Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014

Chia sẻ: Chuheodethuong 09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:306

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu, phân tích mối quan hệ giữa thời gian và chi phí đầu tư, các yếu tố dẫn đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO TRUỜNG ÐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ------------------ PHẠM HỮU YÊN NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẬM TIẾN ĐỘ VÀ VƯỢT DỰ TOÁN CÁC DỰ ÁN DO SỞ XÂY DỰNG LONG AN LÀM CHỦ ĐẦU TƯ GIAI ĐOẠN 2010-2014 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh - Năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO TRUỜNG ÐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ------------------ KHOA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC PHẠM HỮU YÊN NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẬM TIẾN ĐỘ VÀ VƯỢT DỰ TOÁN CÁC DỰ ÁN DO SỞ XÂY DỰNG LONG AN LÀM CHỦ ĐẦU TƯ GIAI ĐOẠN 2010-2014 Chuyên ngành : Quản lý công Mã số : 60340403 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM QUỐC HÙNG TP. Hồ Chí Minh - Năm 2016
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014” là nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin, số liệu trong luận văn là trung thực và dẫn nguồn cụ thể. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa công bố trong bất cứ phương tiện thông tin nào. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng 05 năm 2016 Học viên Phạm Hữu Yên
TÓM TẮT Luật Xây dựng được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 18 tháng 06 năm 2014 xác định: “ Dự án đầu tư xây dựng là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời gian và chi phí xác định”. Mỗi năm nước ta chi ra hàng ngàn tỷ đồng để đầu tư xây dựng các công trình trên khắp cả nước, Đảng nhà nước, chính phủ và nhân dân cùng mong muốn những khoản đầu tư này sẽ hình thành các công trình có ích lợi cho quốc phòng, an ninh, cho sự phát triển của đời sống xã hội. Trải qua thời gian công tác tại Sở Xây dựng Long An và quá trình nghiên cứu, tìm hiểu dưới sự hướng dẫn của Thầy Phạm Quốc Hùng, tôi hình thành nên báo cáo lận văn này với mong muốn nhận diện Các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán tại các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014. Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu, phân tích mối quan hệ giữa thời gian và chi phí đầu tư, các yếu tố dẫn đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014 Để giải quyết tốt mục tiêu nghiên cứu cần phải làm rõ những câu hỏi nghiên cứu sau; - Những yếu tố nào làm chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư? - Liệu có tồn tại mối quan hệ giữa thời gian và chi phí đầu tư đối với các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư? Để nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, luận văn sử dụng phương pháp quy nạp và diễn dịch để tổng quát các cơ sở lý luận, kết quả các nghiên cứu trước đó
làm cơ sở phân tích các yếu tố làm cho công trình chậm tiến độ và vượt dự toán. Từ đó đề xuất mô hình nghiên cứu phù hợp với điều kiện đặc thù của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Qua nghiên cứu học viên nhận thấy có nhiều yếu tố khác nhau gây ra tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, nhưng tựu trung lại có 02 nhóm lớn: Nhóm yếu tố bên trong: Nhóm yếu tố liên quan đến chủ đầu tư (CDT); Nhóm yếu tố liên quan đến nhà thầu (NT); Nhóm yếu tố liên quan đến tư vấn (TV) và nhóm yếu tố bên ngoài: Nhóm yếu tố tác động ngoại vi (NV); Nhóm yếu tố pháp lý thiếu ổn định (PL). Từ kết quả nghiên cứu, học viên đề xuất 5 nhóm hàm ý chính sách nhằm hạn chế tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Nội dung cơ bản của những hàm ý chính sách đó là: Nâng cao năng lực của chủ đầu tư; Nâng cao chất lượng công tác tư vấn; Nâng cao năng lực của nhà thầu; Kiểm soát rủi ro tài chính của chủ đầu tư; Kiểm soát rủi ro từ yếu tố ngoại vi.
