Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Ocxaodua999 Ocxaodua999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu lý luận và thực tiễn thực hiện chính sách đối với ngƣời có công làm căn cứ để đề xuất các biện pháp nhằm thực hiện ngày càng tốt hơn chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .…………./………….. ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THANH VIỆT THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI THƢƠNG BINH, BỆNH BINH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .…………./………….. ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THANH VIỆT THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI THƢƠNG BINH, BỆNH BINH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Chuyên ngành: Chính sách công Mã số: 8 34 04 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. NGUYỄN HỮU HẢI HÀ NỘI – NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan: 1. Những nội dung trong luận văn tốt nghiệp “Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu do em thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn trực tiếp của PGS.TS Nguyễn Hữu Hải. 2. Các nội dung tham khảo dùng trong luận văn đều đƣợc trích dẫn rõ ràng tên tác giả, tên công trình, thời gian và địa điểm công bố. 3. Em xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Ngƣời thực hiện Trần Thanh Việt
LỜI CẢM ƠN Luận văn thạc sĩ “Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội” đƣợc hoàn thành sau hai năm học tập, nghiên cứu ở bậc sau đại học của em. Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, em đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, các tổ chức và các cá nhân. Trƣớc hết em xin trân trọng cảm ơn Ban Lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa sau đại học và các khoa thuộc Học viện cùng các thầy cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ em trong những năm học, cho em có đƣợc kiến thức để hoàn thành luận văn này. Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, em xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Hữu Hải - ngƣời thầy đã trực tiếp chỉ bảo, hƣớng dẫn khoa học và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Em xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Huyện ủy, HĐND- UBND huyện Mê Linh; Phòng Lao động –Thƣơng binh xã hội huyện Mê Linh, các cán bộ chuyên trách LĐTB-XH tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện và cá nhân các thƣơng binh, bệnh binh đã giúp em trong quá trình khảo sát, thu thập số liệu để thực hiện luận văn. Cuối cùng em xin bày tỏ lòng biết ơn đối với gia đình, bạn bè những ngƣời luôn giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình học tập cũng nhƣ hoàn thiện luận văn. Ngƣời thực hiện Trần Thanh Việt
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI THƢƠNG BINH, BỆNH BINH ..................................................................... 12 1.1 Thƣơng bệnh binh và chính sách đối với thƣơng bệnh binh .............. 12 1.1.1 Thƣơng binh, bệnh binh ......................................................................... 12 1.1.2 Chính sách thƣơng binh, bệnh binh ....................................................... 16 1.2 Thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh........................... 20 1.2.1 Bản chất của thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ......... 20 1.2.2. nghĩa của tổ chức thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ......................................................................................................................... 21 1.2.3. Quy trình thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ............. 21 1.2.4 Điều kiện đảm bảo thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh bịnh27 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ................................................................................ 