Luận văn thạc sĩ: Giải pháp phát triển các dịch vụ ngân hàng hiện đại tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam chi nhánh TP HCM

Chia sẻ: Vo Danh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

339
lượt xem 163
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quy mô hoạt động, năng lực vốn và năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng trên địa bàn Tp HCM ngày càng mở rộng và phát triển đi lên, theo đó các dịch vụ ngân hàng cũng được đa dạng hóa, hoàn thiện và phát triển hơn. Sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại được hầu hết các ngân hàng thương mại quan tâm phát triển, đã tạo ra sự khác biệt trong các sản phẩm dịch vụ cung ứng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ: Giải pháp phát triển các dịch vụ ngân hàng hiện đại tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam chi nhánh TP HCM

B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C KINH T TP. HCM --------------- H THI N B O L C TÀI : GI I PHÁP PHÁT TRI N CÁC D CH V NGÂN HÀNG HI N I T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I C PH N NG AI THƯƠNG VI T NAM CHI NHÁNH THÀNH PH H CHÍ MINH LU N VĂN TH C SĨ KINH T TP. H Chí Minh - Năm 2009
B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C KINH T TP. HCM --------------- H THI N B O L C TÀI : GI I PHÁP PHÁT TRI N CÁC D CH V NGÂN HÀNG HI N I T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I C PH N NG AI THƯƠNG VI T NAM CHI NHÁNH THÀNH PH H CHÍ MINH Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng Mã s : 60.31.12 LU N VĂN TH C SĨ KINH T NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C : TS. TRƯƠNG TH H NG TP. H Chí Minh - Năm 2009
L I CAM OAN Tôi tên là H Thi n B o L c sinh viên l p Cao h c Ngân hàng khóa 16 êm 2. Tôi xin cam oan tài lu n văn th c sĩ: “Gi i pháp phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i t i Ngân hàng thương m i c ph n ngo i thương Vi t Nam chi nhánh thành ph H Chí Minh” là do tôi t nghiên c u và trình bày. tài c a tôi chưa ư c ph bi n trên các báo ài và công trình nghiên c u c a tác gi nào khác.
M CL C Trang ph bìa L i cam oan M cl c Danh m c các ch vi t t t Danh m c b ng và hình L im u CHƯƠNG I: T NG QUAN V D CH V NGÂN HÀNG HI N I 1.1. T ng quan v d ch v ngân hàng hi n i --------------------------------------------- 1 1.1.1. Khái ni m d ch v ngân hàng -------------------------------------------------------- 1 1.1.2. D ch v ngân hàng hi n i ----------------------------------------------------------- 2 1.1.2.1. Khái ni m v ngân hàng hi n i ------------------------------------------- 2 1.1.2.2. Các d ch v ngân hàng hi n i ch y u ----------------------------------- 4 1.2. Các ti n quan tr ng phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i ----------- 7 1.2.1.Vai trò c a TM T i v i vi c phát tri n các d ch v NH hi n i ------------- 7 1.2.1.1. Khái ni m v thương m i i n t ------------------------------------------- 7 1.2.1.2. Các c trưng c a TM T ---------------------------------------------------- 8 1.2.1.3. Cơ s phát tri n TM T --------------------------------------------------- 9 1.2.1.4. Các hình th c ch y u c a TM T------------------------------------------10 1.2.1.5. L i ích c a TM T ------------------------------------------------------------12 1.2.1.6. Vai trò c a TM T i v i vi c phát tri n các d ch v NH hi n i---14 1.2.2. Thu n l i và khó khăn khi phát tri n các d ch v NH hi n i t i Vi t Nam -16 1.2.2.1. Thu n l i ----------------------------------------------------------------------16 1.2.2.2. Khó khăn ----------------------------------------------------------------------17 1.3. Bài h c kinh nghi m cho các NHTM Vi t Nam v phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i -------------------------------------------------------------------------------------18 1.3.1. Bài h c kinh nghi m v cung ng các d ch v NH hi n i t i M ------------18 1.3.2. Bài h c kinh nghi m v hi n i hóa ngân hàng t i Vi t Nam -----------------19 K t lu n chương 1 -------------------------------------------------------------------------------23 Chương II: TH C TR NG PHÁT TRI N D CH V NGÂN HÀNG HI N I T I NHTMCP NGO I THƯƠNG VI T NAM CHI NHÁNH TP.HCM 2.1 .Th c tr ng phát tri n d ch v ngân hàng hi n i t i Vi t Nam-----------------24
