Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

52
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; đề xuất biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh theo yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐỖ THÀNH VINH QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐỖ THÀNH VINH QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Mai Công Khanh THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu do bản thân thực hiện cùng với sự dẫn dắt nhiệt tình của TS. Mai Công Khanh, trong thời gian từ tháng 1/2019 đến tháng 6/2020. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã tham khảo nhiều nguồn tài liệu khác nhau, các nguồn thông tin được tổng hợp, khái quát đưa vào luận văn một cách hợp lý và đúng quy định. Các kết quả, số liệu và kết luận của đề tài được trình bày trong luận văn là khách quan, trung thực và chưa được công bố ở bất kỳ tài liệu và công trình nghiên cứu khoa học nào khác. Tác giả xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung của luận văn. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả Đỗ Thành Vinh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu luận văn, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của thầy cô, bạn bè và gia đình. Em xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo, quý thầy cô giáo của trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên - Đại học Thái Nguyên đã giúp đỡ em trong quá trình học tập tại trường, đồng thời đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em trong việc hoàn thành luận văn. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo TS.Mai Công Khanh đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn, truyền tải những kiến thức, kinh nghiệm quý báu và động viên, giúp đỡ em hoàn thành luận văn của mình. Trong khoảng thời gian hạn hẹp, khi làm luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được những góp ý, giúp đỡ của thầy giáo, cô giáo để em hoàn thành bài luận văn một cách tốt nhất. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả Đỗ Thành Vinh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...............................................................viii DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................. ix DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. xi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3 4. Giả thuyết nghiên cứu...................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi, thời gian nghiên cứu .......................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ....................... 6 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 6 1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học trải nghiệm ............................................... 6 1.1.2. Quản lý dạy học trải nghiệm, quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán. ........ 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở trường trung học cơ sở .................................................................... 9 1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 9 1.2.2. Dạy học trải nghiệm ................................................................................ 10 1.3. Hoạt động dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS ................ 17 1.3.1. Đặc điểm của bộ môn Toán trong chương trình giáo dục THCS............ 17 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3.2. Các yếu tố của dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS....... 18 1.4. Nội dung quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở trường THCS............ 25 1.4.1. Mục tiêu quản lí dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường trung học cơ sở................................................................................................... 25 1.4.2. Lập kế hoạch quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường trung học cơ sở ....................................................................................... 26 1.4.3. Tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường trung học cơ sở................................................................................................... 28 1.4.4. Chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường trung học cơ sở................................................................................................... 29 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hiệu quả hoạt động dạy học trải nghiệm môn Toán ở trường trung học cơ sở. ......................................................................... 30 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở trường THCS .................................................................................................. 32 1.5.1. Tác động từ chương trình, nội dung, kế hoạch, các văn bản pháp quy về quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS................. 32 1.5.2. Yếu tố người quản lý, đối tượng bị quản lý ............................................ 33 1.5.3. Cơ sở vật chất, phương tiện và thiết bị dạy học ...................................... 34 1.5.4. Môi trường giáo dục nói chung và môi trường dạy học nói riêng .......... 