31 1.4 Kinh nghiệm của một số địa phƣơng trong thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ................................................................................ 34 1.4.1 Huyện Thanh trì, thành phố Hà Nội…..…………………………….....35 1.4.2. Quận Hà Đông, thành phố Hà Nội .................................................... …35 1.4.3 Tỉnh Đồng Nai…………………………………………………………36 1.4.4 Bài học kinh nghiệm …………………………………………………..37 Tiểu kết Chƣơng 1 ......................................................................................... 39 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI THƢƠNG BINH, BỆNH BINH TẠI HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....... 40
2.1 Tình hình thƣơng, bệnh binh ở huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội .. 40 2.1.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện ...................................... 40 2.1.2 Tình hình thƣơng, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh .................... 46 2.1.3 Các đối tƣợng khảo sát………..……………………………………….49 2.2 Tổ chức thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội ......................................................................... 50 2.2.1. Hệ thống thể chế về chính sách thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện trong những năm gần đây. .................................................................... 50 2.2.2 Tổ chức bộ máy để thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh………………………….……………………………………………….53 2.2.3. Quy trình thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh. ............................................................................................... 55 2.2.4. Kết quả thực hiện một số chính sách cụ thể đối với thƣơng binh, bệnh binh ở huyện Mê Linh. .................................................................................. 666 2.3. Đánh giá tình hình thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, thành phố hà Nội ................................................ 83 2.3.1. Về ƣu điểm ............................................................................................ 83 2.3.2. Về hạn chế và nguyên nhân .................................................................. 84 Tiểu kết Chƣơng 2 ......................................................................................... 89 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI THƢƠNG BINH, BỆNH BINH TẠI HUYỆN MÊ LINH, HÀ NỘI ........................................................................................................... 90 3.1. Định hƣớng thực hiện chính sách với thƣơng binh, bệnh binh ......... 90 3.1.1 Quan điểm, mục tiêu, yêu cầu thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh của Đảng, Nhà nƣớc và thành phố Hà Nội. ................................... 90 3.1.2 Mục đích, yêu cầu, nội dung thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh của chính quyền huyện Mê Linh .................................................... 94
3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội ............................................................................................................. 94 3.2.1 Tăng cƣờng tuyên truyền về chế độ chính sách với thƣơng binh, bệnh binh để mọi ngƣời dân và ngƣời có công đƣợc biết để cùng giám sát thực hiện. ................................................................................................................. 94 3.2.2 xây dựng đội ngũ cán bộ công chức vừa hồng vừa chuyên để thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ..................................................... 96 3.2.3. Tăng cƣờng sự phối, kết hợp giữa các ngành và chính quyền địa phƣơng các cấp trong thực hiện chính sách đối với ngƣời có công ................ 98 3.2.4. Hoàn thiện hệ thống chính sách chăm sóc thƣơng binh, bệnh binh ..... 98 3.2.5. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện kịp thời những trƣờng hợp vi phạm việc thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh ....................................................................................................................... 