Luận văn Thạc sĩ Khoa học kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Tập đoàn Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: Cỏ Xanh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã nghiên cứu cơ sở lý luận, phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của tập đoàn viễn thông quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015-2017 và các định tập đoàn này có năng lực cạnh tranh khá tốt, đặc biệt là danh tiếng và nghiên cứu phát triển.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Tập đoàn Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TRẦN HUY VŨ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC VIỄN THÔNG DI ĐỘNG CỦA TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG TRỊ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 83 40 410 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN PHÁT HUẾ, 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự vi phạm tôi sẽ bị xử lý theo quy định. Quảng Trị, tháng 4 năm 2018 Tác giả luận văn Trần Huy Vũ i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn thạc sĩ tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của nhiều tổ chức, cá nhân. Tất cả đều là những sự giúp đỡ quý báu mà tôi biết ơn sâu sắc. Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Văn Phát đã hướng dẫn nhiệt tình chu đáo và đóng góp ý kiến vô cùng quý giá để tôi có thể hoàn thiện luận văn. Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo của Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế cung cấp những kiến thức cần thiết giúp tôi phục vụ cho học tập, nghiên cứu và ứng dụng thực tế vào nghiên cứu luận văn. Tôi xin được gửi lời cảm ơn đến ban lãng đạo và nhân viên Tập đoàn Viễn thông Quân đội, nhân viên của một số doanh nghiệp viễn thông và khách hàng của Viettel trên địa bàn đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu, điều tra, thu thập các số liệu cần thiết để tôi có thể hoàn thành luận văn của mình. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên, giúp đỡ để tôi có điều kiện thuận lợi nhất trong quá trình thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn./ Quảng Trị, tháng 4 năm 2018 Tác giả luận văn Trần Huy Vũ ii
TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Họ và tên học viên: TRẦN HUY VŨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Định hướng đào tạo: Ứng dụng Mã số: 8340410 Niên khóa: 2016-2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGUYỄN VĂN PHÁT Tên đề tài: NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC VIỄN THÔNG DI ĐỘNG CỦA TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG TRỊ 1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của tập đoàn viễn thông quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, nghiên cứu thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của tập đoàn viễn thông quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau: Phương pháp nghiên cứu tài liệu, thu thập số liệu; phương pháp điều tra chọn mẫu; thống kê mô tả, kiểm định, phân tích nhân tố khám phá, hồi quy bằng phần mềm SPSS. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng một số phương pháp khác như so sánh, thống kê, quy nạp, vận dụng lý luận và thực tiễn nhằm làm rõ và đảm bảo tính khoa học đối với các vấn đề luận văn đề cập. 3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận Luận văn đã nghiên cứu cơ sở lý luận, phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của tập đoàn viễn thông quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015-2017 và các định tập đoàn này có năng lực cạnh tranh khá tốt, đặc biệt là danh tiếng và nghiên cứu phát triển. Tác giả đề xuất 6 giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của tập đoàn viễn thông quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị và đưa ra một số kiến nghị với các cơ quan liên quan về các giải pháp đề xuất. iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU Tập đoàn Viễn thông Quân đội: Viettel iv
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ....................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ................................................. iv MỤC LỤC................................................................................................................. v DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................................ ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH VẼ .................................................... xi PHẦN I. MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ..................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................. 2 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 2 4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................... 3 5. Kết cấu luận văn.................................................................................................... 4 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................... 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC VIỄN THÔNG DI ĐỘNG .......................... 5 1.1. Lý luận về năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động ................... 