intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

luận văn: lý thuyết của chủ nghĩa mac về sự hình thành và phát triển của kinh tế thị trường

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST
Báo xấu
87
lượt xem 16
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Việt nam là một nước anh hùng bất khuất trong công cuộc bảo vệ tổ quốc vài thập kỷ trước.Còn hiện nay,bước vào thế lỷ 21 Việt nam vẫn là một nước nghèo của thế giới.Nững chiến thắng trên mặt trận không thể làm ra những chiến thẵng về kinh tế, sách lược chiến trường không thể là sách lược kinh tế.Đứng trước thực trạng đó, Đại hội VI của Đảng đánh dấu một bước ngoặt lịch sử đó là bắt đầu công cuộc đổi mới nền kinh tế nước ta...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn: lý thuyết của chủ nghĩa mac về sự hình thành và phát triển của kinh tế thị trường

  1. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... ----- ----- ÁN T T NGHI P tài: “lý thuy t c a ch nghĩa mac v s hình thành và phát tri n c a kinh t th trư ng.” 1
  2. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... M CL C L im u ................................................................................................................. 1 A.ph n m u. ........................................................................................................ 5 B. Ph n n i dung. ..................................................................................................... 6 I.Cơ s lý lu n lý thuy t c a ch nghĩa Mác - Lênin v n n kinh t ......................... 6 th trư ng. ................................................................................................................. 6 1.S hình thành và phát tri n c a kinh t th trư ng theo quan i m c a ch nghĩa Mác - Lênin. .................................................................................................... 6 1.1. Quá trình chuy n t kinh t t nhiên lên kinh t hàng hoá.............................. 6 1.2.Bư c chuy n t kinh t hàng hoá gi n ơn sang kinh t th trư ng. ................... 8 a.Kinh t th trư ng là kinh t hàng hoá phát tri n trình xã h i hoá cao ........... 8 b.Nh ng i u ki n hình thành kinh t th trư ng....................................................... 9 c.Nh ng c trưng chung c a kinh t th trư ng. .................................................... 11 d.Các hình th c c a kinh t th trư ng..................................................................... 14 1.3.Các quy lu t v n ng c a kinh t th trư ng. ................................................... 16 a.Khái quát v hàng hoá và hai thu c tính c a hàng hoá......................................... 16 b.Khái ni m v th trư ng,vai trò và tác d ng,phân lo i th trư ng. ....................... 17 Th trư ng hàng tiêu dùng,d ch v hay th trư ng “ u ra” là nơi mua bán các hàng hoá tiêu dùng cu i cùng và d ch v .......................................................................... 18 Hàng hoá tiêu dùng là các v t ph m tiêu dùng như lương th c,th c ph m,qu n áo,nhà , các hàng hoá d ch v như s a ch a,du l ch,ch a b nh... ......................... 18 2
  3. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... c. Khái ni m v cơ ch th trư ng, quy lu t v n ng c a kinh t th trư ng. ........ 19 2.S phát tri n c a Lênin v kinh t th trư ng trong ch nghĩa xã h i. ............ 22 II. S v n d ng lý thuy t trên Vi t Nam. ......................................................... 25 1. c i m kinh t xã h i Vi t Nam trư c khi i m i. .................................... 25 2.S phát tri n kinh t th trư ng Vi t nam t khi im i n nay. ............... 27 2.1.Th c tr ng n n kinh t Vi t nam khi chuy n sang kinh t th trư ng theo nh hư ng xã h i ch nghĩa. ........................................................................................... 27 2.2.Th c ch t c a qua trình chuy n n n kinh t Vi t nam sang kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa. ................................................................... 30 2.3. N i dung các giai o n phát tri n kinh t th trư ng theo nh hư ng xã h i ch nghĩa vi t nam. ....................................................................................... 36 2.4.Các gi i pháp phát tri n kinh t hàng hoá Vi t nam. .......................... 37 C. K t Lu n. ............................................................................................................ 39 Tài li u tham kh o. ................................................................................................. 41 3
  4. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... L im u Vi t nam là m t nư c anh hùng b t khu t trong công cu c b o v t qu c vài th p k trư c.Còn hi n nay,bư c vào th l 21 Vi t nam v n là m t nư c nghèo c a th gi i.N ng chi n th ng trên m t tr n không th làm ra nh ng chi n th ng v kinh t , sách lư c chi n trư ng không th là sách lư c kinh t . ng trư c th c tr ng ó, i h i VI c a ng ánh d u m t bư c ngo t l ch s ó là b t u công cu c i m i n n kinh t nư c ta. Trong s nghi p im i nư c ta, v n i m i cơ ch qu n lý kinh t chi m v trí quan tr ng. c bi t trong b i c nh Vi t nam ang chuy n i cơ ch qu n lý kinh t t cơ ch t p trung, quan liêu, bao c p sang cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c và nh hư ng theo ch nghĩa xã h i như ư ng l i c a ng ta ã ra t các kì i h i VI, VII, VIII. Th c t nh ng năm qua cho th y ư ng l i c a ng là hoàn toàn úng n, nh ng thành t u t ư c trong nh nh năm qua ã ch ng minh i u ó. Trong ph m vi bài vi t c a mình, em xin trình bày m t s v n v lý lu n c a ch nghĩa Mác-Lênin v n n kinh t th trư ng và v n d ng nó Vi t nam trong th i gian qua,hi n nay và trong tương lai.Em xin chân thành c m ơn th y giáo Ph m Thành hư ng d n và giúp em hoàn thành bài vi t này. Do th i gian và tri th c,kinh nghi m có h n nên bài vi t không th tránh kh i nh ng sai sót, r t mong ư c th y và các b n óng góp ý ki n. Em xin chân thành c m ơn! 4
  5. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... A.PH N M U. C.Mác ngư i th y và lãnh t vĩ i c a giai c p công nhân và nhân dân lao ng toàn th gi i.Là m t nhà lý lu n ki t xu t, ông ã l i cho loài ngư i m t kho tàng lý lu n quý báu v tri t h c, kinh t chính tr và ch nghĩa xã h i khoa h c. Trong b tư b n và m t s tác ph p có quan h én b sách ó,C.Mác ã c p t i nhi u lý lu n và quan di m v kinh t th trư ng, nay v còn nguyên giá tr . Chuy n i kinh t v n hành theo cơ ch th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c là bư c ngo t quan tr ng làm thay i i s ng kinh t ,xã h i t nư c.S thành công hay không c a quá trình chuy n i quy t nh th ng l i hay không c a s nghi p i m i. Quá trình i m i n n kinh t nư c ta nh ng năm qua cho th y r ng, vi c chuy n n n kinh t nư c ta v n hành theo cơ ch th trư ng có s qu lý c a Nhà nư c là s phù h p v i xu th phát tri n t t y u khách quan c a n n kinh t , phù h p v i xu hư ng qu c t hoá i s ng kinh t . Tuy nhiên vì chưa có ti n l nào trong l ch s v quá t n n kinh t k ho ch hoá t p trung sang n n kinh t th trư ng cho nên công cu c i m i ang òi h i nhi u v n v lý lu n và th c ti n.Ch ng h n, hàng lo t các khái ni m, ph m trù v kinh t m i, hàng lo t các v n v nh n th c l i b n ch t c a n n kinh t k ho ch hoá, b n ch t c a n n kinh t th trư ng phù h p v i i u ki n l ch s Vi t nam ang òi h i ph i ku n ch ng, gi i thích m t cách có căn c khoa h c nh m làm cơ s cho quy t nh c a Nhà nư c v chi n lư c phát tri n kinh t c a t nư c. Xu t phát t ó, ây c n làm rõ m t s v n : - Lý gi i các khái ni m và ph m trù kinh t h c m i làm cơ s lôgic cho vi c nh n th c l i b n ch t c a n n kinh t k ho ch hoá t p trung và n n kinh t th trư ng mà chúng ta ã và ang hư ng t i. 5
  6. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... - ng th i d a trên cơ s phân tích th c tr ng n n kinh t nư c ta i cơ ch kinh t nư c ta trình bày các quan i m khoa h c làm cơ s phương pháp lu n cho th i kỳ chuy n i cơ ch kinh t nư c ta. Kinh t th trư ng là s phát tri n t t y u khách quan, là cơ s i u ti t t t nh t n n kinh t hàng hoá.B ng các phương pháp lôgic và phương pháp l ch s , nghiên c u nó dư i giác môn kinh t chính tr h c chúng ta s làm rõ nh ng v n trên. B. PH N N I DUNG. I.Cơ s lý lu n lý thuy t c a ch nghĩa Mác - Lênin v n n kinh t th trư ng. 1.S hình thành và phát tri n c a kinh t th trư ng theo quan i m c a ch nghĩa Mác - Lênin. 1.1. Quá trình chuy n t kinh t t nhiên lên kinh t hàng hoá. V phương di n kinh t có th khái quát r ng,l ch s phát tri n c a i s ng xã h i c a nhân lo i ã và ang tr i qua hai ki u t ch c thích ng v i trình phát tri n c a l c lư ng s n xu t và phân công lao ng xã h i,hai th i i kinh t khác nhau v ch t. ó là:th i i kinh t t nhiên,t cung t c p và th i i kinh t hàng hoá,mà giai o n cao c a nó ư c g i là kinh t th trư ng. a.Khái quát v kinh t t nhiên và kinh t hàng hoá. Kinh t t nhiên hay s n xu t t cung,t c p là ki u t ch c kinh t u tiên mà loài ngư i s d ng gi i quy t v n s n xu t cái gì?s n xu t như th nào? và cho ai? ây,ngư i s n xu t ng th i là ngư i tiêu dùng.M c ích c a s n xu t là t o ra giá tr s d ng nh m tho mãn nhu c u tiêu dùng c a chính b n thân ngư i s n xu t.Vì v y,có th nói quá trình s n xu t c a n n kinh t t nhiên ch g m hai khâu:s n xu t – tiêu dùng.nó có tính ch t b o th ,trì tr ,b gi i h n nhu c u h n h p.S n xu t t cung t c p ch thích ng v i th i kì l c lư ng s n xu t chưa ph t 6
  7. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... tri n.Khi l c lư ng s n xu t phát tri n cao,phân công lao ng ư c m r ng thì d n xu t hi n trao i hàng hoá.Khi trao i hàng hoá tr thành m c ích thư ng xuyên c a s n xu t thì s n xu t hàng hoá ra i và xu t hi n n n kinh t hàng hoá.Kinh t hàng hoá b t u b ng kinh t hàng hoá gi n ơn,ra i t khi ch ch nghĩa c ng s n tan rã,d a trên hai ti n cơ b n là có s phân công lao ng xã h i và có s tách bi t v kinh t do ch s h u khác nhau v tư li u s n xu t,s n xu t và toàn b quá trình tái s n xu t u g n v i th trư ng.Chuy n t kinh t t nhiên sang kinh t hàng hoá là ánh d u bư c chuy n sang th i i kinh t c a s phát tri n,th i i văn minh c a nhân lo i. b.Hai i u ki n ra i và t n t i c a kinh t hàng hoá. Cơ s kinh t - xã h i c a s ra i và t n t i c a s n xu t hàng hoá là phân công lao ng xã h i và s tách bi t v kinh t gi a ngư i s n xu t này v i ngư i s n xu t khác do có các quan h s h u khác nhau v tư li u s n xu t quy nh. Phân công lao ng xã h i là vi c phân chia ngư i s n xu t vào nh ng ngành ngh khác nhau c a xã h i ho c nói cách khác ó là chuyên môn hoá s n xu t. Có th nói phân công lao ng xã h i ã t o ra nh ng ngành ngh khác nhau,do phân công lao ng xã h i nên m i ngư i chuyên làm m t vi c trong m t ngành s n xu t nh t nh và chuyên s n xu t ra m t ho c m t s s n ph m nh t nh.Song nhu c u tiêu dùng c a h l i khác nhau. tho mãn nhu c u c a mình,nh ng ngư i s n xu t ph i nương t a vào nhau,trao i s n ph m cho nhau.Phân công lao ng xã h i làm n y sinh nh ng quan h kinh t gi a nh ng ngư i s n xu t v i nhau. Phân công lao ng là i u ki n c n c a s n xu t hàng hoá. i u ki n th hai và là i u ki n c a s n xu t hàng hoá là s tách bi t v kinh t gi a nh ng ngư i s n xu t do các quan h s h u khác nhau v tư li u s n xu t quy nh.D a vào i u ki n này mà ngư i ch tư li u s n xu t có quy n quy t nh vi c s d ng tư li u s n xu t và nh ng s n ph m do h s n xu t ra.Như v y,quan h s h u khác 7
  8. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... nhau v tư li u s n xu t ã chia r ngư i s n xu t,làm cho h tách bi t v i nhau v m t kinh t .Trong i u ki n ó, ngư i s n xu t này mu n s d ng s n ph m c a ngư i s n xu t khác thì ph i trao i s n ph m cho nhau.S n ph m lao ng tr thành hàng hoá. c.Khi s n ph m lao ng tr thành hàng hoá thì ngư i s n xu t tr thành ngư i s n xu t hàng hoá.S n xu t hàng hoá ra i và phát tri n là m t quá trình l ch s lâu dài. u tiên là s n xu t hàng hoá gi n ơn,s n xu t hàng hoá gi n ơn s n xu t hàng hoá c a nông dân,th th công d a trên ch s h u v tư li u s n xu t và s c lao ng c a b n thân h .S n xu t hàng hoá gi n ơn ra i trong th i kì công xã nguyên thu tan rã,trong xã h i chi m h u nô l và phong ki n nó óng vai trò ph thu c và b sung. ây là ki u s n xu t hàng hoá nh ,d a trên kĩ thu t th công và l c h u.Khi l c lư ng s n xu t phát tri n cao hơn,s n xu t hàng hoá gi n ơn chuy n thành s n xu t hàng hoá quy mô l n.Quá trình chuy n bi n này di n ra trong th i kì quá t xã h i phong ki n sang xã h i tư b n ch nghĩa. Trong l ch s phát tri n c a mình,v th c a kinh t hàng hoá cũng d n ư c thay i:t ch như là ki u t ch c kinh t xã h i không ph bi n không h p th i trong xã h i chi m h u nô l c a nh ng ngư i th th công và nông dân t do, n ch ư c th a nh n trong xã h i phong ki n,và n ch nghĩa tư b n thì kinh t hàng hoá gi n ơn không nh ng ư c th a nh n mà còn ư c phát tri n cao hơn ó là kinh t th trư ng. 1.2.Bư c chuy n t kinh t hàng hoá gi n ơn sang kinh t th trư ng. a.Kinh t th trư ng là kinh t hàng hoá phát tri n trình xã h i hoá cao N n kinh t th trư ng là n n kinh t v n hành theo cơ ch th trư ng. ây là m t ki u t ch c kimh t trong ó s n xu t cái gì?như th nào?và cho ai? ư c quy t nh thông qua th trư ng.Trong n n kinh t th trư ng các quan h kinh t c a các cá nhân,các doanh nghi p u bi u hi n qua mua bán hàng hoá,d ch v trên th trư ng.Thái cư x c a t ng thành viên tham gia th trư ng là hư ng vào tìm 8