100 3.2.6 Tăng cƣờng xã hội hoá hoạt động chăm sóc thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh. ................................................................................ 100 3.3. Kiến nghị ............................................................................................... 103 3.3.1 Đối với Trung ƣơng ............................................................................. 103 3.3.2 Đối với thành phố Hà Nội .................................................................... 104 3.3.3 Đối với huyện Mê Linh ........................................................................ 105 Tiểu kết Chƣơng 3 ....................................................................................... 106 KẾT LUẬN .................................................................................................. 107 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 109 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 114
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1.Thống kê độ tuổi của thƣơng binh, bệnh binh huyện Mê Linh ...... .47 Bảng 2.2. Thống kê mức độ thƣơng tật của thƣơng binh, bệnh binh ............ .47 Bảng 2.3 Kết quả khảo sát hệ thống văn bản thực thi chính sách................... 53 Bảng 2.4 Kết quả khảo sát về nhân sự thực thi chính sách…………….…..…55 Bảng 2.5 Kết quả khảo sát thực hiện các kế hoạch đề ra .......................…….57 Bảng 2.6 Kết quả khảo sát việc thông tin chính sách đến thƣơng binh, bệnh binh…………………………………………………………………………. 58 Bảng 2.7 Mức độ hài lòng việc thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện…..…………………………………………………..61 Bảng 2.8. Các gia đình thƣơng binh, bệnh binh hƣởng tiền mai táng phí và các chế độ liên quan............................................................................................... 71 Bảng 2.9 Số lƣợng thƣơng binh, bệnh binh đƣợc khám, chữa bệnh hàng năm ......................................................................................................................... 72 Bảng 2.10 Tình trạng sức khỏe của thƣơng binh, bệnh binh .......................... 73 Bảng 2.11 Chi chế độ cấp phƣơng tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh hình đối với thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh ..................................... .74 Bảng 2.12 Thực hiện điều dƣỡng đối với thƣơng binh, bệnh binh từ năm 2016 đến năm 2018 trên địa bàn huyện Mê Linh .................................................... 77 Bảng 2.13 Chi trả trợ cấp ƣu đãi cho học sinh, sinh viên theo Thông tƣ 36/2015/TT-BLĐTBXH ngày 28/9/2015. ...................................................... 79 Bảng 2.14 Hỗ trợ học nghề cho thƣơng binh, bệnh binh và con của họ ......... 83
DANH MỤC VIẾT TẮT TT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BB Bệnh binh 2 BHYT Bảo hiểm y tế 3 HĐND Hội đồng nhân dân 4 KNLĐ Khả năng lao động 5 TB&XH Thƣơng binh và xã hội 6 TB Thƣơng binh 7 THCS Trung học cơ sở 8 THPT Trung học phổ thông 9 UBMT Ủy ban mặt trận 10 UBND Ủy ban nhân dân
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Suốt chiều dài lịch sử hào hùng, dân tộc ta đã chiến đấu và chiến thắng biết bao kẻ thù xâm lƣợc giữ vững hình ảnh Tổ quốc Việt Nam độc lập, tự do. Trong các cuộc chiến tranh này, biết bao ngƣời con ƣu tú của dân tộc đã hy sinh, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Họ là những ngƣời có công lao to lớn mà Đảng, Nhà nƣớc và toàn thể nhân dân đời đời ghi nhớ. Hơn bốn mƣơi năm qua đi, nhƣng hậu quả mà chiến tranh để lại luôn hiển hiện trƣớc mắt, hàng triệu ngƣời con đã hy sinh, hàng chục vạn ngƣời đã hiến một phần xƣơng máu của mình cho Tổ quốc non sông. Trở về cuộc sống đời thƣờng với bao nhiêu thƣơng tật của chiến tranh, họ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt, hạn