Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: ViLijen ViLijen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính "Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự; Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình; Quan điểm, giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THANH THÚY XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TẠI TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THANH THÚY XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TẠI TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN QUANG THÁI THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên Nguyễn Thị Thanh Thúy, tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính là công trình nghiên cứu khoa học độc lập, do tôi thực hiện. Các số liệu, kết quả được nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, xác thực và luận văn này chưa được ai công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2021 Học viên Nguyễn Thị Thanh Thúy
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính tại Học viện Hành chính Quốc gia, bên cạnh sự nổ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự động viên, hướng dẫn, giảng dạy và nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo, cô giáo Khoa sau đại học – Học viện Hành chính Quốc gia cũng như gia đình, bạn bè trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi chân thành cảm ơn các anh, chị lãnh đạo, đồng nghiệp tại các cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa học.Đặc biệt, tôi vô cùng biết ơn TS. Nguyễn Quang Thái đã giành nhiều thời gian hướng dẫn nhiệt tình trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn và mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô giáo và bạn bè để luận văn này hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn Học viên Nguyễn Thị Thanh Thúy
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục viết tắt Danh mục các bảng biểu MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ ..... 10 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ....................................................................... 10 1.1.1. Khái niệm ...................................................................................................10 1.1.2. Đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ......................................................................................... 14 1.1.3. Vai trò của xử phạt vi phạm hành chính trong lịnh vực thi hành án dân sự ............................................................................................. 16 1.1.4. Cơ sở pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ................................................................................. 18 1.2. Nội dung pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ................................................................... 19 1.2.1. Đối tượng và nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự .....................................................................................................19 1.2.2. Thẩm quyền, mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ...................................................................................................................23 1.2.3. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trongthi hành án dân sự ..................26 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ....................................................................... 34
1.3.1.Yếu tố pháp luật ..........................................................................................34 1.3.2.Yếu tố chính trị ............................................................................................35 1.3.3. Yếu tố con người ........................................................................................36 1.3.4. Điều kiện phương tiện để thực thi nhiệm vụ ..............................................37 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 38 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TẠI TỈNH QUẢNG BÌNH ........................................................................................................... 39 2.1. Tình hình tổ chức, hoạt động của các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình ......................................................................................... 39 2.1.1. Khái quát chung về tổ chức, hoạt động của các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình ..............................................................................................39 2.1.2 Thực trạng tổ chức, hoạt động của các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình có liên quan trực tiếp đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh .............................................................41 2.2. Kết quả đạt được trong hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình .................................... 