5 1.1.1. Các khái niệm liên quan.................................................................................. 5 1.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông di động............... 7 1.2. Lý luận về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động.... 8 1.2.1. Khái niệm nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động . 8 1.2.2. Sự cần thiết của nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động........................................................................................................................... 8 1.2.3. Các hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động........................................................................................................................... 9 1.3. Nội dung các yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động..................................................................................................................... 12 1.3.1. Năng lực tổ chức và quản lý.......................................................................... 13 v
1.3.2. Năng lực Marketing ...................................................................................... 14 1.3.3. Năng lực tài chính ......................................................................................... 15 1.3.4. Năng lực nghiên cứu, phát triển .................................................................... 15 1.3.5. Chất lượng nguồn nhân lực ........................................................................... 16 1.3.6. Năng lực vật chất, công nghệ ........................................................................ 17 1.3.7. Danh tiếng của doanh nghiệp........................................................................ 17 1.4. Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong lĩnh vực viễn thông di động................................................................................................... 18 1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá về năng lực tổ chức sản xuất kinh doanh ................... 18 1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá về năng lực tài chính ................................................. 21 1.4.3. Các chỉ tiêu đánh giá về chất lượng nguồn nhân lực .................................... 22 1.4.4. Chỉ tiêu đánh giá hoạt động nghiên cứu, triển khai ...................................... 23 1.4.5. Các chỉ tiêu đánh giá định tính...................................................................... 23 1.5. Những nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp viễn thông di động........................................................................................................... 23 1.5.1. Môi trường vĩ mô .......................................................................................... 23 1.5.2. Môi trường ngành.......................................................................................... 27 1.6. Kinh nghiệm trong nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động......................................................................................................................... 28 1.6.1. Kinh nghiệm của Mobifone .......................................................................... 28 1.6.2. Kinh nghiệm của Vinaphone......................................................................... 29 1.6.3. Kinh nghiệm rút ra cho Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị......................... 30 TÓM TẮT CHƯƠNG 1.......................................................................................... 31 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC VIỄN THÔNG DI ĐỘNG CỦA TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG TRỊ ............................... 32 2.1. Tình hình cơ bản của tỉnh Quảng Trị ............................................................... 32 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................................... 32 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội.............................................................................. 33 vi
2.1.3. Hệ thống cơ sở hạ tầng.................................................................................. 35 2.1.4. Mạng thông tin di động tỉnh Quảng Trị ........................................................ 35 2.2. Tổng quan về Tập đoàn Viễn thông Quân đội ................................................. 37 2.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Tập đoàn Viễn thông Quân đội .......... 37 2.2.2. Giới thiệu Viettel tại Quảng Trị .................................................................... 38 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Tổng công ty Viễn Thông di động tại Quảng Trị [14]........................................................................................... 38 2.1.4. Các dịch vụ viễn thông di động chính của Viettel tại tỉnh Quảng Trị .......... 43 2.2. Thực trạng năng lực cạnh tranh của Tập đoàn Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị .................................................................................................. 43 2.2.1. Kết quả cạnh tranh của Tập đoàn Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ................................................................................................................ 43 2.2.2. Thực trạng năng lực cạnh tranh..................................................................... 49 2.3. Đánh giá của đối tượng điều tra về các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ......................................................... 65 2.3.1. Đặc điểm mẫu điều tra .................................................................................. 65 2.3.2. Phân tích ý kiến đánh giá của đối tượng điều tra .......................................... 67 2.4. Đánh giá chung về năng lực cạnh tranh của Viettel tại Quảng Trị.................. 79 2.4.1.Kết quả đạt được ............................................................................................ 79 2.4.2.Hạn chế........................................................................................................... 80 2.4.3.Nguyên nhân hạn chế ..................................................................................... 81 TÓM TẮT CHƯƠNG 2.......................................................................................... 83 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC VIỄN THÔNG DI ĐỘNG CỦA TỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG TRỊ............................................... 84 3.1. Phương hướng, mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển thông tin di động của Viettel tại Quảng Trị............................................................................ 84 3.1.1. Phương hướng ............................................................................................... 84 3.1.2. Mục tiêu ........................................................................................................ 84 vii
Mục tiêu cụ thể........................................................................................................ 85 3.2. Quan điểm xây dựng các giải pháp .................................................................. 85 3.2.1. Các giải pháp hoàn thiện phải căn cứ vào kết quả thực hiện các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh trăng ........................................................................................... 85 3.2.2. Trên cơ sở phân tích các tồn tại, hạn chế để đưa ra các giải pháp hoàn thiện. ................................................................................................................................. 86 3.3. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển thông tin di động của Tổng công ty Viễn thông quân đội tại Quảng Trị ................................................... 86 3.3.1. Nâng cao năng lực tổ chức, quản lý .............................................................. 86 3.3.2. Nâng cao năng lực Marketing ....................................................................... 86 3.3.3. Nâng cao năng lực tài chính bằng các chiến lược thu hồi vốn, khấu hao nhanh ....................................................................................................................... 89 3.3.4. Đầu tư, nghiên cứu những loại hình dịch vụ mới ......................................... 90 3.3.5. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực............................................................ 91 3.3.6. Đầu tư nhanh và mạnh vào cơ sở hạ tầng nhằm khai thác thị trường................... 92 TÓM TẮT CHƯƠNG 3.......................................................................................... 94 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................. 95 1. Kết luận ............................................................................................................... 95 2. Kiến nghị ............................................................................................................. 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................... 98 PHỤ LỤC.............................................................................................................. 100 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 + 2 BẢN GIẢI TRÌNH XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN viii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: GDP tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015-2017 .......................................... 33 Bảng 2.2: Thị phần của các doanh nghiệp trong lĩnh vực viễn thông di động trên thị trường Quảng Trị 2015-2017 ......................................................... 44 Bảng 2.3: Doanh thu của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015-2017 ............................................................................................................. 46 Bảng 2.4: Chi phí kinh doanh tính bình quân theo dịch vụ của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ..................................................................................... 47 Bảng 2.5: Lợi nhuận của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ............................. 48 Bảng 2.6: Các loại dịch vụ và số lượng khách hàng viễn thông di động của Viettel tại tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015-2017 .................................. 51 Bảng 2.7: Chính sách giá bình quân của Viettel so với các đối thủ trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ..................................................................................... 54 Bảng 2.8: Tổng hợp hệ thống kênh phân phối năm 2017 của Viettel và đối thủ trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ................................................................. 57 Bảng 2.9: Số lượng chương trình quảng cáo Viettel và các đối thủ đưa ra trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015-2017 ............................................ 58 Bảng 2.10: Kết quả một số chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị............................................................................... 59 Bảng 2.11: Đầu tư nghiên cứu phát triển của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị 61 Bảng 2.12: Chất lượng nguồn nhân lực của Viettel tại Quảng Trị giai đoạn 2015- 2017 ..................................................................................................... 62 Bảng 2.13: Nguồn lực vật chất, công nghệ của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ............................................................................................................. 64 Bảng 2.14: Đặc điểm cỡ mẫu ................................................................................. 66 Bảng 2.15: Thống kê mô tả về năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị............................................................................................. 67 Bảng 2.16: Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha ................................................. 71 ix
Bảng 2.17: Kết quả phân tích nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ..................................................... 73 Bảng 2.18: Kết quả hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. .................................................... 76 x
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH VẼ Hình 1.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong lĩnh vực viễn thông di động................. 18 Hình 2.1: Hiện trạng trạm di động tỉnh Quảng Trị.............................................. 36 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh Viettel tại Quảng Trị .......................... 38 xi
PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Viễn thông di động là một ngành kinh tế thuộc kết cấu hạ tầng kỹ thuật của nền kinh tế quốc dân, đồng thời là một công cụ phục vụ sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước. Mặt khác, Viễn thông di động còn có nhiệm vụ phục vụ cho nhu cầu liên lạc, thông tin…của quần chúng nhân dân mọi nơi, mọi lúc. Thị trường viễn thông trong thời điểm hiện tại đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt với sự thay đổi từng ngày từng giờ của khoa học công nghệ đã làm cho sự cạnh tranh trên thị trường này ngày càng trở nên gay gắt và quyết liệt. Đó là tín hiệu đáng mừng cho thị trường viễn thông Việt Nam nhưng đồng thời đó cũng là thách thức không nhỏ để các doanh nghệp viễn thông tồn tại và cạnh tranh được với các đối thủ lớn từ bên ngoài mới gia nhập vào thị trường viễn thông trong nước. Quảng Trị là một tỉnh còn gặp nhiều khó khăn về phát triển kinh tế- xã hội ở miền Trung. Tuy nhiên những năm gần đây, Quảng Trị đang vươn mình phát triển kinh tế. Tỉnh đã có sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thu hút mạnh mẽ các nguồn lực đầu tư, phát triển thương mại dịch vụ, chỉnh trang nâng cấp cơ sở hạ tầng. Đi đôi với sự chuyển dịch đó thì nhu cầu cho viễn thông di động ngày càng cao và sự cạnh tranh trên thị trường này đang ngày càng quyết liệt. Việc cung cấp dịch vụ viễn thông di động với chất lượng cao, hiệu quả và ngày càng phát triển là một trong những điều kiện cơ bản để góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta nói chung và của tỉnh Quảng Trị nói riêng. Cùng với sự phát triển của viễn thông di động trên thị trường Quảng Trị thì sự cạnh tranh giữa ba nhà cung cấp dịch vụ MobiFone,VinaPhone, và Tập đoàn Viễn thông Quân độ (Viettel) ngày càng trở nên khốc liệt. Mỗi doanh nghiệp đều đưa ra những chiến lược, chiến thuật kinh doanh để thực hiện những cuộc chiến về giá cước, cuộc chiến khuyến mãi, cuộc đua công nghệ để chiếm giữ và bảo vệ thị phần của mình trên thị trường. 1
Là một doanh nghiệp đi sau trong lĩnh vực viễn thông di động tại Việt Nam nói chung và tại Quảng Trị nói riêng, Viettel cũng phải chịu sức ép cạnh tranh ngày càng lớn. Trong môi trường cạnh tranh đó, Viettel phải xác định được năng lực cạnh tranh của mình và có những chiến lược, chính sách phù hợp để nâng cao vị thế của mình nếu muốn tồn tại và phát triển. Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Tập đoàn Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị” làm luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động. - Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị từ năm 2015 đến năm 2017; Phát hiện những thế mạnh và hạn chế của công ty trên thị trường Quảng Trị. - Đề xuất các định hướng và biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: năng lực cạnh tranh của Viettel trên thị trường Quảng Trị. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi thời gian: nghiên cứu thực trạng trong khoảng thời gian từ 2015 đến năm 2017, điều tra trong năm 2018 và đề xuất giải pháp cho những năm tiếp theo. - Phạm vi không gian: được thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 2
- Phạm vi nội dung: nghiên cứu năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu - Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp Để phục vụ công tác nghiên cứu, tác giả đã sử dụng nguồn thông tin và số liệu thứ cấp tại các báo cáo đã có từ Chi nhánh Viettel tại Quảng Trị và các cơ quan tổ chức liên quan nhằm tổng hợp, phân tích và kết hợp theo từng mục tiêu, nội dung cụ thể của đề tài. - Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp + Phương pháp chọn mẫu Năng lực cạnh tranh trong mô hình nghiên cứu của tác giả có 27 biến quan sát vì vậy số mẫu tối thiểu cần chọn là 27*5=125 mẫu. Để tăng tính tin cậy và thuận lợi trong điều tra, tác giả chọn 150 mẫu. Luận văn điều tra 150 người bao gồm 50 nhân viên của Viettel, 50 khách hàng và 50 đại lý của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị để thu thập thông tin về năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 4.2. Phương pháp phân tích - Phương pháp thống kê mô tả: Sử dụng các chỉ số tuyệt đối, số tương đối và số bình quân để làm rõ các đặc trưng cơ bản của vấn đề nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. - Phương pháp so sánh: Theo thời gian để thấy được mức độ biến động của các yếu tố năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị - Phương pháp phân tích nhân tố khám phá: Phân tích, rút trích các nhân tố để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 3
- Phương pháp hồi quy: Xây dựng mô hình hồi quy để thấy được sự phụ thuộc của năng lực cạnh tranh với các biến độc lập trong mô hình xác định năng lực cạnh tranh của Viettel trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Tổng công ty Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Tổng công ty Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Chương 3: Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động của Tổng công ty Viễn thông Quân đội trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. 4
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG LĨNH VỰC VIỄN THÔNG DI ĐỘNG 1.1. Lý luận về năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động 1.1.1. Các khái niệm liên quan a, Cạnh tranh Từ điển Longman của Anh định nghĩa“cạnh tranh là sự nỗ lực của một bên nhằm có được ưu thế hơn những đối thủ của mình trong kinh doanh”[19, tr.20]. Giáo trình Marketing Quốc tế, Đại học Ngoại thương Hà Nội do PGS.TS Nguyễn Trung Vãn làm chủ biên cho rằng “cạnh tranh là quá trình giành giật những lợi thế từ phía đối thủ về phía doanh nghiệp mình nhằm đạt được hiệu quả kinh doanh tối ưu”[18, tr.37]. Như vậy, xét về khía cạnh kinh tế, cạnh tranh được hiểu là quá trình ganh đua hoặc tranh giành giữa ít nhất hai đối thủ để có được những nguồn lực hoặc ưu thế về sản phẩm hoặc khách hàng về phía mình nhằm đạt được lợi ích tối đa. Cạnh tranh cũng là sự phấn đấu, vươn lên không ngừng giữa các hãng kinh doanh trên cùng một thị trường để giành được nhiều khách hàng bằng các biện pháp khác nhau, để đạt được nhiều lợi nhuận hơn cho bản thân. b, Năng lực cạnh tranh Trong quá trình nghiên cứu về cạnh tranh, người ta đã sử dụng khái niệm năng lực cạnh tranh. Năng lực cạnh tranh được xem xét ở các góc độ khác nhau như năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, năng lực cạnh tranh của sản phẩm và dịch vụ. Năng lực cạnh tranh được hiểu là lợi thế của doanh nghiệp trên thị trường cho phép doanh nghiệp vượt qua được đối thủ cạnh tranh để thu hút khách hàng về phía mình. Năng lực cạnh tranh là yếu tố quan trọng để đánh giá sức mạnh cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp trên thương trường bởi đó là yếu tố tổng hợp của những lợi 5
thế mà doanh nghiệp có được từ môi trường kinh doanh hay từ chính bản thân nội bộ doanh nghiệp. Lợi thế hay năng lực cạnh tranh được Michael Porter nhận định như sau: “Để có thể cạnh tranh thành công, các doanh nghiệp phải có được lợi thế cạnh tranh dưới hình thức hoặc là có được chi phí sản xuất thấp hơn hoặc là có khả năng khác biệt hoá sản phẩm để đạt được những mức lợi nhuận cao hơn trung bình. Muốn duy trì lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp càng ngày càng vươn tới những lợi thế cạnh tranh tinh vi hơn, qua đó có thể cung cấp những hàng hoá hay dịch vụ có chất lượng cao hơn hoặc sản xuất có hiệu suất cao hơn”[20, tr. 10] Như vậy, Michael Porter đã tiếp cận khái niệm năng lực cạnh tranh ở khía cạnh động. Để cạnh tranh thành công, doanh nghiệp phải luôn thay đổi để có sản phẩm mới, quá trình sản xuất mới, thị trường mới và phải duy trì và liên tục tăng cường lợi thế cạnh tranh của mình. Theo tác giả, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là tất cả những hoạt động mà doanh nghiệp sử dụng nhằm tạo cho doanh nghiệp có khả năng hấp dẫn khách hàng, có khả năng triển khai các hoạt động với hiệu suất cao hơn các đối thủ cạnh tranh, để đánh bại các doanh nghiệp đối thủ đang ganh đua đạt được thị phần. Như vậy, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trước hết phải được tạo ra từ chính thực lực của doanh nghiệp. Đây là các yếu tố nội hàm của mỗi doanh nghiệp, được tính bằng các tiêu chí về tài chính, công nghệ, nhân lực, tổ chức quản trị doanh nghiệp… một cách riêng biệt và bên cạnh đó cần đánh giá, so sánh với các đối thủ cạnh tranh trong hoạt động trên cùng một lĩnh vực, cùng thị trường. Sẽ là vô nghĩa nếu những điểm mạnh và điểm yếu bên trong doanh nghiệp được đánh giá không thông qua việc so sánh một cách tương ứng với các đối thủ cạnh tranh. Trên cơ sở các so sánh đó, muốn tạo nên năng lực cạnh tranh đòi hỏi doanh nghiệp phải tạo lập được lợi thế so sánh với đối thủ của mình. Nhờ lợi thế này, doanh nghiệp có thể thỏa mãn tốt hơn các đòi hỏi của khách hàng mục tiêu cũng như lôi kéo được khách hàng của đối thủ cạnh tranh. 6
c, Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động Từ các cơ sở lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh, tác giả khái quát năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động là những năng lực và tiềm năng mà các doanh nghiệp viễn thông di động có thể duy trì vị trí trên thị trường một cách lâu dài và có hiệu quả. Năng lực của doanh nghiệp viễn thông tạo ra được lợi thế cạnh tranh, có khả năng tạo ra năng suất và chất lượng cao hơn đối thủ cạnh tranh, chiếm lĩnh thị phần lớn, tạo ra thu nhập cao và phát triển bền vững trong lĩnh vực viễn thông di động. 1.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông di động Những đặc điểm của hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông di động ảnh hưởng rất lớn đến việc xác định năng lực canh tranh để có các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh phù hợp. Đặc điểm hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông di động là: - Tính vô hình của sản phẩm dịch vụ viễn thông di động. Đây là một đặc điểm cơ bản của dịch vụ nói chung và dịch vụ viễn thông di động nói riêng. Khách hàng không thể nhìn thấy hình dáng, tính chất của sản phẩm như các loại hàng hóa vật chất mà hàng hóa của dịch vụ viễn thông chỉ được khách hàng trải nghiệm khi nhà sản xuất dịch vụ đó cung cấp. - Quá trình tiêu thụ dịch vụ viễn thông di động luôn luôn gắn liền với quá trình sản xuất ra nó, tức là có quá trình tiêu thụ mới có quá trình sản xuất, tiêu thụ là cơ sở cho sản xuất ra đời. - Tải trọng không đều theo thời gian và không gian: Do nhu cầu tryền tin tức không đều theo thời gian và không gian cho nên để đảm bảo lưu lượng thoát hết mọi nhu cầu về truyền tin tức cần có sự dự trữ đáng kể về phương tiện, thiết bị và lao động. Những đặc điểm trên cần được đặc biệt lưu ý khi phân tích môi trường kinh doanh cũng như khi hạch định chiến lược, phân bổ các nguồn lực. 7
1.2. Lý luận về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động 1.2.1. Khái niệm nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động Từ các cơ sở lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động, tác giả rút ra nhận định về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động như sau: Nâng cao năng lực cạnh tranh là việc làm tăng lợi thế, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp viễn thông trên thị trường bằng các giải pháp khác nhau để tạo ra năng suất và chất lượng cao hơn đối thủ cạnh tranh, nâng cao vị thế trên thị trường một cách hiệu quả và lâu dài. 1.2.2. Sự cần thiết của nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông di động. Nâng cao năng lực cạnh tranh là rất cần thiết, thê hiện cụ thể như sau: a, Nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp viễn thông di động Cạnh tranh là một trong những quy luật cơ bản của nền kinh tế thị trường nói chung và trong lĩnh vực viễn thông di động nói riêng. Nó là động lực thúc đẩy các doanh nghiệp không ngừng cải tiến hoạt động sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Vì vậy, nâng cao năng lực cạnh tranh cũng là động lực nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp viễn thông. b, Đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế Việt Nam là một trong số những thị trường đầu tư hấp dẫn và ngành viễn thông di động Việt Nam cũng đang nhắm tới của nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Mục tiêu của ngành viễn thông đề ra là thu hút được các đối tác nước ngoài vào đầu tư trong tất cả các lĩnh vực. Thị trường viễn thông hội nhập, doanh nghiệp viễn thông Việt Nam có thêm nhiều cơ hội tiếp cận các công nghệ tiên tiến và được thử sức trên một sân chơi rộng và bình đẳng hơn. Tuy nhiên, cũng như lĩnh vực khác các doanh nghiệp viễn thông di động Việt Nam đang trong tư thế đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ phía các doanh nghiệp nước ngoài. Sức ép đó ngày một lớn hơn bởi thị trường viễn thông là một trong những thị trường mở cửa sớm nhất và có sự cạnh tranh khốc liệt nhất. Để cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp Việt Nam cần 8