chế trong lao động sản xuất nhƣng vẫn phải tất bật lo toan cuộc sống gia đình. Khắc phục những hậu quả của chiến tranh, đảm bảo cuộc sống cho gia đình thƣơng binh, liệt sỹ là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân cần phải chăm lo. Đó không chỉ đơn thuần là sự “đền bù”, bởi lẽ sự hy sinh của những ngƣời có công là một sự hy sinh cao quý vì đại nghĩa, bằng xƣơng máu, bằng một phần thân thể của mình thì không thể có gì so sánh đƣợc, không gì có thể “đền bù” đƣợc. Sự “đền ơn - đáp nghĩa” không chỉ là vật chất thuần túy mà đó còn là đạo lý nhân văn của dân tộc Việt Nam là lòng kính trọng, biết ơn sâu sắc của nhiều thế hệ hôm nay và mai sau đối với ngƣời có công. Thực hiện các chính sách xã hội là thực hiện chính sách con ngƣời của quốc gia, nhằm làm cho thế hệ trẻ, thế hệ tƣơng lai ý thức về trách nhiệm của mình đối với xã hội, đối với Tổ quốc, sẵn sàng xả thân vì sự nghiệp của dân tộc, của đất nƣớc. Với truyền thống “Thủy chung, nhân nghĩa”, “uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, dƣới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, công tác đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc gia đình thƣơng binh, liệt sỹ, 1
ngƣời có công với cách mạng từ lâu đã đƣợc quan tâm. Đây là một trong những nội dung góp phần to lớn thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” mà Nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng đề ra. Việt Nam hiện có khoảng trên 8,8 triệu ngƣời có công, chiếm khoảng gần 10% dân số. Trong đó, có 1.146.250 liệt sỹ, 49.609 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 781.021 thƣơng binh và ngƣời hƣởng chính sách nhƣ thƣơng binh, 185.000 thƣơng binh loại B, 1.253 Anh hùng Lực lƣợng vũ trang, Anh hùng Lao động trong kháng chiến, 101.138 ngƣời có công giúp đỡ cách mạng, 186.137 ngƣời hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học và con đẻ ngƣời hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học, 109.468 ngƣời hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày, khoảng hơn 4,1 triệu ngƣời hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc... Hiện có trên 1,47 triệu đối tƣợng ngƣời có công đang hƣởng trợ cấp ƣu đãi hàng tháng của Nhà nƣớc[24]. Hằng năm, Nhà nƣớc đều dành nguồn ngân sách đáng kể cho việc trợ cấp ƣu đãi thƣờng xuyên cho ngƣời có công. Toàn xã hội cũng huy động nhiều nguồn lực để trợ giúp thể hiện sự chăm lo cho đối tƣợng này về cả vật chất và tinh thần. Nhƣng trong những năm gần đây, nhất là trong điều kiện kinh tế thị trƣờng có nhiều rủi ro, bị tác động mạnh của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu (2008 - 2013), nền kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn, ảnh hƣởng không nhỏ đến đời sống nhiều đối tƣợng hƣởng trợ cấp xã hội, nhƣng Chính phủ Việt Nam vẫn ƣu tiên nguồn lực bảo đảm cho chính sách ƣu đãi xã hội. Tuy nhiên, hệ thống chính sách xã hội nói riêng ở Việt Nam vẫn còn điểm hạn chế, bất cập, chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu bảo đảm cuộc sống ngày càng mở rộng của ngƣời dân. Do vậy, Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam chủ trƣơng tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách trợ giúp xã hội và ƣu đãi xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu của ngƣời dân trong điều kiện mới, phát triển nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. 2
