Luận văn: SỰ TĂNG TRƯỞNG VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TỈNH LONG AN GIAI ĐOẠN 2001-2005 GẮN VỚI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:147

Thêm vào BST

Báo xấu

95
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (VKTTĐPN) với vai trò đầu tàu của cả nước trong các lĩnh vực: công nghiệp, thương mại-dịch vụ, khoa học-kỹ thuật, là động lực thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển. Các địa phương thuộc vùng kinh tế trọng điểm là hạt nhân để thúc đẩy các địa phương khác và cả nước phát triển. Vì vậy, để đánh giá và có định hướng phát triển về kinh tế-xã hội của toàn VKTTĐPN thì việc phân tích sự “Tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế” của từng địa...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: SỰ TĂNG TRƯỞNG VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ TỈNH LONG AN GIAI ĐOẠN 2001-2005 GẮN VỚI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ------------------------ Hoà Anh Thuaän SÖÏ TAÊNG TRÖÔÛNG VAØ CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU KINH TEÁ TÆNH LONG AN GIAI ÑOAÏN 2001-2005 GAÉN VÔÙI VUØNG KINH TEÁ TROÏNG ÑIEÅM PHÍA NAM Chuyeân ngaønh : Quaûn trò kinh doanh Maõ soá : 5.02.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TIEÁN SÓ NGUYEÃN TAÁN KHUYEÂN TP. HOÀ CHÍ MINH-Naêm 2006
2 MUÏC LUÏC Trang Muïc luïc 03 Lôøi Môû Ñaàu 12 Chöông 1: Heä Thoáng Caùc Lyù Thuyeát Vaø Kinh Nghieäm Veà 14 Taêng Tröôûng Kinh Teá Vaø Hoäi Nhaäp Kinh Teá 1.1- Khaùi nieäm ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá 14 1.2- Moái töông quan giöõa ñaàu tö vaø taêng tröôûng 15 1.3- Thuyeát löôõng hôïp trong phaùt trieån kinh teá 22 1.4- Ñaùnh giaù caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán cô caáu ñaàu tö 24 1.5- Nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån 24 1.6- Söû duïng voán 30 1.7- Vai troø cuûa Nhaø Nöôùc trong taêng tröôûng vaø ñaàu tö kinh teá 33 1.8- Kinh nghieäm phaùt trieån kinh teá vaø thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi 33 cuûa moät soá nöôùc Chöông 2: Thöïc Traïng Cuûa Taêng Tröôûng Vaø Chuyeån Dòch 47 Cô Caáu Kinh Teá Cuûa Tænh Long An Giai Ñoaïn 2001-2005 Gaén Vôùi Vuøng Kinh Teá Troïng Ñieåm Phía Nam 2.1- Tình hình taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa 47 Vieät Nam vaø Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam
3 2.1.1- Tình hình taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá 47 cuûa Vieät Nam 2.1.2- Tình hình taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá 49 cuûa VKTTÑPN 2.2- Tình hình taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa 55 Tænh Long An giai ñoaïn 2001-2005 2.2.1- Khaùi quaùt veà ñieàu kieän töï nhieân tænh Long An 55 2.2.2- Taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa Tænh 58 Long An giai ñoaïn 2001-2005 Chöông 3: Caùc Giaûi Phaùp Cô Baûn Nhaèm Chuyeån Dòch Cô 102 Caáu Kinh Teá Tænh Long An Ñeå Ñuoåi Kòp Söï Taêng Tröôûng Cuûa Caùc Ñòa Phöông Khaùc Trong Vuøng Kinh Teá Troïng Ñieåm Phía Nam 3.1- Ñaùnh giaù toång quaùt toác ñoä chuyeån dòch cô caáu cuûa Long An 102 thôøi gian qua 3.2- Döï baùo ñaàu tö phaùt trieån toaøn xaõ hoäi cuûa Long An ñeán 2010 107 3.3- Xaùc ñònh caùc Ngaønh caàn phaùt trieån 113 3.4- Phaân nhoùm caùc ngaønh coâng nghieäp trong giai ñoaïn 2000- 115 2005 3.5- Ñònh höôùng caùc Ngaønh trong thôøi kyø 2006-2010 vaø ñeán 123 2020 ñoái vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp vaø xaây döïng
