Luận văn: Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực xuất khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đến năm 2010

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

100
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xuất khẩu tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế, đẩy nhanh tiến trình hội nhập. Kinh nghiệm của các quốc gia NICs và Trung Quốc trong các năm qua đã cho thấy vai trò và tác động to lớn của xuất khẩu. Đối với Việt Nam, từ khi thực hiện chính sách mở cửa nền kinh tế thì xuất khẩu đã trở thành động lực chính góp phần tăng trưởng và phát triển kinh tế. Nghiên cứu định lượng đã cho thấy đóng góp tích cực của xuất khẩu vào GDP của Việt Nam trong những năm vừa qua. Hệ số co giãn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực xuất khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đến năm 2010

Luận văn Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực xuất khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đến năm 2010
1 MUÏC LUÏC Trang Trang phuï bìa Muïc luïc Danh muïc caùc kyù hieäu vaø chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1 CHÖÔNG 1: CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀN GIANG ........................................... 3 1.2 VAI TROØ CUÛA HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT KHAÅU ÑOÁI VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM NOÙI CHUNG VAØ TIEÀN GIANG NOÙI RIEÂNG ............... 4 1.3 CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀN GIANG .............................................................. 5 1.3.1 Caùc nhaân toá taùc ñoäng thuaän lôïi .................................................................. 5 1.3.2 Caùc nhaân toá taùc ñoäng khoâng thuaän lôïi ñeán khaû naêng xuaát khaåu ............... 9 CHÖÔNG 2: KHAÛO SAÙT VAØ ÑAÙNH GIAÙ NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG........................ 18 2.1 TÌNH HÌNH HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT KHAÅU CUÛA TÆNH TIEÀN GIANG............ 18 2.1.1 Veà kim ngaïch xuaát khaåu ........................................................................... 18 2.1.2 Veà cô caáu haøng xuaát khaåu ........................................................................ 22 2.1.3 Veà thò tröôøng xuaát khaåu ............................................................................ 24 2.2 KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG .............................................. 26 2.2.1 Ñoái töôïng khaûo saùt .................................................................................... 26
2 2.2.2 Tình hình kinh doanh xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp .................................. 27 2.2.3 Caùc giaûi phaùp maø caùc doanh nghieäp ñeà xuaát ñeå ñaåy maïnh xuaát khaåu ............................................................................................................. 30 2.2.4 Caùc kieán nghò cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi caùc caáp coù thaåm quyeàn ñeå ñaåy maïnh xuaát khaåu .................................................................................... 31 2.3. PHAÂN TÍCH ÑIEÅM MAÏNH, ÑIEÅM YEÁU, CÔ HOÄI VAØ NGUY CÔ TRONG VIEÄC NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ............................... 31 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ÑEÁN NAÊM 2010 ......................................................................................... 38 3.1 MUÏC TIEÂU - QUAN ÑIEÅM ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ÑEÁN NAÊM 2010 .............................................................. 38 3.1.1 Muïc tieâu cuûa caùc giaûi phaùp....................................................................... 38 3.1.2 Quan ñieåm ñeà xuaát giaûi phaùp ................................................................... 39 3.2 MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ...................... 40 3.2.1 Thöïc hieän lieân doanh, lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp cuøng ngaønh trong Tænh vaø caùc tænh laân caän ñeå taïo ra caùc doanh nghieäp lôùn hoaëc chuoãi caùc doanh nghieäp ............................................................................... 40 3.2.2 Taêng cöôøng voán ñeå ñaàu tö coâng ngheä môùi, hieän ñaïi hoùa trang thieát bò, môû roäng quy moâ kinh doanh................................................................... 41 3.2.3 Ñaåy maïnh coâng taùc tieáp thò ôû thò tröôøng nöôùc ngoaøi; toå chöùc boä phaän chuyeân traùch veà marketing................................................................. 43
3 3.2.4 Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc saûn phaåm xuaát khaåu.................... 44 3.2.5 Thöïc hieän hôïp ñoàng saûn xuaát – tieâu thuï haøng noâng saûn, thuûy saûn vôùi caùc hoä daân, caùc hôïp taùc xaõ .................................................................... 46 3.3 KIEÁN NGHÒ ....................................................................................................... 47 KEÁT LUAÄN ..................................................................................................................... 51
4 DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU VAØ CHÖÕ VIEÁT TAÉT NICs: Caùc nöôùc coâng nghieäp môùi. GDP: Toång saûn phaåm quoác noäi. FAO: Toå chöùc löông noâng theá giôùi. FDI: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. ODA: Vieän trôï phaùt trieån chính thöùc. JETRO: Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi Nhaät Baûn. KOTRA: Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi - ñaàu tö Haøn Quoác. CETRA: Hoäi ñoàng phaùt trieån ngoaïi thöông Trung Quoác. TDB: Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi Singapore. HACCP: Heä thoáng phaân tích moái nguy vaø ñieåm kieåm soaùt tôùi haïn. ISO: Toå chöùc tieâu chuaån hoùa quoác teá. CN - TTCN: Coâng nghieäp - tieåu thuû coâng nghieäp. ASEAN: Hieäp hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ. EU: Lieân minh Chaâu AÂu. ÑBSCL: Ñoàng baèng soâng Cöûu Long. TNHH: Traùch nhieäm höõu haïn. DNTN: Doanh nghieäp tö nhaân. HTX: Hôïp taùc xaõ.
5 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Trang Baûng 1: Saûn löôïng döï kieán moät soá noâng saûn cuûa Tieàn Giang ñeán naêm 2010............ 7 Baûng 2: Caùc ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán cuoái naêm 2003 ................................................................................................ 13 Baûng 3: Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa moät soá ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu chuû yeáu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang 3 naêm gaàn ñaây ........................................... 14 Baûng 4: Baûng toång hôïp keát quaû ñaùnh giaù trình ñoä coâng ngheä caùc ngaønh coâng nghieäp cuûa Tieàn Giang naêm 2001................................................................... 16 Baûng 5: Toång kim ngaïch xuaát khaåu ........................................................................ 18 Baûng 6: Kim ngaïch xuaát khaåu moät soá saûn phaåm chuû yeáu........................................ 19 Baûng 7: Kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân ñaàu ngöôøi ............................................... 20 Baûng 8: So saùnh kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang so vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long.............................................................................. 21 Baûng 9: Cô caáu haøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang ............................................. 22 Baûng 10: Caùc maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa tænh Tieàn Giang............................ 24 Baûng 11: Thò tröôøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang............................................... 25 Baûng 12: Hình thöùc doanh nghieäp khaûo saùt ............................................................ 26 Baûng 13: Lónh vöïc kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp khaûo saùt .............................. 27 Baûng 14: Tieâu chuaån quaûn trò chaát löôïng maø doanh nghieäp ñaït ñöôïc .................... 27 Baûng 15: Caùch thöùc doanh nghieäp xuaát khaåu saûn phaåm ......................................... 27 Baûng 16: Caùc caùch maø doanh nghieäp coù ñoái taùc xuaát khaåu .................................... 28
6 Baûng 17: Caùc phöông tieän ñeå doanh nghieäp naém ñöôïc thoâng tin thò tröôøng theá giôùi ........................................................................................................... 28 Baûng 18: Doanh nghieäp ñaùnh giaù nguoàn phaùt sinh lôïi theá caïnh tranh cuûa saûn phaåm xuaát khaåu .............................................................................................. 29 Baûng 19: Khoù khaên doanh nghieäp gaëp phaûi khi kinh doanh treân thò tröôøng theá giôùi ........................................................................................................... 29 Baûng 20: Caùc giaûi phaùp caùc doanh nghieäp ñeà xuaát ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu ........................................................................................................ 30 Baûng 21: Caùc kieán nghò cuûa caùc doanh nghieäp ....................................................... 31 Baûng 22: Ma traän SWOT......................................................................................... 34 Baûng 23: Caùc chæ tieâu xuaát khaåu thôøi kyø 2005 - 2010 cuûa tænh Tieàn Giang ............ 39
7 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi nghieân cöùu: - Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Xuaát khaåu taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån kinh teá, ñaåy nhanh tieán trình hoäi nhaäp. Kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia NICs vaø Trung Quoác trong caùc naêm qua ñaõ cho thaáy vai troø vaø taùc ñoäng to lôùn cuûa xuaát khaåu. Ñoái vôùi Vieät Nam, töø khi thöïc hieän chính saùch môû cöûa neàn kinh teá thì xuaát khaåu ñaõ trôû thaønh ñoäng löïc chính goùp phaàn taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá. Nghieân cöùu ñònh löôïng ñaõ cho thaáy ñoùng goùp tích cöïc cuûa xuaát khaåu vaøo GDP cuûa Vieät Nam trong nhöõng naêm vöøa qua. Heä soá co giaõn cuûa GDP theo xuaát khaåu laø 0,27% töùc laø cöù 1% taêng leân cuûa xuaát khaåu trong ñieàu kieän caùc nhaân toá khaùc khoâng ñoåi thì GDP taêng leân trung bình laø 0,27% [9]. Doanh nghieäp laø nhaân toá chuû yeáu quyeát ñònh khaû naêng xuaát khaåu cuûa moät quoác gia noùi chung hay moät ñòa phöông noùi rieâng. Do vaäy, vieäc ñaùnh giaù chính xaùc naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp ñeå töø ñoù ñöa ra caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn vöõng mang tính caáp thieát vaø höõu ích ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù cuõng nhö caùc doanh nghieäp. - Veà tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi vaø ñieåm môùi cuûa ñeà taøi: + Tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi, thôøi gian qua coù raát nhieàu baøi vieát treân caùc baùo, taïp chí vaø nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu veà tình hình, khaû naêng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam. Caùc ngaønh cuõng ñöa ra chieán löôïc phaùt trieån ngaønh vaø chieán löôïc naâng cao hieäu quaû xuaát khaåu cuûa moät soá maët haøng cuï theå. Tuy nhieân, haàu heát caùc taùc giaû chæ ñi saâu vaøo caùc chính saùch ôû taàm vó moâ. Beân caïnh ñoù, chöa coù
8 coâng trình naøo nghieân cöùu chuyeân saâu veà ñòa phöông Tieàn Giang, khaû naêng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. + Ñieåm môùi cuûa ñeà taøi, ñeà taøi phaân tích nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán khaû naêng xuaát cuûa haøng hoùa cuûa tænh Tieàn Giang vaø khaûo saùt naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeå töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp ñònh höôùng vaø caùc böôùc ñi cuï theå ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân quan ñeán naêng löïc xuaát khaåu haøng hoùa cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. 3. Muïc ñích cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: Ñeà ra moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: - Phöông phaùp phaân tích thoáng keâ: Söû duïng nguoàn soá lieäu töø Sôû Thöông maïi – Du lòch tænh Tieàn Giang, Cuïc Thoáng Keâ tænh Tieàn Giang, Sôû Coâng Nghieäp tænh Tieàn Giang, Sôû Keá hoaïch – Ñaàu tö tænh Tieàn Giang vaø Internet. - Phöông phaùp khaûo saùt ñieàu tra thöïc teá: Khaûo saùt caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeå tìm hieåu khaû naêng xuaát khaåu haøng hoùa cuûa caùc doanh nghieäp. - Phöông phaùp chuyeân gia: Xin yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc chuyeân gia ôû caùc Sôû ban ngaønh, caùc doanh nghieäp trong tænh.
9 5. Phaïm vi nghieân cöùu: - Soá lieäu nghieân cöùu ñeán cuoái naêm 2003. - Chæ xeùt ñeán vieäc xuaát khaåu haøng hoùa höõu hình. 6. Noäi dung cô baûn cuûa ñeà taøi: - Chöông 1: Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp Tieàn Giang. - Chöông 2: Khaûo saùt vaø ñaùnh giaù naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. - Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010. 7. Phaïm vi öùng duïng cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi laø nguoàn tham khaûo cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu trong tænh Tieàn Giang cuõng nhö caùc doanh nghieäp ôû caùc tænh laân caän coù cuøng ñaëc ñieåm trong khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cuõng coù theå xem xeùt vaø vaän duïng keát quaû nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ñeå ñeà ra caùc chính saùch hoã trôï xuaát khaåu cho caùc doanh nghieäp vaø ñeå laøm cô sôû huy hoaïch xuaát khaåu cuûa tænh cuõng nhö khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
10 CHÖÔNG 1: CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀN GIANG 1.1 Vai troø cuûa hoaït ñoäng xuaát khaåu ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng: Xuaát khaåu taùc ñoäng tích cöïc ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp xuaát khaåu: xuaát khaåu taïo ra nhöõng tieàn ñeà kinh teá, kyõ thuaät ñeå naâng cao naêng löïc saûn xuaát thoâng qua vieäc tieáp caän coâng ngheä, kyõ thuaät, chuyeån giao coâng ngheä töø nöôùc ngoaøi nhaèm taïo ra naêng löïc saûn xuaát môùi. Döôùi aùp löïc caïnh tranh treân thò tröôøng theá giôùi veà giaù caû, chaát löôïng, maãu maõ, … doanh nghieäp phaûi toå chöùc laïi saûn xuaát kinh doanh, phaân boå vaø söû duïng hôïp lyù caùc nguoàn löïc saûn xuaát nhaèm mang laïi hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cao nhaát. Xuaát khaåu ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi luoân ñoåi môùi vaø hoaøn thieän coâng vieäc quaûn trò saûn xuaát vaø kinh doanh. Do vaäy, xuaát khaåu thuùc ñaåy naâng cao trình ñoä quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, taùc ñoäng tích cöïc ñeán naâng cao trình ñoä tay ngheà, xaây döïng phong caùch coâng nghieäp cuûa ngöôøi lao ñoäng, naâng cao thu nhaäp vaø caûi thieän ñôøi soáng cho ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp. Xuaát khaåu laø giaûi phaùp chuû yeáu ñeå doanh nghieäp môû roäng quy moâ kinh doanh. Trong ñieàu kieän nhu caàu thò tröôøng noäi ñòa coøn haïn heïp, neáu khoâng môû roäng thò tröôøng ra nöôùc ngoaøi thì doanh nghieäp khoù coù theå phaùt trieån. Thöïc tieãn Vieät Nam töø khi thöïc hieän chính saùch môû cöûa ñaõ chöùng minh roõ neùt cho ñieàu naøy. Xuaát khaåu coøn taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp coù ñöôïc nguoàn thu ngoaïi teä ñeå nhaäp khaåu maùy moùc, thieát bò, nguyeân phuï lieäu phuïc vuï saûn xuaát.
11 Nguoàn ngoaïi teä thu ñöôïc töø hoaït ñoäng xuaát khaåu laø nguoàn löïc quan troïng ñeå doanh nghieäp taùi ñaàu tö nhaèm muïc ñích phaùt trieån. 1.2 Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp Tieàn Giang: 1.2.1 Caùc nhaân toá taùc ñoäng thuaän lôïi: - Nhu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi ñoái vôùi caùc maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa Tieàn Giang ngaøy caøng taêng. Tieàn Giang laø moät tænh ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long - vuøng coù nhieàu lôïi theá ñeå phaùt trieån xuaát khaåu thuûy saûn, noâng saûn. Ñoái vôùi maët haøng thuûy saûn: Theo FAO löôïng thuûy saûn duøng laøm thöïc phaåm haøng naêm töø 110 ñeán 117,2 trieäu taán. Trong giai ñoaïn 2006 - 2010, nhòp ñoä taêng tieâu thuï haøng naêm ôû caùc nöôùc phaùt trieån ñaït 2,1%/naêm vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø 1,0%/naêm [16]. Nhu caàu haøng thuûy saûn trong nhöõng naêm gaàn ñaây taêng maïnh do thuûy saûn ñöôïc xeáp vaøo loaïi thöïc phaåm coù dinh döôõng cao. Nhieàu nghieân cöùu khoa hoïc ñöa ra keát luaän: Duøng thuûy saûn thöôøng xuyeân coù lôïi cho söùc khoeû. Maët khaùc, möùc ñoä an toaøn veà veä sinh thöïc phaåm cuûa thuûy saûn cao hôn caùc loaïi thöïc phaåm thòt khaùc vì treân 50% thuûy saûn ñaùnh baét töø moâi tröôøng töï nhieân. Ñaëc bieät, nhieàu dòch beänh gia suùc, gia caàm trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaø söï laây lan cuûa noù khieán cho ngöôøi ta ngaïi duøng thòt gia suùc, gia caàm maø chuyeån sang duøng thuûy saûn. Hôn nöõa, thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng taêng laøm cho khaû naêng tieâu thuï thuûy saûn taêng leân. Ñaây laø cô hoäi cho hoaït ñoäng xuaát khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa tænh Tieàn Giang noùi rieâng. Nhu caàu noâng saûn theá giôùi coøn tieàm naêng raát lôùn. Thò tröôøng EU coù nhu caàu raát ña daïng, phong phuù veà noâng saûn nhieät ñôùi; Thò tröôøng Hoa Kyø ñang baét
12 ñaàu thaâm nhaäp; Thò tröôøng Nga vaø Ñoâng Aâu ñang phuïc hoài; Thò tröôøng Myõ Latinh vaø Chaâu Phi coøn nhieàu tieàm naêng; Thò tröôøng Chaâu Aù roäng lôùn chöa ñöôïc khai thaùc ñuùng möùc. Ñaây laø ñieàu kieän raát thuaän lôïi cho vieäc ñaåy maïnh xuaát khaåu haøng noâng saûn. May maëc cuõng laø maët haøng chieám tyû troïng lôùn trong kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang trong thôøi gian qua. Naêm 2001 xuaát khaåu haøng may maëc cuûa Tieàn Giang ñaït 13.718 trieäu USD (chieám 19,88% toång kim ngaïch xuaát khaåu); naêm 2002 laø 18.910 trieäu USD (chieám 31,52% toång kim ngaïch xuaát khaåu); naêm 2003 laø 30.717 trieäu USD (chieám 33,91% toång kim ngaïch xuaát khaåu) [14]. Theo döï baùo, nhu caàu haøng may maëc theá giôùi ngaøy caøng taêng veà soá löôïng, chuûng loaïi. Ñoái vôùi haøng thuû coâng myõ ngheä, maëc duø kim ngaïch coøn thaáp nhöng taêng raát maïnh trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Ngöôøi tieâu duøng treân theá giôùi ñang coù xu höôùng öa chuoäng caùc saûn phaåm laøm töø caùc chaát lieäu thieân nhieân, caùc maët haøng coù ñoä tinh xaûo cao. Ñaây laø maët haøng maø Tieàn Giang coù nhieàu lôïi theá veà tay ngheà, lao ñoäng, nguyeân vaät lieäu duøng ñeå saûn xuaát. Treân ñòa baøn Tieàn Giang hieän coù 6 hôïp taùc xaõ vaø 13 toå hôïp taùc chuyeân saûn xuaát caùc maët haøng noùn, tuùi xaùch, chieáu töø baøng, buoâng, coùi, uvu [11]. Kim ngaïch xuaát khaåu caùc maët haøng thuû coâng myõ ngheä cuûa Tieàn Giang naêm sau luoân cao hôn naêm tröôùc. Naêm 2001 laø 778.112 USD, naêm 2002 laø 841.194 USD vaø naêm 2003 laø 1.135.206 USD [14]. - Yeáu toá töï nhieân thuaän lôïi ñeå taïo nguoàn haøng noâng saûn, thuûy saûn xuaát khaåu. Tieàn Giang coù ñieàu kieän töï nhieân raát thuaän lôïi trong vieäc môû roäng saûn xuaát caùc loaïi haøng hoaù noâng saûn khoâng nhöõng phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng maø coøn cung caáp nguyeân lieäu cho saûn xuaát coâng nghieäp nhö caây aên quaû, khoùm, luùa,