2.1.1. Khuôn kh pháp lý --------------------------------------------------------------------24 2.1.2. Các t ch c cung ng d ch v ngân hàng hi n i -------------------------------26 2.1.2.1. Các NHTM --------------------------------------------------------------------26 2.1.2.2. Các công ty cung c p d ch v h tr TTKDTM--------------------------27 2.1.3. Các s n ph m d ch v cung ng ----------------------------------------------------28 2.1.4. An toàn b o m t h th ng công ngh thông tin-----------------------------------30 2.2 Th c tr ng phát tri n d ch v ngân hàng hi n i t i VCBHCM ----------------31 2.2.1. Sơ lư c quá trình hình thành và phát tri n VCBHCM ---------------------------31 2.2.2. K t qu ho t ng kinh doanh c a VCBHCM giai o n 2005-2008 ----------32 2.2.2.1. ánh giá v k t qu ho t ng kinh doanh c a VCBHCM ------------32 2.2.2.2. ánh giá v th ph n ho t ng c a VCBHCM -------------------------34 2.2.3. Quá trình ng d ng công ngh thông tin t i VCBHCM -------------------------35 2.2.4. Th c tr ng phát tri n d ch v ngân hàng hi n i t i VCBHCM---------------37 2.2.4.1. Tình hình thu nh p t d ch v c a VCBHCM ----------------------------37 2.2.4.2. So sánh các d ch v ngân hàng hi n i trên a bàn TP.HCM-------38 2.2.4.3. D ch v thanh toán-----------------------------------------------------------39 2.2.4.4. D ch v th --------------------------------------------------------------------43 2.2.4.5. D ch v ngân hàng i n t --------------------------------------------------48 u tư và qu n lý ti n g i c a nhà u tư------54 2.2.4.6. D ch v giám sát qu 2.2.5. ánh giá th c tr ng phát tri n d ch v ngân hàng hi n i t i VCBHCM ----55 t ư c -----------------------------------------------------55 2.2.5.1. Nh ng k t qu 2.2.5.2. Nh ng t n t i, h n ch ------------------------------------------------------56 2.2.5.3. Nguyên nhân c a nh ng t n t i --------------------------------------------58 K t lu n chương 2 -------------------------------------------------------------------------------62 CHƯƠNG 3: GI I PHÁP PHÁT TRI N CÁC D CH V NGÂN HÀNG HI N I T I NHTMCP NGO I THƯƠNG VI T NAM CHI NHÁNH TP.HCM 3.1. nh hư ng - m c tiêu trong tương lai c a VCB ------------------------------------63 3.1.1. Chi n lư c phát tri n c a VCB n năm 2015 ------------------------------------63 3.1.2. nh hư ng chung c a VCBHCM t i năm 2015 ---------------------------------63 3.1.3. K h ach kinh doanh năm 2009 c a VCBHCM ----------------------------------64 3.1.3.1. Phương hư ng, nhi m v c a VCB ----------------------------------------64 3.1.3.2. K h ach, m c tiêu c a VCBHCM -----------------------------------------65 3.2. Các gi i pháp phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i t i VCBHCM -------66
3.2.1. Nhóm gi i pháp chung----------------------------------------------------------------66 3.2.1.1. Nhóm gi i pháp xây d ng chi n lư c khách hàng ----------------------66 3.2.1.2. Nhóm gi i pháp qu ng cáo và ti p th s n ph m ------------------------69 3.2.1.3. Nhóm gi i pháp phát tri n các s n ph m d ch v NH tr n gói--------70 3.2.1.4. M r ng m ng lư i kênh phân ph i ---------------------------------------71 3.2.1.5. Nhóm gi i pháp v nhân s -------------------------------------------------71 3.2.2. Nhóm gi i pháp phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i ---------------------72 3.2.2.1 Hoàn thi n và tăng trư ng các d ch v ngân hàng hi n i ã có -----72 3.2.2.2 Phát tri n các d ch v m i ---------------------------------------------------76 3.3.Ki n ngh --------------------------------------------------------------------------------------76 3.3.1. Ki n ngh H i s chính VCB --------------------------------------------------------76 3.3.1.1. Xây d ng h th ng h t ng công ngh -----------------------------------76 3.3.1.2. ng d ng công ngh trong qu n tr r i ro -------------------------------77 3.3.1.3. Xây d ng các chính sách an toàn b o m t h th ng CNTT -----------79 3.3.1.4. Xây d ng chi n lư c phát tri n d ch v hư ng t i khách hàng -------80 3.3.1.5. Hi n i hóa quy trình nghi p v -----------------------------------------81 3.3.1.6. Nâng cao vai trò qu n tr r i ro v công ngh ---------------------------81 ti n lương h p lý ----------------------------------------82 3.3.1.7. Xây d ng ch 3.3.2. Ki n ngh v i Chính ph , NHNN và các cơ quan, ban ngành ------------------82 K t lu n chương 3 -------------------------------------------------------------------------------85 K T LU N ---------------------------------------------------------------------------------------86 Tài li u tham kh o Ph l c