  9. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... ki m l i ích c a chính mình,theo s d n d t c a giá c th trư ng hay “Bàn tay vô hình”.(Adam Smith) Kinh t th trư ng như là m t yêu c u khách quan c a n n kinh t hàng hoá Song không ph i là ng nh t nó v i kinh t hàng hoá.Xét v m t l ch s ,kinh t hàng hoá có trư c kinh t th trư ng.Kinh t hàng hoá ra i thì th trư ng cũng xu t hi n,nhưng không có nghĩa ó là kinh t th trư ng.V i s tăng trư ng c a kinh t hàng hoá,th trư ng ư c m r ng,phong phú, ng b ,các quan h th trư ng tương i hoàn thi n, u ư c ti n t hoá.Khi ó ngư i ta g i kinh t hàng hoá là kinh t th trư ng hay nói cách khác kinh t th trư ng là kinh t hàng hoá phát tri n trình xã h i hoá cao.Kinh t th trư ng không ph i là m t giai o n khác bi t, c l p, ng ngoài kinh t hàng hoá mà là giai o n cao c a kinh t hàng hoá. b.Nh ng i u ki n hình thành kinh t th trư ng. Kinh t th trư ng ư c hình thành d a trên nh ng i u ki n sau ây: M t là. S xu t hi n c a hàng hoá s c lao ng và th trư ng s c lao ng.Trư c h t c n kh ng nh s xu t hi n c a hàng hoá s c lao ng là m t ti n b l ch s .Ngư i lao ng ư c t do,có quy n làm ch kh năng lao ng c a mình và là ch th bình ng trong vi c thương lư ng v i ngư i khác.Ch nghĩa tư b n ã th c hi n ư c bư c ti n b l ch s ó trong khuôn kh l i d ng tính ch t c bi t c a hàng hoá s c lao ng ph c v túi ti n c a các nhà tư b n.Vì v y ã làm n y sinh mâu thu n gi a tư b n v i lao ng làm thuê.Trong i u ki n l ch s m i,th i kì quá lên ch nghĩa xã h i không ph i m i ngư i có s c lao ng em bán u là nh ng ngư i vô s n.Do s chi ph i l i ích kinh t và c a chi phí cơ h i,nh ng ngư i lao ng v n có th bán s c lao ng c a mình cho ngư i khác n u h c m th y vi c làm này có l i hơn so v i vi c t chưc quá trình s n xu t. Trong l ch s ho t ng c a quy lu t giá tr ã t ng d n t i s phân hoá nh ng ngư i s n xu t thành k giàu ngư i nghèo.S phân hoá này di n ra ch m ch p.Cho nên c n ph i có b o l c c a nhà nư c thúc y s phân hoá này di n ra ư c 9
  10. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... nhanh.Chính s phân hoá nh ng ngư i s n xu t thành k giàu ngư i nghèo t i m t gi i h n nh t nh ã làm n y sinh hàng hoá lao ng và th trư ng s c lao ng. S xu t hi n c a hàng hoá s c lao ng d n n s hình thành kinh t th trư ng là vì: - Kinh t th trư ng là n n kinh t phát tri n,nó có năng su t lao ng cao.Ngoài nh ng s n ph m c n thi t còn có nh ng s n ph m th ng dư.Chính s xu t hi n c a hàng hoá s c lao ng ã ph n ánh i u ó.Hàng hoá s c lao ng là hàng hoá c bi t.Tính ch t c bi t c a nó ư c th hi n t p trung thu c tính giá tr s d ng c a nó. - Giá tr s d ng c a hàng hoá s c lao ng s dĩ như v y là vì:do kĩ thu t s n xu t phát tri n cho nên năng su t lao ng c a ngư i công nhân ã cao.Ngày lao ng c a ngư i công nhân ư c chia thành hai ph n,ph n th i gian lao ng c n thi t và ph n th i gian lao ng th ng dư.Ch n m t gi i h n nh t nh trong s phát tri n c a l c lư ng s n xu t-khi kĩ thu t s n xu t phát tri n,năng su t lao ng xã h i ư c nâng cao thì s c lao ng c a ngư i ta m i có th tr thành i tư ng c a quan h mua bán.S xu t hi n c a hàng hoá s c lao ng ph n ánh giai o n s n xu t ã phát tri n trong ó năng su t lao ng ã cao. - Nh có s xu t hiên c a hàng hoá s c lao ng và th trư ng s c lao ng mà ti n t không ch là phương ti n lưu thông mà còn tr thành phương ti n làm tăng giá tr ,nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh,thúc y s tăng trư ng và phát tri n kinh t . - V i s xu t hi n c a hàng hoá s c lao ng d n t i s hình thành th trư ng các y u t s n xu t m t cách hoàn ch nh.Kinh t th trư ng ra i. Hai là.Ph i tích lu ư c m t s ti n nh t nh và s ti n ó ph i tr thành v n ti n hành s n xu t kinh doanh nh m m c ích có l i nhu n.Lý lu n kinh t c a trư ng phái tr ng thương ã ph n ánh rõ i u ki n ti n này. 10
  11. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... Ba là.Kinh t th trư ng là kinh t ti n t cho nên vai trò c a ti n t vô cùng quan tr ng. hình thành ư c n n kinh t th trư ng c n có h th ng tài chính,tín d ng,ngân hàng tương i phát tri n.Không th có ư c kinh t th trư ng n u như h th ng tài chính,ngân hàng còn quá y u t, h th ng quan h tín d ng còn quá gi n ơn, không áp ng ư c nhu c u v v n cho s n xu t và kinh doanh. B n là.S hình thành n n kinh t th trư ng òi h i ph i có m t h th ng k t c u h t ng tương i phát tri n,trên cơ s óm ib o m cho lưu thông hàng hoá và lưu thông ti n t ư c thu n l i d dàng,m i tăng ư c phương ti n v t ch t nh m m r ng quan h trao i. Năm là.Tăng cư ng vai trò kinh t Nhà nư c.Nhà nư c ph i t o ra môi trư ng,hành lang cho th trư ng phát tri n lành m nh. ng th i Nhà nư c s d ng nh ng bi n pháp hành chính c n thi t phát huy nh ng ưu th và h n ch nh ng m t tiêu c c c a th trư ng.Nhà nư c th