Là một huyện ngoại thành nằm ở phía Tây Bắc của Thủ đô Hà Nội, Mê Linh có truyền thống văn hoá cách mạng, cán bộ và nhân dân luôn đoàn kết thống nhất, quyết tâm xây dựng huyện ngày càng giàu đẹp. Trong những năm gần đây, kinh tế của huyện phát triển ổn định, tăng trƣởng bình quân 7,5%/ năm, thu nhập đầu ngƣời đạt 25.2 trđ (năm 2018), đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân đƣợc cải thiện; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội đƣợc đảm bảo, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ 5,9% năm 2016 xuống còn 2.35% năm 2018 theo tiêu chí mới, không có hộ nghèo thuộc đối tƣợng ngƣời có công [45]. Theo số liệu của phòng Lao động Thƣơng binh và Xã hội huyện Mê Linh, toàn huyện hiện có gần 5.000 đối tƣợng là ngƣời có công (năm 2018), trong đó đối tƣợng thƣơng binh, bệnh binh 1.411 đối tƣợng, cụ thể: thƣơng binh, ngƣời hƣởng chính sách nhƣ thƣơng binh là 907 ngƣời, bệnh binh thuộc diện hƣởng trợ cấp ƣu đãi xã hội hàng tháng là 504 đối tƣợng (năm 2018). Là một trong những quận, huyện có số lƣợng đối tƣợng ngƣời có công tƣơng đối lớn trên địa bàn thành phố Hà Nội, trong phạm vi nghiên cứu của mình, tôi gặp nhiều hạn chế để có thể nghiên cứu, tìm hiểu tất cả 11 nhóm đối tƣợng ngƣời có công theo Pháp lệnh Ƣu đãi ngƣời có công. Thƣơng binh, bệnh binh là những ngƣời đã hi sinh một phần xƣơng máu vì Tổ quốc. Trong quá trình đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, họ đã bị thƣơng, bị bệnh, làm ảnh hƣởng tới sức khỏe của bản thân, có ngƣời gần nhƣ mất hoàn toàn khả năng lao động,…Thế nhƣng, hơn ai hết, họ là những con ngƣời đã anh dũng chiến đấu vì độc lập, tự do của dân tộc. Sau chiến tranh, họ trở về một mặt hồi phục lại sức khỏe, một mặt cố gắng học tập để hăng hái tham gia công tác lao động sản xuất, phát triển kinh tế, là những tấm gƣơng cho thế hệ trẻ noi theo. Đó là những ngƣời đã cống hiến một phần xƣơng máu của mình để dành lại cuộc sống hòa bình cho đất nƣớc ngày hôm nay, cuộc sống của họ hiện còn gặp nhiều khó khăn rất cần đƣợc sự trợ giúp của xã hội để ổn định cuộc sống và tham gia các hoạt động của cộng đồng để cùng phát triển. Đƣợc sự hƣớng 3
dẫn, quản lý về chuyên môn nghiệp vụ của Sở Lao động Thƣơng binh và Xã hội Hà Nội cùng với sự lãnh đạo của Huyện ủy, HĐND-UBND huyện Mê Linh đã và đang thực hiện có hiệu quả các chính sách xã hội nói chung nhằm quan tâm, chăm lo tạo điều kiện để các đối tƣợng ngƣời có công trên địa bàn có cuộc sống ổn định và hòa nhâp tốt hơn vào cộng đồng. Tuy nhiên, ƣu đãi xã hội vẫn chƣa đáp ứng đầy đủ và toàn diện đòi hỏi của xã hội. Công tác thực hiện chính sách ƣu đãi xã hội trên địa bàn huyện có lúc, có nơi còn hạn chế, đời sống của bộ phận ngƣời có công trên địa bàn vẫn cần đƣợc quan tâm hơn nữa…Chính vì vậy, để đảm bảo thực hiện kịp thời, đúng, đủ và để công tác chăm sóc đối tƣợng thƣơng binh, bệnh binh của huyện đi vào cuộc sống một cách thiết thực, phát huy hiệu quả, tạo đƣợc niềm tin, niềm vui và chỗ dựa vững chắc cho đối tƣợng ngƣời có công nói chung và đối tƣợng thƣơng, bệnh binh nói riêng, góp phần đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần của họ thì việc nghiên cứu tìm hiểu chính sách ƣu đãi đối với thƣơng binh, bệnh binh, tìm hiểu cách thức tổ chức thực hiện để nâng cao hơn nữa hiệu quả thực hiện ƣu đãi xã hội trên địa bàn huyện là rất cần thiết. Với tầm quan trọng về lý luận và thực tiễn của vấn đề nêu trên, tôi đã chọn hƣớng nghiên cứu“ Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sỹ chuyên ngành Chính sách công của mình. Thực hiện nghiên cứu này, bản thân tôi mong muốn góp một phần công sức nhỏ bé cùng với các cấp, ban ngành, đoàn thể, các tổ chức trong nỗ lực chung nhằm quan tâm, chăm lo hơn nữa tới cuộc sống của những ngƣời có công trong xã hội. Từ đó, giúp họ có thể tự vƣơn lên trong cuộc sống, nâng cao chất lƣợng đời sống ngƣời dân, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội huyện Mê Linh nói riêng và thành phố Hà Nội nói chung. 4