43 2.2.1. Kết quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình ...................................................................................................43 2.2.2. Kết quả thực hiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ................................................................................................54 2.3. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình ................. 56 2.3.1. Về đối tượng và nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự .....................................................................................................57 2.3.2. Về thẩm quyền, mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ..............................................................................................................63 2.3.3. Về thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ...70
Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 74 CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM XỬ PHẠT VI PHẠMHÀNH CHÍNH TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TẠI TỈNH QUẢNG BÌNH ................................................................................ 75 3.1. Quan điểm ............................................................................................ 75 3.1.1. Bảo đảm quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng ...............................75 3.1.2. Bảo đảm yêu cầu của cải cách tư pháp, cải cách hành chính ...................76 3.1.3. Bảo đảm nguyên tắc pháp chế trong quá trình thực hiện xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự .....................................................78 3.1.4. Bảo đảm quyền khiếu nại trong quá trình thực hiện xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự ..............................................................79 3.2. Giải pháp.............................................................................................. 79 3.2.1. Giải pháp chung .........................................................................................80 3.2.2. Giải pháp cụ thể đối với các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình ..88 Tiểu kết chương 3 ............................................................................ 95 KẾT LUẬN ..................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu Nguyên Nghĩa HĐND Hội đồng nhân dân THADS Thi hành án dân sự UBND Ủy ban nhân dân VPHC Vi phạm hành chính XLVPHC Xử lý vi phạm hành chính XPVPHC Xử phạt vi phạm hành chính
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Số lượng Chấp hành viên các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình tính đến ngày 30/10/2020 ......................................................... 43 Bảng 2.2: Kết quả thi hành án dân thi hành án dân sự về việc của các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ 2016- 2020 ....................... 45 Bảng 2.3: Kết quả thi hành án dân sự về tiền của các cơ quan thi hành án dân sựtỉnh Quảng Bình giai đoạn từ 2016 - 2020 ................................................ 45 Bảng 2.4.Số liệu quyết định xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình từ năm 2016 đến 2020 ............................... 52 Bảng 2.5. Kết quả thi hành án dân sự về việc của các cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn từ 2016- 2020 ...................................................... 53 Bảng 2.6 Kết quả thi hành án dân sự về việc của các cơ quan ...................... 53 Thi hành án dân sự tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn từ 2016- 2020 ............................ 53 Bảng 2.7. Số liệu quyết định xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Hà Tĩnh từ năm 2016 đến 2020 ..................................... 54
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của Đề tài Hoạt động thi hành án có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc giữ vững kỷ cương phép nước, củng cố pháp chế và trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa, đảm bảo cho quyền lực tư pháp được thực thi trên thực tế. Để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngoài chức năng của cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án thì cơ quan THADS giữ một vai trò đặc biệt và là một mắt xích không thể thiếu của quá trình tố tụng. Hiến pháp 2013 khẳng định: "Các bản án và quyết định của Tòa án nhân dân đã có hiệu lực pháp luật phải được các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, các đơn vị vũ trang nhân dân và mọi công dân tôn trọng; những người và đơn vị hữu quan nghiêm chỉnh chấp hành". Đảng và Nhà nước ta chủ trương phải tiếp tục tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác thi hành án dân sự, nâng cao hiệu quả công tác thi hành án, giải quyết căn bản tình trạng án tồn đọng; nâng cao vai trò trách nhiệm của các cơ quan thi hành án. Thực tiễn cho thấy, tổ chức thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định của Tòa án là hoạt động phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội; làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ về tài sản của các bên đương sự. Để bảo vệ tài sản, trốn tránh nghĩa vụ thi hành án, các đối tượng thi hành án thường không chấp hành giấy triệu tập của Chấp hành viên hoặc thực hiện hành vi phân tán, làm hư hỏng tài sản thuộc diện kê biên, phá huỷ niêm niêm phong, thậm chí còn có hành vi dùng vũ khí chống đối gây thương tích cho Chấp hành viên, công chức thi hành án và lực lượng tham gia giải quyết việc thi hành án; làm ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật 1