4 3.6- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc ngaønh dòch vuï 125 3.7- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc ngaønh noâng – laâm – ngö nghieäp 126 3.8- Phaân tích, ñaùnh giaù ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi vaø thaùch 128 thöùc cuûa kinh teá Tænh Long An gaén vôùi Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam trong quaù trình hoäi nhaäp (ma traän SWOT) 3.9- Caùc giaûi phaùp cô baûn nhaèm chuyeån dòch cô caáu kinh teá Tænh 134 Long An ñeå ñuoåi kòp söï taêng tröôûng cuûa caùc ñòa phöông khaùc trong Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. 3.9.1- Muïc tieâu phaùt trieån 134 3.9.2- Taàm nhìn ñeán naêm 2020 137 3.10- Caùc giaûi phaùp cô baûn nhaèm chuyeån dòch cô caáu kinh teá 138 Tænh Long An ñeå ñuoåi kòp söï taêng tröôûng cuûa caùc ñòa phöông khaùc trong Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam 3.10.1- Noâng laâm ngö nghieäp 138 3.10.2- Thöông maïi-dòch vuï 141 3.10.3- Coâng nghieäp-xaây döïng 147 3.10.4- Caûi thieän theå cheá, caûi caùch haønh chính, naâng cao chaát 149 löôïng phuïc vuï caùc Doanh nghieäp KEÁT LUAÄN 151 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 153 PHUÏ LUÏC CAÙC BAÛNG BIEÅU 156
5 DANH MUÏC HÌNH VEÕ, ÑOÀ THÒ Teân hình veõ, ñoà thò Trang 56 Baûng ñoà vò trí ñòa lyù caùc tænh Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long 58 Ñoà thò bieåu dieãn toác ñoä taêng tröôûng GDP tænh Long An giai ñoaïn 2001-2005 89 Ñoà thò bieåu dieãn cô caáu kinh teá Tænh Long An naêm 2000, 2003 vaø 2005 90 Bieåu ñoà so saùnh cô caáu kinh teá tænh Long An qua caùc naêm 2000, 2003, 2005 91 Bieåu ñoà giaù trò saûn phaåm theo ngaønh kinh teá tænh Long An 104 Cô caáu kinh teá cuûa Tænh Long An phaân theo khu vöïc Ñoà thò nhaän dieän xu theá cuûa ñaàu tö phaùt trieån Tænh Long An 107 109 Ñoà thò Döï baùo vôùi moâ hình Holt, ARIMA(1,1,1), san baèng haøm muõ vôùi xu theá exponential 110 Ñoà thò ACF vaø ñoà thò Parital ACF cuûa ñaàu tö phaùt trieån Tænh Long An 113 Ñoà thò Caùc giaù trò döï baùo ñaàu tö phaùt trieån Tænh Long An 120 Ñoà thò Pareto GO tích luõy 121 Ñoà thò Pareto lao ñoäng tích luõy
6 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam (VKTTÑPN) vôùi vai troø ñaàu taøu cuûa caû nöôùc trong caùc lónh vöïc: coâng nghieäp, thöông maïi-dòch vuï, khoa hoïc-kyõ thuaät, laø ñoäng löïc thuùc ñaåy neàn kinh teá ñaát nöôùc phaùt trieån. Caùc ñòa phöông thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm laø haït nhaân ñeå thuùc ñaåy caùc ñòa phöông khaùc vaø caû nöôùc phaùt trieån. Vì vaäy, ñeå ñaùnh giaù vaø coù ñònh höôùng phaùt trieån veà kinh teá-xaõ hoäi cuûa toaøn VKTTÑPN thì vieäc phaân tích söï “Taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá” cuûa töøng ñòa phöông naèm trong VKTTÑPN trôû neân neân heát söùc quan troïng vaø caàn thieát. Treân cô sôû ñoù, Toâi choïn ñeà taøi “Söï taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá tænh Long An giai ñoaïn 2001-2005 gaén vôùi VKTTÑPN”. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laø xaây döïng cô caáu kinh teá Tænh Long An moät caùch hôïp lyù hôn; phaùt huy heát ñöôïc lôïi theá caïnh tranh cuûa mình; xaây döïng caùc giaûi phaùp chuû yeáu ñeå kinh teá Tænh Long An phaùt trieån hôn nöõa trong quaù trình hoäi nhaäp. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñeà taøi naøy, phöông phaùp chung ñöôïc söû duïng xuyeân suoát laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, xem xeùt vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà coù lieân quan trong moái lieân heä phoå bieán, trong traïng thaùi vaän ñoäng vaø phaùt trieån, coù tính chaát heä thoáng vaø khaùch quan. Ngoaøi ra, ñeà taøi coøn söû duïng caùc phöông phaùp khaùc nhö: phöông phaùp phaân tích toång hôïp, phöông phaùp so saùnh, phöông phaùp thay theá, phöông phaùp caân ñoái, phöông phaùp thoáng keâ… Cô caáu cuûa ñeà taøi goàm caùc chöông, nhö sau: Chöông 1: Heä thoáng caùc lyù thuyeát vaø kinh nghieäm veà taêng tröôûng kinh teá vaø hoäi nhaäp kinh teá. Chöông 2: Thöïc traïng chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa Tænh Long An giai ñoaïn 2001-2005 gaén vôùi Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Chöông 3: Caùc giaûi phaùp cô baûn nhaèm chuyeån dòch cô caáu kinh teá Tænh Long An ñeå ñuoåi kòp söï taêng tröôûng cuûa caùc ñòa phöông khaùc trong Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn söï quan taâm heát söùc hieäu quaû vaø quyù baùu cuûa ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc cuûa Tieán só Nguyeãn Taán Khuyeân.