DANH M C CÁC CH VI T T T Hi p h i các d ch v thanh toán c a Anh APACS BKIS nhóm Bkav thu c Trung tâm Ph n m m và Gi i pháp An ninh m ng, i h c Bách Khoa Hà n i CNTT Công ngh thông tin DN Doanh nghi p. DNNN Doanh nghi p nhà nư c. DNNVV Doanh nghi p nh và v a. VCNT ơn v ch p nh n th . KH Khách hàng. NH Ngân hàng. NHBL Ngân hàng bán l NHTM Ngân hàng Thương m i. NHNN Ngân hàng nhà nư c. NHTMNN Ngân hàng Thương m i nhà nư c. NHTMCP Ngân hàng Thương m i c ph n. NK Nh p kh u TCTD T ch c tín d ng. TCKT T ch c kinh t . TM T Thương m i i n t TNHH Công ty trách nhi m h u h n. TTKDTM Thanh tóan không dùng ti n m t. VCB Ngân hàng Ngo i thương Vi t nam. VCBTW Ngân hàng Ngo i thương Vi t nam h i s chính. VCBHCM Ngân hàng Ngo i thương Vi t nam chi nhánh TP.HCM XK Xu t kh u XNK Xu t nh p kh u
DANH M C B NG B ng 2.1 M t s ho t ng ch y u và k t qu kinh doanh c a VCBHCM giai o n 2005 – 2008 B ng 2.2 So sánh th ph n c a VCBHCM v i toàn h th ng VCB B ng 2.3 So sánh th ph n c a VCBHCM v i các NHTM khác trên a bàn TP.HCM B ng 2.4 Tình hình thu nh p c a VCBHCM giai o n 2005 - 2008 B ng 2.5 Doanh s thanh toán n i a c a VCBHCM giai o n 2006 - 2008 B ng 2.6 Doanh s thanh toán qu c t c a VCBHCM giai o n 2005 - 2008 B ng 2.7 Tình hình kinh doanh ngo i t c a VCBHCM giai o n 2005-2008 B ng 2.8 Tình hình chi tr ki u h i c a VCBHCM giai o n 2005 - 2008 B ng 2.9 Tình hình kinh doanh th c a VCBHCM giai o n 2005 – 2008 B ng 2.10 Th ph n phát hành th ATM c a VCBHCM B ng 2.11 Tình hình các giao d ch ATM c a VCBHCM giai o n 2005 - 2008 B ng 2.12 S lư ng tài kho n cá nhân t i VCBHCM giai o n 2005 – 2008 DANH M C HÌNH Bi u 2.1 Tình hình thu nh p c a VCBHCM giai o n 2005-2008. Bi u 2.2 Doanh s kinh doanh ngo i t c a VCBHCM giai o n 2005-2008 Bi u 2.3 Tình hình các giao d ch ATM c a VCBHCM giai o n 2005 – 2008 Bi u 2.4 S lư ng tài kho n cá nhân t i VCBHCM giai o n 2005 – 2008
L IM U Tính C p Thi t C a Tài. Quy mô ho t ng, năng l c v n và năng l c c nh tranh c a h th ng ngân hàng trên a bàn TP.HCM ngày càng m r ng và phát tri n i lên, theo ó các d ch v ngân hàng cũng ư c a d ng hoá, hoàn thi n và phát tri n hơn. S n ph m d ch v ngân i ư c h u h t các ngân hàng thương m i (NHTM) quan tâm phát tri n, hàng hi n c bi t là các NHTM ã t o ra s khác bi t trong các s n ph m d ch v cung ng. M c dù các NHTM khi th c hi n hi n d ch v này trong th i gian u chưa mang l i hi u qu nhưng thông qua các d ch v ngân hàng hi n i các NHTM kh ng nh ư c thương hi u và phát tri n v công ngh . V i dân s hi n ang s ng và làm vi c t i TP.HCM hơn 8 tri u ngư i; s lư ng tài kho n giao d ch ư c m t i NHTM kho ng 4,2 tri u tài kho n, bình quân g n 2 ngư i m 1 tài kho n. V i s lư ng tài kho n l n, doanh s giao d ch cao s là nhu c u r t l n trong vi c th c hi n d ch v thanh toán qua ngân hàng. Thu nh p ngày càng ư c tăng cao, cu c s ng ngư i dân ư c nâng cao hơn thì nhu c u s d ng d ch v ngân hàng s cao hơn. ây chính là m t th trư ng ti m năng cho NHTM, v n còn l i là các NHTM bi t khai thác và v n d ng như th nào. V i m c tiêu tr thành m t t p oàn tài chính hàng u Vi t Nam và tr thành ngân hàng t m c qu c t khu v c trong th p k t i, ho t ng a năng, k t h p v i i u ki n kinh t th trư ng, th c hi n t t phương châm “Luôn mang n cho khách hàng s thành t” trong b i c nh n n kinh t Vi t Nam nói chung và h th ng Ngân hàng Vi t Nam nói riêng ang trong quá trình h i nh p, Ngân hàng thương m i c ph n (NHTMCP) Ngo i thương Vi t Nam (VCB) ã xây d ng cho mình m t chi n lư c phát tri n t nay n 2010 v i nh ng n i dung chính như sau: “Hoàn thành quá trình tái cơ c u ngân hàng có m t mô hình t ch c hi n i, khoa h c, phù h p v i m c tiêu và b o m hi u qu kinh doanh, ki m soát ư c r i ro, có kh năng cung ng các s n ph m d ch v ngân hàng a d ng, t ng h p, áp ng ư c òi h i ngày càng cao c a n n kinh t th trư ng và nhu c u c a khách hàng thu c m i thành ph n.”