c hi n chính sách phân ph i và i u ti t m t cách h p lý,x lý hài hoà các quan h kinh t xã h i. c.Nh ng c trưng chung c a kinh t th trư ng. Trên th gi i ã có nhi u qu c gia phát tri n n n kinh t c a mình theo mô hình kinh t th trư ng.Ch ng h n kinh t th trư ng c a Thu i n,kinh t th trư ng mang màu s c Trung Qu c,Kinh t th trư ng c a Nga,kinh t th trư ng c a M ,kinh t th trư ng các nư c ang phát tri n Châu Á và ông Nam Á …Trong các nư c Tây Âu,mô hình kinh t Thu i n có nh ng nét c trưng áng lưu ý. ó là n n kinh t c a m t nư c v n là nông nghi p nghèo nàn B c Âu.Sau m t th i kì tr i qua kinh t th trư ng tr thành m t nư c công nghi p ph n vinh,m t nhà nư c phúc l i i n hình Châu Âu. Trung Qu c và Nga là hai nư c trong các nư c xã h i ch nghĩa trư c ây chuy n t cơ ch quan liêu bao c p sang kinh t th trư ng nhưng hư ng i và thành qu t ư c r t khác nhau.Trung Qu c cũng i theo kinh t th trư ng nhưng không hoàn toàn gi ng mô hình c a các nư c phương Tây mà mang “màu s c Trung 11
  12. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... Qu c”.Nư c Nga thì ã r h n theo hư ng kinh t th trư ng c a các nư c phương Tây.Th c t nh ng năm qua cho th y n n kinh t c a nư c này iêu ưng,lao ao có lúc lâm vào tình tr ng kh ng ho ng kinh t xã h i sâu s c.Còn Trung Qu c,tuy ph i tr i qua th i kì kinh t “quá nóng”(1989-1991) và m t s v n khó khăn nh t nh như:n n th t nghi p tình tr ng t i ph m,tham nhũng, nhưng nhìn chung kinh t phát tri n n nh, t t c tăng trư ng khá cao,vào lo i hàng u th gi i. Kinh t th trư ng c a M có c trưng là:do ti m l c kinh t và năng l c c nh tranh m nh m nên m c Nhà nư c can thi p vào kinh t có ph n “m m” hơn so v i các nư c khác,nhưng Nhà nư c l i can thi p tích c c,m nh m vào lĩnh v c kinh t i ngo i.M t m t b o v th trư ng trong nư c,m t khác h tr m nh m cho các công ty M trong vi c xâm nh p vào th trư ng ngoài nư c.M c dù v y kinh t th trư ng c a M cũng không tránh kh i nh ng m t trái và nh ng khuy t t t c a nó. Kinh t th trư ng các nư c ang phát tri n Châu Á, ông Nam Á cũng có nh ng nét c trưng áng lưu ý. các nư c này u có s can thi p tích c c,m nh m c a Nhà nư c vào n n kinh t (Hàn Qu c,Thái Lan...).Nh t là Hàn Qu c ang theo u i “n n kinh t th trư ng do Nhà nư c hư ng o”.Trong khi ó, m t s nư c khác khu v c,vai trò can thi p c a Nhà nư c có ph n n i l ng hơn,th m chí g n như cho th trư ng t i u ch nh (Singapore,H ng Kông) các nư c thu c khu v c này còn có quá trình qu c h u hoá an xen v i quá trình tư nhân hoá,Nhà nư c tr c ti p u tư vào m t s lĩnh v c then ch t quan tr ng trong n n kinh t qu c dân như:d u khí,hoá d u…(Hàn Qu c,Thái Lan,In ônêsia,...).Hi n nay khu v c này ư c xem là khu v c y năng ng,phát tri n v i t c tăng trư ng cao hàng u th gi i.Trong ó có nh ng nư c ư c d oán s tr thành cư ng qu c kinh t trong th k 21. 12
  13. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... Tóm l i,n u gác l i nh ng c trưng riêng,cá bi t c a mô hình kinh t trên và ch tính n nh ng c trưng chung v n có c a kinh t th trư ng.Có th nêu nh ng c trưng mang tính ph bi n như sau: M t là. Tính t ch c a các ch th kinh t r t cao.Các ch th kinh t t bù p nh ng chi phí và t ch u trách nhi m i v i k t qu s n xu t và kinh doanh c a mình.Các ch th kinh t ư c t do liên k t liên doanh,t do t ch c qúa trình s n xu t theo lu t nh. ây là c trưng r t quan tr ng c a kinh t th trư ng. ng th i cũng là bi u hi n và yêu c u n i t i c a kinh t hàng hoá,kinh t hàng hoá không bao dung hành vi bao c p.Nó i l p v i bao c p và ng nghĩa v i t ch và năng ng. Hai là. Trên th trư ng hàng hoá r t phong phú.Ngư i ta t do mua bán hàng hoá,trong ó ngư i mua ch n ngư i bán,ngư i bán tìm ngư i mua.H g p nhau giá c th trư ng. c trưng này ph n ánh tính ưu vi t hơn h n c a kinh t th trư ng so v i kinh t t nhiên.S a d ng và phong phú v ch ng lo i nh ng hàng hoá trên th trư ng m t m t ph n ánh trình cao c a năng su t lao ng xã h i,m t khác cũng nói lên m c phát tri n c a quan h trao i,trình c a phân công lao ng xã h i và s phát tri n c a th trư ng.Nh ng ưu th trên c a kinh t th trư ng ph n ánh trình phát tri n c a khoa h c-kĩ thu t và công ngh ,t u chung phát tri n trình cao c a l c lư ng s n xu t xã h i.Vì v y nói n kinh t th trư ng là nói n m t n n kinh t phát tri n cao. Ba là. Giá c ư c hình thành ngay trên th trư ng.Giá c th trư ng v a bi u hi n b ng ti n c a giá tr th trư ng v a ch u s tác ng c a quan h c nh tranh và quan h cung c u hàng hoá d ch v .Trên cơ s giá tr th trư ng,giá c là k t qu c a s thương lư ng và tho mãn gi a ngư i mua và ngư i bán. c trưng này ph n ánh c a quy lu t lưu thông hàng hoá.Trong qui trình trao i mua bán hàng hoá ngư i bán luôn mu n bán v i giá cao,ngư i mua l i luôn mu n mua v i giá th p. iv i ngư i bán giá c ph i áp ng ư c nhu c u bù p v chi phí và có doanh l i.Chi 13
  14. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... phí s n xu t là gi i h n dư i,là ph n c ng c a giá c ,còn doanh l i càng nhi u càng t t. i v i ngư i mua giá c ph i phù h p v i l i ích gi i h n c a h .Giá c th trư ng dung hoà ư c c l i ích c a ngư i mua và l i ích c a ngư i bán.Tuy nhiên trong cu c gi ng co gi a ngư i mua và ngư i bán hình thành giá c th trư ng l i th s nghiêng v phía ngư i bán,n u như cung ít,c u nhi u và ngư c l i l i th s nghiêng v ngư i mua n u như cung nhi u,c u ít. B n là. Canh tranh là m t t t y u c a kinh t th trư ng.Nó t n t i trên cơ s nh ng ơn v s n xu t hàng hoá c l p và khác nhau v l i ích kinh t .Theo yêu c u c a quy lu t giá tr ,t t c các ơn v s n xu t hàng hoá u ph i s n xu t và kinh doanh trên cơ s hao phí lao ng xã h i c n thi t.Trong i u ki n ó,mu n có nhi u l i nhu n các ơn v s n xu t kinh doanh ph i ua nhau c i ti n kĩ thu t,áp d ng kĩ thu t m i vào s n xu t nâng cao năng su t lao ng cá bi t,gi m hao phí lao ng cá bi t nh m thu l i nhu n siêu ngh ch.Trong n n kinh t th trư ng x y ra m t cách ph bi n,trong c lĩnh v c s n xu t và trong c lĩnh v c lưu thông. C nh thanh trong lĩnh v c s n xu t bao g m:c nh tranh n i b ngành và c nh tranh gi a các ngành v i nhau.C nh tranh tronh lĩnh v c lưu thông bao g m:c nh tranh gi a nh ng ngư i tham gia trao i hàng hoá và d ch v trên th trư ng.Hình th c và nh ng bi n pháp c a c nh tranh có th r t phong phú nhưng ng l c và m c ích cu i cùng c a c nh tranh chính là l i nhu n. Năm là. Kinh t th trư ng là h th ng kinh t m .Nó r t a d ng,ph c t p và ư c i u hành v i h th ng ti n t và h th ng pháp lu t c a Nhà nư c. M i c trưng trên ây ph n ánh m t khía c nh c a mô hình kinh t th trư ng.T ng h p c năm c trưng trên s giúp chúng ta hình dung ư c khái quat c u trúc c a mô hình này. d.Các hình th c c a kinh t th trư ng. 14
  15. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... Như trên ã nói:kinh t th trư ng là giai o n phát tri n cao c a kinh t hàng hoá.Nó ã tr i qua ba giai o n phát tri n:giai o n th nh t.Giai o n chuy n t kinh t hàng hóa lên kinh t th trư ng(còn g i là kinh t th trư ng sơ khai).Giai o n th hai là giai o n phát tri n kinh t th trư ng t do,trong giai o n này s phát tri n kinh t di n ra theo tinh th n t do,Nhà nư c không can thi p vào ho t ng kinh t .Giai o n ba là giai o n kinh t th trư ng hi n i,trong giai o n này Nhà nư c can thi p vào kinh t th trư ng và m r ng giao lưu kinh t v i các nư c ngoài. N n kinh t th trư ng không có s can thi p c a Nhà nư c là n n kinh t th trư ng t iêu ti t,trong ó Nhà nư c ch làm các ch c năng truy n th ng c a Nhà nư c pháp quy n như:-B o v quy n s h u c a các nhà kinh doanh.Nhà nư c b o m an ninh,chính tr ,qu c phòng,an toàn xã h i,t o môi trư ng thu n l i cho các doanh nghi p.X lý các tranh ch p trong kinh doanh và vi ph m pháp lu t. Trong giai o n kinh t th trư ng hi n i,Nhà nư c can thi p vào kinh t hay còn g i kinh t th trư ng có s i u ti t c a Nhà nư c.Trên th gi i ngày nay không có nư c nào mà Nhà nư c không can thi p vào kinh t .Ch khác bi n pháp,m c tiêu và k t qu t ư c.Kinh t th trư ng các nư c u có s k t h p gi a cơ ch th trư ng(Bàn tay vô hình) và s can thi p i u ti t c a Nhà nư c còn g i là “bàn tay h u hình”.Th c ti n ã ch rõ c n có “bàn tay” c a Nhà nư c i v i kinh t th trư ng dù phát tri n theo khuynh hư ng nào,m c tiêu nào.M t khác m t i u c n kh ng nh là mô hình kinh t c a các nư c trên th gi i ngày nay dù có phát tri n và hoàn thi n n m c nào cũng không ph i là thiên ư ng mà v n có nh ng khuy t t t nh t nh.Theo th i gian kinh t th trư ng ngày càng b c l nguyên hình nh ng m t trái c a nó:n n th t nghi p,b t công xã h i,phân hoá giàu nghèo,tình tr ng t i ph m...Nh ng i u ó kh ng nh thêm m t l n n a n n kinh t th trư ng c n có s can thi p c a Nhà nư c.Nhà nư c ưa ra nh ng chính sách h n ch nh ng khuy t t t nói trên.Ch ng h n,chính sách tài chính-ti n t ,kinh t 15
  16. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... i ngo i(Thu ,lãi su t, i u ti t xu t nh p kh u...) chú ý v n ti n lương,tr c p th t nghi p,phúc l i xã h i... 1.3.Các quy lu t v n ng c a kinh t th trư ng. a.Khái quát v hàng hoá và hai thu c tính c a hàng hoá. Hàng hoá là s n ph m c a loa ng,nó có th tho mãn ư c nhu c u nào ó c a ngư i lao ng;nó ư c s n xu t ra bán ch không ph i s n xu t ra ngư i s n xu t ra nó tiêu dùng. Hàng hoá có hai thu c tính:giá tr s d ng và giá tr . Giá tr s d ng là công d ng c a s n ph m có th tho mãn nhu c u nào ó c a con ngư i.Ví d :cơm ăn,áo m c,máy móc thi t b nguyên nhiên v t li u s n xu t...Công d ng c a s n ph m do thu c tính t nhiên c a s n ph m quy nh.Khoa h c kĩ thu t ngày càng phát tri n giúp con ngư i ngày càng phát hi n ra nh ng thu c tính m i c a s n ph m và phương pháp l i d ng nh ng thu c tính ó. Giá tr s d ng ch th hi n vi c s d ng hay tiêu dùng.M t s n ph m ã là hàng hoá thì nh t thi t ph i có giá tr s d ng,nhưng không ph i b t kì s n ph m gì có giá tr s d ng cũng u là hàng hoá.Ch ng h n,không khí,nư c su i cũng có giá tr s d ng nhưng không ph i là hàng hoá.Trong kinh t hàng hoá nói chung giá tr s d ng là cái mang giá tr trao i. Giá tr trao i trư c h t là t l v lư ng mà giá tr s d ng này trao i v i giá tr s d ng khác.Ví d ,1 rìu trao i l y 20 kg thóc.T i sao rìu và thóc là hai hàng hoá có giá tr s d ng khác nhau l i có th trao i ư c v i nhau?T i sao l i it l 1 rìu l y 20 kg thóc?Hai giá tr s d ng khác nhau có th trao i ư c v i nhau khi gi a chúng có m t cơ s chung.Hao phí lao ng chíng là cơ s chung so sánh rìu v i thóc.Còn s dĩ ph i trao i v i m t t l nh t nh, 1 rìu l y 20 kg thóc là vì ngư i ta cho r ng lao ng hao phí s n xu t ra 1 cái rìu b ng hao phí s n xu t ra 20 16
  17. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... kg thóc.Khi ch rìu và ch thóc ng ý trao i v i nhau thì h cho r ng lao ng c ah s n xu t ra rìu b ng gi tr c a 20kg thóc. T phân tích trên chúng ta rút ra k t lu n quan tr ng:giá tr là lao ng xã h i c a ngư i s n xu t hàng hoá k t tinh trong hàng hoá. S n ph m nào không ch a ng lao ng c a con ngư i thì không có giá tr .Khi giá tr thay i thì giá tr trao i cũng thay i,giá tr trao i chính là hình th c bi u hi n c a giá tr . Giá tr và giá tr s d ng là hai thu c tính c a hàng hoá,hàng hoá ư c th hi n như là s th ng nh t ch t ch nhưng l i mâu thu n gi a hai thu c tính này. b.Khái ni m v th trư ng,vai trò và tác d ng,phân lo i th trư ng. Th trư ng g n li n v i quá trình s n xu t và lưu thông hàng hoá.Nó ra i và phát tri n cùng v i s ra i và phát tri n c a s n xu t lưu thông hàng hoá V y th trư ng là gì? Theo nghĩa ban u th trư ng g n li n v i a i m nh t nh,trên ó di n ra quá trình trao i mua bán hàng hoá.Th trư ng có tính không gian và th i gian.Theo nghĩa này th trư ng là cái ch ,cái a dư,khu v c tiêu th hàng hoá phân theo các m t hàng,ngành hàng. S n xu t hàng hoá luôn phát tri n,lư ng hàng hoá lưu thông trên th trư ng ngày càng d i dào và phong phú,th trư ng ư c m r ng.Th trtư ng ư c hi u theo nghĩa y hơn,nó là lĩnh v c trao i hàng hoá thông qua ti n t làm môi gi i.T i ây ngư i mua và ngư i bán tác ng qua l i l n nhau xác nh giá c và s n lư ng hàng hoá lưu thông trên th trư ng. Ngày nay các nhà khoa h c th ng nh t v i nhau khái ni m v th trư ng như sau:Th trư ng là m t quá trình mà trong ó ngư i bán và ngư i mua tác ng qua l i v i nhau xác nh giá c và s n lư ng. Phân o n th trư ng: Trong l ch s ã xu t hi n nhi u cách phân lo i th trư ng khác nhau.Ch ng h n d a vào lưu thông hàng hoá ngư i ta ã phân chia th trư ng thành:th trư ng cung ng v t tư kĩ thu t,th trư ng hàng tiêu dùng.D a vào quan 17
  18. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... h s h u ngư i ta chia th trư ng thành th trư ng có t ch c và th trư ng t do.Kinh t h c hi n i chia th trư ng thành th trư ng y u t s n xu t và th trư ng hàng hoá tiêu dùng,d ch v ;th trtư ng trong nư c và th trư ng nư c ngoài. Th trư ng y u t s n xu t hay th trư ng “ u vào” là nơi mua bán các y u t s n xu t như s c lao ng,tư li u s n xu t,v n và các i u ki n v t ch t s n xu t kinh doanh. Có th trư ng này m i có các y u t s n xu t hàng hoá,m i có hàng hoá tiêu dùng và d ch v hay m i có th trư ng u ra.S lư ng,ch t lư ng,tính a d ng c a th trư ng u ra do th trư ng u vào quy nh.Tuy nhiên th trư ng u ra cũng có nh hư ng t i th trư ng u vào,kích thích tính tích c c c a th trư ng u vào. Th trư ng hàng tiêu dùng,d ch v hay th trư ng “ u ra” là nơi mua bán các hàng hoá tiêu dùng cu i cùng và d ch v . Hàng hoá tiêu dùng là các v t ph m tiêu dùng như lương th c,th c ph m,qu n áo,nhà , các hàng hoá d ch v như s a ch a,du l ch,ch a b nh... Th trư ng trong nư c là vi c mua bán trao i hàng hoá gi a các ch th kinh t và ngư i tiêu dùng trong nư c.Th trư ng nư c ngoài là s mua bán trao i