7 Chöông 1: HEÄ THOÁNG CAÙC LYÙ THUYEÁT VAØ KINH NGHIEÄM VEÀ TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ VAØ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ 1.1- Khaùi nieäm ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá - Ñaàu tö laø phaàn saûn löôïng ñöôïc tích luõy nhaèm ñeå gia taêng naêng löïc saûn xuaát töông lai cuûa neàn kinh teá. Noùi caùch khaùc ñaàu tö laø hoaït ñoäng söû duïng caùc nguoàn voán nhaèm muïc ñích ñaït ñöôïc lôïi ích kinh teá nhaát ñònh. - Ñaàu tö goàm: ñaàu tö noäi ñòa vaø ñaàu tö quoác teá. + Ñaàu tö noäi ñòa laø nguoàn voán tích luõy trong nöôùc ñöôïc söû duïng ñaàu tö phuïc vuï muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa quoác gia. + Ñaàu tö quoác teá laø nhöõng phöông thöùc ñaàu tö voán, taøi saûn ôû nöôùc ngoaøi ñeå tieán haønh kinh doanh vôùi muïc ñích tìm lôïi nhuaän vaø caùc muïc tieâu chính trò xaõ hoäi nhaát ñònh. - Coù hai loaïi ñaàu tö chính, sau ñaây: + Ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh laø ñaàu tö vaøo nhaø xöôûng maùy moùc thieát bò phöông tieän vaän taûi. Ñaàu tö döôùi daïng naøy chính laø ñaàu tö naâng cao naêng löïc saûn xuaát vaø coù aûnh höôûng maïnh ñeán toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. + Ñaàu tö vaøo taøi saûn löu ñoäng. Taøi saûn löu ñoäng laø nhöõng nguyeân vaät lieäu thoâ hay baùn thaønh phaåm ñöôïc söû duïng heát sau moãi quaù trình saûn xuaát. Coøn laø thaønh phaåm ñöôïc saûn xuaát ra nhöng chöa ñem di tieâu thuï: - Quaù trình tích luõy voán ñöôïc chia thaønh 3 khaâu: + Tieát kieäm noùi leân tieàm naêng cuûa söï gia taêng voán. Neáu tieát kieäm ñöôïc nhöng laïi ôû döôùi daïng vaøng , ngoaïi teä maïnh, baát ñoäng saûn.. ñeå caát giöõ thì tieàm naêng veà söï gia
8 taêng voán khoâng ñöôïc thöïc hieän. Tieàm naêng naøy chæ ñöôïc thöïc hieän khi tieát kieäm ñöôïc chuyeån hoùa thaønh ñaàu tö thoâng qua heä thoáng taøi chính hoaëc tröïc tieáp chuyeån thaønh ñaàu tö. Muoán coù voán cho taêng tröôûng phaûi naâng cao tieát kieäm töùc naâng cao tieàm naêng, chuyeån tieàm naêng thaønh ñaàu tö moät caùch toái ña vaø hieäu quaû thoâng qua caùc keânh tröïc tieáp vaø giaùn tieáp. Tieát kieäm trong nöôùc goàm 2 nguoàn chính: tieát kieäm tö nhaân vaø tieát kieäm chính phuû. Tieát kieäm cuûa tö nhaân: phuï thuoäc vaøo thu nhaäp hieän taïi, thu nhaäp töông lai, cuûa caûi tích luõy, baûn tính tieát kieäm (söï hy sinh tieâu duøng hieän taïi ñeå ñoåi laáy söï gia taêng tieâu duøng trong töông lai) vaø laõi suaát thöïc, ñeà phoøng baát traéc, naâng taøi saûn thöøa keá. Ñaàu tö tröïc tieáp cuûa khu vöïc tö nhaân : phuï thuoäc vaøo laõi suaát. Cô hoäi ñaàu tö vaø oån ñònh kinh teá vó moâ. -Tieát kieäm vaø ñaàu tö cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc: Tieát kieäm cuûa ngaân saùch cho tích luõy vaø ñaàu tö. Taùc ñoäng qua laïi giöõa tieát kieäm, ñaàu tö cuûa ngaân saùch vôùi tieát kieäm ñaàu tö trong nöôùc + Huy ñoäng voán nhaøn roãi thoâng qua heä thoáng taøi chính Tieàn ñeà kinh teá: oån ñònh kinh teá vó moâ, coù chính saùch tyû giaù phuø hôïp khoâng laøm maát giaù ñoàng tieàn VN, laõi suaát thöïc döông. Tieàn ñeà theå cheá: heä thoáng theå cheá taøi chính tin töôûng. + Ñaàu tö seõ laøm taêng voán cho neàn kinh teá vaø laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh ñeán GDP tieàm naêng vaø taêng tröôûng kinh teá. 1.2- Moái töông quan giöõa ñaàu tö vaø taêng tröôûng - Trong daøi haïn taêng tröôûng kinh teá phuï thuoäc vaøo caùc ñaïi löôïng kinh teá voán vaät chaát, voán con ngöôøi vaø toång hôïp caùc yeáu toá naêng suaát TFP.
9 - Caùc ñaïi löôïng naøy taùc ñoäng ñeán GDP tieàm naêng. Do ñoù, ñeå ñaït möùc taêng tröôûng cao vaø beàn vöõng caàn phaûi taïo ra caùc tieàn ñeà vaø ñieàu kieän toát nhaát cho söï phaùt trieån cuûa caùc ñaïi löôïng, trong ñoù voán vaät chaát laø ñaïi löôïng quan troïng baäc nhaát. - Khoâng theå coù taêng tröôûng kinh teá neáu khoâng coù voán ñaàu tö. Duy trì moät möùc ñaàu tö cao laø caáp thieát ñeå thöïc hieän muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá. - Caùc yeáu toá cuûa taêng tröôûng: +Voán vaät chaát goàm maùy moùc thieát bò cô sôû haï taàng taïo ra naêng löïc saûn xuaát. +Voán con ngöôøi goàm lao ñoäng chaân tay vaø lao ñoäng trí oùc. +Toång hôïp caùc yeáu toá naêng suaát taêng tröôûng do söï ñoùng goùp cuûa nhöõng yeáu toá naâng cao hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng nhö oån ñònh kinh teá vó moâ, trình ñoä chuyeân moân hoùa, khaû naêng tìm kieám thò tröôøng. - Ngaân haøng theá giôùi naêm 1995 cho thaáy coù 3 yeáu toá chính daãn ñeán söï khaùc bieät veà toác ñoä taêng tröôûng giöõa caùc nöôùc laø möùc ñaàu tö, voán con ngöôøi vaø neàn kinh teá môû. - Caùc chæ tieâu sau ñaây ñaùnh giaù moái quan heä giöõa ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá: + Toác ñoä taêng ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá - Chæ tieâu naøy cho thaáy toác ñoä taêng tröôûng kinh teá lieân quan khaù chaët cheõ vôùi toác ñoä ñaàu tö, taêng tröôûng kinh teá cao nhôø ñaàu tö cao. Söï giaûm daàn veà khoaûng caùch giöõa 2 tyû leä ñoù keùo theo söï giaûm daàn veà toác ñoä taêng tröôûng GDP. - Moät quoác gia giöõ ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng oån ñònh ôû möùc trung bình chæ khi quoác gia ñoù coù möùc ñaàu tö lôùn hôn so vôùi toång saûn phaåm xaõ hoäi, tyû leä ñoù raát ít khi nhoû hôn 15% vaø trong nhieàu tröôøng hôïp phaûi ñaït tôùi 25%. - Lieân quan cô caáu ñaàu tö laøm thay ñoåi cô caáu ngaønh, ñaàu tö taêng keùo theo toác ñoä ngaønh taêng, GO ngaønh taêng daãn ñeán thay ñoåi cô caáu ngaønh
10 + Tyû troïng ñaàu tö so vôùi GDP Baûng 1: Tyû troïng ñaàu tö so vôùi GDP taêng ñöa ñeán toác ñoä taêng tröôûng kinh teá taêng. Toác ñoä taêng tröôûng tyû leä thuaän vôùi tyû leä ñaàu tö/GDP. Toác ñoä taêng GDP/ngöôøi Ñaàu tö/GDP Chæ tieâu Philippine 2,5 17 Malaysia 4,3 16 Thaùi lan 4,5 17 Haøn quoác 6,4 17 Trung bình nhoùm taêng tröôûng cao 4,5 18 Trung bình nhoùm taêng tröôûng thaáp 0,4 11 + Chæ soá ICOR Quan heä tyû leä gia taêng voán vaø toång saûn phaåm xaõ hoäi goïi laø ICOR. ICOR dao ñoäng 1-2,5 laø nöôùc ngheøo, taêng tröôûng do lao ñoäng khoâng phaûi do voán. ICOR dao ñoäng 2,5-4,5 laø nöôùc ñang phaùt trieån. ICOR dao ñoäng lôùn hôn 4,5 laø nöôùc phaùt trieån, taêng tröôûng nhôø voán ñoåi môùi thieát bò, coâng ngheä. ICOR taêng , phaùt trieån caùc ngaønh thaâm duïng voán. ICOR noùi leân caàn ñaàu tö bao nhieâu ñeå taêng GDP, cuõng noùi leân trình ñoä trang thieát bò cuûa neàn kinh teá, ñoàng thôøi bieåu hieän hieäu quaû söû duïng trang thieát bò.
11 Baûng 2: Chæ soá ICOR cuûa moät soá nöôùc Toác ñoä taêng GDP/ngöôøi ICOR Chæ tieâu Philippine 2,5 4,3 Malaysia 4,3 3,3 Thaùi lan 4,5 3,3 Haøn quoác 6,4 2,7 Trung bình nhoùm taêng tröôûng cao 4,5 3,6 Trung bình nhoùm taêng tröôûng thaáp 0,4 7,2 - Ñoái vôùi nhöõng nöôùc coù ICOR = 2,5 thì vieäc ñaûm baûo nguoàn voán ñaàu tö phaûi baèng 15% TSPXH laø ñieàu kieän caàn nhöng chöa ñuû ñeå ñaït ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng GNP ôû möùc 6%. ÔÛ nhöõng nöôùc coù ICOR laø 3,75 phaûi thöïc hieän ñaàu tö baèng 22,5% GNP môùi ñaït ñöôïc toác ñoä taêng GNPlaø 6% + Tyû leä tích luõy noäi boä töø GDP - Theo nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc, ñeå neàn kinh teá phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng caàn phaûi taêng cöôøng tieát kieäm, taêng tyû leä tích luõy noäi boä töø GDP. Chæ tieâu naøy cuõng xaùc ñònh khaû naêng phaùt huy noäi löïc cuûa moät nöôùc, moät vuøng. Tyû leä tieát kieäm noäi boä töø GDP caøng cao bieåu hieän khaû naêng töï löïc caùnh sinh cuûa moät vuøng, moät nöôùc laø lôùn, ngöôïc laïi laø söï taêng tröôûng kinh teá khoâng oån ñònh vaø beàn vöõng. Töï löïc caùnh sinh khoâng coù nghóa laø thöïc hieän caùc chính saùch baûo hoä, khoâng ñaåy maïnh xuaát khaåu. - Theo moät soá quan ñieåm thì caùc nöôùc ñang phaùt trieån neân vay tieàn quoác teá vaø duøng tieàn naøy ñeå taêng ñaàu tö, taêng löôïng haøng xuaát khaåu, nhö vaäy chæ moät thôøi gian sau seõ coù xuaát sieâu vaø duøng xuaát sieâu ñeå traû nôï quoác teá. Nhaät, Singapore laø nhöõng