tự an toàn xã hội ở địa phương phương nói chung; cơ quan, đơn vị thi hành án dân sự nói riêng; dẫn đến tình trạng các bản án, quyết định của Tòa án rất khó có khả năng thi hành trên thực tế; làm giảm lòng tin của nhân dân vào cơ quan thực thi pháp luật. Xuất phát từ vai trò và tầm quan trọng của công tác tổ chức thi hành án dân sự, nên thời gian qua, Tổng cục THADS, các cơ quan THADS địa phương đã quan tâm, chú trọng đến việc áp dụng các chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự, xem đây là một công cụ hữu hiệu góp phần đấu tranh, ngăn chặn và phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình tổ chức thi hành án dân sự. Quảng Bình nằm ở Bắc Trung Bộ, Việt Nam, với diện tích tự nhiên là 8.065 km2, dân số năm 2019 là 895.430 người.1 Là tỉnh có nhiều thuận lợi để kết nối các địa phương khác của Việt Nam và thế giới; với tiềm năng phát triển về du lịch nên tình hình tội phạm xảy ra trên địa bàn tỉnh ngày càng phức tạp. So với các tỉnh, thành phố lớn trong toàn quốc Quảng Bìnhcó số lượng việc phải thi hành án không lớn nhưng số án hình sự cho vay nặng lãi, tín dụng ngân hàng, án ma túy…ngày càng tăng cả về số việc và giá trị. Thời gian qua công tác tổ chức THADS trên địa bàn tỉnh đã thu được những kết quả nhất định, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công dân, tổ chức liên quan đến quá trình THADS.Tuy nhiên, so với yêu cầu thì công tác này vẫn còn có những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được đòi hỏi của công tác THADS trong tình hình mới;nhiều bản án, quyết định còn chậm được thi hành hoặc thi hành kéo dài, mà nguyên nhân chủ yếu là do ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận những người phải thi hành án và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong các hoạt động thi hành án dân sự còn chưa cao; 1 Cổng thông tin điện tử Quảng Bình, Tổng quan về Quảng Bình; https://www.quangbinh.gov.vn/3cms/tong- quan-ve-quang-binh.htm; 2
tình trạng chống đối cơ quan thi hành án bằng nhiều hình thức vẫn còn xảy ra; Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính đã quy định nhưng quá trình thực hiện còn nhiều bất cậpmột số cơ quan THADS hoặc Chấp hành viên chưa thực sự phát huy vai trò trách nhiệm trong việc xử phạt các hành vi vi phạm trong hoạt động thi hành án dân sự; hoặc có xử lý nhưng không triệt để, nhiều hành vi chống đối nhưng Chấp hành viên không tiến hành xử phạt vì sau xử phạt khó thu được tiền phạt, trong khi pháp luật chưa quy định cụ thể thủ tục cưỡng chế tiền phạt. Do đó,việc xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thi hành án dân sự trên thực tế vẫn chưa thực sự đi vào đời sống xã hội, chưa đáp ứng được mục tiêu đặt ra là răn đe, phòng ngừa vi phạm để từ đó nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước. Bên cạnh đó, hệ thống văn bản pháp luật về lĩnh vực này còn thiếu hoàn thiện; các chế tài xử phạt vi phạm hành chính chưa nghiêm, chế tài còn quá nhẹ, tính phòng ngừa răn đe còn hết sức hạn chế; các quy định còn nhiều bất cập dẫn đến việc đối tượng thi hành án coi thường pháp luật. Bên cạnh đó, hiện nay, công tác THADS đang ngày càng được chú trọng, đang dần được xã hội hóa. Trong đó, số lượng các vụ việc THADS cần giải quyết ngày càng tăng, mức độ phức tạp ngày càng cao. Cùng với đó, các VPHC trong THADS xảy ra ngày càng nhiều, đa dạng và phức tạp hơn. Bởi vậy, yêu cầu xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XPVPHC trong THADS càng ngày càng trở nên cấp thiết. Thực trạng trên cho thấy cần thiết phải nghiên cứu một cách toàn diện cả về lý luận, pháp lý và thực tiễn công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS, nhằm làm rõ những bất cập, hạn chế, từ đó đưa ra những giải pháp để điều chỉnh cho phù hợp. Với tính cấp thiết đó, tác giả chọn đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình” làm luận văn thạc sĩ của mình. 3