hàng hoá gi a nư c này v i nư c khác. Th trư ng ngoài nư c thông qua ngo i thương có tác ng thúc y và h tr th trư ng trong nư c phát tri n.Ngư c l i,thông qua ngo i thương th trư ng trong nư c có th nhanh chóng ti p c n v i th ttrư ng th gi i. Vai trò c a th trư ng: Như trên ã kh ng nh kinh t hàng hoá g n li n v i th trư ng.S n xu t cho th trư ng,tiêu dùng thông qua th trư ng.Th trư ng là tr ng tâm c a toàn b qua trình tái s n xu t. Trong n n kinh t hàng hoá c n s n xu t m t hàng gì,s lư ng bao nhiêu, i u ó ph i thông qua th trư ng.Như v y th trư ng chính là l c lư ng hư ng d n t nhu c u cho s n xu t,và do ó th trư ng có vai trò quan tr ng trong phát tri n kinh t hàng hoá. 18
  19. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... s n xu t c n ph i có các y u t s n xu t.Th trư ng chính là nơi cung c p nh ng y u t ób o m cho quá trình s n xu t ư c ti n hành bình thư ng.S n xu t hàng hoá là trao i, bán.Th trư ng là nơi tiêu th nh ng hàng hoá cho các doanh nghi p,thông qua th trư ng giá tr hàng hoá ư c th c hi n và các doanh nghi p thu ư c v n.N u coi doanh nghi p là m t cơ th s ng thì th trư ng là nơi b o m các y u t cho s s ng ó và cũng là nơi th c hi n s trao i ch t cho s s ng t n t i và phát tri n. T ó,th trư ng chính là i u ki n và là môi trư ng cho ho t ng s n xu t hàng hoá.Th trư ng là nơi ki m tra cu i cùng ch ng lo i các hàng hoá,s lư ng hàng hoá cũng như ch t lư ng hàng hoá.Th trư ng ki m nghi m tính phù h p c a s n xu t i v i tiêu dùng xã h i.Th trư ng còn là nơi cu i cùng chuy n lao ng tư nhân cá bi t thành lao ng xã h i. c. Khái ni m v cơ ch th trư ng, quy lu t v n ng c a kinh t th trư ng. Cơ ch th trư ng là gì?cho n nay ã có nhi u nh nghĩa v cơ ch th trư ng do n i hàm và ngo i di n r ng,cho nên r t khó nh nghĩa,nhưng ta có th hi u m t cách cơ b n như sau: “ Cơ ch th trư ng là cơ ch t i u ti t c a n n kinh t hàng hoá do s tác ng c a các quy lu t v n có c a nó nh m gi i quy t 3 v n cơ b n c a t ch c kinh t xã h i là cái gì ? b ng cách nào ? và cho ai? ” Nói t i cơ ch th trư ng trư c h t ph i nói t i th trư ng Nói t i cơ ch th trư ng là ph i nói t i các nhân t cơ b n c u thành th trư ng ó là hàng - ti n , ngư i mua và ngư i bán . T ó hình thành nên các quan h hàng hoá - ti n t ,mua bán,cung c u và giá c th trư ng Nói t i cơ ch th trư ng là ph i nói t i l i nhu n vì nó là ng l c thúc y các ch th tham gia th trư ng.Cho nên trong n n kinh t th trư ng ph i l y l , lãi tính toán. 19
  20. Lý thuy t c a ch nghĩa Mác-Lênin v ... Nói t i cơ ch th trư ng và th trư ng là ph i nói t i c nh tranh và các quy lu t kinh t chi ph i s v n ng c a th trư ng (quy lu t giá tr ,c nh tranh, cung c u...) trong ó quy lu t giá tr là căn b n nh t.Ch ng nào còn s n xu t và trao i hàng hoá thì ch ng ó còn quy lu t giá tr N i dung và yêu c u c a quy lu t giá tr . Quy lu t giá tr là tr u tư ng.Nó th hi n s v n ng thông qua s bi n ng c a giá c th trư ng.Giá c th trư ng là giá bán hàng hoá trên th trư ng, ó là giá c tho thu n gi a ngư i mua và ngư i bán,ngư i bán mu n bán giá cao còn ngư i mua mu n mua giá th p.Giá c th trư ng chính là bi u hi n b ng ti n c a giá tr th trư ng,giá c th trư ng lên xu ng xoay quanh giá tr th trư ng c a hàng hoá,nghĩa là s hình thành giá c th trư ng ph i d a trên cơ s giá tr th trư ng.Ngoài giá tr th trư ng,s hình thành giá c th trư ng còn ch u s tác ng c a quan h cung c u hàng hoá. Tính quy lu t c a quan h gi a giá c th trư ng v i giá tr trong s tác ng c a quan h cung c u ư c bi u hi n: Quan h cung c u hàng hoá trên th trư ng là bi u hi n c a quan h gi a ngư i bán và ngư i tiêu dùng.N u cung l n hơn c u thì giá c th trư ng s nh hơn giá tr th trư ng,n u cung nh hơn c u thì giá c th trư ng s l n hơn giá tr th trư ng.S v n ng c a giá c th trư ng cũng có tác ng t i quan h cung c u hàng hoá.N u giá c c a m t lo i hàng hoá nào ó gi m xu ng,nó s kích thích m c c u làm cho m c c u c a th trư ng v lo i hàng hoá này tăng lên, ng th i giá c gi m xu ng l i h n ch m c cung,làm cho m c cung gi m xu ng.Ngư c l i n u giá c c a m t lo i hàng hoá nào ó tăng lên,nó s kích thích m c cung làm cho m c cung tăng lên và ng th i h n ch m c c u làm cho m c c u gi m xu ng.Như v y có th nh n bi t ư c quan h cung c u qua giá c th trư ng,giá c hàng hoá trên th trư ng lên xu ng xoay quanh giá tr c a nó.C.Mác g i ó là v p c a quy lu t giá tr . Yêu c u c a quy lu t giá tr là s n xu t và trao i hàng 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
836 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0