12 nöôùc ñaõ vay tieàn nöôùc ngoaøi ñeå ñaàu tö, nay ñaõ trôû thaønh nhöõng nöôùc phaùt trieån vaø ñaõ thanh toaùn nôï nöôùc ngoaøi soøng phaúng. - Theo moät soá quan ñieåm khaùc thì caùc nöôùc ñang phaùt trieån vay tieàn seõ khoâng coù khaû naêng traû nôï quoác teá. Lyù do: + Thua thieät trong thöông maïi quoác teá vì xuaát khaåu haøng noâng khoaùng saûn giaù reû baáp beânh, nhaäp khaåu haøng coâng nghieäp giaù ñaét. + Thua thieät khi nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaø baùn maùy cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån: maùy baùn, hoaëc maùy ñöôïc ñaàu tö taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån thuoäc caùc theá heä naêm 60, 70, 80 ñöôïc taân trang laïi vaø côi giaù leân cao 3 ñeán 4 laàn. + Thua thieät ngay ôû saân nhaø: caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhôø voán lôùn, kyõ thuaät cao daàn daàn laán caùc doanh nghieäp “noäi” vaø cuoái cuøng trong caùc nöôùc ñang phaùt trieån chæ coøn caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi laø chính maø thoâi. + Thua thieät do toác ñoä taêng nôï quoác teá cao, nhaát laø do vieäc laõi coäng vaøo voán laøm cho nôï quoác teá vöôït treân khaû naêng traû nôï haøng naêm cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån, chöa keå ñeán ñoàng tieàn maát giaù, tyû giaù hoái ñoaùi so vôùi ñoàng ñoâ la thay ñoåi baát lôïi. - Kinh nghieäm phaùt trieån trong 50 naêm qua cuûa caùc nöôùc cho thaáy roõ, nhöõng nöôùc tieán haønh söï nghieäp phaùt trieån döïa treân vieäc taêng cöôøng vaø söû duïng nguoàn tieát kieäm trong nöôùc laø chuû yeáu, ñoàng thôøi haïn cheá ñeán möùc toái thieåu möùc ñoä leä thuoäc vaøo vay nôï nöôùc ngoaøi ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû phaùt trieån toát ñeïp vaø beàn vöõng. Traùi laïi, moät soá lôùn caùc nöôùc ñang phaùt trieån troâng caäy vaøo vieän trôï taøi chính voán nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø caùc khoaûn vay nôï vaãn naèm trong soá nhöõng nöôùc keùm phaùt trieån nhaát vôùi tình traïng maát caân ñoái veà taøi chính vaø cô caáu, cuõng nhö bò leä thuoäc khaù nhieàu vaøo nôï nöôùc ngoaøi.
13 - Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä phaùt huy noäi löïc veà khía caïnh voán, caàn xem xeùt soá löôïng voán do Nhaø nöôùc ñaàu tö vaø do daân ñaàu tö (ngoaøi QD) so vôùi toång voán ñaàu tö. Nghóa laø nguoàn voán trong nöôùc so vôùi toång voán ñaàu tö. - Tieát kieäm noäi boä cuûa neàn kinh teá goàm ngaân saùch daønh cho ñaàu tö, voán cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, voán cuûa caùc toå chöùc ngoaøi quoác doanh, voán noäi ñòa khaùc. + Ngaân saùch daønh cho ñaàu tö: Nguoàn naøy trích töø thu ngaân saùch. Ngaân saùch daønh cho ñaàu tö phuï thuoäc vaøo nguoàn thu ngaân saùch vaø thöïc haønh tieát kieäm chi tieâu duøng. Huy ñoäng ngaân saùch töø GDP cao thì ngaân saùch daønh cho ñaàu tö môùi lôùn. + Nguoàn voán ngoaøi quoác doanh. + Nguoàn voán töï coù cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc (DNNN). Soá lieäu sau ñaây cho thaáy moät soá nöôùc trong khu vöïc ñaõ coù nhöõng thaønh coâng trong vieäc taêng tyû leä tieát kieäm trong nöôùc: Baûng 3: Tyû leä tieát kieäm trong nöôùc töø GDP %, thôøi kyø 1990 – 1995 Tyû leä tieát kieäm Tyû leä ñaàu tö Trong nöôùc töø GDP % so vôùi GDP % Inñoânesia 31,5 27,3 Haøn Quoác 36 37,1 Malaysia 37,1 39,1 Thaùi Lan 35,9 34,8
14 Baûng 4: Tyû leä tieát kieäm trong nöôùc töø GDP %, naêm 1998 Tyû leä tieát kieäm Tyû leä ñaàu tö Trong nöôùc töø GDP % so vôùi GDP % Inñoânesia 28 21,5 Haøn Quoác 43 27 Malaysia 45 39,5 Thaùi Lan 40,5 35 Baûng 5: Tyû leä tieát kieäm noäi ñòa so vôùi GDP, giai ñoaïn 1980-2001 Nöôùc 1980 1990 2001 Ñaàutö/GDP Aán ñoä 18,2 23,6 22,3 21,8 Trung quoác 34,1 38,7 39,0 38,3 Indonesia 29,2 32,3 19,5 11,6 Malaysia 32,9 34,4 47,0 23,2 Haøn quoác 23,8 37,2 34,2 26,8 Singapore 38,8 43,4 49,9 32,8 Thaùi lan 22,3 34,3 32,8 20,7 Vieät nam 2,9 24,6 27,3 Nguoàn: Ngaân haøng theá giôùi vaø ADB - Qua ñoù, thaáy raát roõ ñaàu tö cuûa caùc nöôùc naøy khoâng phuï thuoäc vaøo nguoàn voán nöôùc ngoaøi nhieàu. Caùc nöôùc naøy ñaõ xuaát khaåu ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi vaø ngöôïc laïi thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo ñaát nöôùc.
15 - Trung Quoác ñaõ chöùng minh raèng, moät quoác gia coù theå taêng tyû leä tieát kieäm trong nöôùc leân raát nhieàu (hôn 30% GDP) maëc duø coù möùc thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi vaøo nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû 80 coøn raát thaáp. Trong 20 naêm qua, tyû leä tieát kieäm trong nöôùc cuûa Trung Quoác ñaït möùc trung bình 37% vaø hieän nay treân 40%. Nhôø coù nguoàn voán tieát kieäm trong nöôùc lôùn, Trung Quoác haàu nhö ñaõ khoáng cheá ñöôïc nhöõng taùc ñoäng ruûi ro cuûa caùc nguoàn taøi chính nöôùc ngoaøi ñoái vôùi tình hình ôû möùc oån ñònh trong nöôùc. - Hieän nay, tyû leä nôï nöôùc ngoaøi thöïc söï roøng (nôï nöôùc ngoaøi tröø döï tröõ ngoaïi teä quoác gia) cuûa Trung Quoác laø 0% GDP. Nhö vaäy coù nghóa laø trong 20 naêm qua Trung Quoác ñaõ tieán haønh söï nghieäp phaùt trieån baèng chuû yeáu töø nguoàn tieát kieäm trong nöôùc. - Trong khi ñoù ôû Vieät Nam, tyû leä tieát kieäm trong nöôùc coøn laø moät vaán ñeà nhöùc nhoái. Tröôùc ñaây, neàn kinh teá nöôùc ta khoâng coù tích luõy, nhôø coù nhöõng bieän phaùp quan troïng trong quaù trình ñoåi môùi, tyû leä tieát keäm trong nöôùc ñaõ taêng leân tôùi khoaûng 17% GDP, sau ñoù döøng laïi ôû con soá naøy cho ñeán heát naêm 1997. - Tyû leä ñaàu tö cuûa Vieät Nam ñaõ taêng töø 12% GDP naêm 1989 leân 26% naêm 1997 vaø 26,8% naêm 1998, nhöng tieát kieäm ôû möùc khieâm toán, daãn ñeán thieáu huït nguoàn lôùn. - Tyû leä tieát kieäm töø GDP ñaït 17% naêm 1997, khoaûn thieáu huït naøy ñöôïc buø laïi baèng nguoàn voán nöôùc ngoaøi ODA vaø FDI. Tuy nhieân baét ñaàu töø naêm 1996, ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ chaäm laïi vaø giaûm lieân tuïc cho ñeán nay. Söï giaûm naøy laø moät xu höôùng ñaùng lo ngaïi, vì ñaây laø moät khoaûn caàn thieát cho söï thaâm huït lôùn taøi khoaûn vaõng lai. - Thaâm huït maäu dòch vaø taøi khoaûn vaõng lai taêng ñaùng keå töø naêm 1996, ñaït tôùi möùc gaây ra nhöõng lo ngaïi veà söï oån ñònh kinh teá vó moâ trung
16 haïn (thaâm huït taøi khoaûn vaõng lai laø 11% GDP). Nôï nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam hieän khaù lôùn, rieâng caùc khoaûn nôï ngoaïi teä maïnh ñaõ vöôït quaù 35% GDP naêm 1996 vaø tieáp tuïc taêng. 1.3- Thuyeát löôõng hôïp trong phaùt trieån kinh teá - Giöõa söï taêng giaûm cuûa quy moâ vaø toác ñoä ñaàu tö vôùi toång giaù trò saûn phaåm coù moái quan heä phuï thuoäc chaët cheõ, ñöôïc hình thanh döôùi taùc ñoäng cuûa caëp nhaân toá soá nhaân-gia toác. - Ñeå soá nhaân vaø nguyeân taéc gia toác phaùt huy taùc duïng thì phaûi coù taùc ñoäng töø beân ngoaøi, nhöõng chính saùch taùc ñoäng moái quan heä cung-caàu. - Moâ hình soá nhaân laø moät phaïm truø phaûn aûnh moái quan heä giöõa söï gia taêng toång giaù trò saûn phaåm vaø gia taêng ñaàu tö, soá nhaân laø heä soá phaûn aûnh söï thay ñoåi cuûa toång giaù trò saûn phaåm khi toån ñaàu tö thay ñoåi moät ñôn vò. Theo ñoù thì möùc ñaàu tö seõ quyeát ñònh toång giaù trò saûn phaåm haøng hoùa saûn xuaát ra. Khi moâ hình soá nhaân phaùt huy taùc duïng thì töø moät söï ñaàu tö ban ñaàu seõ daãn ñeán söï gia taêng cuûa giaù trò TSP XH, cuûa thu nhaäp vaø chi tieâu, keát quaû naøy ñeán löôït noù laïi kích thích söï gia taêng ñaàu tö. Quaù trình treân cöù lieân tieáp dieãn ra nhö moät phaûn öùng daây truyeàn. Moâ hình soá nhaân phaùt huy giaûm heát taùc duïng khi moät phaàn tích luõy khoâng ñöôïc chuyeån thaønh ñaàu tö, khi cô caáu ñaàu tö khoâng hôïp lyù hay neáu ñaàu tö laõng phí khoâng coù hieäu quaû. Khi nhöõng khaû naêng naøy xaåy ra thì löôïng ñaàu tö seõ giaûm, vieäc laøm bò thu heïp, tieàn löông khoâng taêng, daãn ñeán thu nhaäp thöïc teá giaûm, seõ taùc ñoäng laøm söùc mua cuûa xaõ hoäi giaûm daàn, daãn ñeán thu heïp saûn xuaát, suït giaûm veà toång saûn löôïng, luùc ñoù cô cheá taùc ñoäng cuûa saûn löôïng ñeán ñaàu tö ñöôïc giaûi thích baèng nguyeân taéc gia toác. - Nguyeân taéc gia toác cho raèng soá voán maø xaõ hoäi caàn ñeå ñaûm baûo cho neàn kinh teá taêng tröôûng phuï thuoäc tröôùc tieân vaøo soá löôïng haøng hoùa saûn xuaát ra coù theå tieâu thuï
17 ñöôïc. Ñeå möùc ñaàu tö tieáp tuïc taêng thì löôïng haøng hoùa baùn ra phaûi taêng vôùi toác ñoä nhanh hôn, ngöôïc laïi ñaàu tö roøng seõ giaûm xuoáng. Nguyeân taéc gia toác giaûi thích moái quan heä phuï thuoäc cuûa ñaàu tö vaøo toång giaù trò haøng hoùa saûn xuaát ra, toång giaù trò haøng hoùa saûn xuaát ra quyeát ñònh möùc ñaàu tö. - Töø ñoù nguyeân taéc soá nhaân vaø nguyeân taéc gia toác laø hai nguyeân taéc coù quan heä chaët cheõ caàn phaûi chuù yù söï thay ñoåi ñaàu tö thöôøng xaåy ra vôùi moät ñoä treã nhaát ñònh so vôùi söï thay ñoåi cuûa toång möùc haøng hoùa tieâu thuï. 1.4- Ñaùnh giaù caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán cô caáu ñaàu tö + Taùc ñoäng cuûa nhaân toá taêng tröôûng vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ngaønh ñeán cô caáu ñaàu tö. Taêng tröôûng vaø ñaàu tö quan heä maät thieát vôùi nhau. Ñaàu tö taêng do caàu veà voán taêng. Toác ñoä taêng ñaàu tö thöôøng cao gaáp ñoâi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. + Taùc ñoäng cuûa nhaân toá khoa hoïc kyõ thuaät ñeán cô caáu ñaàu tö : caùc ngaønh thaâm duïng khoa hoïc kyõ thuaät thöôøng coù ICOR ñaàu tu lôùn hôn so vôùi nhöõng ngaønh thaâm duïng lao ñoäng. + Taùc ñoäng cuûa nhaân toá kinh teá taøi chính tín duïng ñeán cô caáu ñaàu tö : taùc ñoäng cuûa laïm phaùt, tyû giaù hoái ñoaùi, laõi suaát, möùc tieát kieäm quoác gia, lôïi nhuaän cuûa ngaønh, thueá. + Taùc ñoäng cuûa nhaân toá moâi tröông ñaàu tö ñeán cô caáu ñaàu tö : moâi tröôøng ñaàu tö thoâng thoaùng taïo ñieàu kieän thu huùt voán ñaàu tö cuûa tö nhaân vaø cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. + Taùc ñoäng cuûa nhaân toá nguoàn nhaân löïc ñeán cô caáu ñaàu tö. Ngaønh coù lôïi theá veà nguoàn nhaân löïc coù ñieàu kieän thu huùt ñaàu tö nhieàu hôn nhöõng ngaønh ít lôïi theá veà nguoàn nhaân löïc.
18 1.5- Nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån 1.5.1- Huy ñoäng voán ngaân saùch nhaø nöôùc vaø taøi saûn coâng - Ñeå taêng nguoàn voán ngaân saùch daønh cho ñaàu tö, caàn taêng thu ngaân saùch töø GDP, cuï theå: + Thu töø thueá Theo ghi nhaän hieän nay taïi nhieàu quoác gia treân theá giôùi, trung bình cöù 5 hoaëc 7 ngöôøi daân thì coù moät doanh nghieäp. Caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh coù phaùt trieån thì môùi thu thueá ñöôïc nhieàu, thöôøng coù möùc thueá suaát thaáp ñeå khuyeán khích ngöôøi coù tieàn ñaàu tö. Thöôøng xuyeân ñaùnh giaù ñuùng hoaït ñoäng saûn xuaát - kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, ñaáu tranh choáng kinh doanh traùi phaùp luaät. Choáng buoân laäu troán thueá. + Voán huy ñoäng töø quyõ ñaát ñai Ñaát ñai thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh voán döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau seõ laø nguoàn voán Nhaø nöôùc. + Thu töø caùc nguoàn khaùc Phaùt haønh traùi phieáu vaø coâng traùi nhaø nöôùc cho caùc döï aùn phaùt trieån + Thöïc hieän tieát kieäm chi Treân cô sôû vaän duïng nhöõng ñònh möùc hôïp lyù ñeå loaïi boû caùc khoaûn chi tieâu quaù möùc hoaëc khoâng phaûi chöùc naêng cuûa chi ngaân saùch. 1.5.2- Huy ñoäng voán trong daân. Löôïng tieàn trong daân theo ñaùnh giaù khoâng nhoû. Theo ñaùnh giaù ôû Vieät Nam khoaûng 60.000 tyû ñoàng. Taïo loøng tin cho ngöôøi daân yeân taâm boû voán ra ñaàu tö baèng caùch Nhaø nöôùc phaûi taïo ra moâi tröôøng ñaàu tö thuaän lôïi vaø heä thoáng chính saùch