2. Tình hình nghiên cứu Nghiên cứu về ngƣời có công nói chung và chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh nói riêng đến nay đã có nhiều nhà nghiên cứu với nhiều cách tiếp cận từ quan điểm, cách đánh giá khác nhau. Tiêu biểu là một số công trình sau: Một trong những cuốn sách đầu tiên về vấn đề này phải kể đến là Quan niệm về công tác thương binh và tử sỹ, do Bộ Thƣơng binh Cựu binh xuất bản năm 1952, cuốn sách đề cập đến vấn đề thƣơng binh và tử sỹ tại các nƣớc đế quốc, vấn đề thƣơng binh và tử sỹ tại các nƣớc dân chủ nhân dân và xã hội chủ nghĩa; từ đó đề ra nhiệm vụ, phƣơng châm và nội dung công tác đối với thƣơng binh và tử sỹ đối với Việt Nam Luận án Phó Tiến sỹ Luật học “Hoàn thiện pháp luật ƣu đãi ngƣời có công ở Việt Nam. Lý luận và thực tiễn” (1996) của tác giả Nguyễn Đình Liêu. Luận án đã khái quát chung pháp luật ƣu đãi ngƣời có công: Lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật về ƣu đãi ngƣời có công; Thực trạng của pháp luật ƣu đãi ngƣời có công. Nguyễn Hiền Phƣơng (2004), "Một số vấn đề về pháp luật ưu đãi xã hội", Tạp chí Luật học số 4/2004. Qua nghiên cứu này, tác giả đã đƣa ra và phân tích một số khái niệm và nội dung cơ bản của pháp luật ƣu đãi ngƣời có công (khái niệm ngƣời có công, tiêu chuẩn xác nhận ngƣời có công…) luận bàn và đánh giá về những thành tựu cũng nhƣ phân tích chỉ rõ những điểm còn hạn chế trong những chính sách với ngƣời có công (chế độ trợ cấp hàng tháng, ƣu đãi về giáo dục, y tế, việc làm, tín dụng, nhà ở, đất đai...). Đồng thời, đƣa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách ƣu đãi với ngƣời có công. Nguyễn Thị Hằng, Bộ trƣởng Bộ LĐTB&XH, Tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa chính sách ưu đãi xã hội đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng, Tạp chí Cộng sản, số 7-2005. Tác giả nêu 5
những nét khái quát thành tựu đạt đƣợc trong việc thực hiện ƣu đãi xã hội đối với thƣơng binh, gia đình liệt sĩ và ngƣời có công trong 10 năm từ 1995 đến 2005, qua đó đúc kết những kinh nghiệm và đề ra những giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn chính sách ƣu đãi xã hội. Nguyễn Danh Tiên Chủ trương của Đảng đối với thương binh, liệt sỹ thời kỳ đổi mới - Tạp chí Khoa học Quân sự Tháng 7 năm 2012, Trung tâm Thông tin Khoa học quân sự, Bộ Quốc phòng. Tác giả hệ thống một cách khái lƣợc những quan điểm, chủ trƣơng của Đảng đối với công tác thƣơng binh, liệt sĩ từ năm 1986 đến năm 2012; đánh giá thực trạng quá trình thực hiện chủ trƣơng của Đảng về vấn đề này và đề ra giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn công tác thƣơng binh, liệt sĩ trong thời gian tới,v.v... Nguyễn Duy Kiên - Phó Cục trƣởng Cục Ngƣời có công, Bộ LĐTBXH, Chính sách Người có công - là trách nhiệm của toàn dân, Tạp chí Tuyên giáo số 7, 2012. Qua bài viết này, tác giả đã khái quát một số thành tựu của chính sách ƣu đãi ngƣời có công trong những năm qua, đi sâu vào đánh giá tìm hiểu nguồn lực thực hiện chính sách ở nƣớc ta. Khẳng định nguồn lực của Nhà nƣớc thông qua chế độ trợ cấp ƣu đãi thƣờng xuyên ngày càng giữ vai trò chủ đạo trong việc ổn định đời sống của ngƣời có công với cách mạng, bởi đa phần họ là những ngƣời không hƣởng chế độ lƣơng hay bảo hiểm xã hội. Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội (2013), Tài liệu hƣớng dẫn thực hiện Pháp lệnh Ƣu đãi ngƣời có công với Cách mạng, NXB Lao động- xã hội, Hà Nội. Nguyễn Văn Thành, Đổi mới chính sách kinh tế - xã hội với người có công ở Việt Nam, Luận án Phó tiến sỹ Kinh tế, 1994. Luận án này đã hệ thống và tổng hợp những căn cứ khoa học về lý luận chính sách đối với ngƣời có công ở Việt Nam. Thực trạng chính sách đối với ngƣời có công, phát hiện những tồn tại và nguyên nhân của nó. Quan điểm, nguyên tắc, phƣơng hƣớng, biện pháp chủ yếu để đổi mới chính sách đối với ngƣời có công. 6
Nguyễn Đình Liêu (2000), Một số suy nghĩ về hoàn thiện pháp luật ƣu đãi ngƣời có công, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách đã nêu tổng quan các vấn đề lý luận và thực tiễn về chế độ chính sách đối với ngƣời có công ở nƣớc ta; phân tích mối quan hệ biện chứng giữa chính sách ƣu đãi ngƣời có công với các bộ phận chính sách kinh tế-xã hội của nhà nƣớc. Từ đó đƣa ra những quan điểm mang tính nguyên tắc nhằm đổi mới hệ thống pháp luật ƣu đãi ngƣời có công trong công cuộc đổi mới của đất nƣớc. Nguyễn Thị Thu Hoài, Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam đối với Thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng từ năm 1991 đến năm 2010, Luận văn thạc sỹ Lịch sử, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013. Luận văn đã đƣa ra cái nhìn tổng thể những chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc ta đối với đối tƣợng ngƣời có công từ năm 1991 đến năm 1995 và những đổi mới trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Nhà nƣớc cũng những chủ trƣơng chính sách ƣu đãi cho phù hợp với tình hình mới trong giai đoạn 1996 đến 2010. Trƣơng Công Điệp (2017), Thực thi chính sách đối với người có công trên địa bàn huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, Luận văn Thạc sỹ Quản lý công. Luận văn nghiên cứu thực tiễn tổ chức thực thi chính sách đối với ngƣời có công với cách mạng trên địa bàn huyện Ba Tơ, Tỉnh Quảng Ngãi. Nêu lên những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân từ đó đƣa ra một số giải pháp tiếp tục thực hiện có hiệu quả hơn chính sách với ngƣời có công tại Huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn là địa bàn huyện Ba Tơ. Các công trình nghiên cứu cũng nhƣ các sách, tạp chí trên đã góp phần cơ bản về lý luận cho việc thực hiện chế độ ƣu đãi cho ngƣời có công. Đặt nền móng rất quan trọng cho việc xây dựng, bổ sung và hoàn chỉnh pháp luật ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng nói chung và với đối tƣợng thƣơng binh, bệnh binh nói riêng. 7
Do đó, luận văn tốt nghiệp với đề tài “Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội” hoàn toàn không phải là một chủ đề mới trong hoạt động thực tiễn cũng nhƣ trong khoa học nghiên cứu. Tuy nhiên, tác giả nhận thấy, chƣa có đề tài đi sâu nghiên cứu việc thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. Vì vậy, đề tài Thực thi chính sách đối với thương binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội” là đúng mục đích và không trùng lặp với bất kỳ đề tài nào đã nghiên cứu. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả của chính sách ƣu đãi xã hội với đối tƣợng thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện, hƣớng họ đến một cuộc sống an toàn, tốt đẹp hơn. 3. Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận và thực tiễn thực hiện chính sách đối với ngƣời có công làm căn cứ để đề xuất các biện pháp nhằm thực hiện ngày càng tốt hơn chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về tổ chức thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh. Thứ hai, phân tích đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh từ đó chỉ ra những kết quả đạt đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong việc thực hiện chính sách này trên địa bàn huyện Mê Linh. Thứ ba, Nghiên cứu đề xuất những biện pháp khả thi để triển khai thực hiện hiệu quả hơn chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh của huyện Mê Linh, Hà Nội trong những năm tiếp theo. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu: 8
Đề tài tập trung nghiên cứu việc tổ chức thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh của các chủ thể trên địa bàn huyện Mê Linh. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Nghiên cứu nội dung, hình thức, phƣơng pháp tổ chức thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh trên cả phƣơng diện lý luận và thực tiễn Về thời gian: Luận văn sẽ nghiên cứu nội dung trên trong khoảng thời gian từ năm 2016 - 2018 và đề xuất các giải pháp cho giai đoạn tới. Về không gian: Nghiên cứu việc thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại 16 xã và 02 thị trấn thuộc huyện Mê Linh, Hà Nội. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1 Phương pháp luận: Luận văn đƣợc nghiên cứu trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh. Bên cạnh đó, tác giả sử dụng các quan điểm khoa học đƣợc rút ra từ các công trình khoa học đã đƣợc công bố liên quan đến đề tài luận văn. 5.2 Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp khảo cứu tài liệu: Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, văn bản pháp luật, tài liệu, giáo trình và các công trình, bài viết có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. Đề tài cũng kế thừa các kết quả nghiên cứu đã có, bổ sung và phát triển các luận cứ khoa học và thực tiễn mới phù hợp với mục đích nghiên cứu của đề tài. Phương pháp thống kê mô tả: Dựa trên các thông tin số liệu mới nhất mà tác giả có thể thu thập đƣợc từ các nguồn thông tin đáng tin cậy, từ đó phân tích và rút ra những kết quả đánh giá khách quan, dự báo xu hƣớng phát triển trong thời gian tiếp theo. 9
Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu và so sánh: Đề tài tiến hành phân tích thực trạng, phân tích số liệu, đánh giá thực thi chính sách đối với thƣơng binh tại phòng lao động TB&XH huyện, tại các xã, thị trấn thuộc huyện Mê Linh, từ đó đƣa ra các ƣu điểm, hạn chế trong thực thi chính sách, để làm cơ sở đề xuất những giải pháp; số liệu trong đề tài đƣợc thu thập qua các báo cáo sơ kết, tổng kết công tác ngƣời có công, báo cáo phát triển kinh tế xã hội của huyện và trao đổi với cán bộ, công chức làm công tác ngƣời có công. Từ đó lập bảng so sánh các hoạt động tổ chức phong trào cũng nhƣ là kết quả đạt đƣợc sau mỗi phong trào thi đua. Phương pháp khảo sát: Tiến hành khảo sát 55 cá nhân để làm rõ chi tiết hơn và phong phú hơn. 36 ngƣời là thƣơng binh, bệnh binh về các vấn đề liên quan đến việc thụ hƣởng các chính sách ƣu đãi xã hội đối với thƣơng binh, bệnh binh và các đề xuất, kiến nghị… (mỗi xã, thị trấn 02 ngƣời). 18 công chức xã, thị trấn phụ trách lĩnh vực Thƣơng binh và xã hội. 01 ngƣời là công chức phụ trách mảng Ngƣời có công của phòng Lao động Thƣơng binh xã hội huyện Mê Linh về việc thực hiện chính sách xã hội với đối tƣợng thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện, việc triển khai, kết quả, những bất cập (nếu có). Các kết quả khảo sát giúp cho ngƣời đọc hiểu rõ hơn, chi tiết hơn về các vấn đề liên quan và là minh chứng cụ thể, sinh động cho các số liệu nghiên cứu định lƣợng. 6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lí luận Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần hoàn thiện lý luận về thực thi chính sách công nói chung và thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh trên địa bàn huyện Mê Linh nói riêng. Luận văn sẽ là tài liệu tham khảo về thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bện binh tại huyện Mê Linh. 10
6.2. Ý nghĩa thực tiễn Đối với Nhà nƣớc: Kết quả nghiên cứu có thể giúp cho quá trình hoạch định, điều chỉnh, bổ sung những chính sách, chiến lƣợc về các đối tƣợng ngƣời có công đƣợc hƣởng ƣu đãi trong xã hội. Đặc biệt là đối tƣợng thƣơng binh, bệnh binh. Đối với địa phƣơng: nghiên cứu đƣa ra cái nhìn tổng thể về tình hình thực tế của đối tƣợng thƣơng, bệnh binh, góp phần giúp địa phƣơng có những điều chỉnh, quy hoạch, hỗ trợ phù hợp trong quá trình ban hành các chính sách phát triển kinh tế xã hội, thực hiện các chính sách ƣu đãi xã hội, an sinh xã hội, góp phần nâng cao đời sống ngƣời dân. Đối với bản thân nhà nghiên cứu: qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu thực tế nhà nghiên cứu có cơ hội áp dụng những lý thuyết và phƣơng pháp đã đƣợc học vào thực tiễn cuộc sống, đặc biệt là những kỹ năng thực hành công tác xã hội nói chung. Từ đó giúp nhà nghiên cứu nắm vững kiến thức, rèn luyện kỹ năng và có thêm nhiều kinh nghiệm trong những nghiên cứu tiếp theo và quá trình công tác của bản thân. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn này ngoài Phần Mở đầu, Kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung đề tài đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở khoa học về thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bện binh. Chƣơng 2. Thực trạng thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. Chƣơng 3 Giải pháp hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách đối với thƣơng binh, bệnh binh tại huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. 11