t ư c chi n lư c trên, vi c cung c p các d ch v ngân hàng hi n i có ch t lư ng cao an tòan b o m t hi u qu nh m ph c v ngày càng t t hơn nh ng nhu c u a d ng ngày càng tăng c a khách hàng cũng như giúp VCB phát tri n n nh, kh ng nh v th , thương hi u c a mình trong b i c nh n n kinh t suy thóai và c nh tranh gay g t là v n ã và ang ư c t ra khá b c thi t. Xu t phát t ó, tác gi ã l a ch n nghiên c u tài: “Gi i pháp phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i t i Ngân hàng thương m i c ph n ngo i thương Vi t Nam chi nhánh thành ph H Chí Minh” làm tài lu n văn Th c sĩ kinh t . . M c Tiêu Nghiên C u. - Làm rõ nh ng v n lý lu n cơ b n liên quan n các d ch v ngân hàng hi n i c a NHTM. - Phân tích th c tr ng các d ch v ngân hàng hi n i t i NHTMCP Ngo i thương Vi t Nam chi nhánh TP.HCM - xu t các gi i pháp và ki n ngh nh m phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i t i NHTMCP Ngo i thương Vi t Nam chi nhánh TP.HCM th i gian t i. . i Tư ng Ph m Vi Nghiên C u. i tư ng nghiên c u: Nh ng v n - lý lu n và th c ti n liên quan n các d ch v ngân hàng hi n i c a NHTM . - Ph m vi nghiên c u: Lu n văn cp n các d ch v thanh toán c a d ch v ngân hàng hi n i t i NHTMCP Ngo i thương Vi t Nam chi nhánh TP.HCM . Phương Pháp Nghiên C u. hoàn thành m c tiêu nghiên c u t ra, lu n văn s d ng các phương pháp nghiên c u: th ng kê, phân tích, so sánh, logic, t ng h p... ng th i v n d ng các ki n th c c a các môn h c nghi p v NHTM, qu n tr NHTM, thương m i i n t và nh ng kinh nghi m th c ti n làm vi c trong lĩnh v c công ngh ngân hàng
. i mM iC a Tài. tài hư ng n i tư ng ch y u là các d ch v NH hi n i, m t lĩnh v c ng d ng các thành t u công ngh hi n i, ang trên à phát tri n và ư c các NHTM u tư r t l n trong th i gian g n ây. tài cung c p cho NH m t bư c tranh toàn c nh v các d ch v NH hi n i c a các NHTM trong nh ng năm g n ây và xu t m t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu ho t ng kinh doanh trong các d ch v NH b ng bi n pháp c i thi n t t vai trò công ngh ngân hàng. tài cung c p v m t lý lu n vai trò c a TM T i v i vi c phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i. V i phương châm nâng cao ch t lư ng các d ch v ngân hàng hi n i nh m t h a mãn nhu c u khách hàng trư c khi ngân hàng ti n hành gia tăng vi c thu phí. tài ã ưa ra ư c nh ng gi i pháp có tính kh thi góp ph n phát tri n nhanh các d ch v ngân hàng hi n i a d ng, ti n ích, gia tăng t c thanh tóan, h n ch s d ng ti n m t trong dân cư áp ng nhu c u c nh tranh ngày càng gay g t c a VCBHCM theo cơ ch th trư ng . K t C u C a Lu n Văn. Ngoài ph n m u, k t lu n, danh m c các b ng, bi u, tài li u tham kh o, lu n văn ư c chia thành 3 chương: Chương 1: T ng quan v d ch v ngân hàng hi n i c a NH thương m i. Chương 2: Th c tr ng d ch v ngân hàng hi n i t i NHTMCP Ngo i thương Vi t Nam chi nhánh TP.HCM. Chương 3: Gi i pháp phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i t i NHTMCP Ngo i thương Vi t Nam chi nhánh TP.HCM Trong quá trình nghiên c u, tác gi ã c g ng thu th p s li u, phân tích, nh n nh và xu t các gi i pháp nhưng ch c ch n không th tránh ư c nh ng khi m khuy t. Tác gi r t mong nh n ư c s góp ý c a th y cô và nh ng ngư i quan tâm. Chân thành c m ơn.
-1- CHƯƠNG 1 T NG QUAN V D CH V NGÂN HÀNG HI N I 1.1. T ng quan v d ch v ngân hàng hi n i 1.1.1. Khái ni m d ch v ngân hàng. Cho n nay, khái ni m d ch v NH chưa ư c nh nghĩa m t cách c th trong b t kỳ t i n nào. M i qu c gia u có nh ng cách hi u khác nhau v d ch v NH. Theo T ch c Thương m i Th gi i (WTO), d ch v tài chính là b t kỳ d ch v nào có tính ch t tài chính ư c cung c p b i nhà cung c p d ch v tài chính. D ch v tài chính bao g m m i d ch v b o hi m và d ch v liên quan t i b o hi m, m i d ch v NH và d ch v tài chính khác (ngo i tr b o hi m). Như v y, d ch v NH ưc t trong n i hàm c a d ch v tài chính. nh chung v thương m i d ch v (GATS) c a WTO cũng không nêu Hi p khái ni m d ch v mà thay vào ó là li t kê d ch v thành 12 ngành l n (xem ph l c). M i ngành l n l i ư c chia ra các phân ngành nh (55 phân ngành) và m i phân ngành l i li t kê các ho t ng d ch v c th chi ti t (155 phân ngành). Các d ch v NH, theo GATS, là: nh n ti n g i, cho vay, cho thuê tài chính, chuy n ti n và thanh toán th , séc,…, b o lãnh và cam k t, mua bán các công c th trư ng tài chính, phát hành ch ng khoán, môi gi i ti n t , qu n lý tài s n, d ch v thanh toán và bù tr , cung c p và chuy n giao thông tin tài chính, d ch v tư v n, trung gian và h tr v tài chính. ây là nh ng cơ s thích h p cho vi c xúc ti n àm phán v m c a th trư ng d ch v qu c t . nư c ta, n nay v n chưa có s minh nh rõ ràng v d ch v NH. Có không ít quan i m cho r ng: d ch v NH không thu c ph m vi kinh doanh ti n t và các ho t ng nghi p v NH theo ch c năng c a m t trung gian tài chính (như cho vay, huy ng ti n g i…) mà ch nh ng ho t ng không thu c n i dung nói trên m i g i là d ch v NH. M t s khác l i cho r ng t t c ho t ng NH ph c v cho DN và công chúng u là d ch v NH. Theo Lu t các TCTD do NHNN Vi t
-2- Nam ban hành, d ch v NH cũng không ư c nh nghĩa và gi i thích c th . T i kho n 1 và kho n 7, i u 20 thì ho t ng kinh doanh ti n t và d ch v NH bao hàm c 3 n i dung : nh n ti n g i, c p tín d ng và cung ng d ch v thanh toán, nhưng âu là kinh doanh ti n t và âu là d ch v NH thì v n chưa ư c phân nh rõ ràng. ây là m t trong nh ng i m b t c p c a Lu t các TCTD. Tóm l i, hi n nay Vi t Nam v n chưa có s th ng nh t v khái ni m cũng như danh m c các ch tiêu v d ch v NH trong các văn b n lu t. Tuy nhiên Hi p nh thương m i Vi t Nam – Hoa Kỳ và Hi p nh khung ASEAN v d ch v (AFAS) ã ư c xây d ng trên các nguyên t c chu n m c c a WTO nên h u như các n i dung và phương pháp phân lo i d ch v tài chính (trong ó có d ch v NH) tương t như WTO. K t h p v i th c t cung c p các d ch v NH t i các NHTM Vi t Nam, tác gi th ng nh t cách hi u v d ch v NH như sau: D ch v NH là toàn b ho t ng ti n t , tín d ng, thanh toán, ngo i h i…c a h th ng NH cung ng cho n n kinh t . 1.1.2. D ch v ngân hàng hi n i 1.1.2.1. Khái ni m v ngân hàng hi n i V i m t ngân hàng hi n i thì vi c cung c p k p th i các d ch v ti n ích, a d ng là i u ki n c n thi t nâng cao năng l c c nh tranh và hi u qu ho t ng. Các d ch v ó có th chia làm hai nhóm: các d ch v ngân hàng truy n th ng và các d ch v ngân hàng hi n i. Các d ch v ngân hàng truy n th ng có quá trình hình thành và phát tri n lâu dài như cho vay thương m i, huy ng v n , chi t kh u thương phi u, b o qu n v t có giá, tài tr các ho t ng c a Chính ph , i thư ng là các cung c p các d ch v u thác,… Các d ch v ngân hàng hi n i như các d ch v d ch v g n li n v i s phát tri n, ti n b c a công ngh hi n ngân hàng i n t , d ch v ngân hàng tr c tuy n, d ch v ngân hàng bán l , các d ch v tư v n và môi gi i tài chính, b o hi m… S phát tri n c a các d ch v ngân hàng hi n i không hoàn toàn là s thay th các s n ph m truy n th ng mà nó mang tính k th a, th m chí là s nâng c p c a các s n ph m truy n th ng. V i các s n ph m d ch v ngân hàng hi n i thì
-3- nh ng quan h giao d ch tr c ti p gi a ngân hàng v i khách hàng ngày càng thu h p l i và thay th vào ó là các giao d ch ngân hàng t i nhà (Home Banking), ngân hàng qua Internet (Internet Banking), ngân hàng qua i n tho i (Phone/Mobile Banking)... Trong m t n n kinh t năng ng, m t xã h i phát tri n và th nh vư ng thì nhu c u s d ng các d ch v ngân hàng hi n i là r t l n . i v i các nư c ang phát tri n như Vi t Nam có th th y các nhu c u này chưa nhi u, song trong nh hư ng lâu dài thì nhu c u này s không ng ng tăng lên theo ti n trình phát tri n kinh t - xã h i, doanh s và l i nhu n c a m ng ho t ng này s d n chi m t tr ng áng k và tr nên quan tr ng trong ho t ng kinh doanh c a các ngân hàng thương m i. Trong th i gian g n ây, thu t ng hi n i hóa ngân hàng b t u xu t hi n v i ý nghĩa là tìm cách “thi t l p m t h th ng t p trung hóa và t ng hóa trong các giao d ch v i m c ích l y khách hàng là trung tâm”. Theo ngôn ng h i nh p thì hi n i hóa ngân hàng gi ng như vi c các doanh nghi p Vi t Nam ng d ng các ti n b công ngh tăng năng su t t o năng l c c nh tranh trên thương trư ng, h th ng ngân hàng cũng tương t như th . Trên th gi i các ngân hàng luôn luôn l y khách hàng làm trung tâm, và tìm m i cách tho mãn các nhu c u a d ng c a khách hàng. Có th khái quát quát nh ng n i dung c a quá trình hi n i hóa ngân hàng như là m t quá trình thi t l p hàng lo t các modul qu n lý, t m th i chia thành 12 modul sau ây: 1. H th ng qu n lý h sơ khách hàng. 2. H th ng x lý nghi p v ti n g i. 3. H th ng x lý nghi p v tín d ng và tài tr . 4. H th ng x lý nghi p thanh toán qu c t . 5. H th ng x lý nghi p v kinh doanh ngo i t . 6. H th ng x lý nghi p v chuy n ti n trong nư c. 7. H th ng x lý nghi p v h i oái. 8. H th ng qu n lý tài s n c nh.
-4- 9. H th ng s cái. 10. H th ng thông tin qu n lý. 11. H th ng x lý giao di n v i h th ng khác. 12. H th ng qu n lý các d ch v chung. i m chung nh t các h th ng này là ư c x lý hoàn toàn t ng, d a trên n n t ng thông tin t p trung th ng nh t, nhưng có phân chia trách nhi m rõ ràng và thi t l p ư c h th ng x lý d li u online trên toàn h th ng, giúp giao d ch viên b t kỳ nơi nào cũng có th truy su t d li u t h th ng d li u c a trung tâm. 1.1.2.2. Các d ch v ngân hàng hi n i ch y u a) D ch v thanh toán Thanh toán trong nư c V i vi c cung ng các d ch v thanh toán không dùng ti n m t, NHTM mang l i cho các cá nhân và DN nhi u ti n ích trong vi c thanh toán. Nh lư ng khách hàng này, NHTM có th tăng thêm thu nh p t thu phí d ch v và là cơ s phát tri n các d ch v khác. i n hình nh t là thông qua vi c m các tài kho n ti n g i thanh toán c a khách hàng, các NH có cơ h i cung c p d ch v th cho các cá nhân. Doanh s thanh toán liên ngân hàng c a các NHTM ngày càng tăng là do kênh chuy n ti n v i h th ng thanh toán i n t liên NH (IBPS) c a NHNN. S phát tri n kênh chuy n ti n IBPS ã d n d n thay th kênh chuy n ti n bù tr qua h th ng NHNN TP.HCM nên doanh s thanh toán bù tr gi m d n. Thanh toán qu c t D ch v này áp d ng cho các DN XNK khi thanh toán ti n hàng v i bên bán ho c òi ti n bên mua. Các giao d ch thanh toán qu c t thư ng ư c th c hi n thông qua các phương th c ch y u như tín d ng ch ng t (L/C), nh thu, chuy n ti n.
-5- Vi c thanh toán qu c t c a các NHTM ngày càng x lý chính xác nhanh chóng và an toàn là do các NHTM ã liên k t v i h th ng thanh toán i n t qu c t c a Hi p h i Vi n thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn th gi i - SWIFT. b) D c h v t h Th ngân hàng là phương ti n thanh toán không dùng ti n m t, ra it phương th c mua bán ch u hàng hóa bán l và phát tri n g n li n v i vi c ng d ng công ngh tin h c trong lĩnh v c tài chính ngân hàng. Th ngân hàng là công c thanh toán do ngân hàng phát hành th c p cho khách hàng s d ng thanh toán hàng hóa d ch v ho c rút ti n m t trong ph m vi s dư ti n g i c a mình ho c h n m c tín d ng ư c c p. Th ngân hàng còn dùng th c hi n các d ch v thông qua h th ng giao d ch t ng hay còn g i là h th ng t ph c v ATM. Các s n ph m th ph bi n t i Vi t nam có: Th tín d ng (Credit Card ) - Th ghi n (ATM, Debit Card...) - v.v.. - Th tín d ng (credit card) Th tín d ng là m t phương ti n thanh toán không dùng ti n m t cho phép ngư i s d ng kh năng chi tiêu trư c tr ti n sau. Kho ng th i gian t khi th