1
Luận văn
Làng nghề ở Thanh Hoá trong hội
nhập kinh tế quốc tế
2
mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Làng nghề hiện có vị trí quan trọng trong nền kinh tế nước ta. Phát triển
làng nghề là một trong những giải pháp quan trọng thúc đẩy tăng trưởng và
phát triển kinh tế, ổn định tình hình chính trị, xã hội. Việc khôi phục và phát
triển các nghề, làng nghề đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế,
ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, huy động và khai thác tiềm năng về lao
động, nguồn vốn trong nhân dân để phát triển sản xuất - kinh doanh, tạo ra
nhiều việc làm, xoá đói - giảm nghèo, tác động đến việc phân công lại lao
động xã hội, nâng cao thu nhập và đời sống người dân.
Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương
khuyến khích tạo điều kiện để các làng nghề được khôi phục và phát triển.
Thực hiện chủ trương đó các địa phương đã phát triển cụm công nghiệp làng
nghề, làng nghề truyền thống và làng nghề mới. Cùng với sự phát triển các
làng nghề, nghề truyền thống của cả nước, làng nghề ở tỉnh Thanh Hoá cũng
được chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều kiện để phát triển, mở rộng
về quy mô và đa dạng về ngành nghề. Song hiện nay sự phát triển của các
làng nghề ở Thanh Hoỏ còn mang tính chất tự phát, sản xuất nhỏ manh mún,
công nghệ lạc hậu, năng suất thấp. Một số ngành hàng có tiềm năng như thủ
công mỹ nghệ, hàng lâm sản chế biến… còn kém phát triển chưa có doanh
nghiệp đầu mối, không tự tạo được thị trường phải chấp nhận gia công. Đội
ngũ cán bộ quản lý cơ sở sản xuất còn thiếu và yếu, trình độ chưa cao, tay
nghề của người lao động thấp … Do vậy, nếu cứ để tỡnh trạng này kộo dài
thỡ cỏc làng nghề ở Thanh Hoỏ khụng thể đáp ứng yờu cầu của hội nhập kinh
tế quốc tế. Vì vậy, đề tài: " Làng nghề ở Thanh Hoỏ trong hội nhập kinh tế
3
quốc tế " được học viên lựa chọn để nghiờn cứu làm luận văn tốt nghiệp thạc
sĩ chuyên ngành kinh tế chính trị.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về phát triển tiểu thủ
công nghiệp nông thôn, phát triển làng nghề ở Việt Nam trong quá trình CNH,
HĐH nông nghiệp nông thôn ở những khía cạnh và phạm vi khác nhau.
- Đề tài cấp Bộ "Bảo tồn và phát triển các làng nghề vùng đồng bằng
sông Hồng trong quá trình công nghiệp hóa" của Viện Kinh tế học, Trung
tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia, tháng 12 năm 1999.
- Đề tài khoa học cấp nhà nước có mã số KC.08.09 "Nghiên cứu cơ sở
khoa học và thực tiễn cho việc xây dựng các chính sách và biện pháp giải quyết
vấn đề môi trường ở các làng nghề Việt Nam" do PGS.TS Đặng Kim Chi làm
chủ nhiệm nghiên cứu chuyên sâu về môi trường làng nghề nói chung.
- Đề tài nghiên cứu khoa học do cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản
(JIKA) và Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam chủ trì: " Nghiên
cứu quy hoạch phát triển ngành nghề thủ công theo hướng CNH, HĐH nông
thôn Việt Nam" tháng 9 năm 2003.
- Đề tài "Hoàn thiện các giải pháp kinh tế - tài chính nhằm khôi phục
và phát triển làng nghề ở nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng" của Học
viện Tài Chính (Bộ tài chính), năm 2004.
- Luận án tiến sĩ của tác giả Mai Thế Hởn với đề tài " Phát triển làng
nghề truyền thống trong quá trình CNH,HĐH vùng ven thủ đô", năm 2000.
- Luận án tiến sĩ của tác giả Trần Minh Yến với đề tài: " Phát triển
làng nghề truyền thống ở nông thôn Việt Nam trong quá trình CNH, HĐH",
năm 2003.
4
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Trọng Tuấn với đề tài: " Nghề
truyền thống trên địa bàn Hà Nội trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế",
năm 2006.
- Luận văn thạc sĩ của tác giả Trần Văn Chăm với đề tài: " Tiểu thủ
công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh trong quá trình CNH, HĐH", năm 2006.
Ngoài ra còn có nhiều bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí, các bài
tham luận tại các hội thảo quốc tế và trong nước, đề cập đến sự phát triển của
các làng nghề, làng nghề truyền thống với nhiều nội dung khác nhau.
Nhìn chung, các công trình và bài viết trên đã có cách tiếp cận khác
nhau về việc bảo tồn và phát triển các làng nghề ở Việt Nam nói chung, một
tỉnh nói riêng trong những năm gần đây. Nhưng chưa có công trình nào
nghiên cứu việc phát triển làng nghề ở Thanh Hoá trong quá trình hội nhập
kinh tế quốc tế dưới góc độ kinh tế chính trị. Đề tài tác giả lựa chọn để nghiên
cứu không trùng lắp với các công trình khoa học đã nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Mục đích nghiên cứu của luận văn: làm rõ vị trí, vai trò, thực trạng
của các làng nghề ở Thanh Hoá hiện nay từ đó đề xuất phương hướng, giải
pháp cơ bản để thúc đẩy phát triển nhanh các làng nghề ở Thanh Hoá trong
quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Hệ thống hoá và phân tích một số vấn đề lý
luận và thực tiễn về phát triển làng nghề làm cơ sở cho việc nghiên cứu phát
triển làng nghề ở Thanh Hoá, từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm thúc
đẩy sự phát triển các làng nghề ở Thanh Hoá trong thời gian tới.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề liên
quan đến làng nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá trong quá trình hội nhập kinh
5
tế quốc tế. Sự phát triển của làng nghề được xem xét dưới góc độ chính trị,
tức là sự thay đổi các quan hệ kinh tế và những nhân tố ảnh hưởng tới tiến trình
phát triển làng nghề.
Phạm vi nghiên cứu: nghiờn cứu về làng nghề cú phạm vi rất rộng, do
thời gian cú hạn, nờn luận văn giới hạn chỉ nghiờn cứu cỏc làng nghề tiểu thủ
cụng nghiệp trờn địa bàn Thanh Hoỏ từ năm 2000 đến 2007.
5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu sử dụng cơ sở lý luận và phương pháp luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chủ trương
chớnh sỏch của Đảng và Nhà nước về khoa học kinh tế, phép duy vật biện
chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Ngoài ra, để phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu tác giả còn sử dụng các
phương pháp khoa học như: điều tra, khảo sát, so sánh, phân tích tổng hợp,
thống kê, lô gíc học…để phân tích lý giải các nội dung của luận văn.
6. Đóng góp của luận văn
Làm rõ thêm cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc phát triển các làng
nghề ở Thanh Hoá, đặc biệt phân tích những yếu tố tác động tới phát triển các
làng nghề trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển làng nghề ở Thanh Hoỏ trong
thời gian 2000-2007, chỉ ra được những hạn chế và nguyên nhân của nó.
Trờn cơ sở nghiờn cứu lý luận và thực tiễn phỏt triển làng nghề, luận
văn đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy lợi thế của địa phương để
phát triển các làng nghề ở tỉnh Thanh Hoá.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được kết cấu làm 3 chương, 7 tiết.
