Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại Chi cục Thuế thành phố Biên Hòa

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài tập trung nghiên cứu vào thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản (sau đây gọi chung là thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản) tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa, từ đó chỉ ra hạn chế còn tồn tại và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả của công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân liên quan đến thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại Chi cục Thuế thành phố Biên Hòa

1 TÓM TẮT LUẬN VĂN Thuế thu nhập cá nhân là một công cụ đảm bảo nguồn thu quan trọng và ổn định cho ngân sách Nhà nước bởi thuế TNCN có diện thu thuế rất rộng và khả năng tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước cao. Trong đó, thuế TNCN từ chuyển nhượng BĐS là một bộ phận rất quan trọng của thuế TNCN. Do đó, việc tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại chi cục thuế thành phố Biên Hòa là một nội dung quan trọng cần được quan tâm tại ngành thuế thành phố nói riêng và cả nước nói chung. Đề tài nghiên cứu các lý luận cơ bản về thuế TNCN từ chuyển nhượng BĐS, khái niệm quản lý thuế TNCN từ chuyển nhượng BĐS, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản. Qua cơ sở lý luận trên, đề tài phân tích thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại chi cục thuế thành phố Biên Hòa trong giai đoạn 2016 - 2018 và đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. Nhằm đánh giá công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại chi cục thuế thành phố Biên Hòa, đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu như thống kê, so sánh, phân tích - tổng hợp đối với các cơ sở lý luận cũng như các số liệu. Trên cơ sở thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại chi cục thuế thành phố Biên Hòa, đề tài đưa ra các giải pháp và đề xuất một số kiến nghị với Tổng cục Thuế và cơ quan khác có liên quan nhằm hướng tới mục tiêu tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại chi cục thuế thành phố Biên Hòa.
2 LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Tống Lê Dung Sinh ngày 07 tháng 10 năm 1991 Chỗ ở hiện nay: 147/YT, khu 3, ấp Thanh Hóa, xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai Là học viên cao học: Khóa 19 của Trường Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh Mã học viên cao học số: 020119170029 Cam đoan luận văn: “Tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại chi cục thuế thành phố Biên Hòa”. Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Anh Thủy Luận văn được thực hiện tại Trường Đại học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan danh dự của tôi. TP. Hồ Chí Minh, ngày ….. tháng ….. năm 2019 Tác giả Tống Lê Dung
3 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn tới: Trường Đại học Ngân Hàng Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng đào tạo sau Đại học Trường Đại học Ngân Hàng Thành phố Hồ Chí Minh, Chi cục thuế thành phố Biên Hòa đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn TS. Phạm Anh Thủy đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo cũng như giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Cô đã giúp tôi có khả năng tổng hợp những tri thức khoa học, những kiến thức thực tiễn để có thể vận dụng chúng vào luận văn của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp của tôi tại Chi cục thuế thành phố Biên Hòa đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu làm luận văn. Xin trân trọng cảm ơn./. TP. Hồ Chí Minh, ngày …… tháng …. năm 2019 Tác giả Tống Lê Dung
4 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. 8 DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................... 9 DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................................. 10 PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 11 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN ........................................................................................ 20 1.1. Thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ..................................... 20 1.1.1. Khái niệm về thuế.......................................................................................... 20 1.1.2. Thuế thu nhập cá nhân................................................................................... 21 1.1.3. Thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ............................... 22 1.1.3.1. Khái niệm thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ........ 22 1.1.3.2. Các loại thuế chuyển quyền bất động sản ............................................... 23 1.1.3.3. Đặc điểm của thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ... 23 1.1.4. Nội dung quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ... 25 1.1.4.1. Đăng ký, kê khai, nộp thuế ..................................................................... 25 1.1.4.2. Quản lý thông tin người nộp thuế ........................................................... 30 1.1.4.3. Kiểm tra, thanh tra thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản ......................................................................................................... 31 1.1.4.4. Xử lý vi phạm pháp luật về thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ............................................................................................................... 32 1.2. Sự cần thiết phải tăng cường quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản tại Việt Nam .......................................................................................... 33 1.2.1. Quản lý thuế thu nhập cá nhân ...................................................................... 33 1.2.2. Vai trò của thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản.............. 34 1.2.3. Sự cần thiết phải tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ................................................................................... 37 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ................................................................................................... 39 1.3.1. Yếu tố chính sách .......................................................................................... 39 1.3.2. Tổ chức bộ máy và trình độ đội ngũ cán bộ quản lý thuế ............................. 40
5 1.3.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho quản lý thuế................................................ 41 1.3.4. Sự phối kết hợp của các tổ chức, cá nhân trong quản lý thuế ........................... 42 1.3.5. Phương thức thanh toán trong dân cư ...................................................................... 42 1.3.6. Tình hình kinh tế và mức sống của người dân: ..................................................... 43 1.3.7. Tính nghiêm minh của luật pháp: ............................................................................. 44 1.3.8. Ý thức chấp hành thuế của người nộp thuế ............................................................ 44 1.4. Kinh nghiệm về quản lý thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản ............... 46 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý thuế chuyển nhượng BĐS của Chi cục thuế huyện Đông Anh, TP. Hà Nội ............................................................................................ 46 1.4.2. Kinh nghiệm quản lý thuế chuyển nhượng BĐS của Chi cục thuế huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ................................................................................................. 46 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................................................................... 48 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN, NHẬN THỪA KẾ VÀ NHẬN QUÀ TẶNG LÀ BẤT ĐỘNG SẢN TẠI CHI CỤC THUẾ THÀNH PHỐ BIÊN HÒA ................... 49 2.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội thành phố Biên Hòa và cơ cấu tổ chức chi cục thuế thành phố Biên Hòa .................................................................................................... 49 2.1.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội thành phố Biên Hòa .............................................. 49 2.1.2. Khái quát về Chi cục thuế thành phố Biên Hòa ............................................ 51 2.2. Thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa .......................................................................... 53 2.2.1. Khái quát về công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn thành phố Biên Hòa .................................................................................................................. 53 2.2.1.1 . Kết quả chung:...................................................................................... 53 2.2.1.2 . Kết quả thu theo khu vực, sắc thuế: ..................................................... 56 2.2.1.3. Nguyên nhân ảnh hưởng đến tình hình thu ngân sách Nhà nước: .......... 59 2.2.2 Thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa.............................................................. 60 2.2.2.1 Chính sách thu thuế của sắc thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng bất động sản hiện hành ........................................................................... 63 2.2.2.2. Quy trình tổ chức thu thuế của sắc thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng bất động sản hiện hành ........................................................................... 66
6 2.2.2.3. Thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ........................................................................................................................ 67 2.2.2.4. Xử lý vi phạm pháp luật về thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa .......................................................... 68 2.2.3 Kết quả khảo sát về tăng cường công tác quản lý thuế TNCN từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản ................................................................................... 70 2.2.3.1 Hiểu biết của người nộp ngân sách nhà nước về nghĩa vụ nộp ngân sách .............................................................................................................................. 72 2.2.3.2 Ý kiến đánh giá của người nộp ngân sách về thủ tục nộp ngân sách ...... 73 2.2.3.3 Đánh giá của người nộp thuế về cán bộ thực hiện thu thuế ..................... 74 2.2.3.4 Đánh giá của của cán bộ thuế về cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ công tác quản thu thuế ......................................................................................... 74 2.2.3.5 Đánh giá của cán bộ thuế về hệ thống chính sách thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ........................................................................... 75 2.3. Đánh giá chung về công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa hiện nay .................................................. 76 2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................................ 76 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân hạn chế ....................................................... 84 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................................... 97 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TNCN TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BIÊN HÒA TRONG THỜI GIAN TỚI ................................................. 98 3.1. Định hướng công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn thành phố Biên Hòa .............................................................................................................................. 98 3.1.1. Đảm bảo đúng chủ trương, chính sách, pháp luật thuế trong từng giai đoạn 98 3.1.2. Điều tiết cung cầu bất động sản góp phần bình ổn thị trường bất động sản . 99 3.1.3. Đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước ............................................... 99 3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa .................... 99 3.2.1. Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập cá nhân ............................................... 99 3.2.2. Tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ................................................ 100
7 3.2.3. Nâng cao phẩm chất đạo đức và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức thuế ....................................................................................................... 101 3.2.4. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách thuế .................... 103 3.2.5. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế.......................... 105 3.2.6. Quy định phương thức thanh toán khi giao dịch bất động sản.................... 106 3.2.7. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản.............................................................................................. 106 3.2.8. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm đối với những sai phạm trong công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ............................................................................................................................... 107 3.3. Kết luận và kiến nghị ......................................................................................... 108 3.3.1. Kết luận ....................................................................................................... 108 3.3.2. Kiến nghị ..................................................................................................... 110 3.3.2.1. Với Bộ Tài chính và Tổng cục thuế ...................................................... 110 3.3.2.2. Với ủy ban nhân dân thành phố Biên Hòa, ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai ...................................................................................................................... 111 3.3.2.3. Với Cục thuế tỉnh Đồng Nai ................................................................. 112 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 113 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 115
8 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. BĐS : Bất động sản 2. CQT : Cơ quan thuế 3. CNTT: Công nghệ thông tin 4. HĐND : Hội đồng nhân dân 5. HSKT : Hồ sơ khai thuế 6. KK-KKT&TH : Kê khai - Kế toán thuế và Tin học 7. LPTB : Lệ phí trước bạ 8. LPX : Liên phường xã 9. NNT : Người nộp thuế 10. NSNN : Ngân sách nhà nước 11. TCT : Tổng cục Thuế 12. TMS : Phần mềm quản lý thuế tập trung 13. TNCN : Thu nhập cá nhân 14. UBND : Ủy ban nhân dân
9 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2. 1 Cơ cấu kinh tế của thành phố Biên Hòa qua 04 năm từ 2015 - 2018 ........... 50 Bảng 2. 2 Tổ chức bộ máy quản lý thu thuế theo chức năng của Chi cục thuế thành phố Biên Hòa năm 2018 ....................................................................................................... 51 Bảng 2. 3 Tình hình nhân lực của Chi cục thuế thành phố Biên Hòa ........................... 52 Bảng 2. 4 Kết quả thu ngân sách của Chi cục thuế TP. Biên Hòa giai đoạn 2016 -2018 ....................................................................................................................................... 55 Bảng 2. 5 Kết quả thu ngân sách của Chi cục thuế TP. Biên Hòa giai đoạn 2016 -2018 ....................................................................................................................................... 58 Bảng 2. 6 Kết quả thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn thành phố Biên Hòa .......... 62 Bảng 2. 7 Cơ cấu nguồn thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản so với thuế thu nhập cá nhân ............................................................................................. 63 Bảng 2.8 Tình hình kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản ....................................................................................................................................... 63 Bảng 2. 9 Tình hình kê khai nộp lệ phí trước bạ đất ..................................................... 66 Bảng 2. 10: Hiểu biết của người nộp ngân sách nhà nước về nghĩa vụ nộp ngân sách 72 Bảng 2. 11: Đánh giá của người nộp ngân sách về thủ tục nộp ngân sách ................... 73 Bảng 2. 12: Đánh giá của người nộp thuế về cán bộ thực hiện thu thuế ...................... 74 Bảng 2. 13: Ý kiến đánh giá của cán bộ thuế về cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ công tác quản thu thuế................................................................................................... 74 Bảng 2. 14: Ý kiến đánh giá của cán bộ thuế về hệ thống chính sách thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản............................................................................ 75 Bảng 2. 15: Số thu của một số sắc thuế chuyển nhượng bất động sản ......................... 77 Bảng 2. 16: Tình hình thực hiện tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế của Chi cục thuế thành phố Biên Hòa ....................................................................................................... 79
10 DANH MỤC CÁC HÌNH Biểu đồ 2. 1 Sổ thu một số sắc thuế chuyển nhượng bất động sản ...........................78
11 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế nói chung và thuế thu nhập cá nhân nói riêng là một công cụ quan trọng để tạo ra nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho bộ máy Nhà nước về an ninh, quốc phòng và khu vực hành chính công. Để tăng nguồn thu, thực hiện cân đối thu chi cho ngân sách Nhà nước, đòi hỏi phải có một chính sách thuế phù hợp. Thuế thu nhập cá nhân là một sắc thuế trực thu có vai trò hết sức quan trọng. Nó ra đời tương đối sớm ở các nước phát triển và ngày nay thì phát triển rộng rãi ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Quản lý thuế là một trong những hoạt động quản lý hành chính Nhà nước nhằm thực hiện các mục tiêu đặt ra cho thuế trên cơ sở tổ chức bộ máy quản lý thuế theo mô hình quản lý phù hợp với từng thời kỳ phát triển của nền kinh tế - xã hội. Hiện nay, quản lý thuế đang phải đối mặt với áp lực của nhiệm vụ thu ngân sách cộng với sự gia tăng về số lượng, quy mô người nộp thuế trong khi nguồn lực quản lý thuế có hạn. Đây là bài toán đặt ra không chỉ với ngành thuế mà còn là vấn đề quan tâm của toàn xã hội. Đặc biệt trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ, việc đảm bảo hiệu quả của công tác quản lý thuế ngày càng trở nên cần thiết. Luật quản lý thuế do Quốc hội khóa XI kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 29/11/2006 đã khẳng định tại Điều 4 “Nguyên tắc quản lý thuế” như sau: “Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước. Nộp thuế theo quy định của pháp luật là nghĩa vụ và quyền lợi của mọi tổ chức, cá nhân. Cơ quan tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tham gia quản lý thuế”. Các hành vi trốn thuế, lách thuế của các đối tượng một mặt phản ánh ý thức chấp hành của các đối tượng nộp thuế chưa cao, mặt khác cũng cho thấy các chính sách và phương pháp tính thuế của cơ quan thuế chưa bám sát thực tế. Quan điểm về thuế còn phiến diện, chủ yếu nhằm tận thu cho ngân sách mà coi nhẹ
12 chức năng kích thích sản xuất. Vì vậy cải cách, sửa đổi, trong cách quản lý thuế nhằm phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của nền kinh tế (Quốc hội, 2006). Thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản (sau đây gọi chung là thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản) là loại thuế trực thu, thu trực tiếp vào các giao dịch bất động sản, có phạm vi ảnh hưởng sâu rộng, áp dụng đối với nhiều đối tượng và tác động đến nhiều lĩnh vực của đời sống – xã hội, bởi lẽ bất động sản bao gồm: đất đai - là tài sản quan trọng nhất của mỗi quốc gia. Dân số ngày càng tăng kéo theo nhu cầu về đất ở và nhà ở cũng tăng, vì thế nhu cầu chuyển quyền bất động sản cũng gia tăng. Quản lý thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản là vấn đề hết sức phức tạp bởi lẽ “tấc đất tấc vàng”, điều này lại càng phức tạp khi cơ chế chính sách của Nhà nước quy định chưa cụ thể, rõ ràng còn nhiều kẽ hở để người thực hiện chuyển nhượng bất động sản có thể lách luật như chuyển nhượng bắc cầu, lợi dụng quy định tài sản duy nhất, hạ thấp giá chuyển nhượng…Việc tăng cường quản lý thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản để chống thất thu thuế, đảm bảo công bằng xã hội và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội là điều hết sức cần thiết. Qua tìm hiểu về các nghiên cứu trước đó liên quan đến thuế thu nhập cá nhân, tôi thấy chưa có đề tài nghiên cứu nào nghiên cứu hoàn thiện về thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại địa bàn thành phố Biên Hòa. Xuất phát từ thực tế trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại Chi cục thuế thành phố Biên Hòa.” 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu tổng quát
13 Đề tài tập trung nghiên cứu vào thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản (sau đây gọi chung là thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản) tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa, từ đó chỉ ra hạn chế còn tồn tại và đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả của công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân liên quan đến thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa trong thời gian tới. 2.2. Mục tiêu cụ thể Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân Đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa 3. Câu hỏi nghiên cứu Dưới góc độ nghiên cứu cơ sở lý thuyết và thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa, qua đó đưa ra giải pháp tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn cũng như các địa phương khác, để giải quyết các vấn đề nghiên cứu trên, đề tài tập trung trả lời các câu hỏi sau đây: - Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản là gì?
14 - Thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản đã đạt được những kết quả và còn tồn tại những hạn chế gì? - Công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa có hạn chế gì? Nguyên nhân của hạn chế là gì? - Giải pháp gì để tăng cường công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản tại Chi cục thuế thành phố Biên Hòa? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản và tình hình chấp hành của người nộp thuế đối với việc thi hành Luật thuế thu nhập cá nhân. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Nghiên cứu công tác quản lý thuế từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tại Chi cục thuế TP. Biên Hòa; Nghiên cứu công tác tổ chức thực hiện chính sách Thuế Thu nhập cá nhân, kiểm soát thực hiện chính sách Thuế Thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản; Nghiên cứu các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản. - Phạm vi thời gian: Tập trung vào giai đoạn 2016 - 2018
15 Số liệu thứ cấp được thu thập phục vụ cho nghiên cứu thu thập trong thời gian từ năm 2016 - 2018 Số liệu sơ cấp được thu thập trong năm 2018-2019 Giải pháp được đề xuất đến năm 2030 Thời gian thực hiện đề tài từ tháng 01/2019 - tháng 09/2019. 5. Phương pháp nghiên cứu - Nguồn số liệu: chủ yếu là số liệu thứ cấp từ các báo cáo của Chi cục thuế thành phố Biên Hòa từ năm 2015 đến năm 2018; tài liệu báo cáo thường niên năm 2016 đến năm 2018 của Cục Thuế, cơ quan thống kê và tài liệu khác liên quan đến hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Nguồn số liệu sơ cấp được lấy từ khảo sát đối với cán bộ, công chức và người nộp thuế tại Chi cục thuế thành phố Biên Hòa. - Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu như thống kê, so sánh, phân tích - tổng hợp… + Phương pháp thống kê: thống kê các số liệu từ các báo cáo của Chi cục Thuế, Cục Thuế, cơ quan Thống kê qua các năm. Ngoài ra, đề tài thống kê các thông tin từ nguồn báo chí, tạp chí liên quan đến công tác quản lý thu thuế TNCN từ chuyển nhượng BĐS qua các năm. + Phương pháp phân tích - tổng hợp: tổng hợp và phân tích các số liệu theo các năm, theo các chỉ tiêu đề ra dựa trên cơ sở lý luận đã nêu ra ở chương 1, trên cơ sở phân tích từng nội dung cụ thể, tác giả rút ra những nhận định chung về kết quả đạt được và những vấn đề còn tồn tại, nêu ra những nguyên nhân của những tồn tại đó. + Phương pháp so sánh: So sánh các số liệu đã thực hiện qua các năm, so sánh với các chỉ tiêu đề ra của Cục Thuế, của Ủy ban Nhân dân thành phố Biên Hòa cũng
16 như với các chỉ tiêu đã nêu ở chương 1. Qua đó rút ra kết quả đạt được và những vấn đề còn tồn tại, nguyên nhân của những hạn chế đó. + Phương pháp tham khảo ý kiến: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tham khảo các ý kiến của các cán bộ, công chức ở các Đội thuộc Chi cục Thuế, Cục thuế tỉnh Đồng Nai để rút ra những nhận xét về các kết quả đạt được, đặc biệt là các hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó, giải pháp góp phần giảm bớt các hạn chế. 6. Nội dung nghiên cứu Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp thống kê mô tả, so sánh, phân tích - tổng hợp theo các số liệu mà tác giả thu thập từ báo cáo sơ kết, tổng kết hàng năm của Chi cục thuế TP. Biên Hòa và các số liệu của các cơ quan chức năng khác có liên quan trong việc nghiên cứu hiệu quả công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản trên địa bàn TP. Biên Hòa trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018. Qua phân tích thực trạng, đề tài rút ra các giải pháp cũng như kiến nghị với các cơ quan. Luận văn sẽ kế thừa và vận dụng linh hoạt những kết quả của các công trình đã nghiên cứu có liên quan đến chủ đề nghiên cứu của luận văn nhằm hoàn thành mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. 7. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Như chúng ta biết, thuế thu nhập cá nhân tạo cơ sở pháp lý quan trọng và ổn định cho nguồn thu của ngân sách Nhà nước, đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước, hơn nữa thuế thu nhập cá nhân là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế và đời sống xã hội, đồng thời thuế cũng là là công cụ góp phần đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần khác nhau trong xã hội. Chính vì vậy, từ trước đến nay có khá nhiều tác giả có các nghiên cứu về lĩnh vực này, cụ thể như sau:
17 Tổng quan các công trình nghiên cứu về quản lý thuế TNCN - Bert Brys and Chritopher Heady (2006) “Fundamental reform ofpersonal income tax in OECD countrles: trends and experiences”. Bài nghiên cứu xem xét các xu thế hiện nay trong hệ thống thuế thu nhập cá nhân của các nước thành viên tổ chức OECD. Bài viết đã cung cấp các hiểu biết sâu sắc đối với quá trình cải cách các hệ thống thuế thu nhập cá nhân; “Thuế thu nhập cá nhân ở Thái Lan - Những khía cạnh cần tham khảo” Tác giả: PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệu, Tạp chí Nghiên cứu Tài chính - Kế toán, số tháng 8/2006; “Cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế và những vấn đề đặt ra ở Việt Nam”, tác giả Nguyễn Văn Hiệu, Nguyễn Việt Cường, Nxb Tài chính, Hà Nội, (2007); “Thực trạng pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay và phương hướng hoàn thiện” ThS. Trần Vũ Hải - Đại học Luật Hà Nội - Tạp chí Luật học số 10/2007. Bài báo đã đưa ra được các vấn đề còn vướng mắc đối với sắc thuế TNCN và đưa ra các giải pháp rất hữu ích để hoàn thiện chính sách về thuế TNCN; “Cải cách thuế theo hướng nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, web Tạp chí Thuế online, đăng ngày 28 tháng 1 năm 2013. Tác giả đã tóm lược các hoạt động xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách thuế năm 2012 và 2013: tham mưu cấp thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế và các Luật thuế cùng các văn bản hướng dẫn, ban hành Tuyên ngôn ngành thuế Việt Nam; Ngoài ra còn có một số đề tài nghiên cứu công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân và đề ra các nhóm giải pháp nhằm thực hiện tốt các quy trình quản lý thuế thu nhập cá nhân, cụ thể như: Đề tài “Vai trò thuế thu nhập cá nhân trong phân phối thu nhập ở nước ta hiện nay” –Thạc sỹ Nguyễn Thị Thùy Linh – Chuyên viên Vụ quản lý thuế thu nhập cá nhân – Tổng cục thuế, trường Đại học Kinh tế quốc dân (2010);
18 Đề tài “Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế TNCN” Luận văn thạc sĩ kinh tế của Thạch Huỳnh Liêm (2012); Đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý thu thuế TNCN trên địa bàn tỉnh Trà Vinh”, luận văn thạc sĩ kinh tế của Trần Công Thành, năm 2013, luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân; Phân tích thực trạng công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân ở tỉnh Trà Vinh; Đề xuất các giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh trong thời gian tới; Đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại các doanh nghiệp trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Daklak” – thạc sỹ Ngô Trung Biên, Đại học Đà Nẵng năm 2015. Đề tài “Tăng cường quản lý thuế chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh”, Luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế của Dương Thị Hiền (2015). Đề tài “Hiệu quả hoạt động thu ngân sách nhà nước tại Cục thuế thành phố Hồ Chí Minh”, Luận văn thạc sĩ kinh tế của Vũ Duy Dân (2016). Tóm lại, các đề tài trước đây cho dù là tập trung nghiên cứu chủ yếu đến hoạt động quản lý thuế, nghiên cứu chính sách thuế hoặc quan tâm đến hoạt động quản lý thu thuế đối với từng sắc thuế tại một tỉnh, thành phố khác. Nhưng thông qua nội dung nghiên cứu của các đề tài đó đã cung cấp những tri thức mang ý nghĩa khoa học nhằm giúp cho đề tài có đủ cơ sở lý luận để thông qua đó đánh giá hiệu quả công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản trên địa bàn TP. Biên Hòa trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2018. 8. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, kết cấu của luận văn bao gồm 3 chương:
19 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN, NHẬN THỪA KẾ VÀ NHẬN QUÀ TẶNG LÀ BẤT ĐỘNG SẢN TẠI CHI CỤC THUẾ THÀNH PHỐ BIÊN HÒA CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BIÊN HÒA TRONG THỜI GIAN TỚI.
20 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN Chương 1 của luận văn sẽ trình bày các vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu như: khái niệm, vai trò; sự cần thiết tăng cường quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản và các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản. 1.1. Thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản 1.1.1. Khái niệm về thuế Ra đời và tồn tại cùng với Nhà nước, từ đó đến nay, thuế đã trải qua một quá trình phát triển lâu dài và khái niệm về thuế cũng không ngừng được hoàn thiện. Theo nhà kinh tế học Gaston Jeze trong cuốn “Tài chính công” đưa ra một định nghĩa tương đối cổ điển về thuế: “Thuế là một khoản trích nộp bằng tiền, có tính chất xác định, không hoàn trả trực tiếp do các công dân đóng góp cho Nhà nước thông qua con đường quyền lực nhằm bù đắp những chi tiêu của nhà nước”. Các Mác (1961) đã viết: "Thuế là cơ sở kinh tế của bộ máy Nhà nước, là thủ đoạn đơn giản để kho bạc thu được tiền hay sản vật mà người dân phải đóng góp để dùng vào mọi việc chi tiêu của Nhà nước". Ngoài ra, Ăng ghen (1962) cũng đã viết: "Để duy trì quyền lực công cộng đó, cần phải có những sự đóng góp của những người công dân của Nhà nước, đó là thuế. Với những bước tiến của văn minh thì bản thân thuế cũng không đủ nữa; nhà nước còn phát hành hối phiếu vay nợ, tức là phát hành công trái”. Như vậy, thuế là phạm trù có tính lịch sử và là một tất yếu khách quan, thuế ra đời xuất phát từ nhu cầu đáp ứng chức năng của Nhà nước và sự tồn tại của thuế không tách rời quyền lực Nhà nước