Luận văn Thạc sĩ Kỹ thuật: Nhận dạng các yếu tố rủi ro trong việc thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới huyện Krông Pắc, tỉnh Đăk Lăk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:141

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng của các dự án xây dựng nông thôn mới ở huyện Krông Pắc; xác định các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro trong việc thực hiện dự án bằng phương pháp định tính; kiểm định và phân tích PCA để tìm ra các nhóm yếu tố rủi ro trong đề tài nghiên cứu; bằng phương pháp phân tích và phỏng vấn các chuyên gia từ đó đưa ra biện pháp khắc phục và đưa ra hướng nghiên cứu tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kỹ thuật: Nhận dạng các yếu tố rủi ro trong việc thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới huyện Krông Pắc, tỉnh Đăk Lăk

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- TRƯƠNG VĂN HIỆU NHẬN DẠNG CÁC YẾU TỐ RỦI RO TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐĂKLĂK LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kỹ thuật xây dựng công trình DD & CN Mã số ngành : 60580208 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 7 năm 2016
ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- TRƯƠNG VĂN HIỆU NHẬN DẠNG CÁC YẾU TỐ RỦI RO TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐĂKLĂK LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kỹ thuật xây dựng công trình DD & CN Mã số ngành : 60580208 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGÔ QUANG TƯỜNG TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 07 năm 2016
i CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : PGS. TS. NGÔ QUANG TƯỜNG Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 27 tháng 8 năm 2016 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 PGS.TS Nguyễn Thống Chủ tịch 2 PGS.TS Phạm Hồng Luân Phản biện 1 3 TS. Đinh Công Tịnh Phản biện 2 4 TS. Chu Việt Cường Uỷ viên 5 TS. Nguyễn Anh Thư Uỷ viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
ii TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày..… tháng…. năm 2016. NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Trương Văn Hiệu Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 22/04/1990 Nơi sinh: ĐăkLăk Chuyên ngành: Kỹ thuật xây dựng công trình DD&CN MSHV: 1441870004 I- Tên đề tài: NHẬN DẠNG CÁC YẾU TỐ RỦI RO TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐĂKLĂK II- Nhiệm vụ và nội dung: Nhiệm vụ : Phân tích các yếu rủi ro trong việc thực hiện dự án xây dựng nông thôn mới huyện Krông Pắc tỉnh Đắc Lắc . Nội dung - Tìm hiểu thực trạng của các dự án xây dựng nông thôn mới ở huyện Krông Pắc - Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro trong việc thực hiện dự án bằng phương pháp định tính - Kiểm định và phân tích PCA để tìm ra các nhóm yếu tố rủi ro trong đề tài nghiên cứu - Bằng phương pháp phân tích và phỏng vấn các chuyên gia từ đó đưa ra biện pháp khắc phục và đưa ra hướng nghiên cứu tiếp theo III- Ngày giao nhiệm vụ: Ngày 23 tháng 1 năm 2016 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: Ngày 23 tháng 7 năm 2016 V- Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Ngô Quang Tường CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH PGS. TS Ngô Quang Tường
iii LỜI CAM ĐOAN Tôi là Trương Văn Hiệu, tác giả đề tài nghiên cứu Nhận dạng các yếu tố rủi ro trong việc thực hiện các dự án xây dựng Nông thôn mới huyện Krông Pắc, tỉnh Đăk Lăk. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực, tác giả đã nghiên cứu, tìm hiểu vấn đề, vận dụng kiến thức đã học và trao đổi với giảng viên hướng dẫn, đồng nghiệp, bạn bè... Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và thông tin được chỉ rõ nguồn gốc. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm với nội dung cam kết trên Học viên thực hiện Luận văn Trương Văn Hiệu
iv LỜI CẢM ƠN Luận văn này là tổng hợp kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình công tác và sự nỗ lực cố gắng của bản thân. Để hoàn thành luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới quí thầy (cô) giáo, và các cán bộ công chức Trường Đại học công nghệ thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ cho tôi. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến Thầy Phó giáo sư - Tiến sĩ Ngô Quang Tường là người trực tiếp hướng dẫn khoa học. Thầy đã dày công giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Tôi cũng xin bày tỏ sự biết ơn đến lãnh đạo Sở xây dựng, sở Kế hoạch và đầu tư, các đồng nghiệp, các sở - ban - ngành, các Ban quản lý dự án, đơn vị thi công trong lĩnh vực XDCB trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi thực hiện thành công luận văn này. Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn và những tình cảm yêu mến nhất đến gia đình, những người thân của tôi đã tạo điều kiện, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Tuy đã có sự nỗ lực, cố gắng nhưng luận văn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết, tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quý Thầy (Cô) và đồng nghiệp để luận văn này được hoàn thiện hơn ! Xin chân thành cám ơn !
v TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong những năm gần đây nhà nước thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn mới trong phạm vi cả nước, nhưng trong quá trình thực hiện dự án còn có nhiều rủi ro. Để một dự án hoàn thành cần phải hiểu biết được các rủi ro có thể ảnh hưởng đến dự án là một điều hết sức quan trọng. Đã có rất nhiều nghiên cứu về rủi ro trong đầu tư xây dựng trong và ngoài nước nhưng rủi ro về đầu tư xây dựng nông thôn mới thì chưa có nghiên cứu nào đi vào cụ thể ở huyện Krông –Pắc. Vì vậy, mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là “Nhận dạng các yếu tố rủi ro trong việc thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk“ Đề tài nghiên cứu này được thực hiện dựa trên phương pháp nghiên cứu tổng hợp, bao gồm việc ứng dụng lý thuyết và nghiên cứu trước, phỏng vấn, lấy ý kiến chuyên gia, thu thập và xử lý dữ liệu. Mục tiêu chính của đề tài là xác định các nhân tố rủi ro trong việc thực hiện dự án ở Krông Pắc để từ đó đề xuất một số giải pháp để giải quyết những tác động nhằm giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến các dự án công trình hạ tầng xã hội trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Đề tài nghiên cứu 145 mẫu khảo sát với 25 yếu rủi ro trong việc thực hiện dự án nông thôn mới ở Krông Pắc. Qua thu thập, phân tích dữ liệu khảo sát và nhờ phương pháp phân tích nhân tố chính (PCA) với phép xoay Varimax tác giả đã xác định được 17 yếu tố và chia thành 5 nhóm có khả năng rủi ro trong việc thực hiện dự án nông thôn mới: (1) Nhóm các yếu tố liên quan đến Chủ đầu tư và cơ chế chính sách Nhà nước; (2) Năng lực của Nhà thầu; (3) Năng lực và trách nhiệm của các bên tham gia; (4) Điều kiện không lường trước; (5) Thiết kế. Từ 5 nhóm nhân tố đó tác giả đã đưa ra các đề xuất nhằm mục đích khắc phục rủi ro cho dự án. Tóm lại, với những gì đã đạt được trong nghiên cứu, Luận văn đã đưa ra một góc nhìn tổng quát cho Chủ đầu tư, các đơn vị quản lý, tư vấn, thi công xác định được các yếu tố quan trọng rủi ro trong việc thực hiện dự án nông thôn mới để từ đó đưa ra biện pháp tránh tình trạng trên.