ư c dùng thanh toán hàng hóa, d ch v t i lúc ch th ph i tr ti n cho ngân hàng có dài ph thu c vào t ng lo i th tín d ng c a các t ch c khác nhau. N u ch th thanh toán toàn b s dư n vào ngày n h n, th i gian này s tr thành th i gian ân h n và ch th hoàn toàn ư c mi n lãi i v i s dư n c u i kỳ. Tuy v y, n u h t th i gian này mà toàn b s dư n cu i kỳ chưa ư c thanh toán cho ngân hàng thì ch th s ch u nh ng kho n phí và lãi ch m tr . Khi toàn b s ti n phát sinh ư c hoàn tr cho ngân hàng, h n m c tín d ng c a ch th ư c khôi ph c như ban u. ây chính là tính ch t “tu n hoàn” (revolving) c a th tín d ng. Các t ch c tài chính như ngân hàng hay các công ty tài chính phát hành th tín d ng cho khách hàng d a trên uy tín và kh năng m b o chi tr c a t ng
-6- khách hàng. Kh năng m b o chi tr ư c xác nh d a trên t ng h p nhi u thông tin khác nhau như: thu nh p, tình hình chi tiêu, m i quan h s n có iv i các t ch c tài chính, a v xã h i…c a khách hàng. Do ó, m i khách hàng có nh ng h n m c tín d ng khác nhau. Cũng t vi c th m nh và phân lo i khách hàng mà các ngân hàng cũng như các t ch c tài chính ưa ra nhi u s n ph m th tín d ng a d ng: ví d th tín d ng Visa, MasterCard có th Vàng (Gold) và th Chu n (Classic/Standard)… Khi s d ng th , thay b ng ti n m t, ch th xu t trình th tín d ng c a mình t i các i m cung ng hàng hóa, d ch v có ch p nh n th thanh toán. Th ghi n : Th ghi n bao g m th ghi n n i a và th ghi n qu c t . Th ATM là hình th c phát tri n u tiên c a th ghi n n i a, cho phép ch th ti p c n tr c ti p t i tài kho n t i ngân hàng t máy rút ti n t ng. Ch th có th th c hi n nhi u giao d ch khác nhau t i máy rút ti n t ng ATM, bao g m: xem s dư tài kho n, chuy n kho n, rút ti n, in sao kê, xem các thông tin qu ng cáo…. H th ng máy ATM hi n i còn cho phép ch th g i ti n vào tài kho n c a mình ngay t i các máy ATM và t mình th c hi n các d ch v ngân hàng khác. c) D ch v ngân hàng i n t Trong nh ng năm g n ây, v i s phát tri n c a công ngh thông tin, các s n ph m d c h v N H d n d n ư c hi n i hóa, t ó cho ra i các s n ph m NH hi n i, nhi u ti n ích, nh m áp ng nhu c u ngày càng a d ng c a các cá nhân và DN. T i TP.HCM và c nư c, các NHTMCP, i n hình như ACB, VCB ã tiên phong trong vi c cung c p các s n ph m d ch v NH hi n i, có th k n như : Phone banking: khách hàng có th ki m tra s dư tài kho n; ki m tra các • giao d ch g n nh t; nghe các thông tin v t giá và lãi su t; yêu c u NH g i fax các b ng sao kê, t giá ho c lãi su t cho khách hàng. Khách hàng s d ng d ch v này thông qua máy i n tho i.
-7- Internet banking: khách hàng có th tìm ki m thông tin v s n ph m và • d ch v c a NH; truy c p thông tin v tài kho n cá nhân như s dư, các giao d ch c a tài kho n trong t ng tháng. Khách hàng s d ng d ch v này ph i k t n i Internet. Mobile banking: khách hàng có th ki m tra s dư tài kho n; li t kê giao • d ch; thông báo s dư, t giá và lãi su t t ng; thanh toán hóa ơn ti n i n, nư c, i n tho i, internet và n p ti n vào th . Khách hàng s d ng d ch v này thông qua máy i n tho i di ng. E-banking: khách hàng có th th c hi n h u h t các giao d ch t i nhà ho c • văn phòng làm vi c c a mình mà không c n n NH. Khách hàng s d ng d ch v này v i i u ki n máy tính ph i cài t chương trình c a ngân hàng k t n i. SMS banking: khách hàng có th truy v n thông tin và giao d ch v i ngân • hàng b ng cách dùng i n tho i di ng nh n tin theo cú pháp ã ư c quy nh trư c. V i s phát tri n c a thương m i i n t , các d ch v ngân hàng hi n i ngày càng a d ng thõa mãn nhu c u khách hàng. Trong TMÑT coù nhieàu saûn phaåm dòch vuï mang l i nh ng l i ích cho khách hàng và ngân hàng ng th i cũng có nh ng h n ch r i ro. V i kinh phí h n ch u tư cho công ngh hàng năm, các NHTM ph i xây d ng chi n lư c phát tri n công ngh phát tri n các s n ph m d ch v ngân hàng hi n i phát huy các l i ích và có nh ng bi n pháp kh c ph c các h n ch c a s n ph m này mang l i nh m mang l i vi c u tư c ó hi u qu thi t th c. 1.2. Các ti n quan tr ng phát tri n các d ch v ngân hàng hi n i 1.2.1. Vai trò c a TM T i v i vi c phát tri n các d ch v NH hi n i 1.2.1.1. Khái ni m v thương m i i n t Thương m i i n t g m các ho t ng mua bán hàng hóa và d ch v qua phương ti n i n t , giao nh n các n i dung k thu t s trên m ng, chuy n ti n
-8- i n t , mua bán c phi u i n t , v n ơn i n t , u giá thương m i, h p tác thi t k , tài nguyên m ng, mua s m công c ng, ti p th tr c ti p v i ngư i tiêu dùng và các d ch v sau bán hàng. Thương m i i n t ư c th c h i n iv ic thương m i hàng hóa (ví d như hàng tiêu dùng, các thi t b y t chuyên d ng) và thương m i d ch v (ví d như d ch v cung c p thông tin, d ch v pháp lý, tài chính); các ho t ng truy n th ng (như chăm sóc s c kh e, giáo d c) và các ho t ng m i (ví d như siêu th o). Thương m i i n t ang tr thành m t cu c cách m ng làm thay i cách th c mua s m c a con ngư i. 1.2.1.2. Các c trưng c a thương m i i n t So v i các ho t ng Thương m i truy n th ng, thương m i i n t có m ts i m khác bi t cơ b n sau: - Các bên ti n hành giao d ch trong thương m i i n t không ti p xúc tr c ti p v i nhau. Trong Thương m i truy n th ng, các bên thư ng g p g nhau tr c ti p ti n hành giao d ch. Các giao d ch ư c th c hi n ch y u theo nguyên t c v t lý như chuy n ti n, séc hóa ơn, v n ơn, g i báo cáo. Các phương ti n vi n thông như: fax, telex, .. ch ư c s d ng trao i s li u kinh doanh. Tuy nhiên, vi c s d ng các phương ti n i n t trong thương m i truy n th ng ch chuy n t i thông tin m t cách tr c ti p gi a hai i tác c a cùng m t giao d ch. Thương m i i n t cho phép m i ngư i cùng tham gia t các vùng xa xôi h o lánh n các khu v c ô th l n, t o i u ki n cho t t c m i ngư i kh p m i nơi u có cơ h i ngang nhau tham gia vào th trư ng giao d ch toàn c u và không òi h i nh t thi t ph i có m i quen bi t v i nhau. - Thương m i i n t ư c th c hi n trong m t th trư ng không có biên gi i (th trư ng th ng nh t toàn c u). Thương m i i n t tr c ti p tác ng t i môi trư ng c nh tranh toàn c u. Thương m i i n t càng phát tri n, thì máy tính cá nhân tr thành c a s cho doanh nghi p hư ng ra th trư ng trên kh p th gi i. V i thương m i i n t , m t doanh nhân dù m i thành l p ã có th kinh doanh N h t B n, c và
-9- Chilê ..., mà không h ph i di chuy n thư ng xuyên, m t công vi c trư c kia ph i m t nhi u năm. - Thương m i i n t c n nhi u ch th tham gia. Trong Thương m i i n t , ngoài các ch th tham gia quan h giao d ch gi ng như giao d ch thương m i truy n th ng ã xu t hi n m t bên th ba ó là nhà cung c p d ch v m ng, các cơ quan ch ng th c… là nh ng ngư i t o môi trư ng cho các giao d ch thương m i i n t . Nhà cung c p d ch v m ng và cơ quan ch ng th c có nhi m v chuy n i, lưu gi các thông tin gi a các bên tham gia giao d ch thương m i i n t , ng th i h cũng xác nh n tin c y c a các thông tin trong giao d ch thương m i i n t . - Thương m i i n t l y m ng lư i thông tin làm th trư ng Thông qua Thương m i i n t , nhi u lo i hình kinh doanh m i ư c hình thành. Ví d : các d ch v gia tăng giá tr trên m ng máy tính hình thành nên các nhà trung gian o làm các d ch v môi gi i cho gi i kinh doanh và tiêu dùng; các siêu th o ư c hình thành cung c p hàng hóa và d ch v trên m ng máy tính. Các trang Web khá n i ti ng như Yahoo! America Online hay Google óng vai trò quan tr ng cung c p thông tin trên m ng. Các trang Web này ã tr thành các “khu ch ” kh ng l trên Internet. 1.2.1.3. phát tri n thương m i i n t Cơ s phát tri n TM T c n ph i có h i m t s cơ s : − H t ng k thu t internet ph i nhanh, m nh m b o truy n t i các n i dung thông tin bao g m âm thanh, hình nh trung th c và s ng ng. phát tri n TM T c n ph i m r ng th trư ng TM T, ó là m ng lư i thông tin Internet. M t h t ng internet m nh cho phép cung c p các d ch v như xem phim, xem truy n hình, nghe nh c v.v. tr c ti p. Chi phí k t n i internet ph i r m b o s ngư i dùng internet ph i l n. − H t ng pháp lý: ph i có lu t v TM T công nh n tính pháp lý c a các ch ng t i n t , các h p ng i n t ký qua m ng; ph i có lu t b o v quy n s h u trí tu , b o v s riêng tư, b o v ngư i tiêu dùng v.v. iu