MỤC LỤC Trang Chương 1: Giới thiệu – bối cảnh của vấn đề nghiên cứu ..............................1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................... 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................4 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................4 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................4 1.4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................4 1.4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính ..................................................4 1.4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng ...............................................5 1.5. Kết cấu của luận văn ............................................................................6 Chương 2: Tổng quan cơ sở lý thuyết và các bài nghiên cứu trước ..............7 2.1. Khung khái niệm .................................................................................7 2.1.1. Dự án đầu tư .....................................................................................7 2.1.2 Đặc điểm dự án đầu tư công ..............................................................7 2.2. Chu trình và lý thuyết về quản lý dự án ..............................................9 2.3. Lý thuyết về mối quan hệ giữa thời gian và chi phí thực hiện dự án 11 2.4. Nội dung chậm tiến độ của các dự án đầu tư .....................................13 2.4.1. Khái niệm chậm tiến độ .................................................................13 2.4.2. Hậu quả của chậm tiến độ ..............................................................15 2.5. Nội dung vượt dự toán các dự án đầu tư ............................................16 2.5.1. Khái niệm vượt dự toán...................................................................16 2.5.2. Hậu quả của vựơt dự toán ...............................................................16 2.6. Các nghiên cứu về yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án đầu tư ............................................................................................................17 2.6.1. Các nghiên cứu về yếu tố gây chậm tiến độ....................................18 2.6.2. Các nghiên cứu về yếu tố gây vượt dự toán ....................................21 2.6.3. Các nghiên cứu về yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán .........22
Chương 3: Thiết kế nghiên cứu ...................................................................27 3.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................27 3.2. Mô hình nghiên cứu về mối quan hệ giữa thời gian và chi phí của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư ....................................................29 3.3. Mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư ..........................30 3.3.1. Mô hình nghiên cứu ............................................................... 30 3.3.2. Các giả thuyết nghiên cứu ...................................................... 31 3.3.3 Nghiên cứu định tính ........................................................................33 3.3.4. Nghiên cứu định lượng....................................................................34 3.3.4.1. Mẫu dữ liệu nghiên cứu ...............................................................34 3.3.4.2. Phương pháp định lượng ..............................................................35 Chương 4: Kết quả nghiên cứu: Các yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư ......................................40 4.1 Kết quả nghiên cứu định tính ..............................................................40 4.2 Mô hình nghiên cứu chính thức ..........................................................42 4.3. Xây dựng thang đo .............................................................................43 4.4. Kết quả chọn mẫu và mô tả thống kê .................................................46 4.5. Kiểm định hệ số Cronbach’Alpha ......................................................52 4.6. Phân tích yếu tố khám phá EFA .........................................................55 4.7. Phân tích hồi quy bội ..........................................................................57 4.7.1. Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình ........................................57 4.7.2. Phân tích phương sai ANOVA ........................................................57 4.7.3. Hệ số tương quan Pearson ...............................................................58 4.8. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................59 4.8.1. Năng lực yếu kém trong thực hiện dự án của nhà thầu hoặc tư vấn59 4.8.2. Năng lực yếu kém trong quản lý dự án của chủ đầu tư ...................61 4.8.3. Yếu tố khó khăn về tài chính ...........................................................61 4.8.4. Yếu tố tác động ngoại vi .................................................................62
4.9. Nghiên cứu trường hợp dự án Bờ kè sông Bảo Định - Thị xã Tân An do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư ..............................................................62 4.9.1. Dự án điển hình về chậm tiến độ và vượt dự toán ..........................62 4.9.2. Phân tích nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ .................................62 4.9.3. Phân tích nguyên nhân dẫn đến vượt dự toán của dự án .................65 Chương 5: Kết luận và các khuyến nghị ...................................................68 5.1. Kết quả nghiên cứu ............................................................................68 5.2. Các khuyến nghị chính sách ...............................................................69 5.2.1. Nâng cao năng lực của chủ đầu tư ..................................................69 5.2.2. Nâng cao năng lực của tư vấn .........................................................71 5.2.3. Nâng cao năng lực của nhà thầu......................................................72 5.2.4. Kiểm soát rủi ro tài chính của chủ đầu tư .......................................73 5.2.5. Kiểm soát rủi ro từ yếu tố ngoại vi .................................................74 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................76
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Ban QLDA Ban quản lý dự án xây dựng- Sở Xây dựng Long An ĐT Đầu tư DA Dự án DAĐT Dự án đầu tư ĐTC Đầu tư công HĐND Hội đồng nhân dân NSĐP Ngân sách địa phương TK Thiết kế TKCS Thiết kế cơ sở UBND Ủy ban nhân dân tỉnh XD Xây dựng XDCB Xây dựng cơ bản
DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 4.1: Các nhóm yếu tố trong mô hình nghiên cứu và kỳ vọng dấu .....43 Bảng 4.2: Các biến trong mô hình nghiên cứu ...........................................45 Bảng 4.3: Mô tả thời gian làm việc của những người được phỏng vấn .......47 Bảng 4.4: Tổng hợp đánh giá về mức độ ảnh hưởng của Nhóm yếu tố liên quan đến chủ đầu tư (CDT) đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán ............48 Bảng 4.5: Tổng hợp đánh giá về mức độ ảnh hưởng của Nhóm yếu tố liên quan đến nhà thầu (NT) đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán ..................49 Bảng 4.6: Tổng hợp đánh giá về mức độ ảnh hưởng của Nhóm yếu tố liên quan đến tư vấn (TV) đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán .......................49 Bảng 4.7: Tổng hợp đánh giá về mức độ ảnh hưởng của Nhóm yếu tố tác động ngoại vi (NV) đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán .........................50 Bảng 4.8: Tổng hợp đánh giá về mức độ ảnh hưởng của Nhóm yếu tố pháp lý thiếu ổn định (PL) đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán ...........................50 Bảng 4.9: Khảo sát về tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư .............................................................51 Bảng 4.10: Kết quả phân tích Cronbach’Alpha cho thang đo của Nhóm yếu tố liên quan đến nhà thầu (CDT) .............................................................................53 Bảng 4.11: Kết quả phân tích Cronbach’Alpha cho thang đo của Nhóm yếu tố liên quan đến nhà thầu (NT) ...............................................................................53 Bảng 4.12: Kết quả phân tích Cronbach’Alpha cho thang đo của Nhóm yếu tố liên quan đến nhà tư vấn (TV) ............................................................................54 Bảng 4.13: Kết quả phân tích Cronbach’Alpha cho thang đo của Nhóm yếu tố pháp lý thiếu ổn định (PL) ..................................................................................54 Bảng 4.14: Kết quả phân tích Cronbach’Alpha cho thang đo các yếu tố liên quan đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư .........................................................................................55 Bảng 4.15: Hệ số KMO và kiểm định Barlett ..............................................55
Bảng 4.16: Phương sai trích .........................................................................55 Bảng 4.17: Kết quả phân tích nhân tố EFA, ma trận xoay ..........................56 Bảng 4.18: Thông số mô hình hồi quy bội...................................................57 Bảng 4.19: Phương sai ANOVA ..................................................................57 Bảng 4.20: Các thông số thống kê trong mô hình hồi quy bằng phương pháp Enter ........................................................................................................................58
DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ Trang Hình 2.1 Mô hình về mối quan hệ giữa chính sách chương trình và dự án công ...........................................................................................................................7 Hình 2.2 Chu trình quản lý dự án...................................................................9 Hình 2.3 Mô hình về mối liên hệ giữa các thành tố trong quản lý dự án ....10 Hình 2.4: Phân loại tiến độ theo tiêu thức trách nhiệm ...............................13 Hình 3.1 Quy trình và các bước nghiên cứu ................................................26 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu sơ bộ ...........................................................29
1 Chương 1 GIỚI THIỆU – BỐI CẢNH CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình phát triển của đất nước, đầu tư công được xem như là công cụ quan trọng để Chính phủ thúc đẩy quá trình tái cấu trúc nền kinh tế. Thể chế và chính sách đầu tư công luôn được điều chỉnh sao cho phù hợp để hỗ trợ cho quá trình tái cơ cấu nền kinh tế một cách hiệu quả. Tại tỉnh Long An định hướng phát triển kinh tế xã hội đã trở thành cơ sở để phân bổ nguồn lực thông qua đầu tư công, chẳng hạn như định hướng phát triển huyện Châu Thành thành vùng chuyên trồng cây thanh long thì phải đầu tư đường xá, kinh cấp, thoát nước, hệ thống đê bao; định hướng phát triển Thành phố Tân An lấy trung tâm là dòng Sông Vàm cỏ thì phải đầu tư cầu cống, kè đá hai bờ sông;.......... Thời gian gần đây, thông qua các phương tiện thông tin truyền thông, chúng ta thấy rằng tình hình triển khai các công trình xây dựng trên cả nước diễn ra chậm chạp không đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của sự phát triển. Số lượng các doanh nghiệp xây dựng phá sản, bỏ dỡ, ngưng thi công ngày càng tăng. Tỉnh Long An cũng nằm trong hoàn cảnh đó, kỳ họp nào của Hội đồng nhân dân tỉnh cũng có nội dung chất vấn liên quan đến lĩnh vực xây dựng cơ bản. Đối với các đại biểu, vấn đề bức xúc nhất là tiến độ, giá trị và chất lượng các công trình xây dựng. Rất nhiều hậu quả xãy ra khi các công trình xây dựng không bảo đảm ba tiêu chí tiến độ, giá trị và chất lượng. Công trình trường học chậm tiến độ hoặc ngưng thi công thì sẽ không hoàn thành kịp cho ngày khai giảng năm học mới, ảnh hưởng không nhỏ đến ngành giáo dục đào tạo và khi không có khối lượng giải ngân dẫn đến nơi thừa, chổ thiếu vốn, ảnh hưởng đến Sở Tài chính, Kế hoạch và đầu tư,... Lý thuyết về quản lý dự án đầu tư chỉ ra rằng DAĐT thành công là một dự án phải đảm bảo được mục tiêu đã đề ra trong khuôn khổ thời gian và giới hạn nhất định của ngân sách (PMI, 2000). Dự án được hoàn thành đúng hạn là một trong những mục tiêu không những của chủ đầu tư mà còn của nhà thầu bởi vì mỗi bên sẽ
2 phải chịu thêm gánh nặng chi phí và mất đi doanh thu tiềm năng một khi dự án hoàn thành chậm (Thomas và cộng sự, 1995). Chan và Kumaraswamy (1996) cho rằng một dự án thường được coi là thành công nếu nó được hoàn thành đúng thời hạn, trong phạm vi ngân sách và mức độ tiêu chuẩn chất lượng theo quy định Dự án đầu tư chậm tiến độ và vượt dự toán có thể xãy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau đối với nhiều loại hình dự án khác nhau. Điều này dẫn đến nhiều tranh luận làm thế nào để giảm thiểu tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán, Đã có nhiều nghiên cứu thực nghiệm khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán dự án đầu tư công (Mansfield và cộng sự, 1994; Kaming và cộng sự , 1996; Koushki và Kartam, 2004). Nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án đầu tư công có thể kể đến từ việc quản lý dự án yếu kém cho đến các yếu tố khách quan bên ngoài. Hàng loạt các nghiên cứu thực nghiệm tập trung khám phá các yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án đầu tư. Điều này cho thấy chậm tiến độ và vượt dự toán thật sự là vấn đề phổ biến Tại tỉnh Long An, tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án đầu tư công được Tỉnh Ủy, UBND tỉnh, các ngành xem như là một trong những nguyên nhân làm giảm hiệu quả đầu tư công. Phần lớn các dự án bị chậm tiến độ và phải điều chỉnh giá trị và thời gian thực hiện. Điều này đã gây ra tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế, xã hội tỉnh nhà. Lãnh đạo Tỉnh Ủy, UBND tỉnh các nhiệm kỳ vừa qua đều có chung mối lo lắng là làm sao để nâng cao hiệu quả đầu tư công, hạn chế tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán các công trình. Điều này được thể hiện rất rõ qua sự thay đổi trong việc lựa chọn chủ đầu tư của cấp quyết định đầu tư. Chẳng hạn, trước đây các dự án thuộc ngành giáo dục (các công trình trường THPT), UBND tỉnh giao Sở giáo dục và đào tạo làm chủ đầu tư. Các dự án ngành Y tế thì giao Sở Y tế, các dự án ngành Lao động thương binh và xã hội giao cho Sở Lao động thương binh và xã hội,……. Đến năm 2006, nhận thấy mô hình này kém hiệu quả nên UBND tỉnh Long An quyết định chuyển tất cả các dự án trên về Sở Xây dựng làm chủ đầu tư. Tháng 06/2016, UBND tỉnh quyết định thành lập Ban quản lý dự án xây dựng dân dụng và công nghiệp tỉnh Long An (trực thuộc UBND
3 tỉnh), Ban này sẽ làm chủ đầu tư tất cả các công trình trừ các công trình thuộc lĩnh vực giao thông và nông nghiệp (các công trình này có Ban riêng) Tôi hiện công tác tại Ban QLDA xây dựng, là đơn vị trực thuộc Sở Xây dựng. Theo ủy quyền của Sở Xây dựng Ban thực hiện công tác quản lý các dự án được UBND tỉnh giao Sở Xây dựng làm chủ đầu tư. Chúng tôi nhận thấy phần lớn các dự án (trên 100 dự án, chiếm gần 96%) đều trễ tiến độ thực hiện, các gói thầu phải gia hạn nhiều lần mới hoàn thành và có nhiều gói thầu đơn vị thi công bỏ dỡ giữa chừng không thi công, như công trình Trường THPT Chuyên Long An, hạng mục Khối hành chánh phòng học thông thường (giá trị 22 tỷ), Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, hạng mục Khối 24 phòng học (giá trị 16 tỷ), Trường THPT Vĩnh Hưng, hạng mục dãy lớp học (giá trị 8 tỷ),......... Chậm tiến độ và vượt dự toán thật sự đã trở thành vấn đề bức xúc đối với chủ đầu tư và các cấp các ngành. Vì vậy để thuận lợi trong học tập và trong công tác tôi chọn đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014” 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu, phân tích mối quan hệ giữa thời gian và chi phí đầu tư, các yếu tố dẫn đến tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014, cụ thể như sau: - Xác định và ước lượng các nguyên nhân gây chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư - Phân tích mối quan hệ giữa thời gian đầu tư và chi phí đầu tư của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư - Đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư Để giải quyết tốt mục tiêu nghiên cứu cần phải làm rõ những câu hỏi nghiên cứu sau: - Những yếu tố nào làm chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư?
4 - Liệu có tồn tại mối quan hệ giữa thời gian và chi phí đầu tư đối với các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư? 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu trên, đối tượng của luận văn tập trung vào việc nghiên cứu tình hình triển khai và thực hiện các dự án dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Trên cơ sở đó tiến hành khảo sát và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Đồng thời, phân tích mối quan hệ giữa thời gian đầu tư và chi phí đầu tư của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Nền tảng lý thuyết cho nghiên cứu dựa vào lý thuyết về quản lý dự án và các văn bản quy phạm pháp luật của nhà nước về lĩnh vực xây dựng 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu Dữ liệu sử dụng trong luận văn để phân tích mối quan hệ giữa thời gian và chi phí là dữ liệu từ hồ sơ pháp lý, hồ sơ quản lý chất lượng của 58 hạng mục công trình do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư được lưu trữ tại Ban quản lý dự án xây dựng- đơn vị triển khai thực hiện giai đoạn 2010-2014 Để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, luận văn sử dụng dữ liệu sơ cấp từ việc phỏng vấn 100 cán bộ công nhân viên đang trực tiếp quản lý việc triển khai thực hiện các dự án. Thời gian tổ chức khảo sát năm 2015 1.4. Phương pháp nghiên cứu 1.4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính Nghiên cứu định tính là một phương pháp nghiên cứu nhằm nắm bắt và khám phá ý nghĩa , những khái niệm và dữ liệu được thể hiện dưới những biểu hiện của quan điểm cá nhân thông qua những hình ảnh, từ ngữ được quan sát và ghi chép lại. Phương pháp thường được sử dụng trong thu thập dữ liệu nghiên cứu định tính là quá trình thảo luận tay đôi và thảo luận nhóm. Nhà nghiên cứu là người trực tiếp
5 thực hiện việc thảo luận với đối tượng nghiên cứu trong thảo luận tay đôi cũng như là người điều khiển trong chương trình thảo luận nhóm (Neuman, 2007) Nghiên cứu cũng sử dụng các số liệu thống kê thông qua thu thập dữ liệu có sẵn, tiến hành phân tích thống kê mô tả, xây dựng bảng biểu, đồ thị để dễ dàng so sánh và đánh giá các nội dung nghiên cứu Để nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, luận văn sử dụng phương pháp quy nạp và diễn dịch để tổng quát các cơ sở lý luận, kết quả các nghiên cứu trước đó làm cơ sở phân tích các yếu tố làm cho công trình chậm tiến độ và vượt dự toán. Từ đó đề xuất mô hình nghiên cứu phù hợp với điều kiện đặc thù của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Báo cáo luận văn này còn dùng phương pháp chuyên gia thông qua việc phỏng vấn và thảo luận nhóm với các cán bộ quản lý, với những người trực tiếp thực hiện các công trình do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư nhằm điều chỉnh một số khái niệm, thang đo cho phù hợp với điều kiện tại tỉnh Long An. Kết quả của nghiên cứu định tính làm cơ sở cho việc khảo sát, thu thập số liệu để phân tích định lượng với mô hình phân tích yếu tố khám phá (EFA) và hồi quy (RA) 1.4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng Để nghiên cứu mối quan hệ giữa thời gian thực hiện, quy mô dự án với vấn đề chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích hồi quy bội, áp dụng cho nhiều mô hình, có sử dụng biến giả để nhận diện và phân tích Để kiểm định và nhận diện các yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, luân văn sử dụng phương pháp định lượng thực hiện qua các giai đoạn như sau: - Thu thập dữ liệu nghiên cứu bằng bảng câu hỏi khảo sát các cán bộ quản lý, những người trực tiếp thực hiện các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư. Kích thước mẫu là 100 được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện
6 - Đánh giá độ tin cậy và giá trị của thang đo bằng hệ số tin cậy Crobach’s Alpha, sau đó phân tích yếu tố khám phá (EFA) thông qua phần mềm xử lý SPSS 22.0, qua đó loại bỏ các biến quan sát không giải thích cho khái niệm nghiên cứu (không đạt độ tin cậy), đồng thời tái cấu trúc các biến quan sát còn lại vào các yếu tố (thành phần đo lường) phù hợp làm cơ sở cho việc hiệu chỉnh mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu, các nội dung phân tích và kiểm định tiếp theo - Sau đó, nghiên cứu dùng phương pháp phân tích hồi quy bội (RA) với các quan hệ tuyến tính để kiểm định các yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán của các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư, từ đó tính ra mức độ quan trọng của từng yếu tố. 1.5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Tóm tắt, Mục lục, Danh mục các chữ viết tắt, Danh mục các hình và bảng, Phụ lục và Tài liệu tham khảo; luận văn được bố trí theo 5 chương như sau: - Chương 1: Giới thiệu – bối cảnh của vấn đề nghiên cứu - Chương 2: Tổng quan cơ sở lý thuyết và các bài nghiên cứu trước - Chương 3: Thiết kế nghiên cứu - Chương 4: Kết quả nghiên cứu: Các yếu tố gây chậm tiến độ và vượt dự toán các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư - Chương 5: Kết luận và các khuyến nghị Tóm tắt Chương 1 Nội dung chương 1 trình bày về tính cấp thiết của đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu. Với định hướng trên, và kết hợp với tình hình thực hiện các dự án do Sở Xây dựng Long An làm chủ đầu tư giai đoạn 2010-2014, học viên sẽ chọn lọc cơ sở lý thuyết và các bài nghiên cứu trước để trình bày tiếp trong chương 2.
7 Chương 2 TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC BÀI NGHIÊN CỨU TRƯỚC 2.1. Khung khái niệm 2.1.1. Dự án đầu tư “Dự án là nỗ lực của con người, (hoặc máy móc), nguồn lực tài chính và vật chất được tổ chức theo một cách mới để tiến hành một công việc đặc thù với đặc điểm kỹ thuật cho trước, trong điều kiện ràng buột về thời gian và chi phí để đưa ra một thay đổi có ích được xác định bởi mục tiêu định tính và định lượng” (Tunner, 1996). Viện quản lý dự án (PMI) định nghĩa: “Dự án là một nổ lực tạm thời để tạo ra một sản phẩm hoặc dịch vụ đặc thù. Trong đó, “Tạm thời” có nghĩa là mỗi một dự án có một kết thúc xác định và “Đặc thù” có nghĩa là sản phẩm, dịch vụ đó khác biệt ở một cách khác so với tất cả sản phẩm hoặc dịch vụ cùng loại (PMI, 2000) Luật Xây dựng được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 18 tháng 06 năm 2014 xác định: “Dự án đầu tư xây dựng là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời gian và chi phí xác định”. Trong báo cáo luận văn này, khái niệm dự án đầu tư được hiểu như quy định của Luật Xây dựng năm 2014 do đã bao gồm ý nghĩa của các nghiên cứu trước đó và là chuẩn mực bắt buột mà các bên liên quan đến thực hiện dự án đầu tư công tại Việt Nam phải tuân thủ 2.1.2 Đặc điểm dự án đầu tư công Dự án đầu tư công là những dự án do Chính phủ tài trợ (cấp vốn) toán bộ hay một phần hoặc do dân chúng tự nguyện đóng góp bằng tiền hay bằng ngày công nhằm đáp ứng mọi nhu cầu mang tính cộng đồng. Nếu mở rộng hơn nữa, dự án công còn bao gồm những dự án mà chính phủ hoặc chính quyền địa phương đề xuất
8 kêu gọi tài trợ quốc tế. Dự án do một đơn vị kinh doanh thực hiện cũng được xem là dự án công nếu nó hướng đến việc nâng cao phúc lợi công cộng. Như vậy nhận diện tính chất công của một dự án ở mục đích của nó - hướng đến việc tạo ra những lợi ích cộng đồng. Có thể khái quát mô hình về mối quan hệ giữa chính sách chương trình và dự án công như sau: Hình 2.1 Mô hình về mối quan hệ giữa chính sách chương trình và dự án công Chính sách, chiến lược phát triển quốc gia và vùng lãnh thổ Chương Chương trình quốc Chương trình quốc gia... trình quốc gia... gia... Dự Dự Dự Dự Dự Dự Dự Dự án án án án án án án án (Nguồn: Nguyễn Hồng Thắng và Nguyễn Thị Huyền, 2010) Ngoài sự khác biệt về mục đích và mục tiêu của dự án như đã nêu trên, ở nước ta dự án đầu tư công còn có những khác biệt so với dự án khu vực tư như sau: - Về chủ đầu tư: Luật đầu tư công quy định, chủ đầu tư là cơ quan, tổ chức được giao quản lý dự án đầu tư công. Do đó, có rất nhiều chủ thể khác nhau được giao làm chủ đầu tư dự án đầu tư công. Ngoài các ban quản lý dự án chuyên ngành, còn có các cơ quan hành chánh, cơ quan sự nghiệp tiếp nhận, quản lý tài sản sau đầu tư được giao làm chủ đầu tư, chẳng hạn như Sở Y tế Long An làm chủ đầu tư Bệnh viện đa khoa Long An,…..