Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của nghiên cứu là: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh, trên cơ sở đó phân tích và đánh giá khái quát thực trạng hiệu quả kinh doanh, phát hiện những tồn tại, nguyên nhân và đề xuất giải pháp cơ bản nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN ------------------------------- LÊ TÚ TRINH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN BÌNH ĐẠI, TỈNH BẾN TRE LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Long An, tháng 05 năm 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN -------------------------------- LÊ TÚ TRINH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN BÌNH ĐẠI, TỈNH BẾN TRE LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGUYỄN THỊ NHUNG Long An, tháng 05 năm 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Học viên thực hiện luận văn Lê Tú Trinh
ii LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian làm việc hết sức nghiêm túc, tác giả đã hoàn thành luận văn cao học ngành Tài chính - Ngân hàng với đề tài: “Hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre”. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý Thầy (Cô) trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An, Quý Thầy (Cô) Phòng SĐH&QHQT đã tận tình giảng dạy, trang bị kiến thức nền tảng và hướng dẫn cho tác giả trong quá trình học tập tại trường. Đồng thời, tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô PGS. TS. Nguyễn Thị Nhung đã nhiệt tình hướng dẫn tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ cho tôi trong cả quá trình nghiên cứu này. Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc Agribank Bình Đại, Bến Tre đã tạo điều kiện, động viên, hỗ trợ tôi rất nhiều để có thể hoàn thiện luận văn này. Tác giả cũng xin chân thành cám ơn Phòng SĐH&QHQT Trường Đại học Kinh Tế Công Nghiệp Long An và các anh, chị và các bạn học viên cao học của đã nhiệt tình hỗ trợ, động viên và chia sẻ những kinh nghiệm, kiến thức trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng do khả năng có hạn nên chắc chắn luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được những ý kiến nhận xét, đánh giá của các Thầy/Cô và các bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên thực hiện luận văn Lê Tú Trinh
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Hội nhập, mở cửa nền kinh tế đã mang lại nhiều cơ hội cho sự phát triển của hệ thống ngân hàng thông qua việc thúc đẩy cạnh tranh, nâng cao hiệu quả kinh doanh, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức cho các ngân hàng thương mại Việt Nam, khi năng lực tài chính còn thấp, năng lực quản trị rủi ro và trình độ công nghệ còn hạn chế, các ngân hàng đang phải đối mặt với khối lượng nợ xấu lớn, tồn tại nhiều năm, khó xử lý triệt để. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng lớn đến việc triển khai Basel II theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước mà còn ảnh hưởng đến lợi nhuận của các ngân hàng. Vì vậy, các ngân hàng thương mại muốn tồn tại và phát triển trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu, rộng, không chỉ nâng cao năng lực tài chính, mà còn phải nâng cao hiệu quả kinh doanh. Do đó, luận văn này được thực hiện nhằm phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn 2017 - 2019. Qua đó, đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Agribank Bình Đại, Bến Tre thời gian tới. Kết quả nghiên cứu đã: Thứ nhất, hệ thống hóa một cách cụ thể các lý luận cơ bản về hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại; Thứ hai, phân tích, đánh giá một cách chi tiết thực trạng hoạt động kinh doanh tại Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn 2017 - 2019, đồng thời chỉ ra những kết quả đạt được, những mặt còn hạn chế và nguyên nhân; Thứ ba, đưa ra một số giải pháp và một số kiến nghị đối với các cơ quan chức năng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Agribank Bình Đại, Bến Tre trong thời gian tới. Thêm vào đó, nghiên cứu cần được xem như là một tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu quan tâm đến lĩnh vực nghiên cứu này. Đây là những vấn đề mới gợi mở cho những người quan tâm tiếp tục nghiên cứu./.
iv ABSTRACT Integration and opening up of the economy have brought many opportunities for the development of the banking system through promoting competition, improving business efficiency, and also posing many challenges for banks. Vietnam's trade, when financial capacity is low, risk management capacity and technological level is limited, banks are facing a large amount of bad debts, existing for many years, difficult to handle. thoroughly. This situation not only greatly affects the implementation of Basel II under the direction of the State Bank, but also affects the profits of banks. Therefore, commercial banks want to survive and develop in the context of increasingly deep and broad integration, not only to improve their financial capacity, but also to improve their business efficiency. Therefore, this thesis is conducted to analyze the current situation of business performance at Agribank Binh Dai, Ben Tre in the period of 2017 - 2019. Thereby, offering some solutions to improve business performance. Business in Agribank Binh Dai, Ben Tre next time. Research results have: Firstly, concretize systematically the basic theories about the business performance of commercial banks; Secondly, analyze and evaluate in detail the actual situation of business activities at Agribank Binh Dai, Ben Tre in the period of 2017 - 2019, and at the same time point out the achieved results, the limitations and the causes; Thirdly, giving some solutions and some recommendations to the authorities to improve the business performance of Agribank Binh Dai and Ben Tre in the near future. In addition, the research should be seen as a useful reference for researchers interested in this field of study. These are new issues that are open to interested people to continue their research./.
v MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................ii NỘI DUNG TÓM TẮT ................................................................................................iii ABSTRACT ..................................................................................................................iv MỤC LỤC.......................................................................................................................v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ix DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU.......................................................................................x DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................................xi PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................ 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 2 2.1. Mục tiêu chung ................................................................................................ 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................ 2 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .................................................................................. 2 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 2 5. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 2 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 3 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........................................................................... 4 1.1. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại ............................................................. 4 1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại ........................................................... 4 1.1.2. Chức năng của ngân hàng thương mại........................................................ ...4 1.1.3. Các hoạt động của ngân hàng thương mại .................................................. ...6 1.2. Lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại ....... .9
vi 1.2.1. Khái niệm về hiệu quả hoạt động kinh doanh ............................................ .9 1.2.2. Bản chất hiệu quả kinh doanh của ngân hàng thương mại ......................... .9 1.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh tại ngân hàng thương mại .. .13 1.2.4. Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh ......................... .14 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại ......................................................................................................... .14 1.3.1. Nhân tố chủ quan ........................................................................................ .14 1.3.2. Nhân tố khách quan .................................................................................... .17 1.4. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của một số ngân hàng trên địa bàn và bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ............................................................................................................................. .17 1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của một số ngân hàng trên địa bàn .................................................................................................. .17 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ....................... .18 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .......................................................................................... .21 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN BÌNH ĐẠI, TỈNH BẾN TRE ............................................ .22 2.1. Giới thiệu chung về ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bình Đại, Tỉnh Bến Tre .......................................... .22 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .............................................................. .22 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và chức năng từng bộ phận ................................................ .24 2.1.3. Lĩnh vực kinh doanh ................................................................................... .26 2.3. Thực trạng hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ................ .27 2.2.1. Hoạt động huy động vốn ............................................................................. .27 2.2.2. Hoạt động tín dụng...................................................................................... .29 2.2.3. Các hoạt động kinh doanh khác .................................................................. .32
vii 2.3. Thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ............................................................................................................................. .33 2.3.1. Thực trạng chi phí từ hoạt động kinh doanh của ngân hàng ....................... .33 2.3.2. Thực trạng thu nhập từ hoạt động kinh doanh của ngân hàng .................... .35 2.3.3. Thực trạng mức sinh lời và khả năng sinh lời của ngân hàng .................... .38 2.3.4. Thực trạng hiệu quả sử dụng chi phí của ngân hàng .................................. .40 2.3.5. Thực trạng hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng ............................. .41 2.3.6. Thực trạng hiệu quả sử dụng lao động tại ngân hàng ................................. .43 2.4. Đánh giá chung hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ....................................................................................................................... .45 2.4.1. Kết quả đạt được ......................................................................................... .45 2.4.2. Tồn tại còn hạn chế ..................................................................................... .46 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................................ .46 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .......................................................................................... .49 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN BÌNH ĐẠI, TỈNH BẾN TRE .................... .50 3.1. Định hướng phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam và mục tiêu thực hiện của Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ....................................................................................................................... .50 3.1.1. Định hướng phát triển Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đến năm 2025 ..................................................................................... .50 3.1.2. Mục tiêu thực hiện của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre................................ .50 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre ...... .51 3.2.1. Nâng cao hiệu quả huy động vốn ................................................................ .51 3.2.2. Tăng thu nhập từ hoạt động cho vay ........................................................... .53 3.2.3. Tăng nguồn thu từ các dịch vụ khác ........................................................... .57
viii 3.2.4. Tiết kiệm chi phí trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng.................... .58 3.2.5. Nâng cao chất lượng cho cán bộ ngân hàng ............................................... .59 3.2.6. Nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng .................................................. .60 3.3. Một số kiến nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Bến Tre ........................................................................ .61 KẾT LUẬN ............................................................................................................... .63 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... .I
ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ Tiếng Anh: Bank for Agriculture and Rural Development of Vietnam 1 Agribank Tiếng Việt: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Tiếng Anh: Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development - Branch of Binh Dai District, Ben Tre Agribank Bình Province 2 Đại, Bến Tre Tiếng Việt: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre Tiếng Anh: Center Information Credit 3 CIC Tiếng Việt: Trung tâm thông tin tín dụng 4 ĐVT Đơn vị tính 5 GVHD Giảng viên hướng dẫn 6 KH Khách hàng 7 NH Ngân hàng 8 NHNN Ngân hàng nhà nước 9 NHTM Ngân hàng thương mại 10 QĐ Quyết định 11 QH Quốc hội Tiếng Anh: Rate of return on total assets 12 ROA Tiếng Việt: Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản
x Tiếng Anh: Return on equity 13 ROE Tiếng Việt: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu 14 TCKT Tổ chức kinh tế 15 TCTD Tổ chức tín dụng 16 TS Tiến sĩ 17 TT Thông tư DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Thứ tự Tên bảng Trang Tình hình huy động vốn của Agribank Bình Đại, Bến Tre giai Bảng 2.1 27 đoạn 2017 – 2019 Tình hình dư nợ của Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Bảng 2.2 29 2017 - 2019 Tình hình nợ xấu tại Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Bảng 2.3 30 2017 - 2019 Các hoạt động kinh doanh khác tại Agribank Bình Đại, Bến Bảng 2.4 32 Tre giai đoạn 2017 - 2019 Tình hình chi phí hoạt động của Agribank Bình Đại, Bến Tre Bảng 2.5 33 giai đoạn 2017 - 2019 Tình hình chi phí trả lãi huy động vốn của Agribank Bình Đại, Bảng 2.6 35 Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019 Tình hình hoạt động kinh doanh tại Agribank Bình Đại, Bến Bảng 2.7 35 Tre giai đoạn 2017 – 2019 Tình hình lợi nhuận của Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Bảng 2.8 38 2017 – 2019 Một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng của Agribank Bảng 2.9 42 Bình Đại, Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động của Agribank Bảng 2.10 42 Bình Đại, Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019
xi DANH MỤC HÌNH VẼ Thứ tự Tên hình vẽ Trang Hình 1.1 Các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại 4 Hình 1.2 Các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản của ngân hàng thương mại 6 Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ của các phòng ban 24 Tình hình huy động vốn của Agribank Bình Đại, Bến Tre giai Hình 2.2 28 đoạn 2017 – 2019 Tình hình dư nợ của Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Hình 2.3 30 2017 – 2019 Tình hình nợ xấu tại Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Hình 2.4 31 2017 - 2019 Tình hình doanh thu tại Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Hình 2.5 34 2017 - 2019 Tình hình chi phí hoạt động của Agribank Bình Đại, Bến Tre Hình 2.6 36 giai đoạn 2017 - 2019 Tình hình lợi nhuận của Agribank Bình Đại, Bến Tre giai đoạn Hình 2.7 39 2017 - 2019 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động của Agribank Hình 2.8 45 Bình Đại, Bến Tre giai đoạn 2017 - 2019
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đã và đang đặt các doanh nghiệp trong nước nói chung, hệ thống NHTM nói riêng, trước môi trường kinh doanh mới với những áp lực cạnh tranh gay gắt về thị phần, về chất lượng dịch vụ,…. Do đó, để có thể đứng vững và phát triển, đòi hỏi các nhà quản trị ngân hàng phải tìm ra các biện pháp để đạt hiệu quả thu hút vốn trong điều kiện cạnh tranh ngày càng quyết liệt, đạt hiệu quả trong kinh doanh tín dụng, nghiệp vụ trung gian… hướng tới mục tiêu là đạt lợi nhuận cao nhất trong hoạt động kinh doanh. Vì thước đo hiệu quả kinh doanh của NHTM chính là lợi nhuận. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh huyện Bình Đại tỉnh Bến Tre là một trong những chi nhánh trực thuộc của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Bến Tre. Những năm qua Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh huyện Bình Đại đã đạt được những kết quả nhất định trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh huyện Bình Đại vẫn chưa bằng so với các chi nhánh huyện trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Bến Tre mặc dù địa bàn huyện có tiềm năng và lợi thế tương đồng với các chi nhánh trên. Mặc khác,sự mở rộng quy mô hoạt động ngày càng nhiều của các NHTM trên địa bàn tỉnh Bến Tre nói chung, địa bàn huyện Bình Đại nói riêng. Thực tế, tại địa bàn huyện Bình Đại có đến sáu NHTM hoạt động gồm ngân hàng Đầu tư và Phát triển, ngân hàng Công Thương, ngân hàng Sài Gòn Thương Tín, ngân hàng Bưu Điện Liên Việt, ngân hàng Kiên Long, và ngân hàng Đông Á, tạo ra sự cạnh tranh trong hoạt động nghiệp vụ ngân hàng. Chính vì vậy, hơn lúc nào hết việc tìm hiểu các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, gia tăng sức cạnh tranh, nâng cao vị thế của ngân hàng, tác giả đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Hiệu quả kinh doanh tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre” để nghiên cứu viết luận văn Thạc sĩ Kinh tế.
2 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu chung Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh, trên cơ sở đó phân tích và đánh giá khái quát thực trạng hiệu quả kinh doanh, phát hiện những tồn tại, nguyên nhân và đề xuất giải pháp cơ bản nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại. - Phân tích và đánh giá khái quát thực trạng hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre qua 03 năm từ 2017 - 2019. - Đề xuất giải pháp cơ bản nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu là Hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng thương mại và thực tiễn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Không gian: Nghiên cứu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. Thời gian: Giai đoạn 2017 - 2019. 5. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục đích cung cấp các bằng chứng thực nghiệm để trả lời cho các câu hỏi sau đây: Câu hỏi 1: Hiệu quả hoạt động kinh doanh trong ngân hàng thương mại được hiểu như thế nào?
3 Câu hỏi 2: Thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019 ra sao? Câu hỏi 3: Các giải pháp nào cần áp dụng để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre trong thời gian tới? 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Luận văn sử dụng phương pháp định tính như: Phương pháp lịch sử, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê mô tả, phương pháp diễn giải, phương pháp phân tích,… để đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre giai đoạn 2017- 2019. Qua đó, cho đó thấy được những điểm mạnh, điểm yếu trong hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre và đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động trong thời gian tới.
4 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại Luật các tổ chức tín dụng do Quốc hội Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 16 tháng 06 năm 2010, tại Điều 4 có nêu: “Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động ngân hàng. Tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân”. “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận”. [17] Như vậy, có thể hiểu NHTM là một doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ với các hoạt động chủ yếu là nhận tiền gửi, cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản và thực hiện các hoạt động kinh doanh khác theo quy định pháp luật nhằm mục tiêu lợi nhuận. 1.1.2. Chức năng của ngân hàng thương mại Hình 1.1. Các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM Chức năng trung gian tín dụng Chức năng trung gian thanh toán Hoạt động huy Hoạt động sử - Dịch vụ thanh toán và ngân động vốn dụng vốn quỹ - Bảo lãnh - Kinh doanh ngoại tệ - Vốn chủ sở hữu - Hoạt động tín dụng - Ủy thác, đại lý - Tiền gửi tiết kiệm - Hoạt động đầu tư - Kinh doanh chứng khoán. - Tiền gửi giao dịch - Phát hành chứng khoán - Vay các NH khác - Hoạt động khác Nguồn: Tổng hợp của tác giả Chức năng trung gian tín dụng là chức năng quan trọng và cơ bản nhất của một NHTM, chức năng này không những cho thấy bản chất của NHTM mà còn cho thấy nhiệm vụ chính yếu của NHTM. Trong chức năng này - NHTM đóng vai trò là người
5 trung gian đứng ra tập trung, huy động nguồn vốn tiền tệ tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế (bao gồm tiền tiết kiệm của các tầng lớp dân cư, vốn bằng tiền của các đơn vị, tổ chức kinh tế...) biến nó thành nguồn vốn tín dụng để cho vay (cấp tín dụng) đáp ứng các nhu cầu vốn kinh doanh và vốn đầu tư cho các ngành kinh tế và nhu cầu vốn tiêu dùng của xã hội. Thông qua chức năng này, nhờ nguồn vốn lớn và luân chuyển liên tục sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Chức năng trung gian thanh toán và cung ứng phương tiện thanh toán là chức năng quan trọng, không những thể hiện khá rõ bản chất của NHTM mà còn cho thấy tính chất “đặc biệt” trong hoạt động của NHTM. NHTM đứng ra làm trung gian để thực hiện các khoản giao dịch thanh toán giữa các khách hàng, giữa người mua, người bán... để hoàn tất các quan hệ kinh tế thương mại giữa họ với nhau. Thực hiện chức năng trung gian thanh toán, NHTM trở thành người thủ quỹ và là trung tâm thanh toán của xã hội. Nhờ thực hiện chức năng này, cho phép làm giảm bớt khối lượng tiền mặt lưu hành, tăng khối lượng thanh toán chuyển khoản, làm giảm bớt chi phí cho xã hội về in tiền, bảo quản, vận chuyển tiền tệ, tiết kiệm chiều chi phí về giao dịch thanh toán...Nhờ chức năng này mà hệ thống NHTM góp phần đẩy nhanh tốc độ luân chuyển Tiền - Hàng, qua đó các mối quan hệ kinh tế - xã hội được thực hiện cả trên bình diện quốc nội lẫn trên bình diện quốc tế. Điều này không những chắc chắn sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế- xã hội trong nước phát triển, mà còn thúc đẩy các quan hệ kinh tế thương mại và tài chính tín dụng quốc tế phát triển. Chức năng cung ứng dịch vụ và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan đó là các dịch vụ mà chỉ có các ngân hàng với những ưu thế của nó mới có thể thực hiện được một cách trọn vẹn và đầy đủ. Các dịch vụ gắn liền với hoạt động ngân hàng không những cho phép NHTM thực hiện tốt yêu cầu của khách hàng mà còn hỗ trợ tích cực để NHTM thực hiện tốt hơn chức năng thứ nhất và thứ hai của NHTM. Một số hoạt động cụ thể trong chức năng này có thể kể đến như các dịch vụ về ngân quỹ, kiều hối, chuyển tiền nhanh, ủy thác, tư vấn đầu tư, ngân hàng điện tử (E-banking),… Đây là ba chức năng cơ bản của một NHTM, giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ, vì vậy đòi hỏi sự định hướng hoạt động của một NHTM phải được xây dựng theo cách trải đều trên tất cả các chức năng này nhưng vẫn phải đảm bảo được tính đồng bộ. Nếu một NHTM hoạt động trên nền tảng quá chú trọng vào một chức
