Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động tín dụng của chi nhánh Ngân hàng công thương tỉnh Bến Tre, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là về vai trò của hoạt động tín dụng ngân hàng trong việc thúc đẩy kinh tế phát triển, các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng của ngân hàng, những rủi ro và nguyên nhân rủi ro của tín dụng ngân hàng, từ đó để xuất những phương hướng, giải pháp khả thi và những điều kiện đồng bộ nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động tín dụng của chi nhánh ngân hàng công thương Bến Tre, nâng cao khả năng cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới và khu vực, góp phần tích cực thực hiện thành công nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội địa phương trong giai đoạn 2005-2010.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động tín dụng của chi nhánh Ngân hàng công thương tỉnh Bến Tre, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM VÕ THỊ THÙY TRANG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG TỈNH BẾN TRE, GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐỊA PHƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.Hồ Chí Minh, năm 2006
1 MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1-4 CHÖÔNG I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG TRONG VIEÄC THUÙC ÑAÅY KINH TEÁ PHAÙT TRIEÅN. 5-21 1.1. Tín duïng ngaân haøng vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM. 5-13 1.1.1. Khaùi nieäm veà tín duïng ngaân haøng. 5-8 1.1.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM. 8-13 1.2. Nhöõng yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi tín duïng ngaân haøng trong vieäc goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá. 13-14 1.3. Taùc ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng trong thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån. 14-16 1.3.1. Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn ñaùp öùng yeâu caàu voán cho phaùt trieån keát caáu haï taàng kinh teá. 14 1.3.2. Tín duïng ngaân haøng ñaùp öùng yeâu caàu voán cho chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoaù-hieän ñaïi hoaù. 15 1.3.3. Tín duïng ngaân haøng ñaùp öùng yeâu caàu voán cho öùng duïng tieán boä khoa hoïc-coâng ngheä nhaèm phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. 15-16 1.4. Chaát löôïng vaø hieäu quaû tín duïng 16-21 1.4.1. Chaát löôïng tín duïng 16-19 1.4.2. Hieäu quaû tín duïng 19-21 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG CHAÁT LÖÔÏNG VAØ HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA CHI NHAÙNH NHCT BEÁN TRE TRONG THÔØI GIAN QUA 22-39 2.1. Tình hình phaùt trieån kinh teá treân ñòa baøn tænh Beán Tre thôøi gian qua. 22-27 2.2. Tình hình ñaàu tö tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT tænh Beán Tre giai ñoaïn 2003-2005 27-31 2.2.1. Giôùi thieäu sô neùt veà chi nhaùnh NHCT tænh Beán Tre 27-28 2.2.2. Tình hình huy ñoäng voán 28 2.2.3. Tình hình ñaàu tö tín duïng phuïc vuï caùc muïc tieâu phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ñòa phöông 28-31 2.3. Ñaùnh giaù chaát löôïng vaø hieäu quaû hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre 31-34 2.3.1. Nhöõng maët ñaït ñöôïc 31-32 2.3.2. Moät soá haïn cheá 33-34
2 2.4. Nhöõng cô hoäi, thuaän lôïi vaø khoù khaên, thaùch thöùc trong hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre thôøi gian tôùi. 35-39 2.4.1. Nhöõng cô hoäi, thuaän lôïi 35-36 2.4.2. Nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc 36-39 CHÖÔNG III: GÆAI PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG VAØ HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA CHI NHAÙNH NHCT TÆNH BEÁN TRE, GOÙP PHAÀN THUÙC ÑAÅY KINH TEÁ ÑÒA PHÖÔNG PHAÙT TRIEÅN 40-64 3.1. Ñònh höôùng phaùt huy vai troø tín duïng ngaân haøng nhaèm thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá treân ñòa baøn tænh Beán Tre. 40-48 3.1.1. Phöông höôùng vaø muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Beán Tre giai ñoaïn 2006-2010 40-43 3.1.2. Muïc tieâu, ñònh höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng NHCT Vieät Nam phaán ñaáu ñeán naêm 2010 43-46 3.1.3. Muïc tieâu, ñònh höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT tænh Beán Tre 46-48 3.2. Giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre. 48-64 3.2.1. Giaûi phaùp cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc 48-56 3.2.2. Giaûi phaùp taïi chi nhaùnh 56-64 KEÁT LUAÄN 65-66 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC
3 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Ngaân haøng laø moät loïai hình toå chöùc trung gian taøi chính quan troïng nhaát cuûa xaõ hoäi, coù vai troø quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teá noùi chung vaø ñoái vôùi töøng coäng ñoàng ñòa phöông noùi rieâng. Söï hoïat ñoäng hieäu quaû cuûa heä thoáng ngaân haøng gaén lieàn vôùi söï höng thònh cuûa neàn kinh teá. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, lónh vöïc ngaân haøng ñaõ coù nhöõng thay ñoåi quan troïng, theå hieän ôû choã caùc giao dòch quoác teá chieám moät phaàn ngaøy caøng lôùn trong hoïat ñoäng cuûa caùc ngaân haøng. Hoïat ñoäng ngaân haøng ñang khoâng ngöøng phaùt trieån treân taát caû caùc phöông dieän, töø söï ra ñôøi cuûa caùc saûn phaåm dòch vuï môùi cho tôùi söï xuaát hieän cuûa caùc taäp ñoøan ngaân haøng coù quy moâ toøan caàu. Heä thoáng ngaân haøng vôùi nhöõng phöông tieän giao dòch hieän ñaïi ñaõ töøng böôùc xoùa boû söï ngaên caùch veà ñòa lyù, khoâng gian vaø thôøi gian. Trong nhöõng naêm qua heä thoáng NHTM Vieät Nam noùi chung vaø NHCT Vieät Nam noùi rieâng-trong ñoù coù chi nhaùnh NHCT tænh Beán Tre-ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp ñaùng keå trong söï nghieäp ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Ñeå ñaåy nhanh quaù trình phaùt trieån kinh teá nöôùc ta noùi chung vaø Beán Tre noùi rieâng theo höôùng CNH- HÑH, caàn phaûi coù nhieàu nguoàn löïc taùc ñoäng, trong ñoù tín duïng ngaân haøng laø moät trong nhöõng nguoàn löïc quan troïng, laø keânh daãn voán linh hoïat vaø hieäu quaû nhaèm ñaùp öùng nhu caàu voán cho phaùt trieån. Thôøi gian qua, hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre luoân ñaûm baûo muïc tieâu: phaùt trieån an toøan vaø hieäu quaû, ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp ñaùng keå trong vieäc cung öùng voán cho coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Beán Tre. Hoïat ñoäng tín duïng trong thôøi gian tôùi vaãn ñoùng vai troø chuû löïc trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa NHCT Vieät Nam noùi chung vaø chi nhaùnh NHCT Beán Tre noùi rieâng. Tuy nhieân trong boái caûnh hieän nay, ñaêïc bieät laø trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc,
4 nhöõng taùc ñoäng cuûa thò tröøông trôû neân ña daïng vaø phöùc taïp hôn ñaõ laøm naûy sinh nhieàu khoù khaên vaø hình thaùi ruûi ro môùi ñoái vôùi moïi chuû theå kinh teá, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc NHTM. Trong noäi dung ñaøm phaùn gia nhaäp WTO giöõa Vieät Nam vaø Myõ veà lónh vöïc ngaân haøng, Vieät Nam cho pheùp caùc ngaân haøng nöôùc ngoøai naém giöõ coå phaàn toái ña laø 49%; caùc ngaân haøng nöôùc ngoøai seõ ñöôïc pheùp thaønh laäp caùc chi nhaùnh 100% voán nöôùc ngoøai taïi Vieät Nam vaø ñöôïc höôûng cheá ñoä ñoái xöû khoâng phaân bieät (cheá ñoä ñaõi ngoä quoác gia) ngay sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO. Ñieàu naøy seõ ñaët caùc ngaân haøng trong nöôùc vaøo theá caïnh tranh treân bình dieän quoác teá. Rieâng taïi Beán Tre, caàu Raïch Mieãu seõ hoøan thaønh vieäc xaây döïng vaøo khoûang ñaàu naêm 2008 taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thu huùt voán ñaàu tö töø nhieàu keânh khaùc nhau ñeå taêng toác phaùt trieån kinh teá ñòa phöông. Taát caû nhöõng vaán ñeà naøy seõ môû ra cho caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Beán Tre theâm nhieàu thôøi cô thuaän lôïi nhöng ñoàng thôøi cuõng taïo ra khoâng ít khoù khaên, thaùch thöùc trong vieäc phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro trong hoïat ñoäng, giöõ vöõng vaø phaùt trieån thò phaàn cuûa mình do aùp löïc caïnh tranh raát lôùn. Do ñoù, vieäc nghieân cöùu ñeà ra caùc giaûi phaùp naâng cao hôn nöõa chaát löôïng, hieäu quaû hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre laø moät nhu caàu caáp baùch nhaèm ñaûm baûo cho hoïat ñoäng kinh doanh tieàn teä-tín duïng cuûa chi nhaùnh treân ñòa baøn tænh tieáp tuïc phaùt trieån an toøan-hieäu quaû, ñoàng thôøi ñaùp öùng toát nhaát nhu caàu voán cho neàn kinh teá ñòa phöông. Vì vaäy toâi ñaõ choïn vaán ñeà “Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh Ngaân haøng coâng thöông tænh Beán Tre, goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá ñòa phöông” laøm ñeà taøi luaän vaên toát nghieäp. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: Luaän vaên coù muïc ñích nghieân cöùu laøm roõ cô sôû lyù luaän, thöïc tieãn veà vai troø cuûa hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng trong vieäc thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån, caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoïat ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng, nhöõng ruûi ro vaø nguyeân nhaân ruûi
5 ro cuûa tín duïng ngaân haøng, töø ñoù ñeà xuaát nhöõng phöông höôùng, giaûi phaùp khaû thi vaø nhöõng ñieàu kieän ñoàng boä nhaèm naâng cao hôn nöõa chaát löôïng, hieäu quaû hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre, naâng cao khaû naêng caïnh tranh trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc, goùp phaàn tích cöïc thöïc hieän thaønh coâng nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ñòa phöông trong giai ñoïan 2005-2010. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu: - Tham khaûo caùc giaùo trình giaûng daïy, taøi lieäu, taïp chí, caùc vaên baûn phaùp luaät cuûa Vieät Nam …coù noäi dung lieân quan ñeán ñeà taøi nghieân cöùu. - Thu thaäp soá lieäu thoáng keâ töø caùc baùo caùo taøi chính, baùo caùo toång keát hoïat ñoäng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre töø naêm 2003 ñeán naêm 2005. - Aùp duïng phöông phaùp so saùnh töông ñoái, tuyeät ñoái, duøng lyù luaän ñeå phaân tích, ñaùnh giaù thöïc tieãn. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu laø caùc lyù thuyeát kinh teá hoïc hieän ñaïi cuøng vôùi nhöõng tö töôûng vaø quan ñieåm ñoåi môùi cuûa Nhaø nöôùc Vieät Nam veà ngaân haøng; nhöõng quy ñònh phaùp luaät hieän haønh cuûa Vieät Nam veà hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng; thöïc traïng coâng taùc tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre trong 03 naêm gaàn ñaây (2003-2005) 5. Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän vaên: Luaän vaên theå hieän moät caùch tieáp caän môùi ñeå khaùi quaùt, heä thoáng hoùa nhöõng caên cöù lyù luaän, thöïc tieãn veà vai troø, taùc ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng trong vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá quoác daân noùi chung vaø kinh teá ñòa phöông noùi rieâng. Luaän vaên neâu ra nhöõng quan ñieåm, phöông höôùng xaùc thöïc vaø ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp coù tính khaû thi, vôùi nhöõng bieän phaùp cuï theå nhaèm naâng cao hôn nöõa chaát löôïng, hieäu quaû hoïat ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh NHCT Beán Tre, naâng cao naêng löïc caïnh tranh ñeå phaùt trieån beàn vöõng trong quaù trình hoäi nhaäp khu vöïc vaø quoác teá.
6 CHÖÔNG I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG TRONG VIEÄC THUÙC ÑAÅY KINH TEÁ PHAÙT TRIEÅN 1.1.Tín duïng ngaân haøng vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoïat ñoäng tín duïng cuûa NHTM: 1.1.1.Khaùi nieäm veà tín duïng ngaân haøng: Tín duïng laø moät phaïm truø cuûa neàn kinh teá haøng hoùa. Khaùi nieäm tín duïng noùi chung coù nguoàn goác töø thuaät ngöõ La tinh: Creditium coù nghóa laø söï tin töôûng, tín nhieäm. Baûn chaát cuûa tín duïng laø quan heä vay möôïn coù hoøan traû caû voán vaø laõi sau moät thôøi gian nhaát ñònh, laø quan heä chuyeåûn nhöôïng taïm thôøi quyeàn söû duïng moät löôïng giaù trò (tieàn teä hay hieän vaät), laø quan heä bình ñaúng vaø hai beân cuøng coù lôïi (mang tính thoûa thuaän). Chuû theå tham gia trong giao dòch tín duïng goàm moät beân laø ngöøôi cho vay (traùi chuû) vaø moät beân laø ngöôøi ñi vay (ngöôøi thuï traùi). Tín duïng coù nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Neáu phaân loïai tín duïng theo tính chaát hoaëc chuû theå trong quan heä tín duïng ta coù: tín duïng naëng laõi, tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng, tín duïng nhaø nöôùc, tín duïng tieâu duøng. Neáu phaân loïai tín duïng theo phaïm vi phaùt sinh taùc duïng ta coù: tín duïng trong nöôùc, tín duïng quoác teá. Neáu phaân loïai tín duïng theo noäi dung, thöïc chaát, ñaëc ñieåm vaø phaïm vi phaùt sinh cuûa nguoàn voán tín duïng ta coù: tín duïng haøng hoùa, tín duïng tieàn teä… Tín duïng ngaân haøng cuõng mang baûn chaát chung cuûa quan heä tín duïng noùi chung. Ñoù laø quan heä tin caäy laãn nhau trong cho vay vaø ñi vay giöõa caùc ngaân haøng, caùc toå chöùc tín duïng vôùi caùc doanh nghieäp vaø caùc caù nhaân khaùc; laø moät nghieäp vuï taøi saûn Coù cuûa ngaân haøng, ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc : • Voán vay phaûi ñöôïc hoøan traû caû voán goác vaø laõi ñuùng haïn cam keát.
7 • Voán vay phaûi ñöïôc söû duïng voán ñuùng muïc ñích ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng tín duïng. Tín duïng ngaân haøng ra ñôøi vaø phaùt trieån treân cô sôû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát haøng hoùa vaø trao ñoåi haøng hoùa-tieàn teä; traûi qua moät quaù trình phaùt trieån töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp veà kyõ thuaät nghieäp vuï, veà hình thöùc; töø phaïm vi heïp ñeán phaïm vi roäng lôùn veà khoâng gian. Hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng coù ba chöùc naêng cô baûn laø: - Chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä treân nguyeân taéc coù hoøan traû. Chöùc naêng naøy xuaát phaùt töø hai nghieäp vuï cô baûn: huy ñoäng voán taïm thôøi nhaøn roãi vaø cho vay ñoái vôùi nhöõng nhu caàu voán ñang taïm thôøi thieáu huït. Chöùc naêng naøy coù taùc duïng laøm taêng toác ñoä chu chuyeån voán, taêng hieäu quaû söû duïng voán trong phaïm vi toøan xaõ hoäi - Chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi. Hoïat ñoäng tín duïng taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu ngaân haøng, chöùng chæ tieàn gôûi...; caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû ATM, theû tín duïng, …cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh, nhôø ñoù laøm giaûm bôùt caùc chi phí coù lieân quan nhö in tieàn, ñuùc tieàn, vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn vaø giaûm ruûi ro veà tieàn giaû. Vôùi söï hoïat ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng ñaõ môû ra moät khaû naêng lôùn trong vieäc môû taøi khoûan vaø giao dòch thanh toùan thoâng qua ngaân haøng döôùi caùc hình thöùc chuyeån khoûan hoaëc thanh toaùn buø tröø cho nhau. - Chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soùat caùc hoïat ñoäng kinh teá thoâng qua caùc quan heä tín duïng vôùi caùc toå chöùc kinh teá, hoä gia ñình vaø caù nhaân, xuaát phaùt töø nguyeân taéc voán vay phaûi ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích. Ngaân haøng kieåm soùat ñöôïc quaù trình söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng, coøn ngöôøi ñi vay baét buoäc phaûi quan taâm ñeán vieäc söû duïng voán sao cho coù hieäu quaû ñeå hoøan traû nôï vaø laõi cho ngaân haøng. Vôùi chöùc naêng naøy, tín duïng ngaân haøng goùp phaàn ngaên chaän caùc hieän töôïng tieâu cöïc
8 nhö laõng phí, vi phaïm phaùp luaät trong quaù trình söû duïng voán vay cuûa caùc chuû theå vay voán. Tín duïng ngaân haøng coù caùc hình thöùc cô baûn sau: - Neáu phaân chia theo thôøi haïn cho vay ta coù tín duïng ngaén haïn, tín duïng trung haïn, tín duïng daøi haïn. Söï phaân chia naøy coù tính chaát töông ñoái, moãi nöôùc coù moät quy ñònh veà thôøi gian cuûa töøng loïai tín duïng. ÔÛ Vieät Nam, tín duïng ngaén haïn coù thôøi haïn cho vay toái ña ñeán 12 thaùng, trung haïn laø treân 12 thaùng ñeán 60 thaùng, daøi haïn laø treân 60 thaùng. - Neáu phaân chia theo muïc ñích söû duïng voán ta coù cho vay phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh, cho vay tieâu duøng… - Caên cöù vaøo möùc ñoä tín nhieäm cuûa khaùch haøng ta coù cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn vaø cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn. - Neáu phaân chia theo loïai hình, kyõ thuaät nghieäp vuï cho vay-thu nôï ta coù: cho vay thoâng thöôøng, cho vay luaân chuyeån theo haïn möùc, thaáu chi, cho vay hôïp voán, taøi trôï theo döï aùn, bao thanh toùan, cho thueâ taøi chính, baûo laõnh, chieát khaáu caùc chöùng töø coù giaù… Theo ñaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, caùc hình thöùc cuûa tín duïng ngaân haøng ngaøy caøng phong phuù vaø hieän ñaïi, vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng ngaøy moät taêng leân. ÔÛ nöôùc ta thôøi gian qua cuøng vôùi quaù trình chuyeån ñoåi cô cheá quaûn lyù töø keá hoaïch hoaù taäp trung sang cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñaõ laøm thay ñoåi cô baûn tính chaát vaø vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng. Tín duïng ngaân haøng khoâng coøn laø keânh daãn voán cuûa Chính phuû phuïc vuï caùc DNNN maø laø coâng cuï taøi trôï cho caùc doanh nghieäp ôû caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau. Moâi tröôøng vaø ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng cuõng thay ñoåi:
9 - Vai troø cuûa Ngaân haøng ñaõ trôû veà ñuùng chöùc naêng cuûa noù – trung gian taøi chính. Phöông chaâm “ñi vay ñeå cho vay” ñaõ ñöôïc xaùc laäp, nguoàn voán vay cuûa NHNN bò haïn cheá. - Ñoái töôïng ñöôïc vay voán cuûa NHTM khoâng coøn giôùi haïn ôû caùc DNNN maø ñöôïc môû roäng cho taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Hôn nöõa trong cô cheá quaûn lyù môùi, hoaït ñoäng cuûa caùc DNNN cuõng coù nhöõng böôùc thay ñoåi cô baûn: moïi öu ñaõi vaø bao caáp cuûa Nhaø nöôùc ñaõ bò xoaù boû, quyeàn töï chuû töï chòu traùch nhieäm veà taøi chính ñöôïc xaùc laäp. 1.1.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoïat ñoäng tín duïng cuûa NHTM: Hoïat ñoäng tín duïng NHTM chòu aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá cô baûn sau: 1.1.2.1. Yeáu toá veà ñieàu kieän töï nhieân: Caùc yeáu toá thuoäc ñieàu kieän töï nhieân nhö vò trí ñòa lyù, khí haäu, thuûy vaên, taøi nguyeân thieân nhieân, tình traïng daân soá (nguoàn nhaân löïc)…coù taùc ñoäng raát lôùn ñeán phaùt trieån kinh teá vaø tín duïng ngaân haøng. Neáu moät nöôùc hay moät tænh naèm trong vuøng laïc haäu, chaäm phaùt trieån, vò trí ñòa lyù xa xoâi, caùch trôû vôùi caùc nöôùc/caùc tænh khaùc, giao thoâng- lieân laïc khoâng thuaän tieän thì vieäc phaùt trieån kinh teá voâ cuøng khoù khaên. Töø ñoù hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng cuõng khoâng coù moâi tröøông thuaän lôïi ñeå phaùt trieån. 1.1.2.2. Yeáu toá veà moâi tröôøng kinh teá trong nöôùc: moâi tröôøng kinh teá bò chi phoái bôûi chính saùch kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc (ôû caùc quoác gia coù söï tham gia ñieàu tieát kinh teá cuûa Nhaø nöôùc-cô cheá baøn tay höõu hình), hay bò chi phoái bôûi caùc quy luaät cuûa thò tröôøng nhö quy luaät cung-caàu (cô cheá baøn tay voâ hình khoâng coù söï ñieàu tieát cuûa Nhaø nöôùc), hoaëc bò chi phoái bôûi caû chính saùch kinh teá vó moâ cuûa nhaø nöôùc vaø caùc quy luaät cuûa thò tröôøng (keát hôïp baøn tay voâ hình vaø baøn tay höõu hình). Vôùi chính saùch phaùt trieån kinh teá ñuùng ñaén seõ cho pheùp khai thaùc ñöôïc caùc tieàm naêng, theá maïnh, nguoàn löïc cuûa ñaát nöôùc, tranh thuû ñöôïc caùc cô hoäi do moâi tröôøng hoøa nhaäp kinh teá quoác teá mang laïi ñaûm baûo cho neàn kinh teá phaùt trieån vôùi toác ñoä cao vaø
10 beàn vöõng. Nhö vaäy, neáu moâi tröôøng kinh teá taïo ñöôïc ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoïat ñoäng cuûa taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá thì hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng cuõng seõ taêng tröôûng an toøan vaø hieäu quaû. Trình ñoä phaùt trieån kinh teá cuûa moät nöôùc hay moät ñòa phöông quyeát ñònh caû cung vaø caàu veà tín duïng ngaân haøng. Nghieân cöùu veà thò tröôøng voán seõ theå hieän roõ söï aûnh höôûng maïnh meõ cuûa trình ñoä phaùt trieån kinh teá ñeán hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng. Chaúng haïn, neáu nhö neàn kinh teá cuûa Beán Tre phaùt trieån maïnh thì tích luõy seõ lôùn, taïo nguoàn voán cho tín duïng ngaân haøng; ñoàng thôøi saûn xuaát kinh doanh phaùt trieån seõ xuaát hieän nhieàu nhu caàu ñaàu tö caàn caû voán coá ñònh laãn voán löu ñoäng, nghóa laø taïo ra “caàu veà tín duïng” vôùi nhöõng döï aùn khaû thi. 1.1.2.3. Yeáu toá veà moâi tröôøng ñieàu kieän quoác teá: hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng khoâng chæ chòu taùc ñoäng cuûa yeáu toá moâi tröôøng kinh teá trong nöôùc maø coøn chòu taùc ñoäng cuûa nhöõng yeáu toá moâi tröôøng, ñieàu kieän quoác teá, ñaëc bieät laø trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi. Hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng ñaëc bieät nhaïy caûm vôùi nhöõng bieán ñoäng chính trò-kinh teá-xaõ hoäi xaûy ra treân phaïm vi quoác teá do aûnh höôûng daây chuyeàn giöõa caùc nöôùc. Hoïat ñoäng cuûa caùc ngaân haøng luoân phaûi ñoái dieän vôùi nguy cô xaûy ra nhöõng cuù soác töø beân trong (nhö söï thay ñoåi khoâng mong muoán veà caàu tieàn, ñaàu tö vaø tieát kieäm trong daân chuùng) cuõng nhö nhöõng cuù soác töø beân ngoøai (nhö khuûng hoûang kinh teá, chieán tranh…) Söï hoäi nhaäp vôùi khu vöïc vaø quoác teá ñaõ mang laïi cho caùc ngaân haøng Vieät Nam cô hoäi hôïp taùc quoác teá vaø tieáp caän vôùi caùc nguoàn voán ña daïng ñeå ñaùp öùng toát hôn nhu caàu voán cho neàn kinh teá (ñaëc bieät laø nguoàn voán daøi haïn), coù ñieàu kieän tranh thuû coâng ngheä, kinh nghieäm quaûn lyù tieân tieán vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä; ñoàng thôøi caùc ngaân haøng Vieät Nam phaûi ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc lôùn veà vaán ñeà phoøng ngöøa, haïn cheá ruûi ro vaø caïnh tranh. 1.1.2.4. Yeáu toá trình ñoä quaûn lyù, ñieàu tieát vó moâ vaø quaûn lyù hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng cuûa Nhaø nöôùc: Hieäu quaû-an toøan-beàn vöõng luoân laø muïc tieâu chính
11 cuûa moãi ñònh cheá taøi chính. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñoù thì moät trong nhöõng yeâu caàu quan troïng ñaët ra laø caàn phaûi coù moät heä thoáng giaùm saùt taøi chính-ngaân haøng höõu hieäu. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng moái quan taâm haøng ñaàu cuûa coäng ñoàng taøi chính quoác teá noùi chung vaø heä thoáng ngaân haøng-taøi chính Vieät Nam noùi rieâng. Nhöõng lyù do ñeå hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng trôû thaønh ñoái töôïng quaûn lyù chính cuûa Chính Phuû laø: • Baûo ñaûm söï an toøan cho caùc khoûan tieát kieäm cuûa coâng chuùng. • Kieåm soùat möùc cung öùng tieàn teä vaø tín duïng, phuïc vuï muïc tieâu kinh teá chung cuûa quoác gia (nhö giaûi quyeát naïn thaát nghieäp, kieåm soùat laïm phaùt). • Baûo ñaûm söï bình ñaüng vaø coâng khai trong vieäc tieáp caän caùc khoûan tín duïng cuûa daân chuùng. • Taêng cöôøng loøng tin cuûa daân chuùng ñoái vôùi heä thoáng taøi chính, ñaûm baûo caùc khoûan tieát kieäm ñöôïc taäp trung cho ñaàu tö saûn xuaát . • Ngaên chaän söï taäp trung tieàm löïc taøi chính vaøo tay moät soá ít caù nhaân hay toå chöùc. • Cung caáp cho Chính Phuû caùc khoûan tín duïng. • Trôï giuùp caùc khu vöïc cuûa neàn kinh teá coù nhu caàu tín duïng ñaëc bieät (nhö hoä gia ñình, doanh nghieäp nhoû vaø noâng nghieäp) Tuy nhieân, söï quaûn lyù cuûa Chính Phuû phaûi caân ñoái vaø coù giôùi haïn, ñaûm baûo quyeàn töï chuû trong kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng, ñeå caùc ngaân haøng coù theå duy trì vaø phaùt trieån söùùc caïnh tranh trong moät thò tröôøng höôùng tôùi caïnh tranh hoøan haûo. Thöïc tieãn nöôùc ta thôøi gian qua ñaõ chöùng minh caùc nhaân toá nhö ñöôøng loái, chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø trình ñoä quaûn lyù, ñieàu tieát vó moâ cuûa Nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø ñeàu coù lieân quan ñeán hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng. Maët khaùc, chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng cuõng chòu söï taùc ñoäng töø phía cô cheá thanh tra cuûa NHNN vôùi NHTM. Tuy nhieân, theo nhaän ñònh chung cuûa
12 caùc chuyeân gia kinh teá thì caùc chính saùch cuûa Vieät Nam luoân coù ñoä treã, chaäm phaùt huy taùc duïng. Trong boái caûnh neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån ñoåi töø cô cheá keá hoïach hoùa taäp trung sang cô cheá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, caùc cô cheá, chính saùch veà tieàn teä, ngaân haøng vaø thanh tra, giaùm saùt ngaøy caøng ñöôïc hoøan thieän, phuø hôïp hôn vôùi thöïc tieãn Vieät Nam cuõng nhö caùc thoâng leä, chuaån möïc quoác teá nhaèm taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho oån ñònh kinh teá vó moâ, taêng tröôûng kinh teá, ñoàng thôøi haïn cheá ruûi ro, naâng cao hieäu quaû vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc toå chöùc tín duïng. 1.1.2.5. Yeáu toá moâi tröôøng phaùp lyù: kinh doanh tieàn teä noùi chung vaø hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng noùi rieâng laø loïai hình kinh doanh ñoøi hoûi raát khaét khe veà söï hoøan thieän moâi tröôøng phaùp lyù. Haønh lang phaùp lyù cho hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng khoâng chæ laø nhöõng vaên baûn quy ñònh cuï theå veà nghieäp vuï tín duïng maø coøn coù nhieàu vaên baûn phaùp quy khaùc coù lieân quan. Neáu heä thoáng phaùp luaät khoâng ñoàng boä, coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt thi haønh luaät keùm hieäu quaû seõ laø moät trôû ngaïi raát lôùn ñoái vôùi hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng. ÔÛ Vieät Nam thôøi gian qua, hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng bò chi phoái bôûi raát nhieàu vaên baûn luaät nhö: Luaät caùc toå chöùc tín duïng, Luaät daân söï, Luaät ñaát ñai, Luaät doanh nghieäp nhaø nöôùc, Luaät doanh nghieäp, Luaät hôïp taùc xaõ…, ngoøai ra coøn phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh cuûa Thoáng ñoác NHNN Vieät Nam veà cho vay, baûo laõnh ngaân haøng, caùc bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay, coâng taùc thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro, phaân loïai nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro… Trong boái caûnh ngaønh ngaân haøng ngaøy caøng môû cöûa, töï do hoùa saâu roäng ñeå hoäi nhaäp, möùc ñoä caïnh tranh trong lónh vöïc hoïat ñoäng ngaân haøng seõ trôû neân quyeát lieät hôn. Tuy nhieân, cho ñeán nay, ngoøai nhöõng haønh vi caïnh tranh khoâng laønh maïnh trong lónh vöïc ngaân haøng ñöôïc quy ñònh taïi ñieàu 16 Luaät caùc toå chöùc tín duïng vaø coâng vaên soá 339 ngaøy 07/4/2004 cuûa NHNN Vieät Nam thì Vieät Nam vaãn chöa coù
13 nhöõng quy ñònh khaùc cuï theå hôn veà vaán ñeà naøy. Trong khi ñoù, Luaät Caïnh tranh vaø Nghò ñònh 116/2005/NÑ-CP quy ñònh chi tieát thi haønh moät soá ñieàu cuûa Luaät Caïnh tranh ñaõ coù hieäu löïc thi haønh gaàn 01 naêm, bao goàm raát nhieàu quy ñònh veà caïnh tranh lieân quan ñeán lónh vöïc ngaân haøng. Vì vaäy, vaán ñeà caáp baùch tröôùc ngöôõng cuûa gia nhaäp WTO cuûa ngaønh ngaân haøng Vieät Nam chính laø sôùm xaây döïng moät khung phaùp lyù cuï theå, ñöa ra nhöõng höôùng daãn chi tieát hôn caùc quy ñònh ñaõ ñöôïc neâu trong Luaät Caïnh tranh ñeå quaûn lyù hoïat ñoäng caïnh tranh ñang ngaøy caøng taêng, haïn cheá toái ña caïnh tranh khoâng laønh maïnh trong lónh vöïc ngaân haøng nhaèm ñaûm baûo moät saân chôi coâng baèng cho caùc thaønh vieân thò tröôøng. 1.1.2.6. Moät yeáu toá heát söùc quan troïng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng chính laø khaùch haøng. Trong hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng, khaùch haøng ñöôïc coi nhö ngöôøi baïn gaàn guõi, taïo neân moâi tröôøng thuaän lôïi, oån ñònh ñeå ngaân haøng trôû thaønh moät trung gian taøi chính quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teá. Ñöông nhieân, ñoù phaûi laø nhöõng khaùch haøng “coù chaát löôïng”, theå hieän ôû uy tín, ñaïo ñöùc toát trong kinh doanh cuõng nhö trong ñôøi soáng caù nhaân, naêng löïc SXKD, naêng löïc taøi chính vaø tieàm naêng phaùt trieån cuûa hoï bôûi vì taát caû nhöõng ruûi ro töø phía khaùch haøng ñeàu laø ruûi ro cuûa ngaân haøng. Chính vì vaäy, haàu nhö taát caû caùc NHTM ñeàu xaùc ñònh phöông chaâm hoïat ñoäng cuûa mình laø “Vì söï thaønh ñaït cuûa khaùch haøng”. 1.1.2.7. Yeáu toá noäi taïi cuûa baûn thaân NHTM: veà phía NHTM cuõng phaûi coù thöông hieäu toát, coù uy tín ñeå huy ñoäng nguoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi ñuû cung öùng cho neàn kinh teá. NHTM phaûi coù chính saùch tín duïng phuø hôïp vôùi moâi tröøông kinh doanh töøng thôøi kyø, coù caåm nang tín duïng ñöôïc thieát keá khoa hoïc, deã daøng boå sung ñieàu chænh khi caàn thieát, coù quy trình quaûn lyù tín duïng chaët cheõ baèng vaên baûn, coù truï sôû khang trang vôùi caùc thieát bò laøm vieäc hieän ñaïi; phaûi thay ñoåi tö duy laïc haäu ñeå coù phöông phaùp quaûn lyù tieân tieán, phuø hôïp nhaèm môû roäng vaø ña daïng hoùa caùc loïai hình tín duïng. Ñieàu quan troïng laø NHTM phaûi coù ñoäi nguõ caùn boä coù phaåm chaát toát, am
14 hieåu chính saùch tín duïng vaø quy trình tín duïng, quy trình huy ñoäng voán; naêng löïc trình ñoä caùn boä ngaân haøng phaûi töông thích vôùi trình ñoä coâng ngheä. Caùc yeáu toá treân coù quan heä maät thieát vôùi nhau, ñeàu coù taùc ñoäng vaø aûnh höôûng raát lôùn ñeán hoïat ñoäng tín duïng ngaân haøng. 1.2. Nhöõng yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi tín duïng ngaân haøng trong vieäc goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá: Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa chính saùch tieàn teä cuûa moät quoác gia laø phaùt trieån kinh teá, gia taêng saûn löôïng, taïo coâng aên vieäc laøm vaø kieåm soaùt laïm phaùt. Chính saùch tieàn teä cuûa quoác gia phaûi ñaûm baûo giöõ cho quan heä cung-caàu veà voán tín duïng ñaït ñöôïc ñieåm toøan duïng, ñaûm baûo cho vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng ñöôïc phaùt huy nhaèm kích thích, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Do ñoù, yeâu caàu quan troïng coù tính bao truøm ñoái vôùi tín duïng ngaân haøng laø phaùt huy maïnh meõ vai troø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, huy ñoäng vaø cung öùng voán cho neàn kinh teá, thöïc hieän toát phöông chaâm “ñi vay ñeå cho vay”, goùp phaàn taïo voán vaø söû duïng voán ñaït hieäu quaû cao. Caùc NHTM phaûi theå hieän ñöôïc khaû naêng vöôït troäi cuûa moät ñònh cheá trung gian taøi chính trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà thoâng tin baát caân xöùng treân thò tröøông taøi chính, taïo ra kinh teá quy moâ (Economy of scale) thoâng qua vieäc taäp trung nhöõng khoûan tieát kieäm coù quy moâ nhoû cuûa töøng caù nhaân thaønh ñoàng voán sinh lôøi, ña daïng hoùa caùc nghieäp vuï söû duïng voán töø ñoù phaân taùn ruûûi ro, giaûm chi phí giao dòch cuûa xaõ hoäi, mang laïi lôïi ích cho caû ngöøôi tieát kieäm laãn ngöøôi ñi vay. Veà huy ñoäng voán: phaûi laøm cho tín duïng ngaân haøng ñuû söùc khôi trong, huùt ngoøai. Phaûi khai thaùc toái ña voán trong nöôùc, thu huùt qua keânh tín duïng ngaân haøng baèng nhieàu bieän phaùp vaø hình thöùc huy ñoäng. Caàn hoøan thieän vaø phaùt trieån thò tröøông voán ñeå caùc NHTM vaø caùc doanh nghieäp, daân cö coù nôi ñeå mua baùn quyeàn söû duïng voán. Ngaønh ngaân haøng phaûi taïo ñöôïc löïc höôùng taâm cuûa caùc doøng voán nöôùc
15 ngoøai nhö FDI, ODA, phaùt haønh traùi phieáu vay beân ngoøai, baûo laõnh cho caùc doanh nghieäp thöïc hieän tín duïng thöông maïi… Veà cho vay: NHNN phaûi laø ñaàu moái trong vieäc taïo laäp vaø phaùt trieån cô sôû haï taàng taøi chính bao goàm caùc thaønh phaàn nhö: heä thoáng luaät phaùp vaø cô cheá quaûn lyù nhaø nöôùc, nguoàn löïc vaø thoâng leä giaùm saùt, cung caáp thoâng tin, heä thoáng thanh toùan vaø hoã trôï giao dòch; töø ñoù hoã trôï vaø thuùc ñaåy söï hoïat ñoäng coù hieäu quaû cuûa caùc NHTM, kieåm soùat ñöôïc khoái löôïng vaø chaát löôïng ñaàu tö tín duïng, taùc ñoäng linh hoïat ñeán laõi suaát nhöng ñaûm baûo tuaân thuû caùc quy luaät treân thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng voán. 1.3. Taùc ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng trong thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån: Cho vay laø chöùc naêng kinh teá haøng ñaàu cuûa caùc ngaân haøng. Hoïat ñoäng cho vay cuûa ngaân haøng coù moái quan heä maät thieát vôùi tình hình phaùt trieån kinh teá taïi khu vöïc maø ngaân haøng ñoù hoïat ñoäng, bôûi vì cho vay thuùc ñaåy söï taêng tröôûng cuûa caùc doanh nghieäp, taïo söùc soáng cho neàn kinh teá. Ñoái vôùi nöôùc ta, taùc ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng trong vieäc thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån theå hieän treân caùc khía caïnh sau: 1.3.1.Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn ñaùp öùng yeâu caàu voán cho phaùt trieån keát caáu haï taàng kinh teá: Voán cho vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån keát caáu haï taàng theo yeâu caàu coâng nghieäp hoùa coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng bôûi vì keát caáu haï taàng yeáu keùm seõ gaây nhieàu trôû ngaïi cho coâng cuoäc CNH-HÑH ñaát nöôùc. Do ñoù caàn phaûi coù moät löôïng voán ñaùng keå ñeå caûi taïo, môû roäng, naâng caáp keát caáu haï taàng ñaõ coù, ñoàng thôøi xaây döïng môùi ôû nhöõng khaâu aùch taéc nhaát ñang caûn trôû söï phaùt trieån. Trong thôøi gian qua, kinh teá khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long noùi chung- Beán Tre noùi rieâng- phaùt trieån khoâng töông xöùng vôùi tieàm naêng; trong ñoù coù nguyeân nhaân laø do keát caáu haï taàng keùm phaùt trieån. Neáu phaùt trieån keát caáu haï taàng chæ chuû yeáu döïa vaøo nguoàn voán ngaân saùch thì seõ khoâng ñaùp öùng kòp yeâu caàu, caàn phaûi coù söï
16 tham gia cuûa tín duïng ngaân haøng ñeå taïo ñöôïc khaû naêng maïnh meõ veà voán, ñuû söùc phaùt trieån böùt phaù veà lónh vöïc naøy. 1.3.2. Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn ñaùp öùng yeâu caàu voán cho chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa: Tín duïng ngaân haøng ñieàu tieát söï di chuyeån voán ñaàu tö vaøo caùc ngaønh, caùc doanh nghieäp coù tyû suaát sinh lôïi cao, laøm thay ñoåi cung- caàu haøng hoùa, thay ñoåi cô caáu ngaønh kinh teá. Tín duïng ngaân haøng laø keânh daãn voán hieäu quaû nhaát, ñaûm baûo yeâu caàu söû duïng voán coù hieäu quaû, bôûi vì tín duïng ngaân haøng chæ cung caáp voán cho nhöõng phöông aùn/döï aùn coù hieäu quaû cao, buoäc ngöôøi vay phaûi naêng ñoäng, saùng taïo, naâng cao hieäu quaû söû duïng voán ñeå coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån vöõng vaøng trong moâi tröôøng caïnh tranh. Thoâng qua caùc khoûan cho vay cuûa ngaân haøng, thò tröôøng taøi chính seõ coù theâm thoâng tin cuûa töøng khaùch haøng, nhôø ñoù giuùp cho hoï coù khaû naêng tieáp caän vôùi caùc nguoàn voán khaùc vôùi chi phí thaáp hôn. Ñoái vôùi chuyeån dòch cô caáu ngaønh: tín duïng ngaân haøng taïo ñieàu kieän ñeå noâng saûn trôû thaønh haøng hoùa thoâng qua vieäc cho vay phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân, cho vay cheá bieán noâng phaåm xuaát khaåu. Trong coâng nghieäp, tín duïng ngaân haøng cho vay phaùt trieån nhöõng ngaønh theo qui moâ hôïp lyù, coâng ngheä hieän ñaïi. Tín duïng ngaân haøng thuùc ñaåy ngaønh dòch vuï phaùt trieån nhanh, nhaát laø nhöõng ngaønh coù lieân quan ñeán thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoøai nhö haøng khoâng, böu chính vieãn thoâng… 1.3.3. Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn ñaùp öùng yeâu caàu voán cho öùng duïng tieán boä khoa hoïc-coâng ngheä nhaèm phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh: Voán ñaàu tö cho vieäc ñaåy maïnh phaùt trieån khoa hoïc, coâng ngheä taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá ñang laø nhu caàu raát caáp baùch, ñaëc bieät laø ñoái vôùi moät tænh ngheøo nhö Beán Tre. Voán ñaàu tö laø ñieàu kieän tieân quyeát ñaûm baûo cho vieäc thay ñoåi thieát bò coâng ngheä cuõ, laïc haäu vaø xaây döïng nhöõng cô sôû môùi, hieän ñaïi; töø ñoù giuùp cho caùc doanh nghieäp ñöùng vöõng, phaùt trieån vaø hoäi nhaäp trong moâi tröôøng kinh
17 teá hieän ñaïi. Neáu vieäc ñaàu tö nghieân cöùu, saùng cheá chuû yeáu döïa vaøo voán ngaân saùch nhaø nöôùc vaø voán cuûa baûn thaân doanh nghieäp thì voán cho öùng duïng tieán boä khoa hoïc coâng ngheä ñeå phaùt trieån SXKD caàn coù söï tham gia tích cöïc cuûa tín duïng ngaân haøng. 1.4. Chaát löôïng vaø hieäu quaû tín duïng: 1.4.1. Chaát löôïng tín duïng: chaát löôïng tín duïng ñöôïc ñaùnh giaù baèng caùc chæ tieâu ño löôøng ruûi ro tín duïng. 1.4.1.1. RRTD laø gì? Hoïat ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng laø hoïat ñoäng tieàm aån nhieàu ruûi ro nhaát. Nhöõng ruûi ro trong hoïat ñoäng ngaân haøng bao goàm: ruûi ro tín duïng, ruûi ro thanh khoûan, ruûi ro laõi suaát, ruûi ro hoái ñoùai, ruûi ro thò tröôøng, ruûi ro hoïat ñoäng; trong ñoùù RRTD laø loïai ruûi ro quan troïng nhaát vì noù lieân quan ñeán caùc loïai ruûi ro coøn laïi. RRTD laø ruûi ro phaùt sinh trong suoát quaù trình cho vay cuûa NHTM, ñoù laø khaû naêng xaûy ra toån thaát cho NHTM do ngöôøi ñi vay khoâng thöïc hieän hoaëc khoâng coù khaû naêng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng ñuùng caùc nghóa vuï traû nôï (bao goàm caû goác vaø laõi) ñaõ cam keát vôùi ngaân haøng. 1.4.1.2. Bieåu hieän cuï theå cuûa RRTD laø: • Khaùch haøng vay khoâng traû nôï hoaëc khoâng coøn khaû naêng traû nôï. • Khaùch haøng vay traû nôï khoâng ñaày ñuû. • Khaùch haøng vay traû nôï khoâng ñuùng haïn. 1.4.1.3. Nguyeân nhaân daãn ñeán RRTD: RRTD baét nguoàn töø hai nhoùm nguyeân nhaân: • Nhoùm nguyeân nhaân beân ngoøai: nguyeân nhaân phaùt sinh töø tình hình kinh teá- chính trò-xaõ hoäi trong vaø ngoøai nöôùc (suy thoùai, khuûng hoûang, chieán tranh, thieân tai, hoûa hoïan..) laøm cho khaùch haøng vay voán saûn xuaát kinh doanh thua loã, maát voán, khoâng coù khaû naêng traû nôï; do heäâ thoáng phaùp lyù thieáu ñoàng boä;
18 do gaëp phaûi khaùch haøng xaáu khoâng coù thieän chí traû nôï, coá tình löøa ñaûo ngaân haøng. • Nhoùm nguyeân nhaân beân trong: nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng bao goàm nhöõng sai soùt trong quaù trình quaûn lyù, chính saùch cho vay khoâng hôïp lyù, cho vay khoâng tuaân thuûù ñuùng nguyeân taéc tín duïng, xem xeùt khoâng kyõ tröôùc khi quyeát ñònh cho vay, khoâng nhaän bieát ñöôïc caùc ruûi ro coù theå xaûy ra vaø khoâng theo doõi, kieåm soaùt ñöôïc vieäc söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng do caùn boä ngaân haøng haïn cheá veà naêng löïc vaø kinh nghieäm ngheà nghieäp. Ngoøai ra ruûi ro tín duïng coøn baét nguoàn töø nhöõng hoïat ñoäng baát hôïp phaùp do nhaân vieân tín duïng cuûa ngaân haøng coá yù vi phaïm ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, vi phaïm phaùp luaät. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng cuõng coù theå phaân ñònh thaønh hai nhoùm laø: nhoùm nguyeân nhaân coù theå kieåm soaùt ñöôïc (nguyeân nhaân chuû quan) vaø nhoùm nguyeân nhaân khoâng theå kieåm soùat ñöôïc (nguyeân nhaân khaùch quan, baát khaû khaùng). Tuy nhieân, vieäc taùch baïch nguyeân nhaân chuû quan hay khaùch quan chæ coù yù nghóa töông ñoái vì giöõa caùc nguyeân nhaân naøy haàu nhö ñeàu coù moái quan heä nhaân quaû vôùi nhau. Trong thöïc teá, duø ruûi ro xaûy ra do nguyeân nhaân naøo thì thieät haïi tröôùc tieân thuoäc veà baûn thaân ngaân haøng cho vay, cho neân caùc NHTM caàn phaûi luoân caûnh giaùc vôùi ruûi ro tín duïng treân tinh thaàn moïi nguyeân nhaân ñeàu coù theå kieåm soaùt ñöôïc. 1.4.1.4. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù RRTD taïi Vieät Nam: (theo Quy ñònh veà phaân loïai nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoïat ñoäng ngaân haøng cuûa toå chöùc tín duïng ban haønh theo Quyeát ñònh soá 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/4/2005 cuûa Thoáng ñoác NHNN Vieät Nam). • “Nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï” laø khoûan nôï maø toå chöùc tín duïng chaáp thuaän ñieàu chænh kyø haïn traû nôï hoaëc gia haïn nôï cho khaùch haøng. • “Nôï quaù haïn” laø khoûan nôï maø moät phaàn hoaëc toøan boä nôï goác vaø/hoaëc laõi ñaõ quaù haïn.
19 • Nôï nhoùm 2 (nôï caàn chuù yù) goàm caùc khoûan nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy; caùc khoûan nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï coøn trong haïn theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. • “Nôï xaáu” laø caùc khoûan nôï thuoäc nhoùm 3, 4, 5 theo quy dònh veà phaân loïai nôï. Ñoù laø: - Nôï nhoùm 3 (nôï döôùi tieâu chuaån) goàm caùc khoûan nôï quaù haïn töø 90 ngaøy ñeán 180 ngaøy; caùc khoûan nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. - Nôï nhoùm 4 (nôï nghi ngôø) goàm caùc khoûan nôï quaù haïn töø 181 ngaøy ñeán 360 ngaøy; caùc khoûan nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn töø 90 ngaøy ñeán 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. - Nôï nhoùm 5 (nôï coù khaû naêng maát voán) goàm caùc khoûan nôï quaù haïn treân 360 ngaøy; caùc khoûan nôï khoanh chôø Chính Phuû xöû lyù; caùc khoûan nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi. Tröôøng hôïp moät khaùch haøng coù nhieàu hôn 01 khoûan nôï maø coù baát kyø khoûan nôï bò chuyeån sang nhoùm nôï ruûi ro cao hôn thì toå chöùc tín duïng phaûi phaân loïai toøan boä caùc khoûan nôï cuûa khaùch haøng ñoù vaøo nhoùm nôï ruûi ro cao hôn . Tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï laø tyû leä ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng cuûa toå chöùc tín duïng. Toång dö nôï bao goàm: caùc khoûan cho vay, öùng tröôùc, thaáu chi vaø cho thueâ taøi chính; caùc khoûan chieát khaáu, taùi chieát khaáu thöông phieáu vaø giaáy tôø coù giaù khaùc; caùc khoûan bao thanh toùan; caùc hình thöùc tín duïng khaùc. Tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï toái ña coù theå chaáp nhaän ñöôïc laø 5%. • Ngoøai ra, RRTD coøn ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua chæ tieâu heä soá RRTD, laø tyû leä giöõa toång dö nôï vaø toång taøi saûn “Coù” cuûa toå chöùc tín duïng. Neáu heä soá naøy caøng gaàn baèng 1 thì RRTD caøng lôùn. 1.4.1.5. Haäu quaû cuûa RRTD: