Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

50
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của để tài là tìm hiểu, nghiên cứu các rủi ro có thể xảy ra đối với ngân hàng khi tham gia phương thức thanh toán tín dụng chứng từ, từ đó tiến hành đề xuất các giải pháp khắc phục và tăng cường công tác quản lý rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phương thưc tín dụng chứng từ tại ABBANK trong những năm tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGÔ ANH TUẤN RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN AN BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGÔ ANH TUẤN RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN AN BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Đàm Minh Đức TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGÔ ANH TUẤN RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN AN BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍMINH - NĂM 2018
2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGÔ ANH TUẤN RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN AN BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mãsố: 8 34 02 01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đàm Minh Đức TP. HỒ CHÍMINH - NĂM 2018
3 TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong những năm qua, ngân hàng thƣơng mại cổ phần An Bì nh (ABBANK) luôn không ngừng hoàn thiện và nâng cao đổi mới với mong muốn phục vụ nhu cầu thanh toán hàng hóa xuất nhập khẩu của khách hàng bằng phƣơng thức tí n dụng chứng từ một cách nhanh chóng, chí nh xác, hiệu quả, không rủi ro vàan toàn nhất, đáp ứng ngày một tốt hơn nhu cầu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Để làm đƣợc những điều trên thìABBANK cần phải nhận diện và xác định các rủi ro có thể mang lại trong phƣơng thức thanh toán tí n dụng chứng từ cũng nhƣ tìm hiểu những nguyên nhân của chúng để đƣa ra những giải pháp quán lý, phòng ngừa phù hợp, kịp thời. Vìvậy, tôi đã chọn đề tài: ”Rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần nh” để làm luận văn thạc sĩ với hy vọng kết quả nghiên cứu của luận văn này An Bì làcần thiết vàgóp phần nhỏ vào công tác giảm thiểu rủi ro đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lƣợng trong thanh toán hàng hóa xuất nhập khẩu bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ABBANK. Mục tiêu của để tài làtì m hiểu, nghiên cứu các rủi ro có thể xảy ra đối với ngân hàng khi tham gia phƣơng thức thanh toán tí n dụng chứng từ, từ đó tiến hành đề xuất các giải pháp khắc phục và tăng cƣờng công tác quản lýrủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phƣơng thƣc tín dụng chứng từ tại ABBANK trong những năm tiếp theo. Luận văn đƣợc thực hiện chủ yếu dựa trên phƣơng pháp định tính trong nghiên cứu lý luận, đánh giá thực tiễn cũng nhƣ đề xuất các giải pháp. Trong phƣơng pháp định tính, luận văn đƣợc thực hiện với các phƣơng pháp nghiên cứu là phƣơng pháp thống kê mô tả, phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, và phƣơng pháp chuyên gia. Luận văn đã chỉ ra đƣợc những rủi ro còn tồn tại trong phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng thƣơng mại Cổ phần An Bình, và đƣa ra các giải pháp, kiến nghị để phòng ngừa rủi ro.
4 LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chƣa từng đƣợc trì nh nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu làtrung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trí ch dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.
5 LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự nỗ lực cố gắng của bản thân còn có sự hƣớng dẫn nhiệt tì nh của quý Thầy Cô, cũng nhƣ sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bètrong suốt thời gian học tập nghiên cứu vàthực hiện luận văn thạc sĩ. Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Thầy TS. Đàm Minh Đức ngƣời đã hết lòng giúp đỡ vàtạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quýthầy côgiảng viên vàcán bộ Khoa Sau đại học Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tì nh truyền đạt những kiến thức quý báu cũng nhƣ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quátrình học tập nghiên cứu và cho đến khi thực hiện đề tài luận văn. Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Ngân hàng TMCP An Bình vàNgân hàng Bank Of China (Hong Kong) Limited – Chi nhánh Thành Phố Hồ ChíMinh đã không ngừng hỗ trợ vàtạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt thời gian nghiên cứu vàthực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh chị vàcác bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quátrì nh học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh Thành Phố Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2018 Học viên thực hiện
6 MỤC LỤC Phần mở đầu .................................................................................................... 11 Chƣơng 1: Cơ sở lýthuyết về thanh toán quốc tế vàrủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ ......................................................................................... 15 1.1.Tổng quan về Thanh toán quốc tế vàcác phƣơng thức thanh toán quốc tế ................... 15 1.1.1. Khái niệm về Thanh toán quốc tế ............................................................................ 15 1.1.2. Đặc điểm của Thanh toán quốc tế ............................................................................ 16 1.1.3. Các phƣơng thức thanh toán quốc tế ...................................................................... 17 1.2. Khái niệm rủi ro, rủi ro trong hoạt động ngân hàng .................................................... 29 1.2.1. Khái niệm rủi ro ..................................................................................................... 29 1.2.2. Rủi ro trong hoạt động ngân hàng ......................................................................... 29 1.3. Rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ ...................... 30 1.3.1. Rủi ro tín dụng ....................................................................................................... 31 1.3.2. Rủi ro kỹ thuật ....................................................................................................... 32 1.3.3. Rủi ro thanh khoản ................................................................................................. 33 1.3.4. Rủi ro hối đoái ....................................................................................................... 33 1.3.5. Rủi ro môi trƣờng kinh doanh ............................................................................... 34 1.3.6. Rủi ro đạo đức........................................................................................................ 36 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ................................................................................................... 38 Chƣơng 2: Thực Trạng rủi ro vàcông tác quản lýrủi ro trong thanh toán quốc tế bằng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP An Bình .............................................................. 39 2.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP An Bình ................................................................... 39 2.1.1. Giới thiệu chung .................................................................................................... 39 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của ABBANK .............................................................................. 40
7 2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP An Bình từ năm 2013 đến năm 2017 ...................................................................................................................... 41 2.3. Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế theo phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP An Bình từ năm 2013 đến năm 2017 ............................................................. 42 2.3.1. Quy trình thanh toán quốc tế bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ABBANK 42 2.3.2. Thực trạng hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP An Bình từ năm 2013 đến năm 2017................................................................................................. 49 2.4. Thực trạng rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP An Bình ................................................................................................ 57 2.4.1. Rủi ro kỹ thuật ....................................................................................................... 58 2.4.2. Rủi ro tín dụng ....................................................................................................... 65 2.4.3. Rủi ro hối đoái ....................................................................................................... 67 2.4.4. Rủi ro môi trƣờng kinh doanh ............................................................................... 68 2.4.5. Rủi ro đạo đức........................................................................................................ 69 2.5. Đánh giá về thực trạng rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng TMCP An Bình ............................................................................ 70 2.5.1. Những kết quả đạt đƣợc ......................................................................................... 70 2.5.2. Những hạn chế ....................................................................................................... 72 2.5.3. Những nguyên nhân của hạn chế ........................................................................... 73 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................................... 75 Chƣơng 3: Giải pháp hạn chế rủi ro thanh toán quốc tế theo phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP An Bình ............................................................................................ 76 3.1. Những giải pháp về nghiệp vụ .................................................................................... 76 3.1.1. Các giải pháp hạn chế rủi ro khi ABBANK làngân hàng phát hành L/C ............. 76
8 3.1.2. Những giải pháp khi ABBANK làngân hàng chiết khấu thƣ tín dụng ................. 80 3.1.3. Nâng cao trình độ chuyên viên TTQT tại ABBANK ............................................ 81 3.1.4. Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng ........................................................................ 82 3.1.5. Mở rộng hiệu quả ngân hàng đại lý....................................................................... 83 3.2. Một số kiến nghị .......................................................................................................... 83 3.2.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nƣớc ................................................................ 83 3.2.2. Kiến nghị đối với chính phủ .................................................................................. 83 3.2.3. Kiến nghị đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu ................................................... 84 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ................................................................................................... 85 KẾT LUẬN......................................................................................................................... 86 Danh mục tài liệu tham khảo .............................................................................................. 87
9 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ABBANK : Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần An Bì nh TTQT : Thanh toán quốc tế NHTM : Ngân hàng thƣơng mại NHTMCP : Ngân hàng thƣơng mại cổ phần ICC : International Chamber Of Commerce (Phòng Thƣơng mại Quốc tế) TT TTQT : Trung tâm Thanh toán Quốc tế TCTD : Tổ chức tín dụng L/C : Letter of Credit (Thƣ tín dụng) TDCT : Tín dụng chứng từ CVQHKH : Chuyên viên quan hệ khách hàng CVTTQT : Chuyên viên thanh toán quốc tế CVNK/CVXK: Chuyên viên nhập khẩu/ Chuyên viên xuất khẩu TPNK/TPXK : Trƣởng phòng nhập khẩu/ Trƣởng phòng xuất khẩu GĐ TT TTQT: Giám đốc Trung tâm thanh toán quốc tế ĐVKD : Đơn vị kinh doanh TNHH : Trách nhiệm hữu hạn CP : Cổ phần UCP : Uniform Customs and Practice for Documentary Credit ( Quy tắc thực hành vàthống nhất về tí n dụng chứng từ) XNK : Xuất nhập khẩu Tp.HCM : Thành phố Hồ ChíMinh
10 DANH MỤC HÌNH, BẢNG, BIỂU ĐỒ Hình 1.1. Quá trình thanh toán theo phƣơng thức chuyển tiền Hình 1.2. Quy trình thanh toán theo phƣơng thức CAD nh 1.3. Sơ đồ phƣơng thức thanh toán tí Hì n dụng chứng từ. Biểu đồ 2.1. Doanh số TTQT tại ABBANK từ năm 2013 đến 2017. Biểu đồ 2.2. Doanh số các phƣơng thức TTQT tại ABBANK từ 2013-2017. Biểu đồ 2.3. Doanh sốthanh toán TDCT tại ABBANK từ năm 2013 đến năm 2017. Biểu đồ 2.4. tỷ trọng doanh số L/C nhập khẩu vàL/C xuất khẩu tại ABBANK năm 2013-2017. nh của ABBANK từ năm 2013 đến 2017. Bảng 2.1. Một số chỉ tiêu tài chí Bảng 2.2. Doanh số L/C xuất khẩu của ABBANK giai đoạn 2013 – 2017. Bàng 2.3. Doanh số L/C nhập khẩu của ABBANK gia đoạn 2013 – 2017. Bảng 2.4. Doanh số L/C chƣa thanh toán tại ABBANK từ năm 2013 đến năm 2017.
11 PHẦN MỞ ĐẦU Đặt vấn đề Thanh toán quốc tế là một trong những nghiệp vụ đặc trƣng của các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam, không chỉ mang lại một khoản thu nhập dƣới dạng phí đáng kể, ngày càng gia tăng cả về số lƣợng cũng nhƣ tỷ trọng màcòn nâng cao uy n vàhình ảnh của các ngân hàng Việt Nam trên trƣờng quốc tế. Các ngân hàng tí hiện đại ngày càng hoạt động đa năng, thông qua hoạt động thanh toán quốc tế thì các ngân hàng có thể phát triển thêm các nghiệp vụ khác mua bán ngoại tệ, tài trợ xuất nhập khẩu, bảo lãnh. Bên cạnh những thuận lợi màhoạt động thanh toán quốc tế mang lại, các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam cũng đang đối mặt với không í t khó khăn, thách thức. Một trong những thách thức đó là làm sao vận dụng cóhiệu quả các phƣơng thức thanh toán vàhạn chế các rủi ro liên quan. Hiện nay, trong các phƣơng thức thanh toán quốc tế đƣợc các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu của Việt Nam lựa chọn nhƣ tín dụng chứng từ, nhờ thu bộ chứng từ, chuyển tiền... thì phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ có nhiều ƣu điểm và an toàn, đảm bảo quyền lợi cho ngƣời mua lẫn ngƣời bán hơn các phƣơng thức còn lại. Tuy nhiên, hoạt động thanh toán quốc tế nói chung cũng nhƣ tín dụng chứng từ nói riêng vẫn còn tồn tại những rủi ro gây khó khăn cho các ngân hàng trong quá trình nhận diện vàxử lýchúng. nh cấp thiết của đề tài Tí Trong những năm qua, ngân hàng thƣơng mại cổ phần An Bì nh (ABBANK) cũng đã nhận thƣc rõ tầm quan trọng của thanh toán quốc tế và coi đây là mảng quan trọng đem lại thu nhập cao cho ngân hàng. Chí nh vìvậy, luôn không ngừng hoàn thiện và nâng cao đổi mới với mong muốn phục vụ nhu cầu thanh toán hàng hóa xuất nhập khẩu của khách hàng bằng phƣơng thức tí n dụng chứng từ một cách nhanh chóng, chính xác, hiệu quả, không rủi ro vàan toàn nhất, đáp ứng ngày một tốt hơn nhu cầu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu vàyêu cầu kiện toàn hóa hệ
12 thống dịch vụ của ngân hàng trong tiến trì nh hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam. Để làm đƣợc những điều trên thìABBANK cần phải nhận diện và xác định các rủi ro cóthể mang lại trong phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ cũng nhƣ m hiểu những nguyên nhân của chúng để đƣa ra những giải pháp quán lý, phòng tì ngừa phù hợp, kịp thời. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng cho thấy đây không phải là một công việc đơn giản. Bời vì phƣơng thức thanh toán tí n dụng chứng từ là phƣơng thức thanh toán phức tạp, đòi hỏi nhiều kiến thức, kinh nghiệm của những ngƣời tham gia. Vìvậy, tôi đã chọn đề tài: ”Rủi ro thanh toán quốc tế bằng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần nh” để làm luận văn thạc sĩ với hy vọng kết quả nghiên cứu của luận văn này An Bì làcần thiết vàgóp phần nhỏ vào công tác giảm thiểu rủi ro đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lƣợng trong thanh toán hàng hóa xuất nhập khẩu bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ABBANK. Mục tiêu của đề tài:  Mục tiêu tổng quát Nghiên cứu thực trạng các rủi ro phát sinh trong hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ABBANK và đề xuất giải pháp phòng ngừa rủi ro.  Mục tiêu cụ thể Trên cơ sở tổng hợp, nhận dạng, phân tí ch các rủi ro đã và có thể xảy ra đối với ngân hàng khi tham gia phƣơng thức thanh toán tí n dụng chứng từ, từ đó tiến hành đề xuất các giải pháp khắc phục và tăng cƣờng công tác quản lý rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phƣơng thƣc tín dụng chứng từ tại ABBANK trong những năm tiếp theo. Câu hỏi nghiên cứu: Rủi ro trong thanh toán tí n dụng chứng từ bao gồm những rủi ro nào?
13 Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế bằng phƣơng thức tí n dụng chứng từ tại ABBANK trong thời gian từ năm 2013 đến năm 2017? Những rủi ro phát sinh trong thực tế vànhững rủi ro cóthể xảy ra khi thanh toán bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ABBANK? Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó trong công tác phingf ngừa rủi ro khi thanh toán bằng phƣơng thức tí n dụng chứng từ tại ABBANK làgì ? Giải pháp để phòng ngừa, xử lýcác rủi ro phát sinh khi thanh toán bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ABBANK? Đối tƣợng vàphạm vi nghiên cứu:  Đối tƣợng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu nghiệp vụ thanh toán tí n dụng chứng từ, những rủi ro thực tế đã phát sinh trong phƣơng thức thanh toán này tại ABBANK.  Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu hoạt động thanh toán quốc tế bằng phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần An Bì nh. Phạm vi thời gian: Luận văn thực hiện nghiên cứu hoạt động thanh toán tí n dụng chứng từ tại ABBANK trong thời gian từ năm 2013 đến năm 2017. Phƣơng pháp nghiên cứu: Luận văn đƣợc thực hiện chủ yếu dựa trên phƣơng pháp định tính trong nghiên cứu lý luận, đánh giá thực tiễn cũng nhƣ đề xuất các giải pháp. Trong phƣơng pháp định tính, luận văn đƣợc thực hiện với các phƣơng pháp nghiên cứu nhƣ sau:  Phƣơng pháp thống kêmô tả: tác giả thu thập, tổng hợp thông tin từ các nguồn sau: - Các bài báo, tham luận đƣợc đăng trên các tạp chíchuyên ngành vàcác diễn đàn có liên quan đến rủi ro thanh toán quốc tế của các ngân hàng thƣơng mại.
14 - Số liệu thứ cấp tại ngân hàng bao gồm: Quy trì nh nghiệp vụ thanh toán quốc tế vàbáo cáo hoạt động kinh doanh các năm do Trung tâm Thanh toán quốc tế - Ngân hàng thƣơng mại cổ phần An Bì nh cung cấp. - Các ấn phẩm liên quan đến phƣơng thức thanh toán tí n dụng chứng từ của ICC cũng nhƣ các số liệu, thông tin từ các phƣơng tiện truyền thông.  Phƣơng pháp khảo sát thực tiễn: đi vào nghiên cứu tì nh hì nh thực tế hoạt động TTQT tại ABBANK, những rủi ro thực tế đã phát sinh và cách thức xử lýcủa ABBANK.  Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: Từ những thông tin đƣợc tổng hợp, xủ ch vàkết hợp giữa cơ sở lýluận với thực tiễn lý, sàng lọc, tiến hành phân tí để đƣa ra những giải pháp cho vấn đề đã đặt ra.  Phƣơng pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến từ những ngƣời có kinh nghiệm trong lĩnh vực thanh toán quốc tế, các lãnh đạo của Trung tâm thanh toán quốc tế ABBANK về những rủi ro đã và có thể xảy ra trong thanh toán tí n dụng chứng từ tại ABBANK. Nội dung nghiên cứu: Luận văn đƣợc chia làm ba chƣơng với nội dung từng chƣơng nhƣ sau:  Chƣơng 1: Cơ sở lýthuyết về thanh toán quốc tế vàrủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phƣơng thức tí n dụng chứng từ.  Chƣơng 2: Thực trạng vàcông tác quản lýrủi ro thanh toán tí n dụng chứng từ tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần An Bì nh.  Chƣơng 3: Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần An Bình.
15 1. Chương 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ BẰNG PHƢƠNG THỨC THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 1.1. Tổng quan về Thanh toán quốc tế và các phƣơng thức thanh toán quốc tế: 1.1.1. Khái niệm Thanh toán quốc tế: Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu nhƣ hiện nay, các mối quan hệ kinh tế, chính trị thƣơng mại ngày càng phát triển mạnh mẽ vàkết quả làhì nh thành nên các khoản thu vàchi tiền tệ quốc tế giữa các đối tác ở các nƣớc khác nhau. Trong các mối quan hệ quốc tế, các đối tác ở các nƣớc khác nhau, do vậy cósự khác nhau về ngôn ngữ, cách xa nhau về địa lý nên việc thanh toán không thể tiến hành trực tiếp với nhau màphải thông qua các tổ chức trung gian, đó chính là các ngân hàng thƣơng mại cùng với mạng lƣới hoạt động khắp nơi trên thế giới. Thanh toán quốc tế đã ra đời từ lâu, nhƣng nó mới chỉ phát triển mạnh mẽ vào cuối thế kỷ 20 khi màkhối lƣợng mua bán, đầu tƣ quốc tế vàchuyển tiền quốc tế ngày càng gia tăng, từ đó làm cho khối lƣợng các giao dịch thanh toán qua ngân hàng cũng tăng theo. Việc thanh toán qua ngân hàng làm gia tăng việc sử dụng đồng tiền của các nƣớc để chi trả lẫn nhau. Thanh toán quốc tế đã trở thành một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động của nền kinh tế của các quốc gia hiện nay. Thanh toán quốc tế có thể đƣợc định nghĩa từ theo nhiều quan điểm khác nhau. Một số định nghĩa về thanh toán quốc tế nhƣ sau: - Trầm Thị Xuân Hƣơng (2006) nêu rằng thanh toán quốc tế làquátrì nh thực hiện các khoản thu chi tiền tệ quốc tế thông qua hệ thống ngân hàng trên thế giới nhằm phục vụ cho các mối quan hệ trao đổi quốc tế phát sinh giữa các nƣớc với nhau.
16 - Nguyễn Văn Tiến (2014) viết:”thanh toán quốc tế làviệc thực hiện các nghĩa vụ chi trả vàquyền hƣởng lợi về tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế vàphi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân nƣớc này với tổ chức, cá nhân nƣớc khác, hay giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nƣớc liên quan.” Từ những khái niệm trên đây ta có thể thấy, thanh toán quốc tế phục vụ cho hai lĩnh vực hoạt động làkinh tế vàphi kinh tế. Tuy nhiên, trong thực tế, giữa hai lĩnh vực hoạt động này thƣờng giao thoa với nhau, không có một ranh giới rõ rệt. Hơn nữa, hoạt động thanh toán quốc tế đƣợc hình thành trên cơ sở hoạt động ngoại thƣơng và phục vụ chủ yếu cho hoạt động ngoại thƣơng. 1.1.2. Đặc điểm thanh toán quốc tế: Thanh toán quốc tế cómột số đặc điểm sau: Thứ nhất, thanh toán quốc tế chịu sự điều chỉnh của luật pháp và các tập quán quốc tế. Hoạt động thanh toán quốc tế có liên quan đến các chủ thể ở hai hay nhiều quốc gia, do đó, các chủ thể khi tham gia vào hoạt động thanh toán quốc tế không những chịu sự điều chỉnh của pháp luật quốc gia, màcòn phải tuân thủ các văn bản pháp lýquốc tês do Phòng Thƣơng mại quốc tế ban hành nhƣ: UCP, URC, INCOTERMS,... Những văn bản này tạo nên một khung pháp lý bình đẳng, công bằng cho các chủ thể khi tham gia vào các hoạt động thƣơng mại và thanh toán quốc tế, tránh đƣợc những tranh chấp cóthể xảy ra. Thứ hai, hoạt động thanh toán quốc tế đƣợc thực hiện phần lớn thông qua hệ thống ngân hàng. Trừ một lƣợng rất nhỏ hàng hóa xuất nhập khẩu đƣợc mua bán qua con đƣờng tiểu ngạch thìhầu hết kim ngạch xuất nhập khẩu của một nƣớc đƣợc phản ánh qua doanh số thanh toán quốc tế của hệ thống ngân hàng thƣơng mại. Trong thực tiễn, ngƣời xuất khẩu và ngƣời nhập khẩu không thể và không đƣợc phép tiến hành thanh toán trực tiếp cho nhau, mà theo luật định, nhất định phải
17 thanh toán qua hệ thống ngân hàng. Điều này cho thấy có í t nhất hai ngân hàng tham gia trong thanh toán quốc tế, một ngân hàng phục vụ ngƣời xuất khẩu vàmột ngân hàng phục vụ ngƣời nhập khẩu. Việc thanh toán qua ngân hàng đảm bảo cho các khoản chi trả đƣợc thực hiện một cách an toàn, nhanh chóng, hiệu quả. Thứ ba, trong thanh toán quốc tế, tiền mặt hầu nhƣ không đƣợc sử dụng trực tiếp, mà thay vào đó là các phƣơng tiện thanh toán nhƣ hối phiếu, kỳ phiếu vàséc. Thứ tƣ, trong thanh toán quốc tế, í t nhất một trong hai xuất hoặc nhập khẩu có liên quan đến ngoại tệ (trừ khu vực sử dụng đồng tiền chung). Do đó, hoạt động thanh toán quốc tế chịu sự ảnh huongr của tỷ giáhối đoái và dự trữ ngoại hối quốc gia. Thứ năm, ngôn ngữ đƣợc sử dụng trong thanh toán quốc tế đƣợc sử dụng chủ yếu bằng tiếng Anh.. Thứ sáu, giải quyết tranh chấp chủ yếu bằng luật quốc tế, hoặc luật quốc gia nƣớc thứ ba, hoặc luật của nƣớc ngƣời xuất khâủ hay nhập khẩu, do các bên thỏa thuận, thông qua con đƣờng trọng tài hay tòa án. 1.1.3. Các phƣơng thức thanh toán quốc tế: 1.1.3.1. Phƣơng thức chuyển tiền (Remittance): Phƣơng thức chuyển tiền là phƣơng thức thanh toán đơn giản nhất, trong đó một khách hàng (ngƣời trả tiền, ngƣời mua, ngƣời nhập khẩu,..) yêu cầu Ngân hàng phục vụ chuyển một số tiền nhất định cho ngƣời thụ hƣởng (ngƣời bán, ngƣời xuất khẩu) ở một địa điểm nhất định vàtrong một thời gian nhất định.
18 Phƣơng thức chuyển tiền đƣợc tiến hành theo quá trình nhƣ sau: Hình 1.1. Quá trình thanh toán theo phương thức chuyển tiền. Trong phƣơng thức chuyển tiền, Ngân hàng chỉ làtrung gian thực hiện việc thanh toán theo ủy nhiệm để hƣởng thủ tục phí(hoa hồng) vàkhông bị ràng buộc gì cả. 1.1.3.2. Phƣơng thức ghi sổ (Open Account): Phƣơng thức ghi sổ là phƣơng thức thanh toán mà trong đó tổ chức xuất khẩu hàng hóa, cung ứng dịch vụ tiến hành ghi nợ cho bên nhập khẩu vào một cuốn sổ riêng của mình, vàviệc thanh toán các khoản nợ này đƣợc thực hiện trong thời kỳ nhất định (hàng tháng, quý). Khi thực hiện phƣơng thức này có nghĩa là nhà xuất khẩu đã thực hiện một n dụng thƣơng mại. Thông thƣờng phƣơng thức này chỉ áp dụng trong thanh toán tí giữa hai đơn vị quan hệ thƣờng xuyên vàtin cậy lẫn nhau. 1.1.3.3. Phƣơng thức giao chứng từ nhận tiền - CAD hoặc COD (Cash against documents – Cash on delivery):