19 khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá, ñaàu tö phaùt trieån caùc doanh nghieäp tö nhaân (coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn). Vai troø cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá treân 3 maët: khuyeán khích, trôï giuùp vaø höôùng daãn. Vieäc thanh tra kieåm tra tröôùc heát nhaèm muïc ñích höôùng daãn doanh nghieäp kinh doanh ñuùng phaùp luaät chöù khoâng phaûi nhaèm xöû phaït laø chính; OÅn ñònh taøi chính - tieàn teä vaø phaùt trieån kinh teá; Thöïc hieän chính saùch öu ñaõi veà thueâ ñaát ñai, laõi suaát tín duïng cho ñaàu tö, cho ñoåi môùi trang thieát bò cho caùc thaønh phaàn kinh teá; Chính saùch thueá khuyeán khích ñaàu tö. Huy ñoäng voán öùng tröôùc cuûa daân vaø doanh nghieäp (khaùch haøng) cho ñaàu tö xaây döïng keát caáu haï taàng, tröôùc heát cho vieäc cung caáp ñieän vaø cung caáp nöôùc. Hoaøn thieän chính saùch ruoäng ñaát. Khi noâng daân thöïc söï laøm chuû treân ruoäng ñaát cuûa mình thì hoï môùi thöïc söï ñaàu tö voán lieáng. Ña daïng hoùa caùc hình thöùc coâng cuï huy ñoäng voán: môû taøi khoaûn caù nhaân, môû soå tieát kieäm, mua caùc kyø phieáu, traùi phieáu vaø caùc ñònh cheá taøi chính nhö baûo hieåm,…Caàn coù möùc laõi suaát thích hôïp khuyeán khích göûi vaø vay tín duïng. Baûo hieåm tieàn göûi ôû möùc cao hôn so vôùi hieän nay. Môû roäng caùc hình thöùc baûo hieåm. Xaõ hoäi hoùa ñaàu tö phaùt trieån söï nghieäp giaùo duïc, ñaøo taïo, y teá. Khuyeán khích caù nhaân boû voán ñaàu tö xaây döïng tröôøng sôû, beänh vieän. Hình thaønh trung taâm giao dòch chöùng khoaùn: mua baùn coå phieáu cuûa caùc coâng ty vaø caùc loaïi traùi phieáu coù muïc ñích. Xoùa boû hieän töôïng "hình söï hoùa" caùc quan heä daân söï, quan heä kinh teá, hoaøn thieän luaät coâng ty, luaät ñaàu tö theo höôùng ñôn giaûn hoaù thuû tuïc, nhanh goïn.
20 1.5.3- Huy ñoäng voán trong doanh nghieäp Caùc doanh nghieäp tích luõy ñaàu tö töø quyõ khaáu hao cô baûn, nhöng chuû yeáu do söû duïng moät phaàn lôïi nhuaän phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh: caàn naâng tyû leä khaáu hao trong giaù thaønh ñeå taïo voán cho taùi ñaàu tö, caàn ñoåi môùi hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh ñeå taêng lôïi nhuaän phaùt sinh. Möùc voán naøy taêng vôùi ñaø gia taêng soá löôïng caùc doanh nghieäp cuûa tænh cuøng vôùi naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp. Saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø coå phaàn hoùa Doanh nghieäp Nhaø nöôùc. 1.5.4- Huy ñoäng voán ñaàu tö thoâng qua vay Xaây döïng maïng löôùi ngaân haøng vaø toå chöùc tín duïng: Ngaân haøng, caùc toå chöùc tín duïng caàn caûi tieán thuû tuïc cho vay, taïo nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cho vay ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, ñoàng thôøi tö vaán hoã trôï cho caùc caù nhaân vaø toå chöùc muoán ñaàu tö phaùt trieån. Ñieàu chænh laõi suaát cho vay theo caân ñoái cung - caàu vaø theo muïc tieâu ñònh höôùng. Xaây döïng möùc laõi suaát cho vay döông, ñoàng thôøi phaûi thaáp ñeå khuyeán khích vay phaùt trieån saûn xuaát. Trong nhöõng tröôøng hôïp caàn khuyeán khích ñaàu tö, coù theå taøi trôï laõi suaát vay. 1.5.5- Cho thueâ taøi chính Cho thueâ taøi chính laø moät hoaït ñoäng tín duïng trung vaø daøi haïn thoâng qua vieäc cho thueâ maùy moùc thieát bò maø coâng ty thueâ mua taøi chính cam keát mua theo yeâu caàu cuûa caùc cô sôû saûn xuaát, doanh nghieäp thueâ, caùc doanh nghieäp thueâ söû duïng maùy moùc thieát bò vaø thanh toaùn tieàn thueâ. Caùc coâng ty thueâ mua taøi chính caàn coù nhöõng bieän phaùp khuyeán khích nhö giaûm chi phí thueâ khoâng cao hôn vay voán ñeå töï ñaàu tö, doanh nghieäp coù theå thueâ ôû nhieàu nôi ñoàng thôøi, cho pheùp cô sôû saûn xuaát, doanh