13 döøa, thuûy haûi saûn ... Theo quy hoaïch thì saûn löôïng haøng hoùa noâng saûn saûn xuaát ñöôïc ñeán naêm 2010 nhö sau: Baûng 1: Saûn löôïng döï kieán moät soá noâng saûn cuûa Tieàn Giang ñeán naêm 2010 TH DÖÏ KIEÁN 2003 2005 2010 * Troàng troït (taán). - Luùa 1.261.622 1.155.968 900.000 - Traùi caây aên quaû 574.231 660.000 850.000 - Döøa (1.000 quaû) 66.587 66.000 20.000 - Khoùm 98.250 100.000 100.000 * Thuûy saûn (taán) - Caù 75.544 85.696 106.237 - Toâm 11.906 13.142 15.400 - Thuûy saûn khaùc (ngheâu, möïc...) 30.176 35.698 63.333 (Nguoàn: Quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010) - Chính saùch, phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc oån ñònh vaø ngaøy caøng hoaøn thieän. Trong caùc naêm qua Nhaø nöôùc ñaõ taïo nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå khuyeán khích xuaát khaåu. Chính saùch thueá ñaõ coù nhieàu caûi tieán theo höôùng khuyeán khích saûn xuaát xuaát khaåu vaø ñaåy maïnh xuaát khaåu. Haàu heát caùc maët haøng xuaát khaåu ñeàu coù thueá suaát baèng khoâng. Ñoái vôùi caùc nguyeân lieäu nhaäp khaåu ñeå gia coâng xuaát khaåu hoaëc saûn xuaát haøng xuaát khaåu thì seõ ñöôïc mieãn thueá nhaäp khaåu. Thueá giaù trò gia taêng ñoái vôùi phaàn nguyeân phuï lieäu mua trong nöôùc ñeå saûn xuaát haøng
14 xuaát khaåu cuõng ñöôïc hoaøn hoaëc khaáu tröø cho doanh nghieäp xuaát khaåu. Caùc coâng cuï khaùc, nhö: tyû giaù hoái ñoaùi, tín duïng, quyõ thöôûng xuaát khaåu, quyõ baûo hieåm xuaát khaåu, … maëc duø coøn nhieàu haïn cheá nhöng cuõng ñaõ coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc ñeán vieäc phaùt trieån hoaït ñoäng xuaát khaåu. Tieàn Giang cuõng ñaõ ñöa ra nhieàu quyeát ñònh khuyeán hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh. Tænh khuyeán khích caùc ñôn vò kinh doanh xuaát nhaäp khaåu môû chi nhaùnh ñaïi dieän vaø caùc ñaïi lyù ôû nöôùc ngoaøi ñeå phaùt trieån xuaát khaåu vaø tìm kieám khaùch haøng lieân doanh ñaàu tö saûn xuaát haøng xuaát khaåu. Caùc döï aùn ñaàu tö saûn xuaát haøng xuaát khaåu coù chaát löôïng cao vaø caùc döï aùn hoã trôï vieäc naâng cao chaát löôïng caùc hoaït ñoäng xuaát khaåu nhö baûo quaûn, phöông tieän vaän taûi, tín duïng, baûo hieåm xuaát nhaäp khaåu, coâng ngheä thoâng tin phuïc vuï xuaát nhaäp khaåu … ñöôïc öu tieân vaø ñöôïc höôûng nhieàu öu ñaõi. Chính quyeàn tænh Tieàn Giang ñaõ taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo caùn boä, chuyeân vieân trong lónh vöïc kinh teá ñoái ngoaïi noùi chung, vaø xuaát khaåu noùi rieâng, ñeå tieáp caän vôùi maïng löôùi thöông maïi quoác teá vaø taêng khaû naêng tieáp thò saûn phaåm xuaát khaåu. Tieàn Giang cuõng gia nhaäp caùc toå chöùc hoã trôï nhö Phoøng thöông maïi - coâng nghieäp vaø caùc hieäp hoäi xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam ñeå hoã trôï thoâng tin vaø tö vaán cho caùc doanh nghieäp trong vieäc ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát vaø tieáp caän thò tröôøng quoác teá. - Nguoàn nhaân löïc thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån xuaát khaåu. Tænh coù nguoàn nhaân löïc doài daøo, soá lao ñoäng qua ñaøo taïo ngaøy taêng döï kieán ñeán naêm 2005 khoaûng 20-25% lao ñoäng ñaõ qua ñaøo taïo treân toång soá lao ñoäng tham gia hoaït ñoäng trong 3 khu vöïc kinh teá, trong ñoù lao ñoäng coù trình ñoä ñaïi hoïc cao ñaúng trôû leân ngaøy caøng nhieàu chieám 20% toång soá lao ñoäng ñaõ qua ñaøo taïo [12].
15 Tænh cuõng ñaõ coù chính saùch öu ñaõi, troïng duïng ñoái vôùi lao ñoäng coù chuyeân moân kyõ thuaät cao, lao ñoäng laønh ngheà nhö öu ñaõi veà tieàn löông, nhaø ôû vaø caùc hình thöùc ñaõi ngoä khaùc ñeå taïo neân lôïi theá so saùnh thu huùt lao ñoäng chuyeân moân kyõ thuaät ñoái vôùi caùc tænh laân caän. Beân caïnh ñoù, tænh coøn ñaàu tö ngaân saùch cho caùc cô quan vaø khuyeán khích caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh coù hình thöùc ñaàu tö öùng tröôùc cho sinh vieân, nghieân cöùu sinh gioûi ñang hoïc ôû caùc tröôøng ñeå sau khi toát nghieäp veà cô quan, doanh nghieäp laøm vieäc cuøng vôùi vieäc tuyeån choïn moät soá caùn boä ôû caùc ngaønh quaûn lyù nhaø nöôùc, söï nghieäp caáp tænh ñeå boài döôõng ñaøo taïo naâng cao trình ñoä treân ñaïi hoïc, trôû thaønh caùc chuyeân gia gioûi, caùn boä ñaàu ñaøn cuûa ngaønh. 1.2.2 Caùc nhaân toá taùc ñoäng khoâng thuaän lôïi ñeán khaû naêng xuaát khaåu: 1.2.2.1 Caùc nhaân toá beân ngoaøi caùc doanh nghieäp: - Caùc ñoái thuû caïnh tranh. Caùc maët haøng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang noùi rieâng vaø Vieät Nam noùi chung gaëp söï caïnh tranh gay gaét töø nhieàu ñoái thuû. Ñoái vôùi nhoùm haøng thuûy saûn haøng cuûa Vieät Nam, noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng, gaëp phaûi söï caïnh tranh vôùi haøng thuûy saûn cuûa caùc nöôùc Thaùi Lan, Aán Ñoä, Bangladesh. Ñoái thuû caïnh tranh naëng caân nhaát trong lónh vöïc xuaát khaåu gaïo laø Myõ vaø Thaùi Lan. Nhöõng nöôùc naøy chieám thò phaàn xuaát khaåu gaïo lôùn nhaát, nhì theá giôùi vôùi chaát löôïng gaïo xuaát khaåu hôn haún Vieät Nam (tyû leä gaïo gaõy thaáp (5-10%), haït gaïo daøi, boùng ñeïp vaø coù höông thôm ñaëc tröng). Caïnh tranh trong lónh vöïc haøng may maëc xuaát khaåu cuõng ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Ñoái thuû caïnh tranh cuûa ngaønh may maëc Vieät Nam, noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng, chuû yeáu thuoäc caùc nöôùc Chaâu AÙ, noåi baät nhaát laø Trung Quoác, Haøn Quoác, Thaùi Lan. Öu theá cuûa caùc ñoái thuû laø hoï coù nhieàu kinh nghieäm quaûn lyù, kyõ thuaät, saûn xuaát vaø marketing. Hôn nöõa, nguoàn nguyeân lieäu,
16 maùy moùc ña soá ñöôïc saûn xuaát trong nöôùc cuûa hoï neân giaù thaønh saûn xuaát coù theå haï taïo söùc huùt maïnh khaùch haøng töø caùc nöôùc. Beân caïnh caùc ñoái thuû ngoaøi nöôùc, söï caïnh tranh cuûa caùc coâng ty may trong nöôùc ñaõ keùo giaù xuoáng thaáp gaây thieät haïi cho caùc doanh nghieäp. - Cô cheá quaûn lyù, chính saùch vaø coâng taùc ñieàu haønh cuûa Chính phuû coøn moät soá haïn cheá nhaát ñònh. Trong caùc naêm qua, maëc duø Chính quyeàn Tieàn Giang coù nhieàu coá gaéng, nhöng coâng taùc quy hoaïch nuoâi troàng vaø cheá bieán thuûy saûn, noâng saûn xuaát khaåu coøn bò ñoäng vaø hieäu quaû kinh teá chöa cao. Cô caáu haøng xuaát khaåu chöa hôïp lyù. Ví duï: toâm luoân chieám tyû troïng cao trong saûn löôïng thuûy saûn xuaát khaåu (naêm 2003 chieám tyû leä 43,6%; trong 6 thaùng ñaàu naêm 2004 laø 30,9%) [13]; trong khi moät soá loaïi thuûy saûn khaùc cuõng ñöôïc giaù nhö caù roâ phi chöa ñöôïc phaùt trieån. Caùc yeáu toá cô baûn thuùc ñaåy söï phaùt trieån thuûy saûn oån ñònh vaø laâu daøi nhö quy hoaïch, gioáng, nuoâi troàng, ñaùnh baét … coøn mang nhieàu yeáu toá töï phaùt chöa trôû thaønh quy trình coâng ngheä hoaøn chænh mang tính coâng nghieäp ôû taàm vó moâ. Coâng taùc döï baùo thò tröôøng cuûa caùc cô quan quaûn lyù xuaát nhaäp khaåu cuõng coøn nhieàu haïn cheá. Thoâng tin veà thò tröôøng theá giôùi coøn thieáu vaø chaäm. Trung taâm Xuùc tieán thöông maïi cuûa Tænh ñöôïc thaønh laäp vaøo ñaàu naêm 2003 nhöng do nguoàn kinh phí haïn heïp, ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc xuùc tieán thöông maïi coøn nhieàu haïn cheá veà kinh nghieäm vaø hieåu bieát thöïc teá veà thò tröôøng nöôùc ngoaøi neân khoù coù khaû naêng hoã trôï thuùc ñaåy hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp trong Tænh. Song song ñoù, caùc coâng cuï kinh teá, nhö: thueá, tyû giaù hoái ñoaùi, tín duïng, quyõ baûo hieåm xuaát khaåu, … coøn thieáu tính ñoàng boä vaø hieäu quaû söû duïng töøng coâng cuï chöa cao, coøn mang tính chaép vaù.
17 Chính saùch veà tyû giaù hoái ñoaùi ñöôïc Nhaø nöôùc can thieäp ñieàu chænh nhieàu laàn nhöng chöa theå hieän tính chuû ñoäng, coøn luùng tuùng trong ñieàu kieän bieán ñoäng cuûa thò tröôøng ngoaïi hoái. Nguyeân nhaân chính laø döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Nhaø nöôùc coøn moûng, tieàn ñoàng Vieät Nam chöa phaûi laø ñoàng tieàn maïnh coù khaû naêng chuyeån ñoåi, naêng löïc vaø kinh nghieäm söû duïng coâng cuï naøy coøn ít. Tín duïng cuûa Nhaø nöôùc daønh cho xuaát khaåu haøng hoùa coøn haïn cheá veà soá löôïng vaø mang tính daøn traõi ôû nhieàu khaâu. Ñoái töôïng ñöôïc höôûng coøn ít, cô cheá tieáp caän caùc nguoàn voán tín duïng cuûa Nhaø nöôùc chöa thuaän lôïi cho doanh nghieäp. Nguyeân nhaân chính laø do nguoàn voán taäp trung cuûa Nhaø nöôùc coøn moûng, chöa coù chieán löôïc phaùt trieån daøi haïn ñeå löïa choïn caùc ngaønh öu tieân trong töøng giai ñoaïn. Moät soá coâng cuï kinh teá khaùc, nhö: baûo hieåm xuaát khaåu, chöa ñöôïc trieån khai ñaày ñuû. Caùc hình thöùc hoã trôï xuaát khaåu thoâng qua vieäc thöôûng xuaát khaåu, hoã trôï xuùc tieán xuaát khaåu coøn phaân taùn vaø thieáu chuû ñích thuùc ñaåy. - Tình hình theá giôùi baát oån. Trong caùc naêm qua tình hình theá giôùi dieãn bieán phöùc taïp gaây khoù khaên khoâng ít ñeán hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam, noùi chung vaø cuûa tænh Tieàn Giang noùi rieâng. Khuûng hoaûng taøi chính khu vöïc laøm nhu caàu cuûa thò tröôøng Chaâu Aù - moät thò tröôøng quan troïng cuûa Tænh - bò suùt giaûm nghieâm troïng. Chieán tranh Iraq ñaõ laøm hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang vaøo khu vöïc thò tröôøng naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Dòch cuùm gia caàm laøm cho saûn löôïng thòt cung öùng cho hoaït ñoäng cheá bieán caùc loaïi ñoà hoäp söû duïng trong thò tröôøng noäi ñòa vaø xuaát khaåu giaûm suùt nghieâm troïng vaø bò giaùn ñoaïn trong moät thôøi gian daøi. Nguy cô khuûng boá treân thò tröôøng theá giôùi trong caùc naêm gaàn ñaây cuõng aûnh höôûng naëng ñeán thò tröôøng xuaát khaåu caùc saûn phaåm xuaát khaåu chuû yeáu cuûa Tænh.
18 - Chính saùch baûo hoä maäu dòch cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu gaây nhieàu khoù khaên cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu cuûa Vieät Nam noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng. Caùc maët haøng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang ña soá ñeàu thuoäc nhoùm haøng maø caùc nöôùc nhaäp khaåu baûo hoä chaët cheõ. Moät soá nöôùc aùp duïng caùc loaïi haøng raøo thueá quan vaø phi thueá quan (kieåm dòch, veä sinh thöïc phaåm, choáng phaù giaù, …) ñeå ngaên caûn thuûy saûn nhaäp khaåu vaøo nöôùc hoï. Chaúng haïn, Myõ coù nhöõng quy ñònh raát khaéc khe ñoái vôùi chaát löôïng, veä sinh an toaøn thöïc phaåm. Haøng noâng saûn laø lónh vöïc nhaïy caûm, laø lónh vöïc coù truyeàn thoáng ñöôïc caùc nöôùc phaùt trieån baûo hoä raát chaët cheõ baèng nhieàu quy ñònh ngaët ngheøo; haøng may maëc bò caùc quoác gia nhö Hoa Kyø, EU, Canada, Thoå Nhæ Kyø quy ñònh haïn ngaïnh nhaäp khaåu ñoái vôùi caùc saûn phaåm saûn xuaát taïi Vieät Nam. 1.2.2.2 Caùc nhaân toá beân trong caùc doanh nghieäp: - Soá löôïng caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát khaåu trong tænh coøn ít, quy moâ kinh doanh vöøa vaø nhoû, kim ngaïch xuaát khaåu nhoû beù vaø khoâng oån ñònh. Tính ñeán thôøi ñieåm cuoái naêm 2003 treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang chæ coù 20 ñôn vò tham gia xuaát khaåu. Haàu heát caùc ñôn vò naøy ñeàu coù quy moâ vöøa vaø nhoû hoaëc caùc hôïp taùc xaõ (xem baûng soá 2).
19 Baûng 2: Caùc ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán cuoái naêm 2003 STT TEÂN DOANH NGHIEÄP SAÛN PHAÅM XUAÁT KHAÅU 1 HTX Bình Minh Haøng thuû coâng myõ ngheä 2 Coâng ty thöông nghieäp toång hôïp Tieàn Giang Gaïo, may maëc 3 Coâng ty TNHH may Tieàn Tieán May maëc 4 Coâng ty löông thöïc Tieàn Giang Gaïo, bao PP 5 Coâng ty daàu thöïc vaät Tieàn Giang Daàu thöïc vaät, traùi caây 6 Coâng ty rau quaû Tieàn Giang Rau quaû 7 Xí nghieäp may Myõ Tho May maëc 8 DNTN Myõ Tho May maëc 9 Coâng ty Soâng Tieàn II Thuûy saûn 10 Coâng ty TNHH Foster’s Tieàn Giang Bia 11 Coâng ty TNHH may Taân Long May maëc 12 DNTN Thanh Tuaán II Haøng thuû coâng myõ ngheä 13 Coâng ty TNHH may Vieät Taân May maëc 14 DNTN SD Ñoà chôi treû em baèng goã 15 Coâng ty TNHH Huøng Vöông Thuûy saûn 16 Badavina Thuûy saûn 17 DNTN Vónh Thònh Thuû coâng myõ ngheä 18 Coâng ty TNHH cheá bieán thuûy saûn Vieät Phuù Thuûy saûn 19 Coâng ty TNHH Nam of London May maëc 20 Coâng ty lieân doanh MSA – Nhaø Beø May maëc Tröø moät soá ít doanh nghieäp coù khaùch haøng, thò tröôøng oån ñònh coøn ña soá caùc doanh nghieäp ñeàu coù kim ngaïch xuaát khaåu khoâng oån ñònh. Ñaëc bieät, coù doanh nghieäp maát haún thò tröôøng hoaëc laâm vaøo tình traïng phaù saûn, giaûi theå, nhö: Coâng ty thuûy saûn Tieàn Giang, Coâng ty Vieät Nguyeân, Coâng ty TNHH Thanh Hoøa, HTX Tieân Tieán, Xí nghieäp cheá bieán Tieân Kyø. Vôùi soá löôïng doanh nghieäp ít, quy moâ voán nhoû beù, thò tröôøng baáp beânh neân Tieàn Giang gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc ñaåy maïnh kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh (xem baûng soá 3).