Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp mở rộng tín dụng và dịch vụ nâng cao sức cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại thành phố Cần Thơ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu một cách có khoa học những lý luận cơ bản về cạnh tranh, chiến lược cạnh tranh, NHTM, tín dụng và dịch vụ Ngân hàng trong cơ chế thị trường, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc mở rộng tín dụng và dịch vụ Ngân hàng.... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp mở rộng tín dụng và dịch vụ nâng cao sức cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại thành phố Cần Thơ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN MINH HÙNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN MINH HÙNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
Trang 1 MUÏC LUÏC PHAÀN MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG I: KHAÙI NIEÄM VEÀ CAÏNH TRANH, CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH, TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI (NHTM) TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG 1.1 Khaùi nieäm veà caïnh tranh, caùc chieán löôïc caïnh tranh cuûa Michale porter 1 1.1.1 Khaùi nieäm caïnh tranh 1 1.1.2 Caùc chieán löôïc veà lôïi theá caïnh tranh cuûa Michael Porter 1 1.2 Toång quan veà NHTM, taàm quan troïng cuûa vieäc môû roäng tín duïng 3 & phaùt trieån dòch vuï cuûa ngaân haøng 1.2.1 Ñònh nghóa NHTM 3 1.2.2 Chöùc naêng cuûa NHTM 4 1.2.3 Caùc nghieäp vuï chuû yeáu cuûa NHTM 5 1.2.4 Tín duïng ngaân haøng, nghieäp vuï quan troïng cuûa NHTM 11 1.2.5 Taàm quan troïng cuûa vieäc môû roäng tín duïng ngaân haøng 13 1.2.6 Moät soá kinh nghieäm môû roäng tín duïng ôû caùc quoác gia trong khu vöïc 15 1.2.7 Dòch vuï ngaân haøng, taàm quan troïng cuûa vieäc phaùt trieån dòch vuï 16 ngaân haøng trong thôøi ñaïi coâng ngheä thoâng tin vaø hoäi nhaäp kinh teá Keát luaän chöông i 18 CHÖÔNG II: PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG NHTM VIEÄT NAM TRONG HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ VAØ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG & DÒCH VUÏ CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TREÂN ÑÒA BAØN TP CAÀN THÔ GIAI ÑOAÏN 2002-2004 2.1 Heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam: Khaû naêng caïnh tranh, cô hoäi vaø 19 thaùch thöùc trong hoäi nhaäp kinh teá quoác teá 2.1.1 Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá – xu theá khoâng theå ñaûo ngöôïc 19 2.1.2 Heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam vaø khaû naêng caïnh tranh 21 2.1.3 Cô hoäi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi caùc Ngaân haøng Vieät Nam trong 28 hoäi nhaäp kinh teá quoác teá 2.2 Tình hình kinh teá xaõ hoäi TP Caàn Thô giai ñoaïn 2001-2005 33 2.2.1 Thuaän lôïi vaø khoù khaên trong vieäc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi 33 cuûa TP Caàn Thô 2.2.2 Moät soá chæ tieâu kinh teá - xaõ hoäi chuû yeáu cuûa TP Caàn Thô 34 thôøi kyø 5 naêm 2001-2005 2.2.3 Phöông höôùng, nhieäm vuï phaùt trieån TP.Caàn Thô ñeán naêm 2020 35
Trang 2 2.3 Thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng & dòch vuï cuûa caùc NHTM 36 treân ñòa baøn TP Caàn Thô 2.3.1 Veà hoaït ñoäng tín duïng 37 2.3.1.1 Dö nôï phaân theo thôøi haïn cho vay 37 2.3.1.2 Dö nôï cho vay phaân loaïi theo thaønh phaàn kinh teá 40 2.3.1.3 Chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng tín duïng 42 2.3.1.4 Nhöõng khoù khaên toàn taïi trong hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng 45 2.3.2 Veà hoaït ñoäng dòch vuï 48 2.3.2.1 Caùc loaïi hình dòch vuï chuû yeáu hieän nay cuûa caùc NHTM 48 treân ñòa baøn TP. Caàn Thô 2.3.2.2 Thöïc traïng veà hoaït ñoäng dòch vuï cuûa caùc NHTM TP Caàn Thô 49 giai ñoaïn 2002-2004 2.3.2.3 Nhöõng haïn cheá cuûa caùc dòch vuï Ngaân haøng hieän nay 53 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG II 55 CHÖÔNG III: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP MÔÛ ROÄNG TÍN DUÏNG & DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TREÂN ÑÒA BAØN TP CAÀN THÔ 3.1 Chuû tröông ñònh höôùng môû roäng hoaït ñoäng tín duïng vaø 56 dòch vuï ngaân haøng treân ñòa baøn thaønh phoá Caàn Thô 3.2 Caùc giaûi phaùp môû roäng tín duïng ngaân haøng 57 3.2.1 Giaûi phaùp taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng ñeå môû roäng tín duïng 57 3.2.2 Môû roäng tín duïng trong lónh vöïc cho vay noâng nghieäp vaø nuoâi 60 troàng thuûy haûi saûn 3.2.3 Môû roäng tín duïng tieâu duøng vaø cho vay caùc cô quan haønh 62 chaùnh söï nghieäp coù thu 3.2.4 Môû roäng nghieäp vuï tín duïng cho vay theá chaáp 63 3.3 Caùc giaûi phaùp môû roäng dòch vuï 64 3.3.1 Giaûi phaùp haïn cheá thanh toaùn baèng tieàn maët 64 3.3.2 Giaûi phaùp veà naâng caáp heä thoáng ATM vaø môû roäng 65 khaùch haøng söû duïng ATM treân ñòa baøn 3.3.3 Ña daïng theâm caùc loaïi hình dòch vuï nhö: thanh toaùn 65 hoä tieâu duøng, dòch vuï phaùt haønh theû baûo chi noäi - ngoaïi teä cho caùc Ngaân haøng thöông maïi 3.3.4 Nhanh choùng trang bò caùc dòch vuï Ngaân haøng ñieän töû hieän ñaïi 66 cho caùc NHTM nhö: Internet banking, Mobi banking, Home banking 3.4 Caùc kieán nghò ñoái vôùi cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc trong lónh vöïc 67 môû roäng tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng 3.4.1 Kieán nghò ñoái vôùi Chính phuû 67
Trang 3 3.4.2 Kieán nghò ñoái vôùi heä thoáng NHNN Vieät Nam 68 3.4.3 Kieán nghò ñoái vôùi UBND thaønh phoá 70 3.4.4 Nhöõng bieän phaùp thuoäc baûn thaân caùc NHTM ñeå môû roäng 71 tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng KEÁT LUAÄN CHÖÔNG III 73 PHAÀN KEÁT LUAÄN 74 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Trang 4 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU [\ 1/ Tính thieát thöïc cuûa ñeà taøi: Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø moät xu theá taát yeáu cuûa theá kyû 21. Vieät Nam cuõng nhö caùc nöôùc ñang phaùt trieån khaùc treân theá giôùi ñang noã löïc hoaø mình vaøo doøng hoäi nhaäp. Chuû tröông hoäi nhaäp, tham gia caùc toå chöùc kinh teá trong khu vöïc vaø toaøn caàu, ñaëc bieät gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi (WTO) trong thôøi gian tôùi ñaõ ñöôïc Boä Chính trò khaúng ñònh taïi Nghò quyeát 07-NQ/TW ngaøy 27/11/2001 veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Trong quùa trình hoäi nhaäp, Ngaân haøng ñöôïc xaùc ñònh laø moät trong nhöõng ngaønh dòch vuï quan troïng vaø nhaïy caûm. Muïc tieâu cuûa luaän vaên nhaèm giôùi thieäu böùc tranh toång theå veà heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam, khaû naêng caïnh tranh, nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, caùc cô hoäi vaø thaùch thöùc cuûa Ngaønh Ngaân haøng Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Ñoàng thôøi phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng vaø dòch vuï cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn TP.Caàn Thô, neâu leân nhöõng maët coøn toàn taïi vaø haïn cheá veà môû roäng tín duïng – dòch vuï cuûa caùc Ngaân haøng treân ñòa baøn. Treân cô sôû ñoù, ñeå tieáp tuïc toàn taïi vaø phaùt trieån, ñuû söùc caïnh tranh vôùi caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi vieäc tìm ra caùc giaûi phaùp ñeå môû roäng tín duïng vaø dòch vuï cho caùc Ngaân haøng thöông maïi TP.Caàn Thô trong giai ñoaïn hieän nay laø heát söùc caàn thieát vaø mang tính thöïc tieãn cao. 2/ Muïc ñích nghieân cöùu: Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø taäp trung vaøo caùc noäi dung chính sau: - Nghieân cöùu moät caùch coù khoa hoïc nhöõng lyù luaän cô baûn veà caïnh tranh, chieán löôïc caïnh tranh, NHTM, tín duïng vaø dòch vuï Ngaân haøng trong cô cheá thò tröôøng, taàm quan troïng vaø söï caàn thieát cuûa vieäc môû roäng tín duïng vaø dòch vuï Ngaân haøng. - Phaân tích thöïc traïng cuûa heä thoáng NHTM Vieät Nam, khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc NHTM Vieät Nam so vôùi caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi, ñoàng thôøi phaûn aùnh thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng – dòch vuï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn TP.Caàn Thô giai ñoaïn 2002-2004, xaùc ñònh ñöôïc nhöõng khoù khaên, haïn cheá trong vieäc môû roäng tín duïng vaø dòch vuï cuûa caùc Ngaân haøng treân ñòa baøn. - Tìm ra nhöõng bieän phaùp nhaèm môû roäng tín duïng vaø dòch vuï Ngaân haøng phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån cuûa thaønh phoá, vaø ñeà xuaát nhöõng kieán nghò trong hoaït ñoäng môû roäng tín duïng – dòch vuï Ngaân haøng. 3/ Phöông phaùp nghieân cöùu:
Trang 5 Trong quaù trình thöïc hieän nghieân cöùu coù söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, keát hôïp vôùi phöông phaùp thoáng keâ vaø phöông phaùp so saùnh ñeå phaân tích vaø laøm roõ nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa luaän vaên. 4/ Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: - Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän aùn laø thöïc traïng heä thoáng NHTM Vieät Nam, neàn kinh teá xaõ hoäi TP.Caàn Thô, thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng vaø dòch vuï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn TP.Caàn Thô vaø tìm ra caùc giaûi phaùp ñeå môû roäng tín duïng vaø dòch vuï Ngaân haøng. - Phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn bao goàm ñaùnh giaù thöïc traïng khaû naêng caïnh tranh cuûa heä thoáng NHTM Vieät Nam so vôùi caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi, tình hình kinh teá xaõ hoäi TP.Caàn Thô, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn qua caùc naêm 2002-2004. 5/ Nhöõng ñoùng goùp cô baûn cuûa luaän vaên: Thöïc traïng khaû naêng caïnh tranh cuûa heä thoáng NHTM Vieät Nam vaø hoaït ñoäng tín duïng –dòch vuï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn TP.Caàn Thô ñaõ ñöôïc luaän vaên phaân tích vaø nhaän xeùt roõ neùt, nhöõng khoù khaên vaø haïn cheá trong vieäc môû roäng tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng. Luaän vaên ñaõ neâu leân ñöôïc vai troø vaø taàm quan troïng cuûa vieäc môû roäng tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi nhöõng giaûi phaùp vaø kieán nghò cuï theå phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá neân coù theå xem xeùt ñeå aùp duïng vaøo thöïc tieãn.
Trang 6 CHÖÔNG I: KHAÙI NIEÄM VEÀ CAÏNH TRANH, CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH, TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ( NHTM )TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG 1.1/ Khaùi nieäm veà caïnh tranh, caùc chieán löôïc caïnh tranh cuûa Michale Porter: 1.1.1/ Khaùi nieäm caïnh tranh: Caïnh tranh trong lónh vöïc kinh teá laø moät cuoäc chaïy ñua veà giaù, cuoäc chieán veà quaûng caùo, giôùi thieäu saûn phaåm vaø taêng cöôøng phuïc vuï khaùch haøng. Cuoäc tranh ñua xaûy ra do moät hoaëc nhieàu ñoái thuû hoaëc caûm thaáy bò cheøn eùp hoaëc thaáy cô hoäi ñeå caûi thieän vò trí. Khi moät coâng ty coù moät böôùc ñi môùi thì coù nhöõng hieäu öùng roõ raøng ñoái vôùi nhöõng ñoái thuû cuûa noù vaø nhö theá coù theå kích thích söï traû ñuõa hoaëc nhöõng coá gaéng choáng traû laïi, noùi moät caùch khaùc laø giöõa caùc ñoái thuû luoân coù söï phuï thuoäc laãn nhau khoâng theå traùnh khoûi. Ngoaøi aùp löïc töø caùc ñoái thuû hieän taïi, doanh nghieäp coøn phaûi chòu 4 aùp löïc khaùc ñoù laø nguy cô nhaäp cuoäc cuûa caùc ñoái thuû môùi, moái ñe doïa cuûa caùc saûn phaåm thay theá, quyeàn löïc cuûa ngöôøi mua, quyeàn löïc cuûa ngöôøi cung öùng. Nhö theá ñeå ñaït ñöôïc thaéng lôïi trong caïnh tranh, caùc coâng ty caàn phaûi ñaùnh giaù, choïn ñuùng chieán löôïc ñeå taïo lôïi theá, khaúng ñònh vò trí cuûa mình. 1.1.2/ Caùc chieán löôïc veà lôïi theá caïnh tranh cuûa Michael Porter: Theo Michael Porter :“Lôïi theá caïnh tranh veà cô baûn xuaát phaùt töø giaù trò maø moät xí nghieäp coù theå taïo ra cho ngöôøi mua vaø giaù trò ñoù vöôït quaù phí toån cuûa xí nghieäp”. OÂng ñöa ra 3 loaïi chieán löôïc chung veà caïnh tranh goàm : Chieán löôïc chi phí thaáp nhaát, chieán löôïc khaùc bieät hoaù, vaø chieán löôïc troïng taâm hoaù. Moãi chieán löôïc naøy coù theå ñöôïc löïa choïn theo ñieàu kieän kinh doanh rieâng cuûa töøng doanh nghieäp. Trong lónh vöïc hoaït ñoäng kinh doanh Ngaân haøng, veà cô baûn caùc chieán löôïc chung noùi treân thöôøng ñöôïc hieåu nhö sau: - Chieán löôïc chi phí thaáp nhaát: Ñaây laø chieán löôïc höôùng tôùi söï ñaït ñöôïc vò trí hôn haún veà chi phí thoâng qua moät loaït caùc chính saùch hoaït ñoäng höôùng vaøo thöïc hieän muïc tieâu. Ñoâi khi chieán löôïc naøy cuõng ñöôïc hieåu laø chieán löôïc caïnh tranh veà giaù khi cung caáp dòch vuï saûn phaåm treân thò tröôøng. Chi phí thaáp mang laïi cho caùc NHTM tyû leä lôïi nhuaän cao hôn möùc bình quaân trong ngaønh, baát chaáp söï caïnh tranh maïnh meõ cuûa caùc ñoái thuû khaùc. Ñaëc ñieåm cuûa chieán löôïc caïnh tranh naøy laø vieäc chuù troïng ñeán kieåm soaùt chaët cheõ chi phí hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM, söû duïng chaët cheõ ngaân saùch hoaït ñoäng, taïo ra ít söï khaùc bieät veà saûn phaåm – dòch vuï, haïn cheá ñoaïn thò tröôøng moät caùch quaù chi tieát. - Chieán löôïc khaùc bieät hoaù caùc saûn phaåm vaø dòch vuï: Chieán löôïc maø caùc NHTM nhaém tôùi vieäc taïo ra ñieåm ñoäc ñaùo rieâng ñöôïc thöøa nhaän trong toaøn ngaønh. Trong chieán löôïc naøy, khaùch haøng seõ nhaän ra söï khaùc bieät cuûa saûn phaåm dòch vuï, ñaùnh giaù
Trang 7 cao veà saûn phaåm dòch vuï vaø saün saøng traû giaù theâm cho söï khaùc bieät ñoù. Chieán löôïc khaùc bieät hoaù saûn phaåm vaø dòch vuï, neáu ñaït ñöôïc seõ taïo moät vò trí chaéc chaén cho caùc NHTM ñoái phoù vôùi nhöõng ñoái thuû caïnh tranh vì coù nieàm tin cuûa khaùch haøng vaøo uy tín vaø chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï cuûa mình. - Chieán löôïc troïng taâm hoaù: Nhaèm taäp trung vaøo moät nhoùm khaùch haøng cuï theå, moät boä phaän trong caùc loaïi saûn phaåm, dòch vuï hay maûng thò tröôøng naøo ñoù. Neáu nhö chieán löôïc chi phí thaáp vaø khaùc bieät hoaù höôùng vaøo thöïc hieän caùc muïc tieâu vôùi phaïm vi hoaït ñoäng toaøn ngaønh, thì chieán löôïc troïng taâm hoaù ñöôïc xaây döïng xoay quanh vieäc phuïc vuï thaät toát moät thò tröôøng muïc tieâu ñích vaø moãi chính saùch keøm theo ñeàu ñöôïc phaùt trieån theo nhöõng “ngaùch” ñoù cuûa thò tröôøng. 1.2/ Toång quan veà NHTM, taàm quan troïng cuûa vieäc môû roäng tín duïng & phaùt trieån dòch vuï cuûa Ngaân haøng: 1.2.1/ Ñònh nghóa NHTM : Trong lòch söû phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng, NHTM (Commercial Bank) ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoaù, söï phaùt trieån cuûa NHTM ñaõ coù taùc ñoäng raát lôùn vaø quan troïng ñeán quùa trình phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoùa, ngöôïc laïi kinh teá haøng hoùa phaùt trieån maïnh meõ ñeán giai ñoaïn cao nhaát cuûa noù laø kinh teá thò tröôøng thì NHTM cuõng ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän vaø trôû thaønh nhöõng ñònh cheá taøi chính trung gian khoâng theå thieáu ñöôïc trong heä thoáng kinh teá toaøn xaõ hoäi . Caùc nhaø kinh teá hoïc, caùc nhaø quaûn lyù kinh teá ñaõ ñöa ra nhieàu khaùi nieäm veà NHTM, cuï theå nhö sau : - Theo Smishkin : Ngaân haøng laø toå chöùc taøi chính nhaän tieàn göûi vaø cho vay tieàn. - Theo luaät ngaân haøng cuûa Thoå Nhó Kyø: “NHTM laø Hoäi traùch nhieäm höõu haïn thieát laäp nhaèm muïc ñích nhaän tieàn kyù thaùc vaø thöïc hieän caùc nghieäp vuï hoái ñoaùi, nghieäp vuï hoái phieáu, chieát khaáu vaø nhöõng hình thöùc vay möôïn hay tín duïng khaùc”. - Theo luaät ngaân haøng cuûa Phaùp naêm 1941: “NHTM laø nhöõng xí nghieäp hay cô sôû maø ngheà nghieäp thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn baïc cuûa coâng chuùng döôùi hình thöùc kyù thaùc hoaëc döôùi daïng hình thöùc khaùc vaø söû duïng taøi nguyeân ñoù cho chính hoï vaøo nghieäp vuï veà chieát khaáu, tín duïng vaø taøi chính” . Nhö vaäy, coù theå noùi raèng NHTM laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng. Nhôø heä thoáng ñònh cheá taøi chính naøy maø caùc nguoàn tieàn voán nhaøn roãi seõ ñöôïc huy ñoäng, taïo laäp nguoàn voán tín duïng to lôùn ñeå coù theå cho vay phaùt trieån kinh teá . - Theo phaùp leänh ngaân haøng, hôïp taùc xaõ tín duïng vaø coâng ty taøi chính cuûa Vieät Nam ñöôïc coâng boá ngaøy 24/05/1990: “Ngaân haøng laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn gôûi cuûa khaùch haøng vôùi traùch nhieäm
Trang 8 hoaøn traû vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän caùc nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn”. - Theo luaät caùc toå chöùc tín duïng coâng boá ngaøy 12/12/1997, taïi ñieàu 20 khoaûn 2: “Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan. Theo tính chaát vaø muïc tieâu hoaït ñoäng , caùc loaïi hình ngaân haøng goàm coù ngaân haøng thöông maïi, ngaân haøng phaùt trieån, ngaân haøng ñaàu tö, ngaân haøng chính saùch, ngaân haøng hôïp taùc xaõ vaø caùc loaïi hình ngaân haøng khaùc”. Maëc duø caùc ñònh nghóa treân coù khaùc nhau veà caùch theå hieän nhöng giöõa chuùng khoâng coù söï maâu thuaån, coù theå ruùt ra ñònh nghóa chung veà NHTM nhö sau“Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân nhaän tieàn göûi cuûa khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn”. 1.2.2/ Chöùc naêng cuûa NHTM : Thoâng qua quùa trình hoaït ñoäng, NHTM thöïc hieän caùc chöùc naêng sau: 1.2.2.1/ Chöùc naêng trung gian tín duïng: Ñaây laø chöùc naêng ñaëc tröng vaø cô baûn nhaát cuûa ngaân haøng vaø coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån . Thöïc hieän chöùc naêng naøy, moät maët NHTM huy ñoäng voán taäp trung caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá trong caùc toå chöùc kinh teá, cô quan, ñoaøn theå, tieàn tieát kieäm cuûa daân cö ...ñeå hình thaønh nguoàn voán cho vay, maët khaùc treân cô sôû nguoàn voán ñaõ huy ñoäng ñöôïc, ngaân haøng söû duïng cho vay ñaùp öùng nhu caàu voán cuûa neàn kinh teá. 1.2.2.2/ Chöùc naêng laøm trung gian thanh toaùn vaø quaûn lyù caùc phöông tieän thanh toaùn: Trong chöùc naêng naøy, xuaát phaùt töø vieäc ngaân haøng laø ngöôøi thuû quõy cuûa caùc doanh nghieäp, khieán cho ngaân haøng coù theå thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn theo söï uûy nhieäm cuûa khaùch haøng. Trong quùa trình thanh toaùn ngaân haøng ñaõ söû duïng giaáy baïc ngaân haøng thay cho vaøng trong löu thoâng, vaø sau ñoù laø söû duïng nhöõng coâng cuï löu thoâng tín duïng thay cho giaáy baïc ngaân haøng. 1.2.2.3/ Chöùc naêng cung caáp dòch vuï taøi chính -ngaân haøng : Trong quaù trình thöïc hieän nghieäp vuï tín duïng vaø ngaân quõy, ngaân haøng coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi veà kho quõy, thoâng tin quan heä roäng raõi vôùi caùc doanh nghieäp. Qua ñoù, ngaân haøng coù theå laøm tö vaán taøi chính, ñaàu tö, giöõ hoä giaáy tôø, chöùng khoaùn, laøm ñaïi lyù phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu cho caùc doanh nghieäp ñeå nhaän tieàn hoa hoàng, seõ vöøa tieát kieäm chi phí vöøa ñaït hieäu quûa cao. Coøn trong quùa trình tham gia thò tröôøng tieàn teä döôùi hình thöùc mua baùn caùc chöùng khoaùn, phaùt haønh vaø baùn caùc coå phieáu, mua baùn soá dö treân taøi khoaûn taïi ngaân haøng Nhaø nöôùc ... thì ngaân haøng thöông maïi ñôn thuaàn laø doanh nghieäp kinh doanh ñeå thu lôïi nhuaän.
Trang 9 1.2.3/ Caùc nghieäp vuï chuû yeáu cuûa NHTM : NHTM laø moät doanh nghieäp ñaëc bieät kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä, tín duïng, nghieäp vuï cuûa noù coù theå chia thaønh nhöõng nhoùm sau: Nghieäp vuï taïo voán-nghieäp vuï nôï; Nghieäp vuï söû duïng voán - nghieäp vuï coù; Nghieäp vuï trung gian- nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng . 1.2.3.1/ Nghieäp vuï taïo voán - Nghieäp vuï nôï: Laø nghieäp vuï hình thaønh neân nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ñöôïc goïi laø nghieäp vuï cô baûn vì caùc nguoàn voán naøy naèm beân taøi saûn nôï treân baûng toång keát taøi saûn cuûa ngaân haøng thöông maïi goàm coù : a. Voán töï coù vaø quyõ ngaân haøng trong ñoù: Voán ñieàu leä laø soá voán ban ñaàu phaûi lôùn hôn möùc toái thieåu do Nhaø nöôùc qui ñònh maø ngaân haøng phaûi coù ñeå ñöôïc pheùp hoaït ñoäng . Caùc quyõ ngaân haøng bao goàm : quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä, quyõ ñaàu tö phaùt trieån, quyõ döï phoøng taøi chính, quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm, quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi . Nguoàn voán töï coù cuûa ngaân haøng chieám tyû troïng khoâng lôùn trong toång nguoàn voán cuûa ngaân haøng, nhöng noù ñoùng vai troø quan troïng vì ñoù laø cô sôû ñeå tieán haønh kinh doanh , thu huùt nhöõng nguoàn voán khaùc . b. Voán tieàn göûi cuûa khaùch haøng goàm coù : - Tieàn göûi coù kyø haïn laø loaïi tieàn göûi maø chuû cuûa noù chæ ñöôïc ruùt ra khi tôùi haïn hoaëc muoán ruùt ra phaûi baùo tröôùc. - Tieàn göûi khoâng kyø haïn: laø khoaûn tieàn gôûi cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân gôûi vaøo ngaân haøng khoâng nhaèm muïc ñích sinh lôïi maø nhaèm ñaûm baûo an toaøn vaø thöïc hieän caùc khoaûn chi traû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng. Ñaây laø loaïi tieàn göûi maø ngöôøi sôû höõu noù coù theå ruùt ra ñeå söû duïng baát kyø luùc naøo. c. Nguoàn voán ñi vay bao goàm: - Voán huy ñoäng töø vieäc phaùt haønh caùc loaïi kyø phieáu, traùi phieáu chöùng chæ tieàn göûi cuûa ngaân haøng. - Voán vay cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc: Khi Ngaân haøng Nhaø nöôùc nhaän cho vay, chieát khaáu, taùi chieán khaáu caùc giaáy tôø coù giaù cuûa Ngaân haøng thöông maïi . - Voán vay cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø toå chöùc tín duïng khaùc thoâng qua thò tröôøng tieàn teä ngaén haïn . - Voán vay cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi . d. Nguoàn voán tieáp nhaän:
Trang 10 Ñaây laø nguoàn voán maø caùc NHTM nhaän uûy thaùc töø caùc toå chöùc trong hoaëc ngoaøi nöôùc töø ngaân saùch Nhaø nöôùc ñeå cho vay theo keá hoaïch taäp trung theo chæ ñònh cuûa Nhaø nöôùc. e. Caùc nguoàn voán khaùc: Nhö voán phaùt sinh trong quùa trình hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng nhö khi laøm ñaïi lyù, dòch vuï thanh toaùn, baùn chöùng phieáu coù giaù, laøm trung gian thanh toaùn. 1.2.3.2/ Nghieäp vuï söû duïng voán - nghieäp vuï coù: a. Thieát laäp döï tröõ vaø caùc quõy döï tröõ: Döï tröõ nhaèm duy trì khaû naêng thanh toaùn thöôøng xuyeân cuûa khaùch haøng vaø baûn thaân ngaân haøng bao goàm : Tieàn maët taïi quyõ vaø tieàn göûi baét buoäc taïi ngaân haøng Nhaø nöôùc, tieàn göûi taïi caùc NHTM vaø toå chöùc tín duïng khaùc ñeå ñaùp öùng nhu caàu thanh toaùn, tieàn ñaàu tö vaøo caùc chöùng phieáu coù giaù ñeå sinh lôïi; Quyõ döï tröõ trích theo tyû leä phaàn traêm theo qui ñònh treân soá lôïi nhuaän roøng cuûa ngaân haøng bao goàm : Trích 5% lôïi nhuaän roøng haøng naêm ñeå boå sung voán ñieàu leä vaø quyõ döï phoøng ruûi ro. b. Nghieäp vuï tín duïng: Tín duïng laø moät trong nhöõng nghieäp vuï chính cuûa NHTM. Cô caáu thu nhaäp trong nghieäp vuï naøy mang laïi luoân chieám tyû leä lôùn . Khi neàn kinh teá caøng phaùt trieån, nhu caàu voán kinh doanh trong xaõ hoäi caøng nhieàu, vai troø cuûa nguoàn voán tín duïng caøng quan troïng. NHTM ñaùp öùng nhu caàu voán cuûa neàn kinh teá thoâng qua caùc nghieäp vuï tín duïng sau : * Chieát khaáu thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù : Laø vieäc ngaân haøng mua laïi thöông phieáu cuûa khaùch haøng, ñaây laø nhöõng thöông phieáu coøn trong thôøi haïn hieäu löïc. Ngöôøi sôû höõu thöông phieáu khi baùn cho ngaân haøng seõ nhaän moät soá tieàn baèng meänh giaù thöông phieáu tröø cho lôïi töùc chieát khaáu do ngaân haøng qui ñònh. * Nghieäp vuï tín duïng theá chaáp : Tín duïng theá chaáp laø moät hình thöùc cho vay coù ñaûm baûo baèng taøi saûn theá chaáp cuûa khaùch haøng, taøi saûn naøy phaûi laø taøi saûn hôïp phaùp thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi vay, coù theå baùn ñöôïc nhanh choùng . Khi cho vay, ngaân haøng cho vay theo moät tæ leä treân trò giaù thöïc teá cuûa taøi saûn theá chaáp vaø ngaân haøng chæ giöõ giaáy chuû quyeàn veà taøi saûn vaø vaên thö theá chaáp coù xaùc nhaän cuûa coâng chöùng. Khi heát haïn vay ngöôøi vay phaûi hoaøn traû voán vaø laõi cho ngaân haøng ñeå nhaän laïi caùc giaáy tôø treân, neáu khoâng traû ñöôïc nôï vaø laõi ngaân haøng ñöôïc quyeàn yeâu caàu toøa aùn cho leänh phaùt maõi taøi saûn ñeå thu nôï . * Nghieäp vuï tín duïng öùng tröôùc vaøo taøi khoaûn:
Trang 11 Ñaây laø theå thöùc caáp tín duïng maø trong ñoù ngaân haøng ñoàng yù cho khaùch haøng söû duïng moät möùc tín duïng nhaát ñònh trong thôøi gian nhaát ñònh, ñoàng thôøi hai beân kyù keát vôùi nhau moät hôïp ñoàng tín duïng. Möùc cho vay coù theå thöïc hieän theo 2 caùch : Chuyeån taát caû khoaûn tieàn vay vaøo taøi khoaûn tieàn göûi, hoaëc cho pheùp khaùch haøng söû duïng daàn soá tieàn vay baèng caùch phaùt haønh seùc hoaëc caùc coâng cuï thanh toaùn khaùc ngay treân taøi khoaûn vaõng lai . * Nghieäp vuï tín duïng thueâ mua vaø tín duïng ñaàu tö : - Tín duïng thueâ mua : Laø vieäc ngaân haøng ñöùng ra mua taøi saûn cuûa ngöôøi cung caáp ñeå cho thueâ ñoái vôùi ngöôøi coù nhu caàu söû duïng . Khi hôïp ñoàng cho thueâ heát haïn, ngöôøi ñi thueâ coù theå traû laïi taøi saûn ñoù cho ngaân haøng, xin gia haïn theâm hôïp ñoàng hoaëc mua laïi taøi saûn ñoù theo giaù caû thoaû thuaän vôùi ngaân haøng . - Tín duïng ñaàu tö : Thöïc chaát laø khoaûn cho vay trung, daøi haïn cuûa ngaân haøng ñeå taøi trôï cho caùc doanh nghieäp trong caùc döï aùn ñaàu tö nhö caùc coâng trình xaây döïng, caûi taïo môû roäng qui moâ saûn xuaát kinh doanh ... * Nghieäp vuï baûo laõnh : - Xeùt theo khía caïnh hoïc thuaät, baûo laõnh ngaân haøng laø moät hình thöùc “Tín duïng chöõ kyù - Signature Credit”, laø hoaït ñoäng khoâng duøng ñeán voán cuûa ngaân haøng . - Theo luaät caùc toå chöùc tín duïng Vieät Nam quy ñònh baûo laõnh ngaân haøng laø moät hình thöùc caáp tín duïng, ñöôïc thöïc hieän thoâng qua söï cam keát baèng vaên baûn cuûa toå chöùc tín duïng vôùi beân coù quyeàn veà vieäc thöïc hieän nghóa vuï taøi chính thay cho khaùch haøng khi khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñuùng nghóa vuï ñaõ cam keát . - Trong thöông maïi quoác teá, baûo laõnh ngaân haøng ñöôïc xem nhö moät loaïi hình taøi trôï ngoaïi thöông, nhaèm choáng ñôõ nhöõng toån thaát cuûa ngöôøi thuï höôûng baûo laõnh do söï vi phaïm nghóa vuï cuûa beân ñoái taùc lieân quan . * Nghieäp vuï tín duïng tieâu duøng: Ñaây laø loaïi tín duïng cho vay taøi trôï cho nhu caàu chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng bao goàm caù nhaân vaø hoä gia ñình ñeå trang traûi nhu caàu nhaø ôû, ñoà duøng gia ñình, xe coä, giaùo duïc, y teá ... c. Nghieäp vuï ñaàu tö : Trong nghieäp vuï naøy, ngaân haøng thöïc hieän kinh doanh kieám laõi nhö caùc doanh nghieäp khaùc nhö : + Ñaàu tö chöùng khoaùn baèng caùch cho caùc coâng ty coå phaàn ñaõ hoaït ñoäng, caùc xí nghieäp vay baèng caùch mua traùi khoaùn xí nghieäp, cho Ngaân saùch vay baèng caùch mua coâng traùi, ñaàu tö vaøo caùc coâng ty baèng caùch mua coå phieáu coâng ty . + Huøn voán, lieân doanh ...laø caùc bieän phaùp tröïc tieáp goùp voán ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñeå thaønh laäp caùc coâng ty, xí nghieäp môùi .
Trang 12 Theo luaät Ngaân haøng qui ñònh, NHTM chæ ñöôïc pheùp duøng nguoàn voán töï coù ñeå thöïc hieän nghieäp vuï ñaàu tö . 1.2.3.3/ Nghieäp vuï trung gian - Nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng: Ñaây laø nhöõng nghieäp vuï maø ngaân haøng thöông maïi thöïc hieän theo söï uûy nhieäm cuûa khaùch haøng ñeå höôûng tieàn hoa hoàng nhö : + Chuyeån tieàn cho khaùch haøng sang ñòa phöông khaùc ñeå hoï söû duïng theo yeâu caàu hoaëc traû cho moät ngöôøi naøo ñoù . + Thu hoä: Ngaân haøng ñöùng ra thay maët khaùch haøng ñeå thu caùc khoaûn kyø phieáu ñeán haïn, chöùng khoaùn, haøng hoùa ñaõ baùn ñeå thu coå töùc .. . + UÛy thaùc laø nghieäp vuï maø ngaân haøng laøm theo uûy thaùc cuûa khaùch haøng nhö quaûn lyù taøi saûn hoä, chuyeån gia taøi hoä, baûo quaûn taøi saûn coù giaù .. . + Mua baùn hoä: Theo uûy nhieäm cuûa khaùch haøng, ngaân haøng ñöùng ra phaùt haønh coå phieáu hoaëc traùi khoaùn Nhaø nöôùc, hoaëc mua baùn ngoaïi teä, kim khí quyù , ñaù quyù cho khaùch haøng . + Laøm tö vaán veà taøi chính, tieàn teä nhö cung caáp thoâng tin, höôùng daãn chính saùch taøi chính tieàn teä, thöông maïi, laäp döï aùn ñaàu tö tín duïng, uûy thaùc ñaàu tö ... cho khaùch haøng . Nhö vaäy, neàn kinh teá thò tröôøng thoâng qua nhöõng qui luaät cuûa noù ñaõ taïo ra nhöõng ñoäng löïc raát lôùn cho söï taêng tröôûng kinh teá, song cuõng seõ saün saøng ñaøo thaûi nhöõng caù nhaân hoaëc toå chöùc kinh teá khoâng thích öùng. Chính nhöõng ñoøi hoûi naøy, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM trong neàn kinh teá thò tröôøng raát ña daïng vaø phong phuù, ñaùp öùng ñaày ñuû caùc nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa caùc caù nhaân vaø toå chöùc kinh teá . Trong töông lai, NHTM phaûi khoâng ngöøng tìm toøi, phaùt trieån vaø môû roäng nhöõng hình thöùc caáp tín duïng, taêng cöôøng khaû naêng cung caáp dòch vuï tieän ích cho khaùch haøng ñeå hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM ngaøy caøng phaùt trieån . 1.2.4/ Tín duïng ngaân haøng , nghieäp vuï quan troïng cuûa NHTM: 1.2.4.1/ Khaùi nieäm tín duïng ngaân haøng : Tín duïng Ngaân haøng laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá, caùc toå chöùc vaø caù nhaân, ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng ñöùng ra huy ñoäng voán baèng tieàn vaø cho vay (caáp tín duïng) ñoái vôùi caùc ñoái töôïng noùi treân . Tín duïng Ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuû yeáu, chieám vò trí ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá, tuøy theo muïc ñích söû duïng tín duïng ngaân haøng ñöôïc chia ra nhieàu loaïi khaùc nhau . Neáu caên cöù vaøo muïc ñích thì tín duïng ñöôïc phaân ra cho vay theo laõnh vöïc baát ñoäng saûn, coâng nghieäp, thöông maïi, noâng nghieäp vaø dòch vuï ... cho vay caùc ñònh cheá taøi chính, cho vay caù nhaân vaø cho thueâ . Neáu caên cöù vaøo thôøi haïn cho vay thì coù cho vay ngaén haïn, trung haïn vaø daøi haïn. Caên cöù vaøo möùc ñoä tín nhieäm coù
Trang 13 cho vay khoâng coù baûo ñaûm vaø cho vay coù baûo ñaûm, ngoaøi ra coøn coù theå caên cöù vaøo xuaát xöù tín duïng, phöông phaùp hoaøn traû ... 1.2.4.2/ Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng: - Ñoái töôïng cuûa tín duïng ngaân haøng laø voán tieàn teä, nghóa laø ngaân haøng huy ñoäng voán vaø cho vay baèng tieàn . - Trong tín duïng ngaân haøng, caùc chuû theå cuûa noù ñöôïc xaùc ñònh moät caùch roõ raøng, trong ñoù ngaân haøng laø ngöôøi cho vay, coøn caùc doanh nghieäp, toå chöùc caù nhaân laø ngöôøi ñi vay . - Tín duïng ngaân haøng vöøa laø tín duïng mang tính chaát saûn xuaát kinh doanh gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp vöøa laø tín duïng tieâu duøng, khoâng gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Vì vaäy, quùa trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa tín duïng Ngaân haøng khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quùa trình phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa. 1.2.4.3/ Tín duïng ngaân haøng laø nghieäp vuï quan troïng cuûa NHTM : Ngaân haøng vôùi chöùc naêng huy ñoäng voán cuûa xaõ hoäi ñeå cho vay, ngaân haøng vöøa laø ngöôøi ñi vay vöøa laø ngöôøi cho vay. Moät maët ngaân haøng vöøa phaûi traû laõi tieàn gôûi cho khaùch haøng moät maët vöøa phaûi tìm ñöôïc ñaàu ra ñeå cho vay, neáu khoâng tìm ñöôïc ñaàu ra ngaân haøng seõ hoaït ñoäng khoâng coù hieäu quûa neân nghieäp vuï tín duïng ngaân haøng raát quan troïng ñoái vôùi NHTM . Hôn nöõa, do ñaëc thuø cuûa neàn kinh teá, nhaát laø ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån, nhu caàu voán ñaàu tö cho toaøn xaõ hoäi laø raát lôùn, ngoaøi caùc keânh huy ñoäng voán ñeå ñaùp öùng nhu nhö thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc quyõ ñaàu tö, coâng ty taøi chính, caùc quyõ hoã trôï... thì nguoàn voán tín duïng cuûa NHTM ñöôïc xem laø nguoàn voán chuû löïc khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi vieäc thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån. Thöïc teá ôû caùc NHTM nghieäp vuï tín duïng ngaân haøng söû duïng phaàn lôùn nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ñeå cho vay, cô caáu nguoàn thu do nghieäp vuï naøy mang laïi luoân chieám moät tyû leä cao, tyû leä naøy ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø khoaûng 80%, rieâng ôû TP.Caàn Thô laø 93% trong toång nguoàn thu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Vì vaäy vôùi vò theá quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy taêng tröôûng neàn kinh teá, naâng cao möùc soáng xaõ hoäi vaø laø nghieäp vuï chính taïo ra nguoàn thu lôùn cho ngaân haøng neân coù theå xaùc ñònh raèng: Nghieäp vuï tín duïng ngaân haøng laø nghieäp vuï quan troïng nhaát trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM . 1.2.5/ Taàm quan troïng cuûa vieäc môû roäng tín duïng ngaân haøng: 1.2.5.1/ Ñoái vôùi caùc NHTM : - Môû roäng tín duïng ngaân haøng seõ giuùp cho ngaân haøng coù ñieàu kieän söû duïng toát nguoàn voán ñaõ huy ñoäng töø xaõ hoäi, laøm taêng hieäu suaát söû duïng voán cuûa ngaân haøng .
Trang 14 - Môû roäng tín duïng ngaân haøng seõ giuùp cho ngaân haøng coù ñieàu kieän toái ña hoùa lôïi nhuaän vaø phaân taùn ñöôïc ruûi ro cho ngaân haøng . - Môû roäng tín duïng ngaân haøng seõ giuùp cho ngaân haøng coù ñieàu kieän phaùt trieån, môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, laøm taêng toång taøi saûn, ngaân haøng coù theå phaùt trieån thaønh nhöõng taäp ñoaøn taøi chính coù nhieàu coâng ty con vaø chi nhaùnh tröïc thuoäc. 1.2.5.2/ Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vaø neàn kinh teá : - Tín duïng ngaân haøng coù theå môû roäng cho moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi, noù coù theå xaâm nhaäp vaøo moïi ngaønh, vôùi nhieàu loaïi hình vaø qui moâ hoaït ñoäng khaùc nhau, ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho caùc caù nhaân cho caùc toå chöùc kinh teá ñeå duy trì vaø môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån . - Tín duïng ngaân haøng khoâng bò giôùi haïn veà qui moâ, coù theå cung öùng voán cho neàn kinh teá vôùi soá löôïng raát lôùn, vôùi nhieàu thôøi haïn khaùc nhau, nhôø ñoù giuùp caùc doanh nghieäp khoâng nhöõng coù voán ñeå kinh doanh maø coøn coù voán ñeå môû roäng ñaàu tö, ñoåi môùi thieát bò, nhaèm naâng cao naâng löïc saûn xuaát, nhö vaäy tín duïng ngaân haøng coù taùc duïng ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá . - Hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng coøn coù taùc ñoäng vaø aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi tình hình löu thoâng tieàn teä cuûa ñaát nöôùc. Nhôø hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng maø voán tieàn teä cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng vaø söû duïng toái ña cho nhu caàu phaùt trieån kinh teá, noù vöøa coù taùc duïng ñaåy nhanh toác ñoä chu chuyeån voán, vöøa laøm cho caùc chu chuyeån tieàn teä ñöôïc taäp trung phaàn lôùn qua heä thoáng ngaân haøng. Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän quan troïng ñeå oån ñònh löu thoâng tieàn teä, oån ñònh giaù caû thò tröôøng..... 1.2.6/ Moät soá kinh nghieäm môû roäng tín duïng ôû caùc quoác gia trong khu vöïc: Trong quùa trình phaùt trieån, NHTM ôû caùc quoác gia trong khu vöïc cuõng raát chuù troïng ñeán coâng taùc môû roäng tín duïng, coù nhöõng quoác gia khi môû roäng tín duïng ñaõ thu ñöôïc nhöõng thaønh coâng nhö thuùc ñaåy ñöôïc neàn kinh teá phaùt trieån, ngaân haøng ngaøy caøng lôùn maïnh caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng, ngöôïc laïi coù nhöõng quoác gia khi môû roäng tín duïng ñaõ gaëp phaûi nhöõng trôû ngaïi gaây ra nhöõng cuoäc khuûng hoaûng taøi chính raát nghieâm troïng . * Trung Quoác: Khi thöïc hieän neàn kinh teá môû nhieàu thaønh phaàn, caùc NHTM Trung Quoác raát chuù troïng ñaàu tö vaøo thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø caùc coâng ty vöøa vaø nhoû, tyû leä dö nôï ôû laõnh vöïc naøy thöôøng raát cao chieám treân 65% toång dö nôï ôû caùc NHTM, tuy luùc ñaàu cuõng coù ruûi ro nhöng khi oån ñònh kinh teá ngoaøi quoác doanh ñaõ trôû thaønh neàn taûng ñeå neàn kinh teá Trung Quoác phaùt trieån . Ñaây laø xu höôùng môû roäng tín duïng ñuùng ñaén ñaõ ñöôïc kieåm ñònh qua thöïc teá caùc NHTM Vieät Nam coù theå öùng duïng ñeå môû roäng vaø taêng tröôûng tín duïng .
Trang 15 * Haøn Quoác: Laø moät quoác gia phaùt trieån, tieàm naêng döï tröõ ngoaïi teä raát lôùn. Ngoaøi caùc hình thöùc môû roäng tín duïng thoâng thöôøng, neùt noåi baät cuûa Haøn Quoác trong vieäc môû roäng tín duïng laø taøi trôï xuaát khaåu: - Tín duïng xuaát khaåu, taøi trôï tröïc tieáp cho caùc giao dòch xuaát khaåu loaïi haøng tö lieäu saûn xuaát do Haøn Quoác cheá taïo bao goàm nhaø maùy, taøu bieån, maùy bay, maùy moùc, thieát bò ñieän töû, xe vaän taûi, saét theùp caùc loaïi ... moïi nhaø xuaát hoaëc nhaäp khaåu Haøn Quoác ñeàu ñöôïc tham gia . - Tín duïng taøi trôï giaùn tieáp qua ngöôøi mua, caùc NHTM Haøn Quoác cho ngöôøi mua nöôùc ngoaøi vay voán trung vaø daøi haïn ñeå mua haøng tö lieäu saûn xuaát do Haøn Quoác saûn xuaát, ñieàu naøy ñaõ cho pheùp caùc nhaø xuaát khaåu Haøn Quoác ñöôïc thanh toaùn ngay khi thöïc hieän giao haøng . - Tín duïng dòch vuï kyõ thuaät : Tín duïng dòch vuï kyõ thuaät laø caáp taøi trôï cho caùc doanh nghieäp Haøn Quoác nhaèm thuùc ñaåy vieäc baùn ra nöôùc ngoaøi caùc dòch vuï kyõ thuaät bao goàm: bí quyeát kyõ thuaät, nghieân cöùu khaû thi, thieát keá kyõ thuaät, caùc coâng trình xaây döïng ôû nöôùc ngoaøi ... Ñaây laø caùc hình thöùc môû roäng tín duïng hieän ñaïi khi neàn kinh teá trong nöôùc ñaõ raát phaùt trieån, tieàm löïc taøi chính cuûa caùc NHTM laø raát lôùn . + Thaùi Lan: Ñaây laø moät quoác gia coù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ, môû roäng tín duïng ôû Thaùi lan coù caùc ñieåm chung laø taäp trung voán ñaàu tö vaøo ngaønh ngheà coù tyû suaát sinh lôïi cao, chaïy theo thò hieáu cuûa thò tröôøng, ñaàu tö vaøo laõnh vöïc baát ñoäng saûn vaø kinh doanh xaây döïng vôùi tyû troïng raát lôùn . Ñaây laø moät nguyeân nhaân gaây neân cuoäc khuûng hoaûng tieàn teä vaøo naêm 1997 ôû Thaùi Lan vì khi thò tröôøng baát ñoäng saûn bò bieán ñoäng, ñoùng baêng, ít ngöôøi mua, chuû ñaàu tö seõ khoâng coù tieàn thanh toaùn nôï, ngaân haøng coù khaû naêng bò vôõ nôï . 1.2.7/ Dòch vuï ngaân haøng, taàm quan troïng cuûa vieäc phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng trong thôøi ñaïi coâng ngheä thoâng tin vaø hoäi nhaäp kinh teá: Dòch vuï ngaân haøng coù theå ñöôïc hieåu laø goàm taát caû caùc hình thöùc kinh doanh cuûa ngaân haøng maø khoâng phaûi ñaàu tö, cho vay voán. Hay noùi caùch khaùc, dòch vuï ngaân haøng laø loaïi hình kinh doanh khoâng duøng ñeán nguoàn voán (töø taøi saûn nôï) maø chæ döïa treân khaû naêng, trình ñoä chuyeân moân, coâng ngheä vaø caùc phöông tieän kyõ thuaät. Trong neàn kinh teá hoäi nhaäp, dòch vuï ngaân haøng ñoùng vai troø heát söùc quan troïng trong giao thöông quoác noäi vaø quoác teá, noù gaén keát taát caû caùc ñoái taùc laøm aên kinh teá laïi vôùi nhau moät caùch nhanh nhaát vaø ñaûm baûo an toaøn nhaát. Ñaây cuõng laø “öu theá vaø lôïi theá töï nhieân” cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Tuy nhieân, dòch vuï noùi chung, dòch vuï ngaân haøng noùi rieâng thuoäc phaïm truø kinh teá – khoa hoïc – coâng ngheä – kyõ thuaät coù haøm löôïng chaát xaùm cao, gaén keát con ngöôøi vôùi caùc phöông tieän maùy moùc hieän ñaïi. Coù theå noùi caùc loaïi dòch vuï ngaân haøng laø: Caùc phöông tieän, coâng cuï voâ hình duøng ñeå
Trang 16 chuyeån taûi caùc loaïi hình hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng baèng caùc phöông tieän coâng cuï höõu hình (caùc loaïi maùy moùc, thieát bò, coâng ngheä). Dòch vuï ngaân haøng caøng phong phuù, ña daïng veà hình thöùc: ña phöông, ña chieàu veà khoâng gian giao dòch vaø ñoái taùc giao dòch thì yeâu caàu caøng cao veà tính tieân tieán, hieän ñaïi cuûa maùy moùc, thieát bò, coâng ngheä. Nhöõng phöông tieän, coâng cuï höõu hình naøy laø neàn taûng, laø cô sôû haï taàng cho vieäc phaùt trieån vaø môû roäng caùc loaïi dòch vuï ngaân haøng. Vaø chính nhôø vaøo caùc phöông tieän, coâng cuï voâ hình vaø höõu hình naøy maø quaù trình löu thoâng, chu chuyeån tieàn teä, nguoàn voán xaõ hoäi, haøng hoaù ñaõ dieãn ra moät caùch thuaän lôïi, suoân seû, nhanh choùng, kòp thôøi. Ñaëc bieät thoâng qua dòch vuï ngaân haøng, voøng quay tieàn teä caøng nhanh, keùo theo soá sinh lôøi caøng lôùn. Nhö vaäy, coù theå khaúng ñònh: Khoâng coù dòch vuï ngaân haøng thì neàn kinh teá khoâng theå vaän ñoäng ñöôïc thuaän lôïi vaø dòch vuï ngaân haøng chaäm phaùt trieån thì seõ gaây aùch taéc raát lôùn cho neàn kinh teá. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG I: Trong neàn kinh teá thò tröôøng, NHTM laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng, thoâng qua caùc nghieäp vuï chuû yeáu cuûa NHTM nguoàn voán nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng, taïo laäp ra nguoàn voán tín duïng ñeå cho vay vaø phaùt trieån kinh teá. Ñoàng thôøi, döôùi taùc ñoäng cuûa caùc dòch vuï ngaân haøng quaù trình löu thoâng, chu chuyeån tieàn teä, nguoàn voán xaõ hoäi vaø haøng hoaù ñaõ dieãn ra moät caùch thuaän lôïi, nhanh choùng. Do ñoù, vieäc môû roäng tín duïng & dòch vuï ngaân haøng laø raát caàn thieát, goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng vaø phaùt trieån, ñoàng thôøi ñem laïi lôïi nhuaän cho chính baûn thaân ngaân haøng. Thoâng qua hoaït ñoäng phaân tích thöïc traïng cuûa heä thoáng NHTMVN vaø tình hình hoaït ñoäng tín duïng - dòch vuï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn TP Caàn Thô seõ cho chuùng ta moät nhaän xeùt toaøn dieän vaø saâu saéc hôn veà naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc NHTMVN so vôùi ngaân haøng nöôùc ngoaøi, ñoàng thôøi neâu ra nhöõng maët haïn cheá, toàn taïi trong hoaït ñoäng tín duïng-dòch vuï cuûa caùc NHTM TP Caàn Thô, ñeå töø ñoù tìm ra nhöõng giaûi phaùp môû roäng tín duïng & dòch vuï cho caùc NHTM TP Caàn Thô, goùp phaàn naâng cao söùc caïnh tranh cho caùc NHTM treân ñòa baøn trong tieán trình hoäi nhaäp.
Trang 17 CHÖÔNG II: PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG NHTM VIEÄT NAM TRONG HOÄI NHAÄP KINH TEÁ VAØ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG & DÒCH VUÏ CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TREÂN ÑÒA BAØN TP CAÀN THÔ GIAI ÑOAÏN 2002-2004. 2.1/ Heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam: Khaû naêng caïnh tranh, cô hoäi vaø thaùch thöùc trong hoäi nhaäp kinh teá quoác teá: 2.1.1/ Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá – xu theá khoâng theå ñaûo ngöôïc: 2.1.1.1/ Boái caûnh quoác teá: Toaøn caàu hoaù laø xu theá lôùn cuûa theá kyû 21, coù aûnh höôûng maïnh meõ tôùi caùc neàn kinh teá treân theá giôùi, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc kinh teá – thöông maïi. Taát caû caùc nöôùc ñeàu noã löïc hoäi nhaäp vaøo xu theá chung vì söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa chính mình. Caùc nöôùc lôùn, nhoû, caùc nöôùc coù neàn kinh teá “kheùp kín” ñeàu tieán haønh ñieàu chænh cô caáu kinh teá, thöùc hieän chính saùch môû cöûa, töøng böôùc hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Döôùi taùc ñoäng cuûa caùch maïng khoa hoïc - coâng ngheä, nhaát laø caùch maïng tin hoïc vaø sinh hoïc, quaù trình toaøn caàu hoaù kinh teá ñaõ ñöôïc ñaåy nhanh. Caùc moái quan heä kinh teá giöõa caùc nöôùc ngaøy caøng phaùt trieån caû veà chieàu roäng vaø chieàu saâu, khoâng chæ trong thöông maïi xuaát nhaäp khaåu, ñaàu tö maø môû roäng sang caû caùc lónh vöïc khaùc nhö taøi chính – Ngaân haøng, chuyeån giao coâng ngheä, lao ñoäng. Nhieàu nöôùc ngoaøi vieäc tham gia caùc khu vöïc maäu dòch töï do song phöông nhö Singapore kyù vôùi Nhaät vaø Myõ, Thaùi Lan kyù vôùi Nhaät cam keát veà töï do thöông maïi ôû möùc cao hôn so vôùi khuoân khoå AFTA. Trung Quoác ñaõ kyù vôùi caùc nöôùc ASEAN hieäp ñònh maäu dòch töï do ñöôïc coi laø böôùc khôûi ñaàu cho vieäc hình thaønh moät khu vöïc maäu dòch töï do vaøo naêm 2010 lôùn nhaát theá giôùi vôùi gaàn 2 tyû ngöôøi tieâu duøng, GDP cuûa khoái vaøo khoaûng 2100 tyû USD. 2.1.1.2/ Chuû tröông cuûa Vieät Nam trong hoäi nhaäp kinh teá quoác teá: Chuû tröông phaùt trieån moät neàn kinh teá môû ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø Chính phuû ta xaùc ñònh ngay khi thaønh laäp nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoaø vaøo naêm 1945 vaø trong caùc vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng. Ñaïi hoäi Ñaûng IX ñaõ neâu roõ chuû tröông vaø phöông chaâm cuûa Vieät Nam laø “Chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc theo tinh thaàn phaùt huy toái ña noäi löïc, naâng cao hieäu quaû hôïp taùc quoác teá, baûo ñaûm ñoäc laäp töï chuû vaø ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, baûo veä lôïi ích daân toäc…”. Chuû tröông hoäi nhaäp, tham gia caùc toå chöùc kinh teá trong khu vöïc vaø toaøn caàu, ñaëc bieät gia nhaäp WTO ñaõ ñöôïc Boä Chính Trò khaúng ñònh moät laàn nöõa trong Nghò quyeát 07-NQ/TW ngaøy 27/11/2001 veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Theo ñoù, muïc tieâu cuûa hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø “Chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá nhaèm môû roäng thò tröôøng, tranh thuû theâm voán, coâng ngheä, kieán thöùc quaûn lyù ñeå ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû
Trang 18 nghóa, thöïc hieän daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh, tröôùc maét laø thöïc hieän thaéng lôïi nhöõng nhieäm vuï neâu ra trong keá hoaïch 5 naêm 2001-2005”. Ngaøy 13/1/2003, Thoáng ñoác NHNN ñaõ kyù quyeát ñònh soá 42/2003/QÑ-NHNN veà Chöông trình haønh ñoäng veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá trong lónh vöïc ngaân haøng, trong ñoù neâu roõ 7 nhieäm vuï chính cuûa ngaønh ngaân haøng trong hoäi nhaäp kinh teá quoác teá goàm: Coâng taùc thoâng tin tuyeân truyeàn, xaây döïng, söûa ñoåi, boå sung phaùp luaät; Hoaøn thieän chieán löôïc toång theå veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá; Xaây döïng cô cheá, chính saùch taøi chính tieàn teä, naâng cao khaû naêng caïnh tranh; Ñaøm phaùn gia nhaäp WTO; Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc, môû roäng thò tröôøng, tranh thuû ñaàu tö vaø trôï giuùp kyõ thuaät cuûa caùc nöôùc vaø caùc toå chöùc quoác teá. Taïi hoäi thaûo veà vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO ñaàu thaùng 8/2003, Chuû tòch Uyû ban Quoác gia veà hôïp taùc kinh teá quoác teá, Phoù Thuû Töôùng Vuõ Khoan coù nhaän ñònh kinh teá Vieät Nam ñaõ hoäi nhaäp khaù saâu. Baèng chöùng huøng hoàn laø kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam chieám treân moät nöûa giaù trò GDP, nguoàn voán FDI vaø ODA chieám xaáp xæ 40% trong nguoàn voán ñaàu tö cuûa toaøn xaõ hoäi. Vieät Nam ñang tích cöïc thöïc hieän cam keát theo AFTA, ASEAN, APEC vaø hieäp ñònh Thöông maïi Vieät Nam – Hoa Kyø, ñang cuøng ASEAN tieán haønh ñaøm phaùn veà khu vöïc maäu dòch töï do ASEAN – Trung Quoác…vaø ñang trong quaù trình ñaøm phaùn gia nhaäp WTO. 2.1.2/ Heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam vaø khaû naêng caïnh tranh: 2.1.2.1/ Hieän traïng heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam: Heä thoáng caùc toå chöùc tín duïng Vieät Nam bao goàm caùc ngaân haøng thöông maïi vaø toå chöùc tín duïng phi ngaân haøng (coâng ty taøi chính, coâng ty cho thueâ taøi chính…). Phaân theo cô caáu sôû höõu, heä thoáng NHTM coù boán loaïi hình: Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc, Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn, chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø ngaân haøng lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi. Heä thoáng ngaân haøng coù maïng löôùi roäng lôùn ñaùp öùng nhu caàu voán ngaøy caøng taêng cuûa neàn kinh teá bao goàm 5 NHTM Nhaø nöôùc, 01 ngaân haøng Chính saùch, 34 NHTM coå phaàn (22 NHTM coå phaàn ñoâ thò vaø 12 NHTM coå phaàn noâng thoân), ngaân haøng lieân doanh vaø caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Caùc toå chöùc tín duïng phi ngaân haøng goàm coù: 5 coâng ty taøi chính, 8 coâng ty cho thueâ taøi chính vaø maïng löôùi quyõ tín duïng nhaân daân. Caùc NHTM Nhaø nöôùc hieän ñoùng vai troø chuû löïc trong hoaït ñoäng ngaân haøng, chieám khoaûng hôn 70% thò phaàn trong phaïm vi caû nöôùc veà cung öùng voán vaø caùc dòch vuï ngaân haøng. Caùc NHTM coå phaàn vôùi nguoàn voán huy ñoäng chuû yeáu laø tieàn göûi cuûa daân cö ñeå cho vay, nhìn chung quy moâ coøn nhoû, nhaát laø caùc ngaân haøng coå phaàn noâng thoân. Caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù chi nhaùnh taïi Vieät Nam vaø lieân doanh vôùi ngaân haøng Vieät Nam ñeàu laø nhöõng ngaân haøng lôùn coù uy tín trong khu vöïc vaø treân theá giôùi