35 1.5.5. Công nghệ thông tin và truyền thông ...................................................... 35 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................. 37 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH ...................................................................... 38 2.1. Khái quát về kinh tế, xã hội, văn hóa giáo dục thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ..................................................................................................... 38 2.1.1. Khái quát về kinh tế, xã hội thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh .......... 38 2.1.2. Khái quát về văn hóa, giáo dục thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh...... 39 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.1.3. Giáo dục trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ............... 40 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 42 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 42 2.2.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 42 2.2.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 42 2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 42 2.2.5. Thang đánh giá Phiếu khảo sát ................................................................ 43 2.3. Thực trạng dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ............................................................. 43 2.3.1. Về quy mô và chất lượng dạy học ........................................................... 43 2.3.2. Thực trạng xác định mục tiêu dạy học trải nghiệm môn Toán ............... 45 2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học trải nghiệm môn Toán .............. 47 2.3.4. Thực trạng phương pháp dạy học trải nghiệm môn Toán ....................... 48 2.3.5.Thực trạng hình thức tổ chức dạy học trải nghiệm môn Toán ................. 50 2.3.6. Thực trạng kết quả dạy học trải nghiệm môn Toán ................................ 52 2.4. Thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh ................................................................................ 55 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch quản lí dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh. .......................................... 55 2.4.2. Thực trạng tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên .............. 57 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên .............. 59 2.4.4. Thực trạng đánh giá hiệu quả hoạt động dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh................................. 62 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh................. 64 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ..... 65 2.6.1. Những ưu điểm ........................................................................................ 65 2.6.2. Những hạn chế ......................................................................................... 66 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................. 67 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 69 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH ............................................................................................ 71 3.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp quản lý .............................................. 71 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích, tính tổ chức, tính kế hoạch ............................... 71 3.1.2. Đảm bảo tính tự nguyện, tính tự quản ..................................................... 72 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn, tính khả thi ........................................................ 72 3.1.4. Đảm bảo tính toàn diện và hệ thống ........................................................ 72 3.2. Biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh................................................................... 73 3.2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ giáo viên, CBQL về dạy học trải nghiệm môn Toán .............................................................................................. 73 3.2.2. Tăng cường quản lý việc thực hiện nội dung chương trình dạy học trải nghiệm môn Toán........................................................................................ 75 3.2.3. Tăng cường bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên dạy học trải nghiệm môn Toán ................................................... 78 3.2.4. Quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS ............................................................................................... 80 3.2.5. Tăng cường đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ dạy học trải nghiệm môn Toán........................................................................................ 83 3.2.6. Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm môn Toán ........ 87 3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ..................... 90 3.3.1. Mô tả cách thức khảo nghiệm.................................................................. 90 3.3.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 91 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 100 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1. Kết luận ........................................................................................................ 100 2. Khuyến nghị................................................................................................. 101 2.1. Đối với Sở GD&ĐT ................................................................................. 101 2.2. Với Ủy ban nhân dân thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ...................... 101 2.3. Đối với phòng GD&ĐT ............................................................................ 102 2.4. Đối với đội ngũ CBQL và giáo viên......................................................... 102 2.5. Đối với phụ huynh học sinh ..................................................................... 103 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 104 PHẦN PHỤ LỤC ........................................................................................... 108 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Viết đầy đủ 1. BGH Ban giám hiệu 2. CBQL Cán bộ quản lý 3. CBGV Cán bộ giáo viên 4. CNTT Công nghệ thông tin 5. GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 6. GVCN Giáo viên chủ nhiệm 7. HĐDH Hoạt động dạy học 8. HĐGD Hoạt động giáo dục 9. HĐHT Hoạt động học tập 10. HĐTN Hoạt động trải nghiệm 11. THCS Trung học cơ sở 12. QTDH Quá trình dạy học 13. GV Giáo viên 14. HS Học sinh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Chất lượng giáo dục đạo đức học sinh năm học 2018 - 2019........... 40 Bảng 2.2. Chất lượng giáo dục văn hóa học sinh năm học 2018- 2019 ............ 41 Bảng 2.3. Chất lượng giáo dục đạo đức học sinh năm học 2019 - 2020........... 41 Bảng 2.4. Chất lượng giáo dục văn hóa học sinh năm học 2019 - 2020 ........... 41 Bảng 2.5. Thống kê số lượng và chất lượng giáo viên dạy môn Toán các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ........................... 44 Bảng 2.6. Thống kê số lượng giáo viên đã được công nhận giáo viên giỏi bộ môn Toán ...................................................................................... 44 Bảng 2.7. Thực trạng xác định mục tiêu dạy học trải nghiệm môn Toán ......... 45 Bảng 2.8. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học trải nghiệm môn Toán ....... 47 Bảng 2.9. Thực trạng phương pháp dạy học trải nghiệm môn Toán................. 48 Bảng 2.10. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học trải nghiệm môn Toán trong giờ học...................................................................................... 50 Bảng 2.11. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học trải nghiệm môn Toán ngoài giờ học ..................................................................................... 51 Bảng 2.12. Đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm môn Toán ........................... 53 Bảng 2.13. Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường THCS TP Bắc Ninh theo tự đánh giá của CBQL .... 55 Bảng 2.14. Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh theo đánh giá của GV ................... 56 Bảng 2.15. Thực trạng tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh (ý kiến của GV) .................................... 57 Bảng 2.16. Thực trạng tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh theo tự đánh giá của CBQL .................. 58 Bảng 2.17. Thực trạng chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh theo đánh giá của GV ........................... 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Bảng 2.18. Thực trạng chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh theo đánh giá của CBQL ...................... 61 Bảng 2.19. Thực trạng đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm của giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh (ý kiến của GV) .................................... 62 Bảng 2.20. Thực trạng đánh giá kết quả quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh (ý kiến của CBQL) ............... 63 Bảng 2.21. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường trung học cơ sở ........................ 64 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết của các biện pháp .................. 92 Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý ....................... 93 Bảng 3.3: So sánh tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........................................................................................... 96 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Mô hình học tập dựa vào trải nghiệm của David Kolb (1984) ......... 13 Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp quản lý ...................................... 93 Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của các biện pháp ..................................................... 