2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thời gian qua đã có nhiều công trình, đề tài khoa học nghiên cứu, khai thác dưới nhiều gốc độ khác nhau về hoạt động xử phạt hành chính nói chung và trong một số lĩnh vực cụ thể khác nhau nói riêng. Có thể kể đến một số công trình sau: - Bùi Tiến Đạt, (2008) “Pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính – Lý luận và thực tiễn”, Luận văn thạc sĩ - Khoa Luật Trường Đại học quốc gia Hà Nội. - Nguyễn Quang Thái (2008), Pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ Luật học – Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. - Đặng Đình Quyền (2012), Hiệu quả áp dụng pháp luật thi hành án dân sự ở Việt Nam, Luận án Tiến sỹ Luật học tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. - Nguyễn Hoàng Giang (2010), Áp dụng pháp luật thi hành án dân sự của cơ quan Thi hành án ở thành phố Hà Nội hiện nay,Luận văn Thạc sĩ Luật học tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. - Đinh Quang Thành (2014), Địa vị pháp lý hành chính của Chấp hành viên Trung cấp – Từ thực tiễn các cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Binh,Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính tại Học viện Hành chính Quốc gia. - Nguyễn Văn Tuấn (2014), Quyền khiếu nại về thi hành án dân sự - Từ thực tiễn các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình, Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính tại Học viện Hành chính Quốc gia. 4
- Lê Ngọc Nguyên Phương (2017), “Xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi lấn chiếm trái phép hè phố đô thị”, Khóa luận tốt nghiệp cử nhân luật, Trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh. - Nhật Tân (11.4.2019), “Một số khó khăn, vướng mắc, hạn chế trong thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính”, Trang thông tin điện tử Sở tư pháp Quảng Bình - Các Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam của Khoa Luật – ĐHQGHN, Trường Đại học Luật Hà Nội đề cập về trách nhiệm hành chính. Và một số bài viết khác như: Nguyễn Nhật Khanh, 2020, Hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự; http://lapphap.vn/Pages/tintuc/tinchitiet.aspx?tintucid=210595; Lê Đăng Khoa –Hà Khắc Thắng, 2020, Một số khó khăn, vướng mắc trong xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự và giải pháp, kiến nghị, Tạp chí Khoa học kiểm sát số 06/2020; Vũ Công An, 2016, Xử phạt vi phạm hành chính trong thi hành án dân sự, quan điểm nào thuyết phục; https://thads.moj.gov.vn/noidung/tintuc/lists/nghiencuutraodoi/view_det ail.aspx?itemid=789; Đình Khoa, 2017, Xử phạt hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự Chấp hành viên…ngại phạt; http://www.nguoibaovequyenloi.com/User/ThongTin_ChiTiet.aspx?MaT T=311201752923190773&MaMT=23; Thục Quyên, 2018, Xử phạt vi phạm hành chính trong thi hành án dân sự: Cần sửa đổi một số quy định để tăng tính răn đe; https://baophapluat.vn/tu-van-365/xu-phat-vi-pham-hanh- chinh-trong-thi-hanh-an-dan-su-can-sua-doi-mot-so-quy-dinh-de-tang-tinh- ran-de-410741.html; Đối với vấn đề này, các công trình khoa học trên thực hiện đã lâu hoặc chỉ đề cập đến một vấn đề hoặc một lĩnh vực cụ thể khác. Đối với nội dung xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự, tác giả chưa tìm 5
thấy có công trình nghiên cứu chuyên sâu, toàn diện nào. Do đó, việc nghiên cứu đề tài luận văn này vừa là sự kế thừa, phát triển các công trình trên nhưng cũng là cách tiếp cận mới về mặt khoa học và có ý nghĩa về mặt thực tiễn. Tuy vậy, các bài viết, công trình nghiên cứu của các tác giả trên thật sự có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn, là nguồn tài liệu tham khảo phong phú và có giá trị lớn đối với luận văn của tác giả. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ của Luận văn 3.1. Mục tiêu Luận văn trình bày, làm rõ những quy định của pháp luật về các hành vi vi phạm và hình thức xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự; phân tích, đánh giá thực tiễn công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình, từ đó, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân, để đề xuất định hướng nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về thi hành án dân sự bằng các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính và một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác trong lĩnh vực này. 3.2. Nhiệm vụ Để thực hiện được các mục tiêu trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau: + Làm rõ những cơ sở lý luận về thi hành án dân sự và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS; + Phân tích, đánh giá các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự; + Đánh giá đúng đắn và toàn diện về thực trạng áp dụng các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS trong thời gian qua ở nước ta nói chung và trên địa bàn tỉnh Quảng Bình nói riêng; 6
xác định những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện; cũng như nguyên nhân của thực trạng đó; + Đề xuất những giải pháp mang tính định hướng, giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự; đồng thời trình bày quan điểm, giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng tại địa bàn tỉnh Quảng Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ luật học, tác giả tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và các quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu và đánh giá thực thực trạng áp dụng ở Cục thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình từ năm 2016 đến năm 2020; có mở rộng so sánh với một số địa phương lân cận về lĩnh vực này. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của Ngành về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh thi hành án dân sự. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như: phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh. Cụ thể là thực hiện sưu tầm số liệu thực tế và tổng hợp các thông tin qua các bài 7
viết, tạp chí, văn bản báo cáo, văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực này, từ đó dùng phương pháp so sánh, đối chiếu để phân tích, làm rõ những nội dung có liên quan. Thông qua các phương pháp được sử dụng, luận văn nghiên cứu các quy định pháp luật hiện hành về thi hành án dân sự bằng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính và thực tiễn áp dụng, nhằm làm rõ những điểm còn bất cập, khó khăn, vướng mắc, từ đó đề xuất định hướng và những giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về lĩnh vực này. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn: - Luận văn đã đưa ra và luận giải được một số quan điểm cơ bản về khái niệm thi hành án dân sự và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS; tìm hiểu vai trò, đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS; góp phần bổ sung, làm phong phú thêm cho hoạt động nghiên cứu khoa học về pháp luật thi hành án dân sự nói chung và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực THADS nói riêng. - Từ việc đánh giá thực trạng pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự hiện hành; cũng như thông qua đánh giá thực tiễn áp dụng tại Cục thi hành án dân sự tỉnh Quảng Bình; luận văn đã chỉ ra được những điểm bất cập cần sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần Mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 03 chương. Cụ thể: Chương 1: Cơ sở lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự. 8
Chương 2: Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình. Chương 3: Quan điểm, giải pháp đảm bảo xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Bình. 9
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ 1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự 1.1.1. Khái niệm Trước khi phân tích khái niệm về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Thi hành án dân sự, chúng ta cần làm rõ một số khái niệm có liên quan. Khái niệm Thi hành án dân sự: Pháp luật thi hành án dân sự là một bộ phận cấu thành của hệ thống pháp luật nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo đại từ điển tiếng Việt, “thi hành” là “thực hiện điều đã chính thức quyết định”. Còn theo từ điển luật học thì,“thi hành án” là giai đoạn kết thúc trình tự tố tụng, là khâu cuối cùng kết thúc một vụ án được xét xử nhằm làm cho phán quyết của Tòa án nhất định có hiệu lực pháp luật.2 Thi hành án có thể được hiểu là thực hiện bản án, quyết định của Tòa án trên thực tế. Bản án, quyết định của Tòa án được hiểu là văn bản pháp lý của Tòa án nhân danhnhà nước tuyên tại phiên tòa, giải quyết các vấn đề trong vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động, hành chính, kinh doanh thương mại, phá sản. Việc thực hiện bản án, quyết định của Tòa án có hiệu quả, một mặt bảo đảm thực hiện quyền tư pháp của nhà nước, thể hiện sự tôn trọng của xã hội và công dân đối với phán quyết của cơ quan nhân danh 2 Khái niệm thi hành án dân sự và quan hệ pháp luật thi hành án dân sự; https://unilaw.vn/vn/binh-luan/goc- luat-su/khai-niem-phap-luat-thi-hanh-an-dan-su-va-quan-he-phap-luat-thi-hanh-an-dan-su.html; 10
nhà nước là Tòa án. Mặt khác, nó là biện pháp hữu hiệu để khôi phục các quyền, lợi ích hợp pháp của nhà nước, tổ chức và công dân bị xâm hại. Để các bản án và quyết định của Tòa án được bảo đảm thực hiện trong cuộc sống thì phải thông qua hoạt động thi hành án. Hiện nay, dưới góc độ lý luận, thi hành án dân sự còn có hai quan điểm khác nhau về nghĩa hẹp và nghĩa rộng của khái niệm “dân sự”. Quan điểm thứ nhất cho rằng, khái niệm dân sự trong thi hành án dân sự được hiểu là những bản án, quyết định liên quan đến quan hệ tài sản và nhân thân phi tài sản, những bản án, quyết định về giải quyết tranh chấp đối với các loại hợp đồng dân sự, hôn nhân và gia đình và một số loại án khác có tính chất dân sự. Quan điểm thứ hai cho rằng, khái niệm dân sự ở đây phải được hiểu theo nghĩa rộng, đó không chỉ bao gồm các bản án, quyết định về giải quyết tranh chấp đối với các loại hợp đồng dân sự, hôn nhân và gia đình và một số loại án khác có tính chất dân sự của Tòa án, mà còn bao gồm các bản án, quyết định khác do pháp luật quy định. Tác giả đồng tình với quan điểm thứ hai này, vì với phạm vi của thi hành án dân sự, cần hiểu theo nghĩa rộng, bao gồm bản án, quyết định về dân sự, kinh tế, lao động, hôn nhân và gia đình; tài sản trong bản án, quyết định hình sự về bồi thường thiệt hại; tài sản và quyền tài sản trong bản án, quyết định hành chính; …Và theo quy định của pháp luật hiện hành thì,những loại vụ, việc nêu trên dù có tính chất khác nhau, được giải quyết theo các trình tự tố tụng khác nhau, nhưng đến giai đoạn thi hành án vẫn được áp dụng theo trình tự thủ tục thi hành án dân sự. 11