Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bình Phước theo hướng của một ngân hàng hiện đại trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn hội nhập với nền kinh tế quốc tế. Trên cơ sở đó, đề ra hàng loạt giải pháp đồng bộ có tính thực tế cao nhằm nâng cao hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh tỉnh Bình Phước”

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH VÕ HỮU MINH HOÀNG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆN NAM CHI NHÁNH TỈNH BÌNH PHƢỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH VÕ HỮU MINH HOÀNG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆN NAM CHI NHÁNH TỈNH BÌNH PHƢỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHAN NGỌC MINH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
MỞ ĐẦU 1. Ý nghĩa khoa học và tính thực tiễn của luận văn Đất nƣớc ta đang trong quá trình hội nhập và phát triển mạnh mẽ về mọi phƣơng diện, lĩnh vực khác nhau. Một trong số đó, lĩnh vực kinh tế đang đƣợc chú trọng hàng đầu. Trong những năm vừa qua, tốc độ phát triển kinh tế ở nƣớc ta luôn đạt ở mức cao so với các nƣớc trên thế giới. Để có đƣợc tốc độ phát triển kinh tế nói trên, ngoài các yếu tố khác cần phải đảm bảo, thì cần phải có lƣợng vốn khá lớn đƣợc đầu tƣ vào lĩnh vực kinh tế, lƣợng vốn này không những chỉ đủ lớn mà nó còn phải có tính lâu dài và bền vững. Lƣợng vốn này không chỉ thu hút từ nguồn vốn đầu tƣ trực tiếp mà còn thu hút từ các nguồn vốn đầu tƣ gián tiếp, không chỉ thu hút từ nguồn vốn trong nƣớc mà còn phải thu hút nguồn vốn từ nƣớc ngoài, lƣợng vốn này cũng đƣợc thu hút bằng nhiều phƣơng thức và hình thái khác nhau. Hệ thống ngân hàng thƣơng mại là một trong những kênh quan trọng cung cấp vốn cho nền kinh tế, thông qua hoạt động cho vay. Để có đƣợc nguồn vốn dồi dào phục vụ cho hoạt động cho vay, ngân hàng luôn dựa vào nguồn vốn huy động đƣợc từ nhiều đối tƣợng khác nhau trong xã hội. Vì lƣợng vốn điều lệ của các ngân hàng thƣơng mại luôn là có hạn và chiếm tỷ lệ khá nhỏ trong tổng nguồn vốn của ngân hàng. Nguồn vốn huy động của các ngân hàng thƣơng mại đƣợc hình thành thông qua hoạt động huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại đó. Nhƣ vậy, để có đƣợc nguồn vốn huy động dồi dào, ổn định các ngân hàng thƣơng mại phải có chiến lƣợc và giải pháp cho hoạt động huy động vốn phù hợp và hiệu quả. Trong thực tế, vốn nhàn rỗi trong xã hội là rất lớn. Do đó, với vai trò là trung gian tài chính, các NHTM phải có chiến lƣợc và giải pháp huy động vốn nhàn rỗi trong xã hội hiệu quả, đáp ứng tốt nhu cầu về vốn cho chính ngân hàng mình, qua đó góp phần trong việc đáp ứng nhu vốn cho nền kinh tế. i
Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Bình Phƣớc là một trong những ngân hàng thuộc hệ thống ngân hàng thƣơng mại tại Việt Nam, trong thời gian qua ngân hàng cũng đang từng bƣớc nâng cao năng lực cạnh tranh của mình để tồn tại và phát triển. Việc chú trọng vào hoạt động huy động vốn nhằm mục đích phục vụ cho hoạt động kinh doanh, đồng thời, củng cố sự tồn tại và khẳng định vị thế của mình đang là một trong những vấn đề đặt ra cho Ngân hàng trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ vấn đề nêu trên và thực tiễn hoạt động kinh doanh đang diễn ra tại ngân hàng, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc” 2. Mục tiêu của đề tài 2.1. Mục tiêu tổng quát Đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc” theo hƣớng của một ngân hàng hiện đại trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn hội nhập với nền kinh tế quốc tế. Trên cơ sở đó, đề ra hàng loạt giải pháp đồng bộ có tính thực tế cao nhằm nâng cao hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc” 2.2. Mục tiêu cụ thể Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc”, qua đó phát hiện các bất cập còn tồn tại và tìm nguyên nhân của những bất cập còn tồn tại đó. Phân tích, so sánh số liệu huy động vốn của BIDV Bình Phƣớc với hàng loạt các ngân hàng khác trên cùng địa bàn (14 ngân hàng), trong cùng khoảng thời gian 5 năm, để từ đó, nhìn nhận một cách khách quan nhất kết quả huy động vốn của BIDV Bình Phƣớc so với các ngân hàng bạn. Phát triển hệ giải pháp phù hợp nhằm xử lý các vấn đề còn tồn tại trong hoạt động huy động vốn của Ngân hàng. Qua đó, tăng cƣờng, đẩy mạnh hoạt động ii
huy động vốn tại BIDV Bình Phƣớc sao cho hoạt động này đạt đƣợc những kết quả xứng tầm với vị thế và uy tín của BIDV trên địa bàn Tỉnh Bình Phƣớc nói riêng và của BIDV trên cả nƣớc nói chung. 3. Câu hỏi nghiên cứu - Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc có những hạn chế gì? Nguyên nhân của những hạn chế đó là gì? - Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc Cần phải làm gì để hoạt động huy động vốn tốt hơn? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc” 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc” Về thời gian: Số liệu hoạt động huy động vốn trong giai đoạn 2014 - 2018 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Sử dụng phƣơng pháp thống kê, mô tả, so sánh và phân tích các số liệu trên các báo cáo. 6. Nội dung nghiên cứu Đề tài nhằm tập trung nghiên cứu những nội dung chủ yếu sau: - Xây dựng khung lý thuyết phù hợp với nội dung mục tiêu yêu cầu của đề tài, trong đó chú ý đến hoạt động huy động vốn. - Làm rõ thực trạng huy động vốn trên các mặt: quy mô tăng trƣởng, cơ cấu nguồn vốn huy động, đánh giá tác động của các nhân tố hữu quan, phân tích nguyên nhân của những vấn đề còn tồn tại. iii
- Đề xuất hệ giải pháp có ý nghĩa thực tiễn, có tính khả thi trong nỗ lực nâng cao hoạt động huy động vốn đối với Ngân hàng. 7. Đóng góp của đề tài Đề tài này giúp bản thân BIDV – CN Bình Phƣớc nói riêng và các ngân hàng thƣơng mại trong nƣớc nói chung rút ra những bài học kinh nghiệm thực tế từ hoạt động huy động vốn. Từ đó, xác định cơ sở để có thể xây dựng đƣợc những chiến lƣợc, định hƣớng có tính khả thi, nhằm phát triển hoạt động huy động vốn một cách phù hợp với tiềm lực sẵn có của ngân hàng, đồng thời cũng phù hợp với nhu cầu của khách hàng. 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Liên quan đến vấn đề huy động vốn của các ngân hàng thƣơng mại đã đƣợc nhiều tác giả nghiên cứu ở trong nƣớc và nƣớc ngoài, trong phạm vi đề tài này tôi xin giới thiệu một số nghiên cứu sau đây: + Tác giả Trương Mỹ Hạnh, Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Phát triển Nhà Đồng Bằng Sông Cửu Long – Sở Giao dịch TPHCM, 2013, Trường Đại học Ngân hàng TPHCM. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích các yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Phát triển Nhà Đồng Bằng Sông Cửu Long, từ đó đánh giá thực trạng và đƣa ra giảỉ pháp phát triển hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng. Đề tài còn tồn tại một số hạn chế nhƣ: Đề tài lấy số liệu để nghiên cứu từ năm 2011, 2012 và tới 30/06/2013 nên việc phân tích, so sánh gặp nhiều khó khăn do không tƣơng đồng về đơn vị thời gian + Nguyễn Huy Cường, Huy động và sử dụng vốn đầu tư của ngân hàng cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, 2008, Trường Đại học Kinh tế Quốc Dân. Luận văn đã làm rõ tiền đề lý luận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong giai đoạn hiện đại. Xác định vai trò iv
của huy động vốn và sử dụng vốn đầu tƣ của ngân hàng cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế… Phân tích, đánh giá chỉ ra các vƣớng mắc trong hoạt động huy động vốn và sử dụng vốn của ngân hàng cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn tỉnh Hƣng Yên cần đƣợc cải thiện và đổi mới cho phù hợp. Tuy nhiên một số giải pháp huy động sử dụng vốn tác giả đƣa ra còn chung chung, chƣa hữu hiệu cho nền kinh tế tỉnh góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Hƣng Yên theo mục tiêu đã đƣợc hoạch định. v
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cám ơn MỞ ĐẦU ................................................................... Error! Bookmark not defined. 1. Ý nghĩa khoa học và tính thực tiễn của luận văn ..................................................i 2. Mục tiêu của đề tài .............................................................................................. ii 2.1. Mục tiêu tổng quát ........................................................................................... ii 2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................. ii 3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................. iii 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... iii 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu ..................................................................................... iii 4.2. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................... iii 5. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................... iii 6. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... iii 7. Đóng góp của đề tài .............................................................................................iv 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu ......................................................................iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .....................................................................................ix DANH MỤC BẢNG, .................................................................................................. x DANH MỤC HÌNH ...................................................................................................xi CHƢƠNG 1................................................................................................................... 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Hoạt động huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại ....................................... 1 1.1.1. Khái niệm về hoạt động huy động vốn của NHTM ...................................... 1 1.1.2. Vai trò của huy động vốn trong hoạt động của NHTM ................................. 2 1.2. Các hình thức huy động vốn của NHTM .......................................................... 5 1.3. Vai trò và các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động huy động vốn ........................ 9 vi
1.3.1. Vai trò của huy động vốn ................................................................................. 9 1.3.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động huy động vốn tại NHTM ................. 10 1.4. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động huy động vốn NHTM 18 1.4.1. Quy mô về nguồn vốn huy động của NHTM 18 1.4.2. Cơ cấu về nguồn vốn huy động 19 1.5. Kinh nghiệm về huy động vốn của các NHTM .............................................. 20 1.5.1. Tại các Ngân hàng thƣơng mại trong nƣớc ................................................. 20 1.5.2. Tại các Ngân hàng thƣơng mại trên Thế giới ................................................ 22 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.......................................................................................... 25 CHƢƠNG 2................................................................................................................. 26 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BÌNH PHƢỚC 2.1. Giới thiệu tổng quát về BIDV – Chi nhánh Bình Phƣớc ................................... 26 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế xã hội Tỉnh Bình Phƣớc ................................. 26 2.1.2. Khái quát về BIDV - Chi nhánh Bình Phƣớc ................................................. 27 2.2. Thực trạng huy động vốn tại BIDV – Chi nhánh Bình Phƣớc.......................... 32 2.2.1. Khái quát hoạt động huy động vốn của BIDV - Chi nhánh Bình Phƣớc ........ 32 2.2.2. Quy mô nguồn vốn huy động .......................................................................... 34 2.2.3. Cơ cấu nguồn vốn huy động ........................................................................... 36 2.2.4. Chính sách huy động vốn của BIDV - Chi nhánh Bình Phƣớc ...................... 39 2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tại BIDV – CN Bình Phƣớc ..... 49 2.3.1. Thành tựu ........................................................................................................ 49 2.3.2. Hạn chế........................................................................................................... 50 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................................. 566 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.......................................................................................... 59 CHƢƠNG 3 ................................................................................................................. 60 GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VN - CHI NHÁNH BÌNH PHƢỚC vii
3.1. Định hƣớng phát triển đối với hoạt động huy động vốn của BIDV trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế .................................................................................... 60 3.2. Định hƣớng hoạt động huy động vốn của BIDV - CN Bình Phƣớc ................. 63 3.3. Giải pháp nhằm tăng cƣờng hoạt động huy động vốn tại BIDV – Chi nhánh Bình Phƣớc ................................................................................................................ 65 3.3.1. Chính sách huy động vốn ................................................................................ 65 3.3.2. Giải pháp về dịch vụ thanh toán quốc tế ........................................................ 70 3.3.3. Giải pháp về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ........................................ 71 3.3.4. Giải pháp về công nghệ trong dịch vụ ngân hàng .......................................... 71 3.3.5. Giải pháp về cải cách thủ tục hành chính....................................................... 72 3.3.6. Giải pháp về công tác Marketing ................................................................... 72 3.3.7. Giải pháp về mạng lƣới .................................................................................. 74 3.4. Kiến nghị ........................................................................................................... 75 3.4.1. Kiến nghị với Chính phủ và Ngân hàng nhà nƣớc .......................................... 75 3.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam ................. 76 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.......................................................................................... 78 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 80 viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NHNN : Ngân hàng nhà nƣớc NHTM : Ngân hàng thƣơng mại NH : Ngân hàng TMCP : Thƣơng mại cổ phần BIDV : Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam LS : Lãi suất ix
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Lợi nhuận của BIDV Bình Phƣớc năm 2014 - 2018 ................................ 29 Bảng 2.2: Số liệu huy động vốn tại BIDV - CN Bình Phƣớc . Error! Bookmark not defined. Bảng 2.3: Dƣ nợ tín dụng BIDV – CN Bình Phƣớc ................................................. 31 Bảng 2.4: Số liệu huy động vốn của BIDV – CN Bình Phƣớc ................................. 34 Bảng 2.5: Tình hình nguồn vốn huy động theo kỳ hạn qua các năm ........................ 36 Bảng 2.6: Số liệu huy động vốn theo loại tiền tại BIDV – CN Bình Phƣớc ............ 37 Bảng 2.7: Huy động vốn theo loại khách hàng tại BIDV – CN Bình Phƣớc ........... 38 Bảng 2.8: Huy động tại các ngân hàng trên địa bàn Tỉnh Bình Phƣớc ..................... 50 x
DANH MỤC HÌNH Biểu đồ 2.1: Huy động vốn tại BIDV – CN Bình Phƣớc năm 2014, 2015, 2016, 2017, 2018. ................................................................................................................ 35 Biểu đồ 2.2: Huy động vốn theo kỳ hạn tại BIDV – CN Bình Phƣớc qua các năm . 36 Biểu đồ 2.3: Huy động vốn theo loại khách hàng tại BIDV – CN Bình Phƣớc ....... 39 Biểu đồ 2.4: Huy động vốn tại các ngân hàng trên địa bàn Tỉnh Bình Phƣớc........ 522 xi
LỜI CAM ĐOAN Tác giả luận văn có lời cam đoan về công trình khoa học này của mình, cụ thể: Tôi tên Võ Hữu Minh Hoàng Sinh ngày 01 tháng 02 năm 1973 – tại Hải Châu, Đà Nẵng Hiện đang công tác tại Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh Là học viên cao học khóa 17 của Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. HCM Mã số học viên: 020117140349 Cam đoan đề tài: “Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Tỉnh Bình Phƣớc” Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phan Ngọc Minh Luận văn đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. HCM Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của tôi. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2019 Tác giả Võ Hữu Minh Hoàng xii
LỜI CẢM ƠN Luận văn thạc sĩ của tôi đƣợc hoàn thành bởi sự nỗ lực của bản thân, sự giúp đỡ tận tình của Quý Thầy, Cô giáo, bạn bè, anh chị em đồng nghiệp. Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Giáo viên hƣớng dẫn TS. Phan Ngọc Minh, ngƣời đã tận tình chỉ dẫn tôi trong suốt quá trình xây dựng đề cƣơng và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn đến toàn thể quý Thầy, Cô giáo Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. HCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành chƣơng trình học tập và thực hiện đề tài, tạo cơ hội học tập nâng cao trình độ chuyên môn của mình. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp tại Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giúp đỡ, động viên, trao đổi, góp ý và cung cấp thông tin tài liệu, kinh nghiệm thực tế bổ ích để tôi hoàn thành luận văn này. Để đáp lại tấm chân tình đó, tôi sẽ cố gắng vận dụng các kiến thức mà chính mình đã đƣợc trang bị vào thực tiễn cuộc sống một cách có hiệu quả nhất nhằm đem lại lợi ích cho bản thân, công việc và xã hội. Trân trọng. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2019 Tác giả Võ Hữu Minh Hoàng xiii
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Hoạt động huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại 1.1.1. Khái niệm về hoạt động huy động vốn của NHTM Hoạt động huy động vốn của NHTM là tổng thể toàn bộ các hoạt động của ngân hàng nhằm thu hút vốn nhàn rỗi từ các đối tƣợng khác nhau trong xã hội. Trƣớc đây, khi ngân hàng mới ra đời, hoạt động huy động vốn đơn giản chỉ là hoạt động cất giữ các vật quý nhằm đảm bảo an toàn cho các tài sản có giá trị. Ngƣời chủ sở hữu các vật quý phải trả tiền công giữ hộ các tài sản cho ngân hàng. Khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu tín dụng ngày càng cao và để đáp ứng, nghiệp vụ ngân hàng cũng phát triển, các nguồn tiền ký gửi này lại trở thành nguồn vốn khả dụng lớn nhất của các NHTM. Lúc này Ngân hàng sử dụng nguồn vốn này để cho vay và lấy lãi nên ngƣời phải trả phí lúc này là Ngân hàng chứ không phải là ngƣời gửi tiền nữa. Ngày nay, có thể nói, hoạt động huy động vốn là một trong những hoạt động hết sức quan trọng và mang ý nghĩa sống còn đối với NHTM. Có thể khái quát rằng, hoạt động huy động vốn của các NHTM là hoạt động tìm kiếm nguồn vốn khả dụng từ các chủ thể khác nhằm đảm bảo ngân hàng vận hành bình thƣờng và hiệu quả theo đúng các quy định của pháp luật. Có các hình thức của hoạt động huy động vốn nhƣ sau:  Nhận tiền gửi của tổ chức cá nhân và các TCTD khác dƣớc các hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại tiền gửi khác.  Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khách để huy động vố của tổ chức, các nhân trong nƣớc và ngoài nƣớc khi đƣợc Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc chấp thuận… 1
 Vay vốn của các TCTD khác hoạt động tại Việt Nam và của các tổ chức nƣớc ngoài.  Vay vốn ngắn hạn của NHNN dƣới hình thức tái cấp vốn theo quy định của luật Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam 1.1.2. Vai trò của huy động vốn trong hoạt động của NHTM  Đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng Thứ nhất: Nguồn vốn huy động có ảnh hƣởng trực tiếp đến qui mô hoạt động của các Ngân hàng. Nguồn vốn khả dụng của Ngân hàng có ảnh hƣởng trực tiếp đến việc mở rộng hay thu hẹp tín dụng, hoạt động bảo lãnh hay trong hoạt động thanh toán của Ngân hàng. Thông thƣờng so với các ngân hàng nhỏ thì các ngân hàng lớn có các khoản mục về đầu tƣ, cho vay đa dạng hơn, phạm vi và khối lƣợng tín dụng cũng lớn hơn. Trong khi các ngân hàng nhỏ lại giới hạn phạm vi hoạt động chủ yếu trong một khu vực nhỏ hay trong một quốc gia. Nếu khả năng vốn của ngân hàng lớn thì ngân hàng có thể mở rộng qui mô khối lƣợng tín dụng, có thể tài trợ cho các dự án lớn (về qui mô tín dụng, về thời hạn tín dụng…) và sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của khách hàng về các dịch vụ của Ngân hàng. Thứ hai: Nguồn vốn huy động giúp ngân hàng chủ động trong kinh doanh. Trong cơ cấu vốn của ngân hàng thì ngoài phần vốn tự có thì còn có vốn huy động, vốn vay và các nguồn vốn khác. Một ngân hàng không thể chỉ hoạt động với nguồn vốn tự có và vốn đi vay vì vốn tự có của ngân hàng chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ trong tổng cơ cấu vốn của ngân hàng, còn vốn vốn đi vay thì ngân hàng phải phụ thuộc vào dối tƣợng cho vay về thời hạn, số lƣợng và các chi phí khác. Do đó có thể ngân hàng sẽ bỏ lỡ những cơ hội kinh doanh. Ngƣợc lại nếu ngân hàng có lƣợng vốn lớn sẽ hoàn toàn chủ động trong hoạt động của mình. Nguồn vốn lớn làm tăng khả năng hoạt động của ngân hàng nhƣ chủ động đa dạng hoá các hình thức và phƣơng thức hoạt động nhằm phân tán rủi ro và tăng lợi nhuận, phục vụ cho mục tiêu cuối cùng của ngân hàng là an toàn và sinh lời. 2
Thứ ba: Vốn huy động giúp ngân hàng nâng cao vị thế của mình trên thị trƣờng. Để đảm bảo cho việc thu hút khách hàng đến quan hệ giao dịch với mình thì ngân hàng phải tạo đƣợc niềm tin với khách hàng. Điều này đƣợc thể hiện ở khả năng sẵn sàng thanh toán cho khách hàng. Khả năng thanh toán của ngân hàng cao chỉ khi ngân hàng có nguồn vốn khả dụng lớn. Mặt khác, uy tín của ngân hàng còn thể hiện ở khả năng cho vay và đầu tƣ của ngân hàng. Ngân hàng chỉ có thể cho vay những dự án lớn, thời hạn dài nếu nhƣ ngân hàng có nguồn vốn lớn và ổn định- Điều này phụ thuộc vào khả năng huy động vốn của ngân hàng. Thứ tư: Vốn huy động quyết định năng lực cạnh tranh của ngân hàng. - Để có thể chiến thắng trong cạnh tranh thì ngoài việc phải có chiến lƣợc cạnh tranh hợp lý thì khả năng tài chính luôn giữ vai trò là yếu tố quyết định cuối cùng. Nếu ngân hàng có nguồn vốn khả dụng lớn thì có thể chủ động mở rộng quan hệ tín dụng với các thành phần kinh tế cả về qui mô, khối lƣợng tín dụng, chủ động về thời gian và thời hạn cho vay thậm chí trong việc điều chỉnh lãi suất cho vay để thu hút khách hàng. Ngoài ra ngân hàng còn có thể phát triển thêm nhiều loại hình dịch vụ mới, tham gia vào nhiều các hoạt động khác nhƣ liên doanh liên kết. đầu tƣ trên thị trƣờng vốn, trên thị trƣờng tiền tệ… Bằng chính những hoạt động này sẽ góp phần phân tán rủi ro, thu hút đƣợc nhiều khách hàng, mở rộng thị phần, nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng… Từ đó sẽ nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. - Nhận thức đƣợc vai trò của nguồn vốn trong hoạt động của NHTM, nên mỗi ngân hàng phải hoạch định đƣợc chiến lƣợc huy động vốn cho đơn vị mình nhằm chủ động tạo lập đƣợc nguồn vốn ổn định và không ngừng tăng trƣởng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình. Đó là yếu tố đầu tiên quyết định đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng. Thứ năm, Đảm bảo khả năng thanh toán của ngân hàng. Một trong những nhiệm vụ trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng đó là phải thanh toán, chi trả các khoản phải trả khi đến hạn cho các chủ thể liên quan. Các khoản chi trả đó có thể là: Chi trả các khoản mà ngân hàng vay trƣớc đây, nay 3
đến hạn; Chi trả các khoản ngân hàng huy động vốn trƣớc đây, nay đến hạn trả; Chi trả lại vốn tiền gửi tiết kiệm cho khách hàng muốn rút vốn trƣớc thời hạn cũng nhƣ rút vốn khi đến hạn; Chi giải ngân cho các khoản mà ngân hàng đã duyệt cho vay đối với các chủ thể trong xã hội; Thanh toán các chi phí hoạt động khác của ngân hàng… Tất cả các khoản chi trả nêu trên luôn diễn ra hàng ngày. Do đó, ngân hàng luôn cần một lƣợng tiền khả dụng vừa đủ lớn để sẵn sàng trang trải các khoản nêu trên ở bất kỳ thời điểm nào. Vậy lƣợng vốn huy động đƣợc hàng ngày, có vai trò khá quan trọng trong việc nâng cao khả năng thanh khoản cho ngân hàng, giúp ngân hàng thực hiện đƣợc các khoản chi trả cần thiết ở bất kỳ thời điểm nào.  Đối với khách hàng  Khách hàng cá nhân: Hoạt động huy động vốn của NHTM cung cấp cho khách hàng một kênh tiết kiệm và đầu tƣ nhằm làm cho tiền nhàn rỗi của họ sinh lợi, tạo cơ hội cho họ có thể gia tăng tiêu dùng trong tƣơng lai. Mặt khác, hoạt động huy động vốn còn cung cấp cho khách hàng một nơi an toàn để họ cất giữ, tích lũy vốn tạm thời nhàn rỗi của mình. Để thu hút đƣợc nguồn vốn này các ngân hàng phải sử dụng nhiều hình thức huy động vốn phong phú và tiện lợi. Điều này giúp ngƣời dân dễ dàng lựa chọn một hình thức gửi tiền phù hợp với đặc điểm khoản tiền của mình.  Khách hàng tổ chức kinh tế, doanh nghiệp: Nghiệp vụ huy động vốn đã giúp cho các tổ chức kinh tế, các doanh nghiệp thuận tiện trong thanh toán giao dịch thông qua tài khoản tiền gửi thanh toán. Nếu ngân hàng đẩy mạnh công tác huy động vốn thì sẽ giúp các doanh nghiệp rất nhiều trong hoạt động kinh doanh, làm cho hoạt động của doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế luôn trôi chảy. Hơn nữa, các doanh nghiệp và tổ chức kinh tế đều có quan hệ tín dụng với ngân hàng và huy động vốn có hiệu quả sẽ giúp cho doanh nghiệp có vốn kịp thời bất cứ lúc nào mà doanh nghiệp cần vốn.  Đối với nền kinh tế Tiết kiệm và đầu tƣ là nền tảng của nền kinh tế. Tiết kiệm và đầu tƣ có sự tác động qua lại, tiết kiệm góp phần thúc đẩy, mở rộng phát triển sản xuất kinh 4
doanh, tăng cƣờng đầu tƣ và đầu tƣ cũng góp phần khuyến khích tiết kiệm. Nhƣng trong nền kinh tế các khoản tiết kiệm thƣờng nhỏ, lẻ và ngƣời tiên phong trong việc tập hợp vốn hiệu quả nhất chính là các ngân hàng thƣơng mại. Thông qua các kênh huy động vốn, các khoản tiết kiệm chuyển thành các khoản đầu tƣ góp phần làm tăng vốn đều tƣ cho nền kinh tế. - Đối với những ngƣời có vốn nhàn rỗi: Việc huy động vốn của ngân hàng trƣớc hết sẽ giúp cho họ những khoản tiền lãi hay có đƣợc các dịch vụ thanh toán đồng thời các khoản tiền không bị chết và luôn đƣợc vận động, quay vòng. - Đối với những ngƣời cần vốn: Họ sẽ có cơ hội mở rộng đầu tƣ, phát triển sản xuất kinh doanh từ chính nguồn vốn huy động của ngân hàng. - Việc huy động vốn của ngân hàng giúp cho nền kinh tế có đƣợc sự cân đối về vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Các cơ hội đầu tƣ luôn có điều kiện để thực hiện. Quá trình tái sản xuất, tái sản xuất mở rộng sẽ đƣợc thực hiện dễ dàng hơn với việc huy động vốn của các ngân hàng thƣơng mại. Tuy, việc cung ứng vốn cho nền kinh tế có thể thực hiện bằng nhiều kênh nhƣ: thị trƣờng chứng khoán, ngân sách nhà nƣớc... nhƣng trong điều kiện nƣớc ta hiện nay thì huy động vốn qua các ngân hàng thƣơng mại vẫn là hình thức chủ yếu và quan trọng nhất (Peter S.Rose, 2004) 1.2. Các hình thức huy động vốn của NHTM Hoạt động huy động vốn của NHTM đƣợc thể hiện qua nhiều hình thức khác nhau, mỗi hình thức đều có những đặc điểm và cách thực hiện khác nhau 1.2.1. Tiền gửi của khách hàng Ở các nƣớc phát triển, ngƣời ta định nghĩa “Tiền gửi” là tiền mà ngân hàng nhận đƣợc của khách hàng bất luận dƣới hình thức nào, dù phải trả lãi hay không trả lãi, và quyền sử dụng tiền đó cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng với cam kết thực hiện việc hoàn trả vào thời điểm mà ngƣời gửi yêu cầu. Ngân hàng hoàn trả khoản tiền đó vào bất kỳ thời gian nào đối với tiền gửi không kỳ hạn hoặc vào ngày đáo hạn đối với loại tiền gửi có kỳ hạn. Tiền gửi có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động của NHTM nhƣ đã nói trên. Việc phân loại tiền gửi giúp NH quản lý đƣợc nó dễ dàng hơn và có những 5