kh năng t o ra môi trư ng sư ph m ñ truy n ñ t nh n g hi u bi t c a GV cho HS; (2) Có hi u bi t v kh năng nh n th c c a SV ñ xây d n g phương pháp giáo d c ñ i v i t n g ñ i tư ng HS; (3) Có ki n th c v s ña d ng c a HS ñ xây d ng phương pháp giáo d c ñ i v i t ng ñ i tư ng HS; (4) Có kh năng giao ti p và t ch c nh m t o ra môi trư ng h c t p lành m nh; (5) Ph i xây d n g chương trình h c ñi ñôi v i hành; (6) Bi t cách nh n xét ñánh giá chính th ng và không chính th ng; (7) Ph i có trách nhi m trong vi c luôn luôn nâng cao trình ñ ngh n ghi p; (8) Có kh năng t o m i quan h t t v i ñ n g nghi p, ph huynh, xã h i n h m n âng cao ch t lư ng h c t p c a HS. - 12 -
H i ð i h c và GV ñ i h c M , AACTE (American Association of Colleges for Teacher Education _ Reynolds 1989) ñ ã ñ ưa ra m t t ng k t v nh ng tiêu chu n g m 5 lĩnh v c sau: (1) Hi u bi t v HS và vi c h c; (2) Hi u bi t v chuyên môn và vi c d y; (3) Hi u bi t v n n t ng xã h i c a giáo d c; (4) Hi u bi t v môn h c; (5) Hi u bi t v ngh thu t. Tiêu chu n CLGV (t ng c n g 10 tiêu chu n ) c a ti u bang Wisconsin năm 2007: (1) Hi u rõ các khái ni m cơ b n, công c tư duy, và c u trúc c a môn h c mà mình gi ng d y, và có kh năng t o ra các kinh nghi m h c t p có ý nghĩa cho HS c a mình; (2) Hi u rõ quá trình ti p thu ki n th c và k năng c a các ñ i tư ng HS có NL khác nhau, và có kh năng giúp các em phát tri n trí tu , xã h i và cá nhân; (3) Hi u rõ nh ng khác bi t trong phong cách và phương pháp h c t p c a t ng em, cũng như nh ng tr ng i trong vi c ti p thu ki n th c và k năng c a các em, và có kh năng ñ i u ch nh phong cách gi ng d y c a mình cho phù h p v i nh ng nhu c u ñ a d n g c a HS, k c nh ng HS khuy t t t ho c có hoàn c nh ñ c bi t; (4) Hi u rõ và bi t cách s d ng nhi u chi n lư c gi ng d y khác nhau, trong ñó bao g m c vi c s d ng công ngh ñ khuy n khích ngư i h c phát tri n các k n ăng tư duy phê phán, gi i quy t v n ñ và NL th c hành; (5) S d ng hi u bi t c a mình v ñ ng cơ c a HS ñ t o ra ñư c m t môi trư ng h c t p khuy n khích tính tương tác xã h i và tham gia tích c c c a m i HS; - 13 -
(6) Giao ti p b n g l i và b ng c ch có hi u qu ; có kh năng s d ng công ngh truy n thông trong gi ng d y nh m khuy n khích HS t tìm tòi khám phá, h p tác và tương tác trong l p h c; (7) T ch c và l p k ho ch gi ng d y m t cách có h th ng d a trên ki n th c v môn h c, ngư i h c, c ng ñ ng, và m c tiêu c a chương trình h c; (8) Hi u rõ và có kh n ăng s d ng các chi n lư c ki m tra chính th c và không chính th c ñ ñánh giá HS và ñ m b o s phát tri n thư ng xuyên trên các m t trí tu , xã h i và th ch t; (9) Luôn tư duy và t ñánh giá tác ñ ng các ho t ñ ng gi n g d y c a mình ñ i v i HS, ph huynh HS, ñ ng nghi p và nh ng ngư i khác, ñ ng th i luôn ch ñ ng tìm ki m các cơ h i phát tri n ngh nghi p c a mình; (10) Quan h t t v i ñ n g nghi p, ph huynh HS và c n g ñ ng ñ h tr vi c h c c a HS, ñ ng th i luôn hành x m t cách trung th c, công b n g, và có ñ o ñ c. c) Chu n c a Anh [30] T i Anh, t ch c ñ ánh giá NL GV ñ ư c th c hi n b i Chính ph và các t ch c c a Chính ph , B Giáo d c ñ ã xu t b n văn b n hư ng d n “Nh ng khoá h c ñã ñư c ch p nh n ” (1989). Sau ñó, vào năm 1992 V Cao h c ñã xu t b n m t văn b n hư ng d n ñ ánh giá NL GV g m 5 lĩnh v c cơ b n và 27 yêu c u c th . 5 lĩnh v c cơ b n g m: (1) Hi u bi t môn h c; (2) Th c hành môn h c; (3) Qu n lý l p; (4) ðánh giá và theo dõi s phát tri n c a HS; (5) Nâng cao trình ñ nghi p v . Năm 1993 V Giáo d c Scotland xu t b n b tiêu chí cơ b n cho GV m i. Nh ng tiêu chí này nh m hư ng d n nh ng vi c c n làm cho GV, bao g m: - 14 -
(1) NL liên quan ñ n môn h c và n i dung gi ng d y; (2) NL liên quan ñ n k năng, phương pháp qu n lý, ñ ánh giá trong l p h c; (3) NL liên quan ñ n trư ng h c; (4) NL liên quan ñ n n gh nghi p; (5) Thái ñ và trách nhi m v i ngh nghi p . H i Hu n luy n GV (TTA _ Teaching Training Agency) năm 1996 ñưa ra tiêu chu n cho GVTH và THCS t i Anh và x Wales, bao g m 3 lĩnh v c. (1) Hi u bi t v môn h c; (2) K năng l p k ho ch gi ng d y và qu n lý; (3) K năng theo dõi ñ ánh giá, báo cáo nh n xét. Trung tâm ñ ào t o và phát tri n trư ng h c (TDA _ Training and Development Agency for schools) là m t t ch c xã h i thu c V giáo d c và ðào t o c a Anh. M c tiêu c a V này là nâng cao kh năng h c t p t t ñư c phân b trong 3 lĩnh v c chính: (1) Th c hành ngh nghi p; (2) Ki n th c; (3) Gi ng d y. d) Chu n c a Úc [30] Năm 1993 Chính ph Úc thành l p H i ñ ng GV Úc. Năm 1996 H i ñ ng GV Úc ñã ñ xu t m t hư ng d n c p Qu c gia nh m ñánh giá NL GV m i v i m c ñích xây d ng tiêu chu n cho GV. Vi c ñưa ra tiêu chu n qu c gia này t o ñ i u ki n thu n l i cho vi c ñ ánh giá GV th ng nh t trên toàn lãnh th . Có 5 lĩnh v c cơ b n: (1) S d ng và phát tri n s hi u bi t và giá tr ngh nghi p ; (2) K năng giao ti p và làm vi c v i HS và ñ ng nghi p; (3) L p k ho ch và qu n lý quá trình d y và h c; (4) Theo dõi và ñ ánh giá vi c h c t p c a HS và k t qu h c t p; - 15 -
(5) Ph n ánh, ñ ánh giá vi c l p k ho ch cho vi c phát tri n ngh n ghi p. Chu n n gh nghi p c a GV t i b ang Queesland (2005) bao g m 12 tiêu chí sau ñây: (1) Linh ho t và sáng t o ; (2) Ngôn ng , văn chương, toán h c; (3) Thách th c v tri th c; (4) Có m i giao ti p bên ngoài trư ng h c; (5) Hoà h p v i môi trư ng; (6) Hi u bi t v tin h c và truy n thông; (7) Có k năng th m ñ nh, ñánh giá, ki m tra; (8) Tham gia ho t ñ ng xã h i; (9) Có ý th c b o v môi trư ng; (10) Có quan h v i c ng ñ ng r ng l n ; (11) Làm vi c theo nhóm; (12) Th c hành ngh nghi p. e) OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) [30] Trung tâm nghiên c u giáo d c thu c Trung tâm quan h và phát tri n kinh t ñã t ch c m t cu c ñ i u tra trên bình di n qu c t v CLGV (OECD – 1994). Ch t lư ng c a GV ñư c ñánh giá t nh n g khía c nh khác nhau. Khía c nh th nh t: trình ñ hi u b i t c a GV v lĩnh v c h tham gia gi ng d y. Khía c nh th h ai: v k năng sư ph m c a ngư i GV trong ñó bao g m kh năng t p h p và s d ng tri th c trong gi ng d y. Khía c n h th b a: v kh năng t nh n xét và phê bình c a t ng GV. Khía c nh th tư: v vi c bi t thông c m và nh n b i t chân giá tr c a ngư i khác. Khía c nh cu i cùng: kh năng qu n lý c a ngư i GV trong và ngoài l p h c. Nh n g tính ch t c a m t nhà giáo ưu tú qua cu c kh o sát này bao g m: (1) Trách nhi m v i công vi c; (2) Có hi u b i t v lĩnh v c mình gi ng d y; - 16 -
(3) Yêu tr ; (4) T o ra hình m u v ñ o ñ c; (5) Qu n lý nhóm hi u qu ; (6) ng d n g công ngh m i; (7) Bi t s d ng nhi u phương pháp d y và h c; (8) Bi t ch nh s a và hoàn thi n k n ăng gi n g d y; (9) Hi u rõ t ng HS c a mình; (10) Trao ñ i ý ki n v i ñ n g nghi p; (11) Bi t ñánh giá b n thân trong ngh n ghi p; (12) H p tác v i ñ ng nghi p; (13) Nâng cao trình ñ ngh nghi p; (14) ðóng góp cho xã h i. Xu hư ng qu c t trong c i cách giáo d c và ñào t o GV là chuy n t giáo d c ñ nh hư ng n i dung sang giáo d c ñ nh hư ng NL. Trong ñó chu n ñư c s d ng như m t công c nhà nư c ñ qu n lý CLGD theo ñ nh h ư ng NL. CLGD ñư c ñ ánh giá qua m c ñ ñ t ñư c các m c tiêu giáo d c do yêu c u phát tri n kinh t - xã h i ñ t ra. V khái ni m “CLGD”, trong H i th o q u c gia v CLGD và k năng s ng do Vi n Chi n lư c và Chương trình giáo d c, y b an qu c gia UNESCO Vi t Nam và văn phòng UNESCO t i Vi t Nam t ch c t i Hà N i tháng 9 n ăm 2003, ñã có nhi u ý ki n khác nhau nh ưng ph n l n các ý ki n hư ng ñ n ñ nh nghĩa “ch t lư ng là s phù h p v i m c tiêu” ñ coi ch t lư ng là s XS và liên quan ñ n chu n, là ph n ánh m c ñ th c hi n m c tiêu. Như v y, “chu n” là căn c ñ ñ o ch t lư ng. ðBCL và KðCL cũng d a trên nh ng tiêu chu n ñ ã ñ nh s n. Trong lĩnh v c giáo d c, ñ i u này có ý nghĩa tác ñ n g ñ n CLGD, làm cho CLGD ñáp ng v i m c tiêu. Nói ñ n Chu n GV là nói ñ n yêu c u chu n v CLGV mà m c tiêu giáo d c ñ t ra. Chu n GV là th ư c ño NLNN c a GV. NL GV hi n nay ph i ñáp ng nh ng yêu c u c a s n ghi p công nghi p hóa, hi n ñ i hóa ñ t nư c. Khi có Chu n GV thì chúng ta m i có cơ s ñánh giá CLGV. M t khác, khi xây d n g Chu n GV thì - 17 -
lúc ñó GV m i xác ñ nh ñư c hư ng ph n ñ u, m c tiêu ph n ñ u ñ n âng cao ñư c NL c a mình, m i th c s th h i n vai trò c a mình trong v n ñ “quy t ñ nh CLGD”. N u xem GV là “s n ph m” thì CLGV là s p hù h p c a “s n ph m” v i m c tiêu và nhu c u c a khách hàng, trong ñó yêu c u c a s phát tri n kinh t - xã h i là m c tiêu; xã h i, HS, cha m HS… là khách hàng. Vì v y, vi c ðBCL GV là yêu c u ñ t ra ñ i v i vi c ñào t o GV. Vi c ðBCL ñòi h i p h i ñư c KðCL. Xây d ng chu n GV là tiêu chí ñ ki m ñ nh CLGV, là xác ñ nh CLGV m t th i ñi m c th ñ ã ñ t m c ñ n ào, ñã ðBCL, t c là ñã ñáp ng m c tiêu và th a mãn nhu c u chưa. Vi c ki m ñ nh CLGV theo chu n không ch ñ ñ ánh giá mà còn tác ñ ng ñ t o nên ch t lư ng m i GV. S tác ñ n g ñó chính là phát huy n i l c c a GV, giúp h t ñ ánh giá và hoàn thi n nh ng NLNN, ðBCL c a b n thân, là cơ s ñ ñ m b o tính hi u qu cao trong ho t ñ ng giáo d c. ðây là v n ñ ñ t ra ñ i v i công tác ñ ào t o, b i d ư ng GV. Chu n GV là chu n m c d a trên nh ng tiêu chí c n thi t và tiêu chí kh năng v NL GV ñ ñánh giá GV. Nh ng tiêu chí này là nh ng yêu c u cơ b n mà GV ph i ñáp ng ho c vươn t i ñ ñáp n g yêu c u c a m c tiêu giáo d c trong t ng giai ño n c th . ð i v i ñ i ngũ GV, NLNN bi u hi n thành các lĩnh v c t o nên CLGV như: ph m ch t, ki n th c, k năng. Trong các lĩnh v c t o nên NLNN GV m i c p h c có s khác nhau do khi th c hi n yêu c u và nhi m v giáo d c m i c p h c, b c h c khác nhau. Vì v y, không có chu n chung cho m i lo i h ình GV mà ph i có chu n GV m i c p h c như: chu n GV m m n on, chu n GV ti u h c, chu n GV TH…[56] ð các b chu n ñã ñư c xây d ng ñư c s d ng trong th c ti n và th c hi n c i cách ñào t o GV ñ nh hư ng chu n và NL c n: (1) S d n g chu n n gh nghi p GV trong vi c xây d ng CTðT GV, trư c h t là n i dung ñào t o v khoa h c giáo d c; (2) C n xây d n g chu n ñào t o GV cho các n i dung ñào t o chuyên ngành làm cơ s cho vi c xây d ng CTðT chuyên ngành ñ i v i các ngành ñào t o GV; - 18 -
(3) Chu n ngh nghi p GV c n ñ ư c s d ng như m t căn c trong vi c ki m ñ nh các CTðT GV cũng như các h th n g ñ ào t o GV; (4) Chu n ngh nghi p GV c n ñư c s d n g làm cơ s cho vi c b i dư ng GV; (5) Chu n n gh nghi p GV c n ñư c s d n g trong vi c ñánh giá GV trư ng ph thông. Vi c ñ ánh giá GV theo chu n c n g n v i vi c ñánh giá thi ñua ho c ñ ánh giá xác ñ nh ch c d anh GV [8]. 1.1.3. Ti u k t Trong n i dung ph n này, chúng tôi ñã trình bày tóm t t m t s v n ñ có liên quan ñ n ñ tài. ðó là: (1) nhóm công trình nghiên c u v CLGV; (2) nhóm công trình nghiên c u v chu n n gh nghi p GV. Ph n lư c thu t tài li u ñ ã cho th y nh ng v n ñ mà chúng tôi quan tâm trong quá trình th c h i n ñ tài cũng như d i n gi i k t qu , ñó là: (1) GV là y u t có vai trò quy t ñ nh trong vi c nâng cao CLGD, nhưng không ph i là y u t duy nh t mà c n có nh ng ñ i u ki n thu n l i ñ phát huy NL c a GV; (2) ñ ánh giá GV theo chu n ngh ñ ã ñư c nhi u nư c trên th gi i th c hi n trong nhi u năm nhưng Vi t Nam ñây là v n ñ hoàn toàn m i n ên c n có s ph i h p c a nhi u c p, s ñ ng thu n c a chính GV ñ k t q u thu ñư c th c s có giá tr ; (3) vi c ñưa ra các gi i pháp nh m b i dư ng thư ng xuyên ñ i v i GV là h t s c quan tr ng, nhưng c n có cơ s ñ th c hi n m t cách bài b n và h u ích, sát v i th c t . 1 .2. CƠ S LÝ LU N 1.2.1. Ch t lư ng giáo d c Khái ni m ch t lư ng (Quality) và các tiêu chu n ñánh giá ch t lư ng b t ñ u tr thành nh ng khái ni m “trung tâm” c a giáo d c ñ i h c t nh ng n ăm 1980. ð c bi t, phương Tây, nh n g khái ni m n ày ngày càng ñư c các nhà giáo d c ñ i h c chú ý. Nói chung, quan ni m “ch t lư ng” ñư c xem là “khó n m b t” và “khó có s c thuy t ph c” (van Vught, 1991). Ch t lư ng là m t khái ni m “ñ a chi u” và bao hàm nhi u y u t (Bogue, 1998). Nó là m t t mà nhi u ngư i nói ñ n, nhưng r t khó n m b t. T t c chúng - 19 -