6 năng mà xem nhẹ các chức năng khác sẽ dẫn đến hệ quả là hoạt động của NHTM này sẽ ngày càng trở nên đơn điệu, thiếu tính phối hợp và hiệu quả mang lại chắc chắn sẽ không cao. Nếu các NHTM đều chú trọng tất cả các chức năng và nhiệm vụ của mình, thì không những làm cho hoạt động kinh doanh có hiệu quả hơn, tỷ suất lợi nhuận cao hơn, mà còn có khả năng phân tán rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. Phối hợp hài hòa và coi trọng các chức năng này thì các NHTM sẽ có cơ hội đứng vững hơn trong cuộc chạy đua trên thị trường. [2] 1.1.3. Các hoạt động của ngân hàng thương mại Hình 1.2. Các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản của ngân hàng thương mại Các nghiệp vụ kinh doanh của NHTM Nghiệp vụ huy Nghiệp vụ sử Nghiệp vụ trung gian, động vốn dụng vốn dịch vụ ngân hàng 1. Nguồn vốn phát sinh 1. Cho vay 1. Dịch vụ trung gian 2. Nguồn vốn quản lý 2. Chiết khấu 2. Dịch vụ kinh doanh và huy động 3. Đầu tư, liên doanh vàng bạc, ngoại tệ 3. Nguồn vốn đi vay 3. Dịch vụ nhận ủy thác Trả tiền gửi, tiền vay, chi Thu lãi tiền vay, tiền Thu hoa hồng từ các dịch phí hoạt động kinh doanh đầu tư, liên doanh vụ trung ian Lợi nhuận Tổng chi phí Nghiệp vụ trung gian, dịch vụ ngân hàng trước thuế Thuế thu nhập Lợi nhuận ròng Các quỹ ngân hàng Nguồn: Nguyễn Đăng Dờn, 2016 1.1.3.1. Hoạt động huy động vốn Hoạt động huy động vốn là một trong những hoạt động kinh doanh cơ bản và thường xuyên của các NHTM vì hoạt động này tạo ra nguồn vốn chủ yếu cho NHTM. NHTM được huy động vốn dưới những hình thức:
7 Nhận tiền gửi và phát hành giấy tờ có giá: Nhận tiền gửi là hoạt động nhận tiền của tổ chức, cá nhân dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn,tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, trái phiếu và các hình thức nhận tiền gửi khác theo nguyên tắc có hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận để huy động vốn trong nước và nước ngoài theo quy định của NHNN Việt Nam và quy định của pháp luật. Vay vốn của NHNN Việt Nam dưới hình thức tái cấp vốn theo quy định của Luật NHNN Việt Nam. Vay vốn của TCTD, tổ chức tài chính trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật. 1.1.3.2. Hoạt động cấp tín dụng Hoạt động tín dụng cũng là một hoạt động cơ bản của NHTM, đồng thời đây chính là hoạt động cung cấp một khối lượng vốn khổng lồ cho nền kinh tế. NHTM được phép cấp tín dụng dưới những hình thức sau đây: Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Chiết khấu, tái chiết khấu công cụ chuyển nhượng và giấy tờ có giá khác: Chiết khấu là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi đến hạn thanh toán. Tái chiết khấu là việc chiết khấu các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác đã được chiết khấu trước khi đến hạn thanh toán. Bảo lãnh ngân hàng: là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng cam kết với bên nhận bảo lãnh về việc tổ chức tín dụng sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết; khách hàng phải nhận nợ và hoàn trả cho tổ chức tín dụng theo thỏa thuận. Phát hành thẻ tín dụng là việc ngân hàng thực hiện cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành thẻ tín dụng quốc tế. Bao thanh toán trong nước; bao thanh toán quốc tế: là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng hoặc bên mua hàng thông qua việc mua lại có bảo lưu quyền truy đòi các khoản phải thu hoặc các khoản phải trả phát sinh từ việc mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ theo hợp đồng mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ.