Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là đề xuất được một số giải pháp và kiến nghị chủ yếu nhằm tăng cường công tác QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI ------------------------------ PHÙNG TÙNG LINH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI -------------------------------- PHÙNG TÙNG LINH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ BÍCH HẰNG Hà Nội, năm 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh” là trung thực và không có bất kỳ sự sao chép. Tất cả những sự giúp đỡ cho việc xây dựng cơ sở lý luận cho bài luận đều được trích dẫn đầy đủ và ghi rõ nguồn gốc rõ ràng và được phép công bố. Hà Nội, ngày …… tháng … năm 2020 Học viên thực hiện Phùng Tùng Linh
ii LỜI CẢM ƠN Em xin được bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến nhà trường, các thầy cô giáo của khoa Sau đại học, trường Đại học Thương mại đã tận tình giảng dạy giúp đỡ, tạo điều kiện để em được học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn giảng viên hướng dẫn TS. Trần Thị Bích Hằng, trường Đại học Thương mại, người đã hướng dẫn, chỉ bảo nhiệt tình cho em trong suốt quá trình hình thành, xây dựng và hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh, sở Du lịch Quảng Ninh, UBND huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. Mặc dù đã nỗ lực rất nhiều nhưng luận văn không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong cách thầy cô có những ý kiến đóng góp để luận văn được tăng cường hơn. Hà Nội, ngày …… tháng ….. năm 2020 Học viên thực hiện Phùng Tùng Linh
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................v DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ .............................................................................vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................. vii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài ..............................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài....................................................................3 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài .................................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài .................................................................5 5. Phương pháp nghiên cứu đề tài ...............................................................................5 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................ 6 7. Kết cấu luận văn ......................................................................................................6 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ........................................................................................... 7 1.1. Khái quát quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ........................... 7 1.1.1. Du lịch ...............................................................................................................7 1.1.2. Quản lý nhà nước .............................................................................................. 8 1.1.3. Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện .......................................9 1.2. Nội dung, phương pháp và công cụ quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện...................................................................................................................10 1.2.1. Nội dung quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ......................10 1.2.2. Phương pháp và công cụ quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ..... 16 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện ....18 1.3.1. Các yếu tố khách quan ....................................................................................19 1.3.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 21 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH .......................................23
iv 2.1. Khái quát về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn .............................................23 2.1.1. Giới thiệu chung về huyện Vân Đồn ............................................................... 23 2.1.2. Tình hình hoạt động du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn.............................. 25 2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ....................................................................................................................30 2.2.1. Thực trạng nội dung quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ... 30 2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn.....................................................................................................................52 2.3. Đánh giá chung thực trạng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ............................................................................................................................ 56 2.3.1. Thành công và nguyên nhân ...........................................................................57 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .................................................................................58 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH ........................................................................................................62 3.1. Bối cảnh phát triển của ngành du lịch nước ta và phương hướng, mục tiêu phát triển du lịch của huyện Vân Đồn...............................................................................62 3.1.1. Bối cảnh phát triển của ngành du lịch nước ta ...............................................62 3.1.2. Phương hướng và mục tiêu phát triển du lịch của huyện Vân Đồn ................65 3.2. Phương hướng và quan điểm quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ....................................................................................................................69 3.2.1. Phương hướng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ....69 3.2.2. Quan điểm quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ...........73 3.3. Một số giải pháp và kiến nghị tăng cường quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn ...................................................................................................75 3.3.1. Một số giải pháp.............................................................................................. 75 3.3.2. Một số kiến nghị .............................................................................................. 89 KẾT LUẬN ..............................................................................................................90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
v DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Giá trị sản xuất của huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019.......................24 Bảng 2.2. Cơ cấu ngành kinh tế của huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019 .............25 Bảng 2.3. Hiện trạng cơ sở lưu trú du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019..................................................................................................................27 Bảng 2.4. Hiện trạng cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019 ..................................................................................................27 Bảng 2.5. Hiện trạng phương tiện vận chuyển khách bằng đường thủy trên địa bàn huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019 .......................................................................28 Bảng 2.6. Hiện trạng phương tiện vận chuyển khách bằng đường bộ trên các đảo của huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019 .................................................................29 Bảng 2.7. Hiện trạng khách du lịch đến Vân Đồn và tổng thu từ khách du lịch của huyện Vân Đồn giai đoạn 2015-2019 .......................................................................29 Bảng 2.8. Hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến phát triển DL ở huyện Vân Đồn giai đoạn 2017-2019 ..........................................................................................................30 Bảng 2.9: Trình độ học vấn của nhân viên khách sạn tại Vân Đồn tính đến tháng 4/2020 ........................................................................................................................ 44 Bảng 2.10. Thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực du lịch của huyện Vân Đồn giai đoạn 2017 – 2019 ...............................................................................50 Bảng 2.11. Thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực du lịch của huyện Vân Đồn giai đoạn 2017 – 2019 ...............................................................................51 Bảng 3.1: Dự báo khách du lịch đến Vân Đồn năm 2025 ........................................66 Bảng 3.2: Dự báo tổng thu từ du lịch huyện Vân Đồn giai đoạn 2020 -2025 ..........67 Bảng 3.3: Dự báo nhu cầu phát triển cơ sở lưu trú huyện Vân Đồn giai đoạn 2020- 2025 ........................................................................................................................... 68 Bảng 3.4: Dự báo nhu cầu lao động phục vụ trong ngành du lịch của huyện Vân Đồn giai đoạn 2020-2025 .......................................................................................... 69
vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về du lịch tại huyện Vân Đồn ..........41 Sơ đồ 2.2. Chức năng quản lý hành chính nhà nước của phòng Văn hóa và Thông tin huyện Vân Đồn ....................................................................................................42
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ASEAN: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CSVCKT: Cơ sở vật chất kỹ thuật DNNN: Doanh nghiệp nhà nước FDI: Đầu tư trực tiếp nước ngoài GDP: Tổng sản phẩm quốc nội HĐDL: Hoạt động du lịch KCHT: Kết cấu hạ tầng KDDL: Kinh doanh du lịch KT-XH: Kinh tế - xã hội LVThS: Luận văn thạc sĩ PTDL: Phát triển du lịch QLNN: Quản lý Nhà nước TNDL: Tài nguyên du lịch UBND: Ủy ban nhân dân UNWTO: Tổ chức Du lịch Thế giới WTO: Tổ chức Thương mại Thế giới XHCN: Xã hội chủ nghĩa
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là phát triển du lịch (PTDL) trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, dựa trên cơ sở khai thác có hiệu quả lợi thế về tài nguyên du lịch (TNDL) sẵn có, bên cạnh đó cần huy động tối đa các nguồn lực trong nước, tranh thủ hợp tác, hỗ trợ quốc tế; phấn đấu đưa nước ta vào nhóm các Quốc gia có ngành du lịch phát triển và trở thành trung tâm du lịch có tầm cỡ của khu vực. Đến nay du lịch Việt Nam đã chứng tỏ được vị trí của mình với vai trò là một ngành kinh tế và có nhiều đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế, xã hội chung của đất nước. Năm 2019 ngành du lịch đón và phục vụ 18 triệu lượt khách quốc tế, tăng 16,2%; doanh thu từ khách du lịch ước đạt khoảng 726 nghìn tỷ đồng, tăng 17,1% so với năm 2018... Tuy nhiên đi đôi với những kết quả đạt được, thực tiễn đang đặt ra nhiều vấn đề cấp bách về các chính sách phát triển, nếu ngành du lịch không giải quyết được sẽ là rào cản trong tiến trình hội nhập. Vì vậy trong sự nghiệp PTDL vai trò quản lý của Nhà nước là hết sức cần thiết và được đặt lên hàng đầu. Đóng góp vào những thành tựu cơ bản của ngành du lịch Việt Nam, trong đó có ngành du lịch Quảng Ninh. Để khẳng định vị trí của mình ngành du lịch Quảng Ninh những năm gần đây đã có nhiều nỗ lực cố gắng trong việc xây dựng những sản phẩm hấp dẫn, đặc thù; tổ chức được nhiều chương trình hợp tác, quảng bá, xúc tiến, thu hút đầu tư nước ngoài và đang dần trở thành một điểm đến không thể thiếu trong các tour du lịch của khách quốc tế, nhất là khách tàu biển. Các ưu thế để hình thành nên một du lịch Quảng Ninh phong phú, đa dạng đó là sự hội tụ về TNDL từ các trung tâm du lịch của tỉnh, như cụm thành phố Uông Bí, Đông Triều, Quảng Yên; thành phố Hạ Long; thành phố Móng Cái; huyện đảo Vân Đồn Các trung tâm du lịch của tỉnh Quảng Ninh nhận biết được vai trò, vị thế của mình trong việc PTDL chung của tỉnh cũng như trong nền kinh tế - xã hội (KT- XH) của địa phương. Tùy từng điều kiện cụ thể, các trung tâm đã đề ra các chính sách phù hợp cho địa phương mình để PTDL.
2 Vân Đồn được biết đến là một trong những trung tâm du lịch có nhiều lợi thế hơn về đa dạng tài nguyên so với các địa phương khác trong tỉnh và cơ bản cũng giữ được vẻ hoang sơ. Vì vậy trong việc đề ra các chủ trương, định hướng phát triển lâu dài về du lịch Vân Đồn đó được sự quan tâm tích cực của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương, cụ thể: Thủ tướng Chính phủ đó phê duyệt đề án phát triển KT-XH khu Kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh tại Quyết định 786/QĐ-TTg ngày 31 tháng 5 năm 2006. Đề án đó xác định rõ ranh giới khu Kinh tế bao gồm toàn bộ huyện đảo Vân Đồn; là trung tâm kinh tế của miền Đông tỉnh Quảng Ninh và vùng đồng bằng Sông Hồng với mục tiêu phát triển Vân Đồn trở thành một trung tâm du lịch sinh thái biển đảo chất lượng cao; xây dựng cảng hàng không quốc tế, xây dựng khu vui chơi giải trí cao cấp tại Vân Đồn. Rất nhiều các chương trình thu hút đầu tư PTDL cho Vân Đồn giai đoạn 2015 – 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 được quan tâm, đặt ra. Đây là điều kiện thuận lợi cho huyện đảo Vân Đồn và hứa hẹn một tương lai phát triển có tầm cỡ không những trong nước mà còn cả trong khu vực. Tuy nhiên, hiện nay du lịch Vân Đồn chưa thật sự phát triển và phải đối mặt với rất nhiều vấn đề cần giải quyết. Vấn đề trước mắt đang đặt ra cho những nhà quản lý về du lịch tại huyện Vân Đồn giai đoạn 2015 – 2020 và cả trong những giai đoạn tiếp theo là quản lý thế nào để việc xây dựng các khu, điểm du lịch không ảnh hưởng đến quy hoạch chung về lâu dài của tỉnh Quảng Ninh; khai thác tài nguyên không phá vỡ cảnh quan môi trường và các hệ sinh thái; tổ chức các hoạt động kinh doanh dịch vụ lành mạnh không tạo ra những hiện tượng tiêu cực làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh du lịch (KDDL) chung của toàn tỉnh và làm thế nào để có thể đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tạo được những sản phẩm du lịch có chất lượng; nâng cao chất lượng đội ngũ lao động, thu hút du khách đến nhiều hơn, ở lại lâu hơn và đặc biệt làm thế nào để công tác phối hợp trong quản lý quy hoạch, xây dựng được hiệu quả hơn khi trên địa bàn huyện Vân Đồn đồng thời có 02 đơn vị quản lý hành chính Nhà nước có cùng chung một địa giới hành chính?... và còn rất nhiều vấn đề khác liên quan cũng đang cần được quan tâm, thực hiện đối với các cấp quản lý, vì vậy việc nghiên cứu quản lý nhà nước (QLNN) về du lịch tại huyện đảo Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh là một yêu cầu cấp bách và thiết thực trong
3 giai đoạn hiện nay. Từ những lý do nêu trên, cao học viên xin chọn đề tài “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn cao học. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài Cho đến nay, đã có một số nghiên cứu liên quan đến QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, cụ thể: Các nghiên cứu liên quan đến quản lý nhà nước về du lịch: Công trình nghiên cứu khoa học của Vụ pháp chế – Tổng cục Du lịch do Nguyễn Thị Bích Vân làm chủ nhiệm, với đề tài “Thực trạng và một số giải pháp nâng cao hiệu lực QLNN bằng pháp luật trong lĩnh vực du lịch”. Đề tài chủ yếu nghiên cứu về thực trạng pháp luật trong lĩnh vực du lịch và đề xuất được một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực QLNN bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch dưới góc độ QLNN Công trình nghiên cứu khoa học của Trịnh Đăng Thanh (2004) với đề tài “QLNN bằng luật pháp đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam hiện nay” đề tài đã nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động QLNN bằng pháp luật và đề xuất được những phương hướng, giải pháp nhằm tăng cường QLNN bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam. Các nghiên cứu liên quan đến du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn: Phát triển nhân lực du lịch Quảng Ninh 2011 - 2015 của tác giả Vũ Thị Hạnh (LVThS Du lịch, 2012). Đề tài đã đánh giá được thực trạng về NNL Quảng Ninh và đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng NNL, đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành du lịch hiện nay và trong thời gian tới. PTDL sinh thái dựa vào cộng đồng tại Vân Đồn, Quảng Ninh của tác giả Lê Thị Ngoan (LVThS, 2010); PTDL biển đảo ở Vân Đồn Quảng Ninh của tác giả Ngô Quang Duy (LVThS Du lịch, 2008); Nghiên cứu du lịch sinh thái cộng đồng và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững tại huyện đảo Vân Đồn, Quảng Ninh của tác giả Ngô Hải Ninh (LVThS Việt Nam học, 2011). Đối với các đề tài nghiên cứu PTDL Vân Đồn trên đây chủ yếu dừng lại ở việc đề xuất các giải pháp phát triển sản phẩm du lịch Vân Đồn mà chưa có đề tài nào nghiên cứu góc độ QLNN về du
4 lịch tại huyện đảo Vân Đồn một cách toàn diện và có chiều sâu. Lý Thanh Nguyên (2013), Huyện đảo Vân Đồn – Tiềm năng lớn về du lịch tỉnh Quảng Ninh, Tạp chí biển Việt Nam (số tháng 10), Trang 16 Nhà xuất bản Khoa học xã hội (1993), Đại Việt sử ký toàn thư (Bản dịch của Viện sử học), Hà Nội. Bài viết có bàn đến tiềm năng du lịch của huyện Vân Đồn và khuyến nghị một số giải pháp QLNN nhằm phát triển du lịch huyện Vân Đồn. Cao Đức Bình (2008), Lễ hội Vân Đồn truyền thống và hiện đại, Luận văn Thạc sỹ Khoa học Văn hoá, trường Đại học Văn hoá Hà Nội. Luận văn đề cập một số vấn đề lý luận thực tế về lễ hội ở Vân Đồn, đề xuất một số giải pháp QLNN nhằm khai thác lễ hội trong PTDL. Như vậy, các công trình nghiên cứu nêu trên đã đề cập đến cơ sở lý luận trong QLNN về du lịch, đã áp dụng nghiên cứu thực tiễn QLNN về du lịch tại một số địa phương trên cả nước. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng đã đề cập đến lý luận và thực tiễn quản lý của Nhà nước trên một số khía cạnh nhằm PTDL của Vân Đồn, Quảng Ninh. Tuy nhiên, vấn đề QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn chưa được nghiên cứu toàn diện, hệ thống cả về lý luận và thực tiễn. Đây cũng là khoảng trống nghiên cứu của đề tài. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Mục tiêu nghiên cứu đề tài là đề xuất được một số giải pháp và kiến nghị chủ yếu nhằm tăng cường công tác QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài: - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện; - Khảo sát thực trạng công tác QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn giai đoạn 2017-2019; kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp để phân tích và đánh giá thực trạng QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn thời gian qua, chỉ rõ được thành công, hạn chế và nguyên nhân thành công, hạn chế trong QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn; - Nghiên cứu bối cảnh, phương hướng, mục tiêu phát triển du lịch huyện Vân Đồn và phương hướng, quan điểm QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn làm cơ sở đề xuất một số giải pháp và kiến nghị tăng cường QLNN về du lịch trên
5 địa bàn huyện Vân Đồn trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Lý luận và thực tiễn QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện. Phạm vi nghiên cứu đề tài: - Về nội dung: Đề tài giới hạn nghiên cứu nội dung và các yếu tố ảnh hưởng đến QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện; trong đó giới hạn chủ thể quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn cơ quan quản lý nhà nước địa phương, bao gồm UBND tỉnh Quảng Ninh, UBND huyện Vân Đồn với sự tham vấn của cơ quan chức năng là Sở Du lịch Quảng Ninh và phòng Văn hóa và Thông tin huyện Vân Đồn. - Về không gian: Đề tài giới hạn nghiên cứu trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh; - Về thời gian: Đề tài giới hạn khảo sát và thu thập dữ liệu sơ cấp trong quý I/ 2020; dữ liệu thứ cấp về thực trạng được thu thập trong 3 năm gần đây (2017-2019) và định hướng đề xuất giải pháp cho 5 năm tiếp theo. 5. Phương pháp nghiên cứu đề tài Phương pháp thu thập dữ liệu - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: + Thu thập các dữ liệu lý luận liên quan đến QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện từ các giáo trình, sách, luận văn thạc sĩ, công trình… đã công bố; + Thu thập các dữ liệu thực trạng hoạt động du lịch ở Quảng Ninh và Vân Đồn; và các dữ liệu thực trạng QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn từ các báo cáo của UBND tỉnh Quảng Ninh, Sở Du lịch Quảng Ninh, UBND huyện Vân Đồn, phòng Văn hóa – Thông tin huyện Vân Đồn,… - Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: Đề tài đã sử dụng phương pháp phỏng vấn một số chuyên gia là cán bộ QLNN về du lịch ở tỉnh Quảng Ninh và huyện Vân Đồn để thu thập các dữ liệu phản ánh thực trạng, định hướng QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn. Phương pháp phân tích dữ liệu:
6 - Phương pháp tổng hợp: tổng hợp các số liệu liên quan đến phát triển du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn. + Phương pháp thống kê: thống kê hiện trạng cơ sở lưu trú du lịch, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, phương tiện vận chuyển khách hàng bằng đường thủy và đường bộ giai đoạn 2015-2019. + Phương pháp so sánh: so sánh các lĩnh vực ảnh hưởng đến tình hình phát triển kinh tế xã hội huyện Vân Đồn trong các năm từ 2015 – 2019. + Phương pháp phân tích: phân tích thực trạng QLNN trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. + Phương pháp đánh giá: đánh giá tiềm năng phát triển du lịch của huyện Vân Đồn. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Ý nghĩa khoa học: Góp phần hệ thống hóa một số vấn đề lý thuyết và thực tiễn về QLNN trên địa bàn huyện Vân Đồn, Quảng Ninh. Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài là tài liệu tham khảo có ý nghĩa cho giảng viên, cao học viên, sinh viên khối các ngành kinh tế và quản trị kinh doanh, quản trị khách sạn, quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành trong công tác giảng dạy và học tập. Đề tài cũng là tài liệu tham khảo quan trọng gợi ý cho các nhà quản lý xây dựng và tăng cường các chính sách QLNN về du lịch trên địa bàn huyện đảo Vân Đồn. 7. Kết cấu luận văn Đề tài ngoài phần mục lục, danh mục viết tắt, danh mục hình, danh mục bảng biểu, mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, phần nội dung chính được kết cấu làm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện Chương 2. Thực trạng QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh Chương 3. Một số giải pháp và kiến nghị tăng cường QLNN về du lịch trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Khái quát quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện 1.1.1. Du lịch Theo Liên hiệp quốc tế các tổ chức lữ hành chính thức (International Union of Official Travel Oragnization: IUOTO): “Du lịch được hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, tức không phải để làm một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống,…” Theo Tổ chức Du lịch thế giới (World Tourism Organization): “Du lịch bao gồm tất cả mọi hoạt động của những người du hành tạm trú với mục đích tham quan, khám phá và tìm hiểu, trải nghiệm hoặc với mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn cũng như mục đích hành nghề và những mục đích khác nữa trong thời gian liên tục nhưng không quá một năm ở bên ngoài môi trường sống định cư nhưng loại trừ các du hành mà có mục đích chính là kiếm tiền”. Tại Việt Nam, mặc dù du lịch là một lĩnh vực khá mới mẻ nhưng các nhà nghiên cứu của Việt Nam cũng đưa ra các khái niệm xét trên nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau: Các học giả biên soạn Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam (1966) đã tách 2 nội dung cơ bản của du lịch thành 2 phần riêng biệt: - Thứ nhất, du lịch là một dạng nghỉ dưỡng sức, tham quan tích cực của con người ngoài nơi cư trú với mục đích: nghỉ ngơi, giải trí, xem danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, công trình văn hóa nghệ thuật. Theo nghĩa này, du lịch được xem xét ở góc độ cầu, góc độ người đi du lịch. - Thứ hai, du lịch là một ngành kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao về nhiều
8 mặt: nâng cao hiểu biết về thiên nhiên, truyền thống lịch sử và văn hóa dân tộc, từ đó góp phần làm tăng thêm tình yêu đất nước; đối với người nước ngoài là tình hữu nghị với dân tộc mình; về mặt kinh tế du lịch là lĩnh vực kinh doanh mang lại hiệu quả rất lớn; có thể coi là hình thức xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ tại chỗ. Theo nghĩa này, du lịch được xem xét ở góc độ một ngành kinh tế. Theo Luật Du lịch năm 2017 đã đưa ra định nghĩa như sau: “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định”. Từ những khái niệm trên, có thể rút ra những luận điểm cơ bản về du lịch như sau: - Du lịch là hoạt động của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên; - Chuyến du lịch ở nơi đến mang tính tạm thời, trong một thời gian ngắn; - Mục đích của chuyến du lịch là thỏa mãn nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng hoặc kết hợp đi du lịch với giải quyết những công việc của cơ quan và nghiên cứu thị trường, nhưng không vì mục đích định cư hoặc tìm kiếm việc làm để nhận thu nhập nơi đến viếng thăm. - Du lịch là thiết lập các quan hệ giữa khách du lịch với nhà cung ứng các dịch vụ du lịch, chính quyền địa phương và cư dân ở địa phương. 1.1.2. Quản lý nhà nước Theo Đỗ Hoàng Toàn (2009): “QLNN là sự tác động của các chủ thể mang quyền lực nhà nước chủ yếu bằng pháp luật tới các đối tượng quản lý nhằm thực hiện các chức năng đối nội đối ngoại của nhà nước chủ quan của QLNN là tổ chức hay mang quyền lực nhà nước trong quá trình hoạt động tới đối tượng quản lý.” Chủ thể QLNN bao gồm: Nhà nước, cơ quan nhà nước tổ chức nhà nước xã hội và cá nhân được nhà nước uỷ quyền thực hiện quyền QLNN. Khách thể của QLNN: Là trật tự QLNN. Quản lý hành chính nhà nước là một hình thức hoạt động của nhà nước được thực hiện trước hết và uỷ quyền các cơ quan hành chính nhà nước.
9 Tính chấp hành thể hiện ở chỗ bảo đảm thực hiện thực tế các văn bản pháp luật của cơ quan quyền lực nhà nước được tiến hành trên cơ sở pháp luật. Tính chất điều hành để đảm bảo cho các văn bản pháp luật các cơ quan quyền lực nhà nước được thực thi.Trong thực tế các chủ thể của QLNN tiến hành hoạt động tổ chức và hoạt động trực tiếp đối với các đối tượng quản lý. Cơ quan hành chính nhà nước ban hành mệnh lệnh cụ thể bắt buộc các đối tượng quản lý phải thực hiện. Như vậy các chủ thể quản lý hành chính nhà nước sử dụng quyền lực nhà nước điều khiển hoạt động của các đối tượng quản lý. Hoạt động điều hành là nội dung cơ bản của hoạt động chấp hành quyền lực nhà nước. QLNN có ba nội dung cơ bản: - Là hoạt động thực thi quyền hành pháp: hành pháp là một trong ba nhánh quyền lực của nhà nước: Lập pháp, hành pháp và tư pháp. - Là sự tác động có tổ chức và có định hướng: Trong quản lý hành chính nhà nước, chức năng tổ chức là rất quan trọng vì không có tổ chức thì không thể quản lý được. Nhà nước phải tổ chức cả triệu người và mỗi người đều phải có vị trí tích cực đối với xã hội, đóng góp phần của mình để tạo ra lợi ích cho xã hội. Quản lý hành chính nhà nước có tính định hướng vì thông qua tác động quản lý của mình các chủ thể quản lý hành chính nhà nước định hướng hành vi con người và các quá trình xã hội theo những quỹ đạo, mục tiêu nhất định. - Quản lý hành chính nhà nước được tiến hành trên cơ sở pháp luật và theo nguyên tắc pháp chế: Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước, sử dụng sức mạnh cưỡng chế của nhà nước nhưng phải trong khuôn khổ của pháp luật. Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản của nhà nước pháp quyền. 1.1.3. Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện Hoạt động du lịch rất đa dạng và luôn đòi hỏi có sự quản lý của Nhà nước để duy trì và phát triển. Việc thành công hay thất bại phụ thuộc rất lớn vào khung pháp lý và những chính sách thích hợp với điều kiện và trình độ phát triển của đất nước. QLNN về du lịch là một lĩnh vực của QLNN, là hoạt động của hệ thống các cơ quan nhà nước nhằm quản lý vi mô các hoạt động du lịch thông qua hệ thống các chính
10 sách, chương trình, văn bản quy phạm pháp luật các văn bản chỉ đạo, điều hành về lĩnh vực du lịch nhằm tạo điều kiện cho các tổ chức, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau hoạt động có hiệu quả trong lĩnh vực du lịch. Trên cơ sở nghiên cứu, tổng hợp từ những quan điểm khác nhau về QLNN đối với du lịch, có thể đưa ra định nghĩa tổng quát như sau: QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện là sự tác động có tổ chức và được điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước (qua hệ thống pháp luật) đối với các quá trình, hoạt động du lịch của con người để duy trì và phát triển ngày càng cao các hoạt động du lịch trên địa bàn cấp huyện nhằm đạt được hiệu quả KT-XH đã đặt ra. QLNN về du lịch nhằm đưa du lịch phát triển theo định hướng chung của tiến trình phát triển đất nước và theo quy định của pháp luật. Trong đó: Chủ thể QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện là UBND tỉnh, UBND huyện với sự tham mưu của Sở Văn hóa, thể thao và du lịch, cùng các sở ban ngành có liên quan như Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Công an, Sở Y tế,… Đối tượng QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện là các TNDL, hoạt động du lịch nảy sinh từ mối quan hệ của các cơ sở KDDL, các khách du lịch;… trên địa bàn cấp huyện. 1.2. Nội dung, phương pháp và công cụ quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện 1.2.1. Nội dung quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn cấp huyện Trong xu thế toàn cầu hóa, khu vực hóa của hoạt động du lịch, việc hợp tác liên kết luôn đi liền với cạnh tranh đòi hỏi mỗi nước phải có chiến nước tổng thể PTDL xuất phát từ điều kiện của mình, vừa phát huy được tính đặc thù, huy động được nội lực để tăng khả năng hấp dẫn khách du lịch vừa phù hợp với thông lệ quốc tế, tranh thủ được nguồn lực bên ngoài, để có điều kiện hội nhập. Tùy theo điều kiện của từng quốc gia, trong từng giai đoạn phát triển mà xác định nội dung QLNN về du lịch cho phù hợp. Ở nước ta, QLNN về du lịch đã được phân cấp cụ thể theo quy định tại Luật Du lịch (2017). Các quy định này mang tính pháp lý chặt chẽ,
11 buộc các cấp chính quyền và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch phải tuân thủ. Theo tinh thần của Luật Du lịch (2017), QLNN về du lịch trên địa bàn cấp huyện bao gồm một số nội dung chủ yếu sau đây: 1.2.1.1. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về du lịch Xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật về du lịch Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật được xây dựng từ các quy định chính sách, pháp luật của Nhà nước, buộc mọi người phải tuân thủ theo. Để các quy định, chính sách đó đi vào cuộc sống thì Nhà nước phải xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện chúng một cách nghiêm chỉnh. Như vậy, muốn quản lý sự phát triển ngành du lịch tại địa phương, các cơ quan nhà nước ở địa phương cần chỉ đạo thực hiện các luật lệ, chính sách của Trung ương ban hành có hiệu quả ở địa phương mình, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật tại địa phương xuất phát từ yêu cầu quản lý phát triển ngành ở địa phương nhưng không trái với luật pháp của Nhà nước. Mục đích là thiết lập môi trường pháp lý để đưa các hoạt động du lịch vào khuôn khổ, tạo điều kiện thuận lợi cho du lịch phát triển. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các văn bản, các chính sách, pháp luật du lịch trên địa bàn, xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm pháp luật. Không tùy tiện thay đổi các chính sách của mình, xóa bỏ các văn bản cũ trái với các văn bản mới ban hành, giảm tối đa sự trùng lắp gây khó khăn cho hoạt động du lịch. Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phải đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật và quy định của cơ quan nhà nước cấp trên, vừa phải thông thoáng trên cơ sở sử dụng nguồn lực của địa phương để khuyến khích phát triển. Phải đảm bảo tính ổn định, bình đẳng và nghiêm minh trong quá trình thực thi văn bản quy phạm pháp luật. Cụ thể, UBND tỉnh, huyện và các sở ban ngành liên quan cần xây dựng, ban hành các văn bản pháp luật như quy định, quyết định, thông tư hướng dẫn,… cụ thể