Luận văn Thạc sĩ Địa lý học: Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch biển, đảo tại tỉnh Kiên Giang

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:146

Thêm vào BST

Báo xấu

475
lượt xem 95
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Địa lý học: Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch biển, đảo tại tỉnh Kiên Giang được thực hiện nhằm mục tiêu đánh giá tiềm năng du lịch biển, đảo của tỉnh Kiên Giang để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Địa lý học: Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch biển, đảo tại tỉnh Kiên Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH ------------- Trầm Công Khanh TIỀM NĂNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN, ĐẢO TẠI TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH ---------- Trầm Công Khanh TIỀM NĂNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN, ĐẢO TẠI TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: Địa Lý Học (TĐLTN) Mã số: 60 31 95 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐÀO NGỌC CẢNH
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của chính bản thân. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào tính đến thời điểm hiện tại. Các số liệu minh họa thực tế được sử dụng để phân tích trong luận văn đã được sự đồng ý của các quý cơ quan ban ngành có liên quan. Tác giả luận văn
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài luận văn tốt nghiệp “Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch biển, đảo tại tỉnh Kiên Giang”. Đầu tiên, tôi xin gởi lời biết ơn chân thành đến cha và mẹ đã luôn là chỗ dựa vững chắc, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi có thể học tập và nghiên cứu trong suốt thời gian qua. Tôi xin gởi lời tri ân đến tất cả các quý thầy cô của khoa Địa Lí trường đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh đã cung cấp cho tôi những kiến thức, phương pháp nghiên cứu khoa học địa lý thực sự quý báu. Đặc biệt là TS. Đào Ngọc Cảnh (đại học Cần Thơ) đã tận tụy định hướng, chỉ dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cám ơn các cơ quan, đơn vị: Phòng sau đại học trường đại học sư phạm Hồ Chí Minh, thư viện trường đại học sư phạm, Cục thống kê tỉnh Kiên Giang, Sở Văn Hóa – Thể Thao và Du Lịch tỉnh Kiên Giang, Sở Tài Nguyên và Môi Trường tỉnh Kiên Giang, công ty du lịch tỉnh Kiên Giang đã tạo điều kiện cung cấp cho tôi nhiều nguồn thông tin và tài liệu hữu ích trong quá trình thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin gởi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các bạn bè của tôi những người đã luôn ủng hộ và giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Trân trọng!
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................ viii DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................ix DANH MỤC CÁC HÌNH .........................................................................................x MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ................................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................2 2.1. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................2 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................2 3. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ......................................................................2 4. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ................................................................................3 5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu .........................................................4 5.1. Quan điểm nghiên cứu ...............................................................................4 5.1.1.Quan điểm tổng hợp lãnh thổ ..............................................................4 5.1.2. Quan điểm tổng hợp ............................................................................5 5.1.3. Quan điểm phát triển bền vững ..........................................................6 5.1.4. Quan điểm lịch sử - Viễn cảnh ............................................................6 5.2. Các phương pháp nghiên cứu ....................................................................7 5.2.1. Phương pháp thu thập, thống kê và tổng hợp tài liệu ......................7 5.2.2. Phương pháp phân tích hệ thống .......................................................7 5.2.3. Phương pháp điều tra thực địa ...........................................................7 5.2.4. Phương pháp bản đồ ............................................................................7 6. Đóng góp chủ yếu của luận án ..........................................................................8 7. Cấu trúc của luận án .........................................................................................8
iv PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................................9 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DU LỊCH BIỂN, ĐẢO ....................................9 1.1. Một số vấn đề về du lịch .................................................................................9 1.1.1. Khái niệm và phân loại du lịch ...............................................................9 1.1.1.1. Khái niệm du lịch (Tourism) ...............................................................9 1.1.1.2. Phân loại du lịch (loại hình du lịch) .................................................11 1.1.2. Chức năng của du lịch ...........................................................................12 1.1.2.1. Chức năng xã hội ..............................................................................12 1.1.2.2. Chức năng kinh tế .............................................................................13 1.1.2.3. Chức năng sinh thái ..........................................................................15 1.1.2.4. Chức năng chính trị ..........................................................................16 1.2. Tài nguyên du lịch ........................................................................................16 1.2.1. Khái niệm tài nguyên du lịch ................................................................16 1.2.2. Phân loại tài nguyên du lịch ..................................................................17 1.2.3. Vai trò của tài nguyên du lịch đối với sự phát triển du lịch ..............17 1.3. Sản phẩm du lịch ..........................................................................................18 1.3.1. Khái niệm................................................................................................18 1.3.2. Các thành phần của sản phẩm du lịch .................................................19 1.3.2.1. Thành phần sản phẩm du lịch phân theo hình thái vật chất .............19 1.3.2.2. Thành phần của sản phẩm du lịch phân theo loại hình dịch vụ .......20 1.3.2.3. Thành phần sản phẩm du lịch phân theo tính chất dịch vụ ..............20 1.3.3. Đặc điểm của sản phẩm du lịch ............................................................20 1.3.3.1. Sản phẩm du lịch không hiện hữu trước người mua .........................20 1.3.3.2. Quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm du lịch diễn ra đồng thời .21 1.3.3.3. Sản phẩm du lịch có tính sử dụng tạm thời và không có tính sở hữu ........................................................................................................................21 1.3.3.4. Sản phẩm du lịch có những yếu tố đặc thù, không bị mất đi giá trị khi đã sử dụng ................................................................................................21 1.3.3.5. Sản phẩm du lịch không thể lưu kho, tích trữ được ..........................22
v 1.3.3.6. Sản phẩm du lịch có tính thời vụ.......................................................22 1.4. Du lịch biển, đảo ...........................................................................................22 1.4.1 Khái niệm du lịch biển, đảo ...................................................................22 1.4.2. Vai trò của du lịch biển đảo ..................................................................23 1.4.3. Điều kiện phát triển du lịch biển, đảo ..................................................24 1.4.3.1. Những điều kiện chung .....................................................................24 1.4.3.2. Các điều kiện làm nảy sinh nhu cầu du lịch .....................................26 1.4.3.3. Khả năng cung ứng nhu cầu du lịch .................................................27 1.4.4. Một số loại hình du lịch biển, đảo ........................................................29 Tiểu kết chương 1 ................................................................................................30 Chương 2: TIỀM NĂNG VÀ HIỆN TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN, ĐẢO TỈNH KIÊN GIANG .....................................................................................31 2.1. Khái quát về biển, đảo tỉnh Kiên Giang .....................................................31 2.1.1. Giới thiệu về tỉnh Kiên Giang ...............................................................31 2.1.1.1. Vị trí địa lý ........................................................................................31 2.1.1.2. Đặc điểm tự nhiên .............................................................................31 2.1.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội ..................................................................33 2.1.2. Các bộ phận vùng biển, đảo Kiên Giang .............................................34 2.1.2.1. Biển và bờ biển..................................................................................34 2.1.2.3. Đảo và quần đảo ..............................................................................35 2.1.3. Đặc điểm hải văn và khí hậu vùng biển, đảo Kiên Giang ..................39 2.1.3.1. Hải văn ..............................................................................................39 2.1.3.2. Khí hậu ..............................................................................................40 2.2. Tiềm năng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang ..........................42 2.2.1. Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái ................................................42 2.2.2. Tiềm năng phát triển du lịch tắm biển ................................................46 2.2.3. Tiềm năng phát triển du lịch thể thao .................................................51 2.2.4. Tiềm năng phát triển du lịch nghỉ dưỡng............................................53 2.2.5. Tiềm năng phát triển một số loại hình du lịch khác ...........................56
vi 2.2.6. Đánh giá chung tiềm năng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang .................................................................................................................58 2.3. Kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang ...........................................................................................................60 2.3.1. Cơ sở hạ tầng ..........................................................................................60 2.3.1.1. Hệ thống giao thông ..........................................................................60 2.3.1.2. Hệ thống điện, nước ..........................................................................63 2.3.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật .........................................................................64 2.3.2.1. Cơ sở lưu trú .....................................................................................64 2.3.2.2. Cơ sở ăn uống ...................................................................................66 2.3.2.3. Các khu thể thao, vui chơi giải trí, khu mua sắm .............................67 2.4. Hiện trạng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang..........................68 2.4.1. Khái quát du lịch Kiên Giang ...............................................................68 2.4.2. Hiện trạng khách du lịch biển, đảo Kiên Giang .................................70 2.4.3. Hiện trạng phát triển các loại hình du lịch biển, đảo tại một số địa bàn tiêu biểu .....................................................................................................75 2.4.4. Hiện trạng lao động ...............................................................................79 2.4.5. Hiện trạng doanh thu ............................................................................82 2.5. Đánh giá chung về hiện trạng phát triển du lịch biển, đảo ......................84 Tiểu kết chương 2 ................................................................................................86 Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN, ĐẢO TẠI TỈNH KIÊN GIANG .............................................................................87 3.1. Cơ sở xây dựng định hướng ........................................................................87 3.1.1. Chiến lược phát triển du lịch quốc gia.................................................87 3.1.2. Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Kiên Giang ........................87 3.1.3. Nhu cầu du lịch ......................................................................................88 3.1.4. Tiềm năng và hiện trạng .......................................................................89 3.2. Định hướng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang........................90 3.2.1. Về loại hình du lịch ................................................................................90
vii 3.2.2. Về địa bàn du lịch biển, đảo ..................................................................92 3.2.3. Định hướng phát triển các trục không gian và tuyến du lịch biển, đảo .....................................................................................................................94 3.2.4. Về thị trường khách du lịch ..................................................................95 3.2.4.1. Thị trường khách du lịch nội địa .....................................................95 3.2.4.2. Thị trường khách du lịch quốc tế ......................................................96 3.3. Những giải pháp phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang ...............97 3.3.1. Nâng cấp và phát triển cơ sở hạ tầng ...................................................97 3.3.1.1. Giao thông.........................................................................................97 3.3.1.2. Điện, nước sinh hoạt .......................................................................100 3.3.2. Phát triển và nâng cao chất lượng cơ sở vật chất kỹ thuật .............100 3.3.2.1. Cơ sở lưu trú ...................................................................................100 3.3.2.2. Nhà hàng và cơ sở ăn uống.............................................................102 3.3.2.3. Khu vui chơi, giải trí và mua sắm ...................................................102 3.3.3. Đẩy mạnh quảng bá du lịch ................................................................103 3.3.4. Phát triển nguồn nhân lực ..................................................................105 3.3.5. Phát triển cộng đồng du lịch ...............................................................106 3.3.6. Quy hoạch, tổ chức và quản lý ...........................................................107 3.3.7. Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững........................................108 Tiểu kết chương 3 ..............................................................................................110 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..............................................................................111 A. KẾT LUẬN ...................................................................................................111 B. KIẾN NGHỊ...................................................................................................112
viii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Thuật ngữ Kí hiệu viết tắt Du lịch DL Du lịch bền vững DLBV Hệ sinh thái HST Phát triển bền vững PTBV Quần đảo QĐ Thành phố TP Thị xã TX
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2. 1: Độ ẩm trung bình các tháng trong năm 2010 (Đơn vị: %) ......................40 Bảng 2. 2: Danh sách các bãi biển đang được khai thác tại Kiên Giang ..................47 Bảng 2. 3 : Số lượng cơ sở lưu trú tại một số địa bàn du lịch biển, đảo ...................65 Bảng 2. 4: Chỉ tiêu cơ sở lưu trú tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2005 - 2011 ................68 Bảng 2. 5: Lượng khách du lịch tại các địa bàn du lịch biển, đảo (ĐV:người) ........73 Bảng 2. 6: Phân bố lao động tại các địa bàn du lịch biển, đảo (ĐV: người) ............81 Bảng 2. 7: Doanh thu tại một số địa bàn du lịch biển, đảo (ĐV: triệu đồng) ...........83
x DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2. 1: Bản đồ hành chính tỉnh Kiên Giang .........................................................32 Hình 2. 2: Sự chuyển dịch cơ cấu các ngành kinh tế ................................................34 Hình 2. 3: Nhiệt độ các tháng năm 2010...................................................................40 Hình 2. 4: Lượng khách và doanh thu du lịch tỉnh Kiên Giang ................................69 Hình 2. 5: Số lượng lao động trong ngành du lịch tỉnh Kiên Giang .........................70 Hình 2. 6: Lượng khách du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang ......................................71 Hình 2. 7: Lượng khách lưu trú tại một số địa bàn du lịch biển, đảo .......................74 Hình 2. 8: Lượng lao động khu vực biển, đảo so với toàn tỉnh ................................80 Hình 2. 9: Biểu đồ thể hiện so sánh doanh thu của du lịch biển, đảo .......................83 Hình 3. 1: Bản đồ quy hoạch không gian phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang ................................................................................................................93
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Việt Nam là quốc gia có nhiều thế mạnh về tài nguyên biển, đảo, với 3260 km bờ biển chạy dọc chiều dài đất nước với những bãi tắm, vũng, vịnh có giá trị khai thác du lịch lớn, và hơn 2.770 hòn đảo rải rác ven bờ với hệ sinh thái cảnh quan cùng đa dạng, đây là điều kiện thuận lợi để Việt Nam phát triển các loại hình du lịch biển. Thế nhưng mãi đến những năm gần đây, nguồn tài nguyên này mới thực sự được đánh thức và quan tâm khai thác đúng nghĩa bằng các sự kiện: Năm du lịch quốc gia 2011 với chủ đề “du lịch biển, đảo”, tiếp đó là hàng loạt những hoạt động nghiên cứu, quảng bá và quy hoạch phát triển của các địa phương, quốc gia về du lịch biển, đảo chúng ta mới thực sự nhận thức được hết tiềm năng và vai trò to lớn của biển, đảo đối với ngành du lịch Việt Nam. Đã đến lúc biển, đảo làm nên hình ảnh về đất nước và con người Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Hiện nay, Kiên Giang được đánh giá là tỉnh tiềm năng về du lịch biển, đảo lớn nhất tại đồng bằng sông Cửu Long. Bên cạnh thế mạnh về nông nghiệp đã có từ lâu tại nhiều huyện của tỉnh. Do nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm, điều hoà cộng với sự đa dạng và độc đáo của địa hình, địa mạo, đặc biệt là vùng biển rất giàu tiềm năng du lịch. Hiện nay, du lịch biển, đảo đang mở ra cho Kiên Giang nhiều thời cơ để thay đổi mạnh mẽ bộ mặt kinh tế - xã hội khu vực ven biển và các đảo xa bờ. So với những điểm sáng về du lịch biển, đảo của Việt Nam như: vịnh Hạ Long, Đà Nẵng, Nha Trang hay Phan Thiết. Du lịch biển Kiên Giang đang trong giai đoạn đầu phát triển nên đang vấp phải rất nhiều khó khăn, hạn chế cần phải giải quyết. Các tài nguyên du lịch tuy phong phú nhưng mức độ khai thác còn hạn chế và hiệu quả du lịch mang lại chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng vốn có của tỉnh. Vì vậy, có thể khẳng định lợi thế về tài nguyên chỉ là điều kiện cơ bản cần thiết. Điều kiện đủ để tạo sự phát triển cho du lịch biển, đảo Kiên Giang là phải có sự nghiên cứu, đánh giá thật tổng hợp và sâu sắc các đặc điểm tiềm năng tự nhiên,
2 kinh tế - xã hội, chỉ ra được các thuận lợi và khó khăn để có những phương án quy hoạch và khai thác tối ưu để các tài nguyên này tạo sự phát triển cho du lịch biển, đảo Kiên Giang là điều hết sức cần thiết. Xuất phát từ thực tế trên, tôi quyết định chọn du lịch Kiên Giang làm hướng nghiên cứu với đề tài xác định cụ thể là: “Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch biển, đảo tại tỉnh Kiên Giang”. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở tổng quan các nguồn tài liệu và công trình có liêm quan đến đề tài. Mục tiêu chủ yếu của luận án là đánh giá tiềm năng du lịch biển, đảo của tỉnh Kiên Giang để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước nhằm hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch biển, đảo. - Bước đầu xác định và đánh giá các tiềm năng để phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang. Nêu lên thực trạng phát triển của du lịch biển, đảo tại các điểm du lịch trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. - Đề xuất các định hướng chủ yếu và các giải pháp phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang trong thời gian tới. 3. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Giới hạn không gian nghiên cứu: Không gian bao quanh địa giới hành chính của tỉnh Kiên Giang bao gồm 13 đơn vị hành chính, trong đó tập trung vào các đơn vị hành chính có tiềm năng du lịch biển, đảo nổi trội như: huyện Phú Quốc, huyện Kiên Lương, huyện Kiên Hải và TX. Hà Tiên. Phạm vi nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu về tiềm năng và các định hướng, giải pháp nhằm phát triển du lịch biển, đảo trong phạm vi không gian một số địa bàn tại tỉnh Kiên Giang.
3 4. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Du lịch là một trong những ngành kinh tế tổng hợp đang được nhiều chuyên gia nhà khao học và các nhà quản lý quan tâm nghiên cứu. Trên thế giới, dưới góc độ địa lý du lịch, các nhà nghiên cứu tập trung chủ yếu vào các hướng, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu, đánh giá tài nguyên du lịch, tổ chức lãnh thổ du lịch. Đáng chú ý là một số công trình của các nhà địa lý cảnh quan của trường đại học tổng hợp Matxcova đã nghiên cứu các vùng cho thích hợp cho mục đích nghỉ dưỡng trên lãnh thổ Liên Xô (trước đây). Các nhà địa lý Anh, Mỹ và Canada cũng đã tiến hành đánh giá sử dụng tài nguyên phục vụ mục đích giải trí du lịch. Ở Việt Nam, nghiên cứu về du lịch mới được đề cập nhiều vào những năm 1990, khi hoạt động du lịch Việt Nam dần khởi sắc. Một số công trình đã đề cập những khía cạnh khác nhau của du lịch như: Tổ chức lãnh thổ du lịch của Lê Thông, Nguyễn Minh Tuệ (1998) công trình đã nêu tổng quan cơ sở lý luận về tổ chức lãnh thổ du lịch, khái quát sự phân hóa lãnh thổ du lịch Việt Nam và giới thiệu các vùng du lịch Việt Nam. Cuốn tài nguyên và môi trường du lịch Việt Nam do Phạm Trung Lương chủ biên đã hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn trong đánh giá tài nguyên môi trường du lịch Việt Nam. Cuốn tổng quan du lịch của TS. Đào Ngọc Cảnh đã hệ thống cơ sở lý luận phát triển du lịch, cơ sở chung để nghiên cứu các loại hình du lịch. Cuốn quy hoạch du lịch, tài nguyên du lịch của Bùi Thị Hải Yến chủ biên cung cấp những vấn đề lý luận và bức tranh chung về phát triển du lịch và tài nguyên du lịch Việt Nam. Địa lý du lịch do Nguyễn Minh Tuệ chủ biên đã phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển du lịch, tổ chức lãnh thổ du lịch và các vùng du lịch Việt Nam. Công trình chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Quy hoạch phát triển kinh tế đảo Việt Nam đến năm 2020, của Viện Nghiên Cứu phát triển du lịch Việt Nam. Đã xác định rõ quan điểm, mục tiêu những định hướng và giải pháp căn bản cho du lịch Việt Nam, trong đó nhấn mạnh tiềm năng, vai trò và vị trí chiến lược của du lịch biển, đảo Việt Nam trong thời gian tới
4 Những công trình trên đã phân tích cơ sở lý luận cho phát triển du lịch, đánh giá tổng hợp tài nguyên cho phát triển du lịch, dự báo nhu cầu chiến lược phát triển du lịch, đánh giá vai trò kinh tế - xã hội của phát triển du lịch. Những công trình nêu trên là tài liệu quý báu để làm cơ sở khoa học nghiên cứu cho luận án. Du lịch biển, đảo Kiên Giang chỉ mới manh nha phát triển trong những năm gần đây do đó các công trình khoa học nghiên cứu về loại hình du lịch này chưa nhiều, tuy nhiên đã có một số công trình nghiên cứu có liên quan như: luận án tiến sĩ của Trương Minh Chuẩn nghiên cứu đặc điểm tài nguyên – môi trường và cảnh quan địa lý trong việc phát triển bền vững du lịch sinh thái trên đảo Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang. Đề án quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Kiên Giang đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 của Viện Nghiên Cứu và Phát Triển Du Lịch Việt Nam. Báo cáo tổng hợp hội thảo quốc tế về liên kết phát triển du lịch biển, đảo và sông vùng đồng bằng sông Cửu Long là những tài liệu bổ ích phục vụ cho đề tài luận án tiềm năng, định hướng và giải pháp phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang. Tổng hợp lịch sử nghiên cứu vấn đề có thể khái quát: - Du lịch đã được nhiều nhà khoa học, nhà quản lý trên thế giới và nước ta quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu chuyên sâu về du lịch biển, đảo hầu như còn rất ít. - Việc nghiên cứu ứng dụng phát triển du lịch biển, đảo áp dụng cho những tỉnh cụ thể như Kiên Giang hiện chưa có. 5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu 5.1. Quan điểm nghiên cứu 5.1.1.Quan điểm tổng hợp lãnh thổ Quan điểm tổng hợp lãnh thổ là một trong những quan điểm được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu du lịch. Nét đặc trưng quan trọng của hệ thống lãnh thổ du lịch là tính hoàn chỉnh về chức năng và lãnh thổ.
5 Phát triển du lịch ở bất kì một vùng hoặc lãnh thổ nào cũng phải đặc trong mối quan hệ chặt chẽ với hệ thống lãnh thổ du lịch toàn quốc, từ cấp quốc gia đến cấp vùng, địa phương, khu và điểm du lịch. Du lịch tỉnh Kiên Giang được coi như một bộ phận của các hệ thống du lịch có quy mô lớn hơn và cấp phân vị cao hơn là hệ thống du lịch Nam Bộ và hệ thống du lịch cả nước. Du lịch Kiên Giang với tư cách là một bộ phận của hệ thống cấp cao hơn phải vận động theo quy luật của toàn hệ thống và việc nghiên cứu đầy đủ các thuộc tính du lịch của hệ thống có giá trị thực tiễn để vận dụng vào tổ chức và kinh doanh du lịch. Quan điểm này được vận dụng vào luận án thông qua việc phân tích thực trạng và định hướng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển du lịch, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, của vùng, quốc gia và khu vực. 5.1.2. Quan điểm tổng hợp Quan điểm tổng hợp là một quan điểm quan trọng trong nghiên cứu du lịch. Nếu như quan điểm hệ thống giúp nhà nghiên cứu có ý thức đặt vấn đề nghiên cứu cụ thể của mình trong một hệ thống nhất định thì quan điểm tổng hợp sẽ chỉ đạo họ đặt nó trong mối quan hệ với các ngành khác. Hệ thống du lịch là một hệ thống mở phức tạp gồm có cấu trúc bên trong và cấu trúc bên ngoài, được tạo thành bởi nhiều yếu tố tự nhiên, văn hóa, lịch sử và con người, có mối quan hệ qua lại mật thiết, gắn bó với nhau một cách hoàn chỉnh. Nghiên cứu, đánh giá tiềm năng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang phải được thực hiện trong mối quan hệ tổng hợp với các loại hình du lịch, kinh tế - xã hội và môi trường. Quan điểm này được vận dụng vào luận án ở khía cạnh phân tích các tiềm năng du lịch biển, đảo và tác động của nó tới các thành phần lãnh thổ du lịch tỉnh Kiên Giang.
6 5.1.3. Quan điểm phát triển bền vững Phát triển bền vững có tính chiến lược lâu dài, là mục tiêu, động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Phát triển bền vững đã trở thành đường lối, quan điểm của đảng và chính sách của nhà nước. Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, vì vậy sự phát triển của bản thân ngành du lịch phải gắn với sự phát triển chung của toàn xã hội. Trọng tâm của phát triển du lịch trên quan điểm phát triển bền vững là phát triển cân bằng giữa các mục tiêu kinh tế - xã hội - môi trường. Phát triển du lịch biển, đảo Kiên Giang phải gắng với việc tôn tạo và bảo vệ các tài nguyên du lịch và các yếu tố môi trường. Các kế hoạch và cơ chế quản lí phải phù hợp với việc khai thác các giá trị tự nhiên, nhân văn sao cho môi trường cảnh quan tự nhiên và các khu danh thắng không những ít bị xâm hại bởi các hoạt động phát triển du lịch mà còn được bảo tồn và tôn tạo tốt hơn. Quan điểm này được vận dụng vào luận án thông qua thông qua việc đánh giá đánh giá phát triển du lịch biển, đảo Kiên Giang và đề xuất các giải pháp phát triển du lịch biển, đảo Kiên Giang nhằm hướng tới mục tiêu phát triển hài hòa, cân đối giữa các yếu tố kinh tế - xã hội và môi trường, thích ứng với những biến động của nền kinh tế thị trường đang bất ổn và những biến đổi của khí hậu đe doạ sự phát triển bền vững trong tương lai. 5.1.4. Quan điểm lịch sử - Viễn cảnh Mọi sự vật, hiện tượng đều có sự vận động, biến đổi và phát triển theo quá trình của nó. Quan điểm này được vận dụng trong quá trình phân tích các giai đoạn chủ yếu. Kiên Giang có hệ thống tài nguyên biển, đảo đa dạng và phong phú cộng với nhiều nét văn hóa cộng đồng đặc sắc. Những đặc điểm này tạo ra thuận lợi lớn cho sự phát triển du lịch. Nghiên cứu quá khứ để có được những đánh giá đúng đắn hiện tại, phân tích nguồn gốc phát sinh, phát triển mới có cơ sở để đưa ra các dự báo về xu hướng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang theo hướng bền vững và hiệu quả.
7 5.2. Các phương pháp nghiên cứu 5.2.1. Phương pháp thu thập, thống kê và tổng hợp tài liệu Để có được những thông tin phong, chính xác, các tài liệu được thu thập từ nhiều lĩnh vực, nhiều nguồn khác nhau như: tài liệu dữ trữ quốc gia và trung ương, tài liệu của các cơ quan cấp tỉnh và các cơ quan tổ chức, các điểm du lịch. Các tài liệu luôn được bổ sung, cập nhật và được chọn lọc, thống kê và tổng hợp, liên kết các mặt, các bộ phận thông tin để tạo ra một số thông tin mới đầy đủ và sâu sắc là cơ sở quan trọng cho việc thực hiện các nghiên cứu trong luận án Phương pháp thu thập, thống kê và tổng hợp tài liệu được thực hiện tốt là cơ sở quan trọng cho việc thực hiện các phương pháp khác đạt hiệu quả. 5.2.2. Phương pháp phân tích hệ thống Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp có tính liên ngành, liên vùng và tính xã hội hóa sâu sắc. Phân tích hệ thống nhằm thấy rõ vai trò, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố các thành phần trong hệ thống tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường đối với phát triển du lịch cũng như mối liên hệ du lịch của địa phương trong hệ thống lãnh thổ du lịch của vùng và cả nước. 5.2.3. Phương pháp điều tra thực địa Điều tra thực địa là phương pháp truyền thống và hiệu quả của địa lý học và được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu địa lý du lịch nhằm tích lũy tài liệu thực tế về sự hình thành, phát triển và đặc điểm của tổ chức lãnh thổ du lịch. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, phương pháp này luôn được coi trọng nhằm có được cái nhìn thực tế về sự phát triển của du lịch biển, đảo Kiên Giang và những đặc trưng của lãnh thổ nghiên cứu. Các hoạt động chính của phương pháp này bao gồm: quan sát, mô tả, ghi chép, chụp ảnh thực địa… 5.2.4. Phương pháp bản đồ Đây là phương pháp đặc thù của nghiên cứu địa lý nói chung và du lịch nói riêng. Phương pháp này được sử dụng từ khâu đầu tiên cho đến khâu cuối cùng của quá trình nghiên cứu. Các mối liên hệ thời gian, không gian, số lượng, chất lượng
8 của các đối tượng địa lý du lịch được thể hiện trong luận án thật khó có thể diễn tả một cách ngắn gọn bằng lời nếu không có sự hỗ trợ của bản đồ. 6. Đóng góp chủ yếu của luận án - Hệ thống hoá cơ sở lý thuyết chung về phát triển du lịch biển, đảo . - Phân tích được các tiềm năng lợi thế cho phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang. - Đánh giá thực trạng về du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang. - Đề xuất được các giải pháp phát triển cho du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang trong thời gian tới theo hướng phát triển nhanh và bền vững. 7. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án tập trung vào 3 chương: Chương I: Cơ sở lý luận về du lịch biển, đảo Chương II: Tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch biển, đảo tỉnh Kiên Giang Chương III: Định hướng và giải pháp phát triển du lịch biển, đảo tại tỉnh Kiên Giang