vi ABSTRACT In recent years the state implement national target programs invest in building rural infrastructure in the country new, but in the process of implementing the project, there are many risks. For a complete project need to understand the risks that may affect the project is a very important thing. There have been many studies on the risk of investment in construction and foreign investment, but the risk of new rural construction, the study does not go into detail in Krong Pac. So the research objectives of this thesis is "Identification of risk factors in the implementation of the project to build a new countryside Krong - Pac, Dak Lak" This research project was based on research synthesis methods, including the application of theory and previous work, interviews, expert opinions, collection and data processing. The main objective of this research is to identify the risk factors in the implementation of projects in Krong Pac so that proposed a number of solutions to address the impacts in order to minimize the negative impact on public projects social infrastructure projects in the province of Dak Lak. 145 research projects with 25 major survey of risk in the implementation of the new rural project in Krong Pac. Through collecting, analyzing survey data and analysis through a major factor (PCA) with Varimax rotation authors identified 17 factors divided into 5 groups and capable of risk in the implementation of projects new rural projects: (1) Group of factors related to the investor and the main mechanism handbag State; (2) The capacity of the contractor; (3) The power and responsibilities of the parties; (4) unforeseen conditions; (5) Design. 5 groups of factors which the author made recommendations aimed at overcoming the risk of the project. In short, what has been achieved in the research, thesis gave a general perspective for the investor, the management unit, consulting, construction and identify important factors risk the implementation of new rural projects from which to take action to avoid thissituation
vii MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................xi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................................. xii CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU ...................................................................................................1 1.1 GIỚI THIỆU CHUNG .................................................................................................1 1.2 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ...............................................................................2 1.3 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................................3 1.3.1 Mục tiêu tổng quát .................................................................................................. 3 1.3.2 Mục tiêu cụ thể ....................................................................................................... 3 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................4 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ KỸ THUẬT ÁP DỤNG ................................5 1.5.1 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 5 1.5.2 Kỹ thuật áp dụng .................................................................................................... 5 1.6 ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI .........................................................................................5 CHƯƠNG 2 - TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ....................................6 2.1 CÁC KHÁI NIỆM ........................................................................................................6 2.1.1 Các khái niệm và lý thuyết về Rủi ro ...................................................................... 6 2.2. Phân loại rủi ro .......................................................................................................... 7 2.1.3 Xác định rủi ro ...................................................................................................... 14 2.1.5. Phân tích định lượng rủi ro ................................................................................... 18 2.1.6. Các khái niệm về dự án đầu tư xây dựng ............................................................. 22 2.1.7. Các khái niệm về nông thôn mới.......................................................................... 24 2.1.8 Đặc trưng của nông thôn mới ................................................................................ 25 2.1.9 Nguyên tắc xây dựng nông thôn mới ................................................................... 25 2.1.10 Trình tự các bước triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới .................. 25 2.1.11 Nội dung cơ bản về xây dựng nông thôn mới (Sổ tay hướng dẫn xây dựng nông thôn mới, 2010) .............................................................................................................. 26
viii 2.2 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU HIỆN TẠI....................................................................27 2.2.1 Tình hình nghiên cứu nước ngoài ........................................................................ 27 2.3 KẾT LUẬN CHƯƠNG .............................................................................................29 CHƯƠNG 3: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ BẢNG HỎI .................................................30 3.1 QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU ...................................................................................30 3.2 QUY TRÌNH THIẾT KẾ BẢNG CÂU HỎI.............................................................32 3.3 NỘI DUNG BẢNG CÂU HỎI ..................................................................................33 3.3.1 Giới thiệu chung ................................................................................................... 33 3.3.2 Thang đo ............................................................................................................... 33 3.3.3 Các yếu tố khảo sát và mã hóa dữ liệu bảng hỏi .................................................. 34 3.4 THÔNG TIN CHUNG ..............................................................................................40 3.5 XÂY DỰNG BẢNG CÂU HỎI CHÍNH THỨC ......................................................41 3.6 THU THẬP DỮ LIỆU...............................................................................................42 3.6.1 Xác định kích thước mẫu ..................................................................................... 42 3.6.2 Lựa chọn kỹ thuật lấy mẫu .................................................................................... 43 3.6.3 Phân phối và thu thập dữ liệu ............................................................................... 44 3.7 CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU ..........................................44 3.7.1 Đánh giá thang đo................................................................................................. 44 3.7.2 Kiểm định khác biệt trung bình tổng thể .............................................................. 45 3.7.3 Lý thuyết về phân tích nhân tố chính ................................................................... 46 3.7.4 Phần mềm áp dụng ............................................................................................... 50 3.8 KẾT LUẬN CHƯƠNG .............................................................................................50 4.1 QUY TRÌNH THỰC HIỆN DỰ ÁN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ..................51 4.2.1 Quy hoạch xây dựng nông thôn mới .......................................................................62 4.2.2 Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội. ...........................................................................62 4.2.4 Giảm nghèo và An sinh xã hội.................................................................................63 4.2.5 Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất có hiệu quả ở nông thôn ......64 4.2.6 Phát triển giáo dục - đào tạo ở nông thôn ................................................................ 64 4.2.7 Phát triển y tế, chăm sóc sức khoẻ cư dân nông thôn ..............................................64
ix 4.2.8 Xây dựng đời sống văn hoá, thông tin và truyền thông nông thôn .........................64 4.2.9 Cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn ....................................................65 4.2.10 Nâng cao chất lượng tổ chức Đảng, Chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội trên địa bàn ...........................................................................................................65 4.2.11 Giữ vững an ninh, trật tự xã hội nông thôn ...........................................................66 4.3 TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC ...................................................................................66 Kết luận chương ...............................................................................................................67 CHƯƠNG 5: PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ RỦI RO TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC DỰ ÁN NÔNG THÔN MỚI HUYỆN KRÔNG – PẮC .................67 5.1 QUY TRÌNH PHÂN TÍCH SỐ LIỆU .......................................................................69 5.2 THỐNG KÊ MÔ TẢ .................................................................................................70 5.2.1 Kết quả trả lời bảng câu hỏi .................................................................................. 70 5.2.2 Kinh nghiệm của người tham gia dự án ................................................................ 71 5.2.3 Chức vụ của người tham gia dự án ...................................................................... 72 5.2.4 Lĩnh vực hoạt động............................................................................................... 73 5.2.5 Nguồn vốn ............................................................................................................ 74 5.2.6 Quy mô dự án ....................................................................................................... 75 5.3 KIỂM ĐỊNH THANG ĐO ........................................................................................76 5.4 ĐÁNH GIÁ ĐỘC LẬP MỨC ĐỘ XẢY RA, MỨC ĐỘ ẢNH HƯỞNG .................80 5.4.1 Quy trình đánh giá độc lập từng loại mức độ ....................................................... 80 5.4.2 Đánh giá mức độ ảnh hưởng ................................................................................ 82 5.4.3 Kiểm định khác biệt về trị trung bình mức độ xảy ra giữa các nhóm .................. 83 5.5 PHÂN TÍCH NHÂN TỐ CHÍNH PCA (PRINCIPAL COMPONENT ANALYSIS) ..........................................................................................................................................85 5.6 CÁC NHÓM NHÂN TỐ GÂY RỦI RO VỀ VIỆC ĐẦU TƯ XÂY DỰNG DỰ ÁN NÔNG THÔN MỚI ..........................................................................................................93 5.6.1 Phân tích các nhân tố ............................................................................................ 93 5.6.2 Kết quả và bàn luận .............................................................................................. 94 5.6.2.1. Nhóm các yếu tố liên quan đến Chủ đầu tư và cơ chế chính sách Nhà nước ... 94
x 5.6.2.2. Năng lực của Nhà thầu ...................................................................................... 95 5.6.2.4. Điều kiện không lường trước ............................................................................ 98 5.6.2.5 Thiết kế ............................................................................................................... 99 CHƯƠNG 6 - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................100 6.1 KẾT LUẬN..............................................................................................................100 6.2 KIẾN NGHỊ .............................................................................................................100 6.3 CÁC HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ..................................104 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................105 PHỤ LỤC 107
xi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BQLDA : Ban quản lý dự án CĐT : Chủ đầu tư QLDA : Quản lý dự án TVTK : Tư vấn thiết kế TVGS : Tư vấn giám sát NSNN : Ngân sách nhà nước
xii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Xếp hạng các nhân tố ảnh hưởng Trang 20 Bảng 2.2. Đánh giá tác động của rủi ro đến các mục tiêu chính của dự án (Trịnh Thùy Anh, 2004) Trang 21 Bảng 3.1: Tổng hợp và mã hóa dữ liệu Trang 37 Bảng 4.1: Bảng tiêu chuẩn kỹ thuật áp dụng trong quy hoạch hạ tầng nông thôn mới Trang 59 Bảng 5.1: Bảng tổng hợp kết quả người trả lời Trang 70 Bảng 5.2: Bảng tổng hợp người trả lời theo kinh nghiệm làm việc Trang 71 Bảng 5.3: Bảng tổng hợp người trả lời theo vị trí chức danh Trang 72 Bảng 5.4: Bảng tổng hợp người trả lời theo lĩnh vực hoạt động Trang 73 Bảng 5.5: Bảng tổng hợp người trả lời theo quy mô nguồn vốn Trang 74 Bảng 5.6: Bảng tổng hợp người trả lời theo quy mô dự án Trang 75 Bảng 5.7: Kết quả khảo sát chính thức giá trị mean Trang 76 Bảng 5.8: Bảng tính hệ số Cronbach’s Alpha Trang 78 Bảng 5.9: Bảng tính hệ số tương quan biến tổng Trang 79 Bảng 5.10: Trị trung bình và xếp hạng các yếu tố theo mức độ xảy ra Trang 82 Bảng 5.11: So sánh kết quả kiểm định One – way ANOVA và Kruskal Wallis Trang 84 Bảng 5.12: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett lần 1 Trang 85 Bảng 5.13: Kết quả ma trận xoay nhân tố lần 1 Trang 86 Bảng 5.14: Kết quả ma trận xoay nhân tố lần 2 Trang 87 Bảng 5.15: Kết quả ma trận xoay nhân tố lần 3 Trang 88 Bảng 5.16: Kết quả ma trận xoay nhân tố lần 4 Trang 89 Bảng 5.17: Kết quả ma trận xoay nhân tố lần 5 Trang 90
xiii Bảng 5.18: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett lần 5 Trang 91 Bảng 5.19: Kết quả tổng phương sai giải thích Trang 91 Bảng 5.20: Kết quả đặt tên 6 nhân tố chính Trang 92
xiv DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH Hình 2.1: Phân loại rủi ro (Nguồn: Phạm Thị Trang 2010) Trang 13 Hình 2.2: Ma trận định lượng rủi ro (Đỗ Thị Thu 2012) Trang 20 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu bảng câu hỏi Trang 31 Hình 3.2: Quy trình thiết kế bảng câu hỏi Trang 32 Hình 4.1: Sơ đồ trình tự các bước xây dựng nông thôn mới Trang 51 Hình 5.1: Quy trình phân tích số liệu khảo sát Trang 69 Hình 5.2: Thống kê kết quả trả lời bảng hỏi Trang 71 Hình 5.3: Phân loại người trả lời theo kinh nghiệm làm việc Trang 72 Hình 5.4: Phân loại người trả lời theo vị trí chức danh Trang 73 Hình 5.5: Phân loại người trả lời theo lĩnh vực hoạt động Trang 74 Hình 5.6: Phân loại người trả lời theo quy mô nguồn vốn Trang 75 Hình 5.7: Phân loại người trả lời theo quy mô dự án Trang 76 Hình 5.8: Quy trình đánh giá độc lập từng loại mức độ Trang 81
1 CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU 1.1 GIỚI THIỆU CHUNG Sau hơn hai mươi năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam có những bước tiến vượt bậc, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, được sự đánh giá cao của dư luận trong nước và bạn bè quốc tế công nhận. Nền kinh tế tăng trưởng liên tục, trong đó ngành xây dựng đã có nhiều đóng góp quan trọng trong sự phát triển của ngành kinh tế. Bên cạnh đó, do tính chất đặc thù của ngành xây dựng nên trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư, ngành xây dựng phải đương đầu với không ít rủi ro và thử thách. Chẳng hạn như khó khăn trong công tác đền bù giải tỏa, lạm phát, tăng giá, thay đổi chính sách pháp luật ….xuất hiện trong các dự án mà nó cần có nhiều thời gian mời khắc phục được. Do đó các nhà quản lý dự án phải luôn nhìn thấy được rủi ro do các yếu tố tiềm ẩn ảnh hưởng xấu tới hiệu quả của dự án và sớm tiến hành các hoạn động kiểm soát, phòng ngừa các nguy cơ này một cách hiệu quả. Krông Pắc là huyện nằm phía Đông tỉnh Đăklăk. Là huyện có tiềm lực kinh tế, là nơi thuận lợi để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế. Được Ủy ban Tỉnh chọn làm nơi thực hiện đề án nông thôn mới. Krông Pắc có 16 xã thị trấn thì trong đó có Xã Hòa Đông được chọn làm mô hình thí điểm nông thôn mới của tỉnh giai đoạn 2013-2015, và trong năm 2015 tỉnh đã phê duyệt quyết định đề án nông thôn mới cho 11 xã của huyện. Hiện nay các dự án đã tiến hành xong giai đoạn chuẩn bị đầu tư và đang tiến hành giai đoạn thực hiện đầu tư. Vì vậy, làm thế nào để nâng cao hiệu quả dự án thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Krông Pắc đang là câu hỏi mang tính cấp bách, là yêu cầu hết sức quan trọng nó quyết định sự thành công hay thất bại của dự án nông thôn mới trong giai đoạn hiện nay. Việc nhận dạng yếu tố rủi ro, phân tích, đánh giá, đúc rút kinh nghiệm để có biện pháp khắc phục xử lý và đề phòng các rủi ro để tránh ảnh hưởng xấu đến hiệu quả của các dự án rất được sự quan tâm của ban quản lý dự án nông thôn mới trên địa bàn huyện nói riêng và toàn tỉnh nói chung. Nội dung nghiên cứu của đề tài là: Tổng hợp, phân tích những yếu tố rủi ro đến tính hiệu quả của dự án nông thôn mới, đánh giá thực trạng tình hình những công trình
2 đã và đang thực hiện thuộc dự án nông thôn mới huyện Krông Pắc, đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục những rủi ro ảnh hưởng đến tính hiệu quả của dự án. 1.2 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trước đây đã có nhiều nghiên cứu về rủi ro trong các dự án xây dựng. Các nghiên cứu đã cung cấp một cơ sở lý thuyết khá đầy đủ về quản lý rủi ro cũng như đưa ra những biện pháp cụ thể để đối phó, phòng ngừa và hạn chế rủi ro có thể xảy ra đối với dự án. Tuy nhiên rủi ro trong việc thực hiện các dự án xây dựng Nông thôn mới thì có ít nghiên cứu nào đi vào cụ thể. Trong khi đó, loại dự án này có rất nhiều đặc điểm mang tính đặc thù mà do đó có thể dẫn đến những rủi ro khác biệt với những rủi ro thường gặp trong một dự án thông thường như: Dự án xây dựng nông thôn mới được triển khai trên địa bàn cấp xã nhằm phát triển nông thôn toàn diện, bao gồm nhiều nội dung liên quan đến hầu hết các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, hệ thống chính trị cơ sở, có những yêu cầu riêng đối với từng vùng sinh thái, vùng kinh tế - xã hội khác nhau và được nêu tại Quyết định 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 phê duyệt chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới 2010-2020. Ban giám sát cộng đồng đây là đặc trưng của dự án thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới được thành lập để giám sát xây dựng các công trình nông thôn mới trên địa bàn, Ban giám sát cộng đồng có tối đa 9 thành viên và do cộng đồng người dân nơi có công trình đầu tư cử ra. Trưởng ban giám sát xây dựng do các thành viên của Ban giám sát bầu và được Chủ tịch Ủy ban nhân dân chuẩn y bằng văn bản. Giải phóng mặt bằng: Chủ yếu thực hiện chủ trương vận động nhân dân hiến đất, tháo dỡ công trình để lấy đất xây dựng công trình. Trường hợp xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng có phát sinh việc giải phóng mặt bằng gây thiệt hại về tài sản của nhân dân, Ủy ban nhân dân xã chịu trách nhiệm phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể quần chúng tổ chức họp dân nơi có công trình để thống nhất giải quyết hợp tình, hợp lý. Nguồn vốn cũng rất phức tạp và bao gồm 5 nguồn chủ yếu như: Đóng góp của cộng đồng (bao gồm cả công đóng góp và tài trợ của các tổ chức, cá nhân); Vốn đầu tư của doanh nghiệp;Vốn tín dụng (bao gồm cả đầu tư phát triển và thương mại); Hỗ trợ từ
3 ngân sách nhà nước (có bao gồm cả trái phiếu Chính phủ); Vốn tài trợ khác. Triển khai dự án: Tùy vào tổng mức đầu tư đã được duyệt tại đề án xây dựng nông thôn mới mà chia ra đơn vị nào là cấp phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật, nếu tổng mức đầu tư công trình dưới 3 tỷ Ủy ban nhân dân cấp xã là đơn vị phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật, còn tổng mức đầu tư lớn hơn 3 tỷ thì cấp phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật là Ủy ban nhân dân cấp huyện. Chính bởi những đặc điểm mang tính chất đặc thù ở trên mà dự án thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới luôn tồn tại những rủi ro tiềm ẩn ngoài những rủi ro thường gặp trong dự án thông thường. Những rủi ro xuất hiện làm dự án không hiệu quả. Kinh nghiệm thực tiễn triển khai dự án nông thôn mới ở xã Hòa Đông cho thấy hầu hết cán dự án đầu tư đều gặp phải khó khăn vướng mắc. Như công tác lập và thẩm định báo cáo kinh tế kỹ thuật lúng túng, công tác bàn giao mặt bằng chậm trễ, hồ sơ thiết kế thiếu sót thiếu công năng, thanh toán chậm trễ, nghiệm thu thanh quyết toán công trình ỳ ạnh….. Nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu cấp bách trên Đề tài nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng trong giai đoạn thực hiện đầu tư các dự án thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới huyện Krông Pắc. Nhằm đánh giá, phân tích các tác động tiêu cực và đưa ra giải pháp nhằm hạn chế các rủi ro gây ảnh hưởng xấu trong giai đoạn thực hiện đầu tư các dự án thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Krông Pắc. 1.3 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.3.1 Mục tiêu tổng quát Mục tiêu của việc nghiên cứu là “Nhận dạng, phân tích các yếu tố rủi ro trong việc thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới huyện Krông Pắc tỉnh Đắk Lăk” tìm hiểu các vấn đề gây rủi ro về tiến độ về chi phí và chất lượng của dự án nông thôn mới. Từ đó đề xuất các nguyên nhân chính gây rủi ro trong việc đầu tư dự án. 1.3.2 Mục tiêu cụ thể Mục tiêu chi tiết được thực hiện để đạt được mục đích nghiên cứu trong luận văn này gồm:
4 - Mục tiêu thứ 1: Xác định các yếu tố rủi ro trong việc đầu tư xây dựng dự án nông thôn mối ở Krông Pắc; - Mục tiêu thứ 2: Sử dụng phương pháp hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha kiểm tra độ tin cậy, Xác định các nhân tố chính bằng phương pháp PCA - Mục tiêu thứ 3: Phỏng vấn sâu các chuyên gia đã từng làm dự án nông thôn mới để từ đó đưa ra các giải pháp khuyến nghị quản lý tốt hơn trong thời gian tới. - Mục tiêu thứ 4: Đề xuất các biện pháp và đưa ra các giải pháp để nâng cao chất lượng quản lý cho công trình 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu: Các đối tượng tham gia khảo sát bao gồm những người đã và đang trực tiếp làm việc trong ban quản lý, nhà thầu, nhà tư vấn của các dự án nói chung và các dự án nông thôn mới nói riêng, các cán bộ làm việc trong cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng, các nhà nghiên cứu về dự án đầu tư xây dựng. Trong nghiên cứu này sẽ chủ yếu khảo sát các dự án xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Krông Pắc. Phạm vi nội dung: Đề tài nghiên cứu những yếu tố rủi ro ảnh hưởng đến tính hiệu quả của dự án nhưng trong phạm vi Ban quản lý xây dựng nông thôn mới và các nhà thầu tham gia thực hiện dự án. Quan điểm phân tích: Phân tích đánh giá dự án thực hiện các dự án xây dựng nông thôn mới trên góc độ của chủ đầu tư, cụ thể là Ban quản lý xây dựng nông thôn mới. Về thời gian nghiên cứu: trong khoảng thời gian năm 2013 và đến quý I năm 2016.