94 Biểu đồ 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp....... 96 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Việc nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu của toàn ngành và xã hội hiện nay. Trong bối cảnh GD & ĐT đang nỗ lực phấn đấu đổi mới căn bản và toàn diện. Trong đó, đổi mới quản lý, đổi mới hình thức tổ chức, đổi mới nội dung chương trình, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm là một hoạt động sáng tạo, nâng cao chất lượng giáo dục và dạy học trong hệ thống giáo dục quốc dân. Nghị quyết Trung ương 2 khóa VII đã khẳng định “phải đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại của quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh…” Dạy học trải nghiệm nhằm tạo điều kiện cho học sinh quan sát, suy nghĩ và tham gia các hoạt động thực tiễn; qua đó tổ chức động viên và tạo điều kiện cho học sinh tích cực nghiên cứu, tìm ra những giải pháp, những kiến thức mới; trên cơ sở kiến thức đã học trong nhà trường và những gì trải nghiệm trong thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội. Từ đó hình thành phẩm chất, kĩ năng và năng lực cho học sinh. Dạy học trải nghiệm môn Toán là phương pháp thực hiện thông qua trải nghiệm rồi phân tích trải nghiệm khái quát rút ra bài học, thiết kế các bài tập phù hợp để áp dụng. Học đi đôi với hành, học qua làm, học giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống ngay trong lớp, trong trường. Đây được đánh giá là phương pháp ưu việt cho sự phát triển năng lực sáng tạo, giúp học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, hình thành các kĩ năng, giá trị và phẩm chất của bản thân. Thông qua dạy học trải nghiệm môn Toán, học sinh phát huy vai trò chủ thể tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em chủ động tham gia vào tất cả các khâu của quá trình giáo dục và dạy học: từ thiết kế đến chuẩn bị, từ thực Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hiện đến đánh giá kết quả phù hợp đặc điểm lứa tuổi và khả năng của bản thân. Thông qua dạy học, các em được trải nghiệm, được bày tỏ quan điểm, được lựa chọn ý tưởng, được tự khẳng định bản thân, được đánh giá và tự đánh giá kết quả hoạt động của nhóm, của bạn bè và cá nhân… Từ đó, hình thành và phát triển cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết. Dạy học trải nghiệm môn Toán là một hoạt động tập thể, trên tinh thần tự chủ, với sự nỗ lực giáo dục nhằm phát triển khả năng sáng tạo và cá tính riêng của mỗi cá nhân trong tập thể. Đổi mới giáo dục phổ thông, đổi mới hoạt động giảng dạy đòi hỏi phải đổi mới hoạt động quản lí. Đổi mới quản lí trường học trở thành đòi hỏi cấp bách trong đó biện pháp quản lí hoạt động giáo dục của giáo viên là vấn đề cơ bản có tác động trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục. Quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm là một trong những nội dung cơ bản, chủ yếu, quan trọng, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của quản lý giáo dục ở trường học hiện nay. Nâng cao hiệu quả giáo dục tức là nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học. Quản lý hoạt động dạy học trải nghiệm có hiệu quả là tiền đề cho mức độ hiệu quả hoạt động dạy học. Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường Phổ thông cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh trong thời gian qua cũng đã áp dụng nhiều giải pháp, biện pháp đổi mới để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, dạy học các môn học nói riêng theo yêu cầu đổi mới giáo dục. Nhưng việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng trải nghiệm còn gặp nhiều lúng túng, hạn chế. Với những lí do trên, tôi chọn nội dung “Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; đề xuất biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh theo yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. 4. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh còn chưa đạt được kết quả như mong muốn, do một số khó khăn: Tài liệu dạy, cơ sở vật chất phục vụ dạy và học trải nghiệm còn hạn chế; nhiều giáo viên còn nhận thức và có kỹ năng tổ chức dạy học trải nghiệm cho học sinh chưa tốt; Ban giám hiệu còn lúng túng trong xây dựng kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo hoạt động. Nếu đề xuất được biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán một cách hợp lý và khả thi thì sẽ khắc phục phần nào được các khó khăn trên, giúp học sinh phát triển năng lực, phát huy tiềm năng sáng tạo, phẩm chất nhân cách cần thiết để học sinh giải quyết vấn đề thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích của đề tài, luận văn tập trung triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu như sau: 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS; 5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng dạy học trải nghiệm môn Toán, thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh: phân tích những mặt mạnh, mặt hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế; 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6. Giới hạn phạm vi, thời gian nghiên cứu 6.1. Phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở 05 trường THCS thuộc thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; - Nghiên cứu các biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; 6.2. Thời gian nghiên cứu Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS trong 2 năm học: 2018 - 2019 và năm học 2019 - 2020. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận Nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết, các văn kiện của Đảng và Nhà nước, của ngành về quản lý GD&ĐT; các công trình, luận văn, luận án nghiên cứu về quản lý giáo dục, quản lý dạy học, đặc biệt là quản lý dạy học môn Toán theo hướng trải nghiệm ở cấp THCS; các tài liệu khoa học có liên quan đến đề tài nghiên cứu... 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Điều tra bằng phiếu hỏi: Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng dạy học trải nghiệm môn Toán ở một số trường THCS thông qua; - Quan sát các tiết dạy trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS, phỏng vấn trực tiếp đội ngũ CBQL, giáo viên và học sinh; - Tổng kết kinh nghiệm quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS trong thời gian 2 năm học 2018 - 2019 và 2019 - 2020. 7.3. Phương pháp lấy ý kiến hội đồng tư vấn và chuyên gia: Xin ý kiến các chuyên gia về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS đề xuất trong luận văn. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7.4. Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ Sử dụng toán thống kê để tổng hợp phân tích các số liệu thu được trong quá trình nghiên cứu, thông qua các bảng số, biểu đồ, sơ đồ. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở trường THCS. Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Chương 3: Biện pháp quản lý HĐDH trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học trải nghiệm Nhu cầu học chỉ nổi lên từ kinh nghiệm sống hàng ngày và từ những kiến thức đã thu được theo một chuỗi các hoạt động tái hiện, đầu tư, vận dụng kiến thức trong các hành động, hoạt động của cá nhân người học để tiếp tục tiến xa hơn, hiểu biết sâu hơn trong sự trải nghiệm của bản thân. Theo Coleman (1976), người học thay vì tìm cách hiểu và đồng hóa thông tin dựa trên lời nói, chữ viết, thì trong dạy học trải nghiệm, người học phải đưa ra được nghĩa, ý nghĩa của cái mà họ trải nghiệm, họ thực hiện, họ học đồng thời với nghĩa, ý nghĩa của các kiến thức mà họ chiếm lĩnh được, xây dựng được khi họ cảm thấy các kiến thức này có ích, có giá trị với bản thân. [11]. Theo D.Kolb (1984) và Serre (1995), dạy học trải nghiệm dựa trên hai tương tác giữa kiến thức và sự trải nghiệm, đó là kiến thức được rút ra từ chính nguồn gốc của sự trải nghiệm của người học và giá trị, ý nghĩa của kiến thức lại được xác nhận qua sự trải nghiệm mới của người học. Quá trình này tạo thành một vòng lặp giữa kiến thức và sự trải nghiệm. Kiến thức mới luôn được hình thành qua sự trải nghiệm và sự trải nghiệm mới lại là môi trường để xây dựng kiến thức mới. Do đó, bản chất của mô hình chính là tổ chức hoạt động học tập dựa trên các hoạt động, hành động để người học tự kiến tạo kiến thức cho bản thân, và qua hoạt động, hành động để người học lại vận dụng, áp dụng được kiến thức vào thực tiễn để xây dựng, hình thành kiến thức mới.[14] Ở Việt Nam, tuy việc tiếp cận việc vận dụng các mô hình dạy học trải nghiệm không được sớm, song dạy học trải nghiệm trở thành hướng nghiên cứu thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà khoa học, nhà sư phạm. Các nghiên cứu đã tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Tổ chức dạy học trải nghiệm cho học sinh trong dạy học giáo dục công dân lớp 7 tác giả Đào Thị Ngọc và Vũ Thị Anh cho rằng: Dạy học trải nghiệm thông qua các trò chơi, qua các cuộc thi, qua các tổ chức diễn đàn, qua hoạt động tình nguyện, hoạt động nhân đạo, hoạt động tham quan, dã ngoại. [28]. Theo tác giả Nguyễn Văn Hạnh trong bài báo khoa học: “Học tập trải nghiệm: Một lý thuyết học tập đóng vai trò trung tâm trong đào tạo theo năng lực” đã khẳng định: Với chương trình phổ thông tổng thể, khái niệm "hoạt động trải nghiệm" còn mới với nhiều thầy cô. Các hoạt động trải nghiệm luôn phải gắn với chủ đề học tập. Đây cũng là con đường dạy học nhằm phát triển năng lực của học sinh.[17]. Như vậy các nghiên cứu đã giúp học sinh hình thành kiến thức, kỹ năng, thái độ và những năng lực cần thiết khác, giúp học sinh có thể làm chủ, tự lực chiếm lĩnh kiến thức, tích cực, chủ động, sáng tạo, phát huy năng lực, có kỹ năng giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Và quản lý dạy học trải nghiệm như thế nào để nâng cao được hiệu quả giáo dục, đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra. Vì vậy việc đổi mới phương pháp dạy học trải nghiệm, hình thức tổ chức dạy học trải nghiệm là cần thiết với các nhà trường trong giai đoạn hiện nay. 1.1.2. Quản lý dạy học trải nghiệm, quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán. Ở Việt Nam, khoa học quản lý giáo dục tuy được nghiên cứu muộn nhưng tư tưởng về quản lý cũng như "phép trị nước an dân" đã có từ lâu đời. Thân Nhân Trung (1419-1499) vị tiến sĩ thời nhà Lê đã dạy “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”. “Hiền tài” không tự nhiên mà có, nó là sản phẩm của giáo dục, nó là kết quả của hoạt động dạy học. Trong giai đoạn hiện nay, các nghiên cứu về quản lý và quản lý giáo dục ngày càng phong phú, đa dạng gắn liền với các tác giả tên tuổi như Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Đức Chính, Trần Khánh Đức, Phạm Minh Hạc, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Phạm Quang Sáng, Bùi Đức Thiệp, Phạm Viết Vượng... Điểm chung mà các tác giả thể hiện trong các công trình Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn