Lý thuyết kinh tế và thực tế của phát triển bền vững: Kinh tế học bền vững - Phần 1

Chia sẻ: Nguyệt Thượng Vô Phong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:260

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 của cuốn sách "Kinh tế học bền vững: Lý thuyết kinh tế và thực tế của phát triển bền vững" trình bày những nội dung chính sau: cơ sở nền tảng; đóng góp của kinh tế học truyền thống; phụ đề - những bước phát triển để trở thành kinh tế học bền vững; những yếu tố cốt lõi và các tranh luận; tính bền vững ở cấp cá nhân; phác thảo những cơ sở liên xuyên ngành;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lý thuyết kinh tế và thực tế của phát triển bền vững: Kinh tế học bền vững - Phần 1

Co so cita Khoa hoc kinh te; OSA UXEM BUR Holger Rogall L9thuyetkinhtêváthuctê cua phat trien ben vitng Niguto dich NGUYIN TRUNG DUNG NHA XUAT BAN KHOA HOC TI! NHIEN VA CbNG NGHC
Holger Rogall Kinh te" hoc bbn Wing thuyEt kinh te'va thtic te" ct:Ja phat trign bisen vCing Ngubi did): PGS. TSKH. Nguyen Tr.ing Dang NHA >OJAI BAN KHOA HOCLI NrfiEN VA CONG NGHC Ha NOi - 2011
Cac thong tin thia vin dm Thu vin Trung yang Duc Thu vfe'n Trung trans Dirc dã km trif tai Wei...- nay vao danh mix ciaa Thu vin Trung ucmg Dix; cic thong tin chi tia thi có the' xem tren mang Internet . Nguoi dich PGS. TSKI-i.. Nguyn Trung Dung Khoa Kinh te'va Quail 13i' Da_ h9c Thiay loi E.mail: ntd.kinhte@gmail.com j
MIJC LIJC DANH MIX CAC HiNH, CAC BANG 9 EANH MVC CAC Tti VIgT TIT 11 Lai di kern 13 da'u 15 Tiep met da'u 17 Nhap d 15 Ca sec nn tang 27 1.1 Phat trien chinh sach bao v moi trirang hien (Jai 28 1.2 Thach thirc trong tam ciia mOt Kinh tehoc ben yang 34 1.3 Co sä ciia khai niem phat trien ben Yung 3E DOng gOp cua Kinh te h9c truyen tho'ng 53 2.1 Cac tru'Ong phai truyen thong 53 2.2 Ch9n met so' co so i luan ye kinh 53 2.3 Nguyen nhan six dung qua mirc tai nguyen thien nhien 63 2.4 Tinh toan theei diem sir dung thien nhien Liu 76 Phu de: Nhang birac phat trien de tra thanh Kinh te hpc ben viing 84 3.1 Tir Kinh tghoc truyen theing sang Kinh tehoc ben Yang E.4 3.2 Kinh temoi truang tan ce; dien va van de ben Yang 111 3.3 Nhiing nguei di tien phong cUa Kinh tehoc ben viing/sinh thii 11.8 Nhang yeu t6 c6t lai va cac tranh luan 131 4.1 Nhilng phat bieu co ban cUa Kinh tehoc ben yiing/sinh thai.. 132 4.2 rag quan ye nhang tranh luan chinh 157 4.3 Quan diem ye tang truong kinh 163 4.4 L9 trinh chien luoc ye mOt phat trien có hra ch9n 175 4.5 So sanh cac truerng phai kinh te có dinh huOng mei truong... 178
Tinh ben yang 6 cgp cá nhan 184 5.1. Co sa cUa do dirc ben yang 184 5.2 TSm nhin cUa m6t dao Erc sinh thai hien tai 185 5.3 Nhimg ngu6n g6c ca the' cUa ciao dirc hoc ben vting 188 5.4 Tir con nguai thien vi kinh techuyen sang con nguai hp tac 193 5.5 N6i dung cila do dirc ben yang 204 5.6 Phat trien ben Yang mac dii nhang tro ngai ye ca du"? 210 5.7 Phu de: Nhang phuang phap tiep c_5n danh cho hanh d6ng ca nhan 214 Phic thao nhang co sa lien xuyen nginh 233 6.1 Co sa cUa chinh sach bao ve mai truong truyen thong - Nhirng nguyen tac 233 6.2 Ph5n tich tac nhan 238 Cac cong cv v6 chinh sich - phi') ly 276 7.1 Cac cOng cu tác (rang truc tiep (cong cUng) 282 7.2 Nh&ng ding cu ca tac dung gian tie') (ding cu mm' 288 7.3 Cac cong cu ye kinh temoi trudng 298 7.4 Danh gia cac ding cu xet goc 16 cUa nguai clan 317 Van clung khai niem ben yang 322 8.1 So d6 tien trinh ya quy tac quan 1 322 8.2 He thong do luang lira chon 328 8.3 Nhiing luu phucmg phapl4n,16 trinh chien lugc va cac chi tieu 334 Ca sa ala mOt chinh sach kinh t ben viing 341 9.1 Tong quan van de 341 9.2 So sanh cac phuang phap chinh sach kinh te' truyen thong 343 9.3 Tranh 1u5n nhang giai phap "tliay the' 359 9.4 T6ng quan cac phuang phap tiep c5n cUa m6t chinh sach kinh ben yang 360 9.5 Chuyen dOi ben viang x5 hi ding nghiep 362 9.6 Chi cho viec lam thay vi thal nghiep - Dao to 375 9.7 Ph5n phol yiec lam hien tai 377
9.8 Cho'ng hinh thirc phi gia - Khuyen khich phat trien kinh teviing 380 9.9 Tranh luan qua viec phe phan 383 Ca so dm mOt chinh sach nang luong ben yang 387 10.1 Ca so ya mo ta van de 387 10.2 Nhirng muc tieu cUa chinh sach nang luong ben Yung 397 10.3 So luac cac qui dinh phap ly vai bao v khi hau 404 10.4. NMIng co hi de' dat &roc cac muc tieu hanh &Ong 414 10.5 Tang rang sua't dia nangarong (chien luvc hieu qua) 420 10.6 Nang lugng tai to (chien lucyc thay the) 442 10.7 Trien vong va kich ban de' dat &roc cac muc tieu hanh &Ong 480 Co so. cua rnOt chinh sach giao thong ben \Tung 486 11.1 MO tá van de 486 11.2 Muc tieu va cac tien chien luac 496 11.3 Phic thao cac bin phap dã thkrc hien de Om bat cac va'n de nan giai 498 11.4 Nhang chien hroc de nang cao hieu qua mOi truang 502 11.5 Chuyen trong tam sang lien ket giao thong vi moi truang 505 11.6 Cac k thuat khari &Ong thay the va cac nhien lieu mai 507 11.7 Chien hroc dOng thuar. - Tranh st:r dung giao thong 516 11.8 Kel qua ca kich ban ben yang va so k'et giira chtrong 519 Bao ton tai nguyen, thigt kê san pha'm, xü lY chit thai 525 12.1 Dat van de 525 12.2 Nhirng muc tieu 539 12.3 Phac thao nhirng cOng cu chinh sach - phap ly 543 12.4 Chien hroc gin giCr tai nguyen 549 12.5 Chien luvc thiet san pha'm ben yang 550 12.6 Chien hroc ye mOt chinh sach cha't thai có tuong lai 553 12.7 Tieu ket ph5n — Danh gia va cac cOng cu 564 Chuang kelt thuc: Ving kgt chung va vin canh 566 Danh muc tai lieu va cac trang web tham MIA° 573
9 DANH MIX CAC HiNH, CAC BANG Hinh 1: Cu ye nang luang phi,' thu'Oc vao gia 65 Hinh 2: Tinh toan thai diem sir dung thien nhien tO1 tru 76 Hinh 3: Ni hoa chi phi ngoai thong qua thuePigou 78 Hinh 4: Cac loai hinh tang truong khac nhau '70 Hinh 5: VI sao con ngtrai hap tac lai can &it hang rao chu do 213 Bang 1: Danh gia cac yeu eau trung tam ciia phat trien ben viing 50 Bang 2: Thai dOcüa ngtrai dan vai din bien ye rid ro môi truong 277 Bang 3: Xu the' phat trien kinh te"o Ddc 342 Bang 4: Hieu Ung ci1a chinh sach n5ng luang ben yang* 365 Bang 5: Hieu qua cita chinh sach giao thong ben viing* 367 Bang 6: Nhiing tic Ong ant-. huong cüa kinh tenguyen lieu tho ben yang va kinh tetuan hoan xet 6 gOc dOtha kinh te" queic dan* 368 Bang 7: Tac dOng cia nganh nuac phat trien ben yang 369 Bang 8: Phat trien ben viing 6 nOng thOn* 370 Bang 9: Tac dOng anh huang cUa phat trien do thi ben virng* 370 Bang 10: Tic dOng anh huong cUa chinh sach cham sac sirc khoe ben vCrng* 372 Bang 11: Tieu thu nang luvng theo rmh yuc (tinh theo EJ) 415 Bang 12: Viec thai khi THG lien quan den nanglu9ng theo linh yuc 417 Bang 13: So sanh ye kinh temOi truang giira dc loai nha may dien 423 Bang 14: Mat trien ciia cac tieu chugn phOng chOng ma't nhiet (WSV) 43C Bang 15: Xá thai khi CO2 cila mOt sO'cac he thong IO sue 431 Bang 16: Tiem nang tiet kiem trong Firth yuc dien may* 436 Bang 17: Luang thai THG cia nhang luang thuc, thuc pham quan tr9ng 440 Bang 18: Cueing dO moi truang ciia van tai hang hoa 506
10 Bang19: Nhien liu sinh hgc ô Dirc 510 Bang 20: Ba 18 sinh thai tha in6t so' san pha'm lva chgn 531 Bang 21: NhTing tiny d6i trong sir dvng tai nguyen ó Dirc 531 Bang 22: Phat trier. nang sugt tai nguyen ô Dire 532 Bang 23: Lugng rá: thai O Dirc 538 Bang 24: Sir dvng wa ty 1e tai checiia cac bao bi 560 T6ng hgp 1: Mang va'n va chi tieu cüa mOt kinh tehgc ben yang 35 T6ng hgp 2: Tam giac nc tieu cia Kinh tehgc ben yang (cac mvc tieu v cha't lugng)* 46 T6ng hgp 3: Chu* tir Kinh tehgc truyen thong sang Kinh tehc c ben yang 86 T6ng hgp 4: 5o sanh nhdrig tnr6ng phai dinh twang bao moi tnron3 177 T6ng hgp 5: So sanh cac tru6ng phai dinh huong bao v mOi tru'Ong 181 T6ng hgp 6: COng cv ciia cac nh6m d6i nhan theo cac caP khac nhau 280 T6ng hgp 7: Cac cOng cy ye chinh sach bao ve mOi truong 281 T6ng hgp 8: Sir dvng kh.i niem ben viIng 322 T6ng hgp 9: Chien lugc ben viIng cia Dirc, he mvc tieu va chi s6 331 Tag hgp 10: Cac chi tieL myc tieu de danh gia cac san pha'm va quy trinh san xua't 336 T5ng hgp 11: 17.6c myc tiEu hanh dOng ciiia mOt chinh sach nang lugng ben virng 397 T6ng hgp 12: Danh gia rno;t sOcac b6n chda truyen thong 475 T6ng hgp 13: Cac chi tieu dê danh gia cac k'y thuat giao thong 487 T6ng hgp 14: Cac myc tie hanh dOng ciia rn6t chinh sach giao thong Len yang* 496 T6ng hgp 15: Danh gia cat: 0 to chay nang lugng mat trad / 0 to dien 515 T6ng hgp 16: Nhirng va'n .A6 ciiia viec sir dyng tai nguyen hien nay va viec tieu hüy 539 T6ng hgp 17: Cac mvc tieL hanh dOng cVa viec sir dyng tai nguyen be'n yang 542
11 DANH MIJC CAC Tif VIE'T TAT BDI Hip hi Lien bang dia cong nghigp Dirc PEE Hip hi Lien bang ve nang luang tai to EIP T6ng san ph5m qu6c n6i EMAS B6 Lien bang ye Lao dOng va )(a hi BMU B6 Lien bang ye Moi trueng, Bao vg thien nhien va An toan hat nhan BMWi B6 Lien bang ye Kinh tgva Cong nghg BNE Tag thu nhap quOc gia BSP Tong san ph5m xã hi BVerfG Tea an Hien phap Lien bang CO, Khi oxit cac bon CO2 :2.0P Hi nghi dia cac ben DE Nu& Dirc DIW Vien nghien ciru kinh tgTrung uang Ddc DSW T5 chdc Dc ye van dg clan s6thggioi EE Nang luang tai to EEG Lust vg Nang luang tai to EEV Tieu clUng nang lung cal ding EG Lien minh chau Au, tuang tu EU EnEV Quy dinh tigt kigm nang luang Enko Ban nghien cdu lien clang phai tror.g chnh phü Enquete chuyen ye nhfing van de dai han trong nuac va qu6c tg EU Lien minh chau Au, tuang tu EG EVU Doanh nghigp cung Ung nang luang FAO T6 chdc luang thuc va nong nghigp ciaa Lien hop lui:Vc FCKW Ch5t Fluorchlorkohlenwasserstoffe FHIA. Di hoc ung dung v kinh tg Berlin FOS Higp h6i cai cach thug sinh thai F&E Nghien dru khoa hoc va irng dung GATT Higp dinh chung vg thugquan va thuang mai GHD Tigu thU ding nghigp, thucrng mai va dich vu HBS Hans-Bockler-Stiftung ILO T6 chirc lao clOng qu6c tg
12 IPCC T5 chdc lien chinh phu ve vain de bien .d5i khi hau ISO T5 chdc tieu chtan quOc Kj Kilojoule (1.000 Joule) kWh Kilo-oat-gia KWK Lien kg san xual dien-nhiet MEA's Thaa thuan bao v moi twang da phuong MIV Giao thong cá nhan có &Ong co OECD T5 chdc hgp tic kinh teva phat trien OPNV Phuang tin giao thong cOng c6ng OSR Cai cach thuesinh thai PEV Tieu dimg n5ng lugng so ca"p PJ Petajoule (Billarde Joule (= 278 GWh) Ppm Thanh phan tren mOt trieu (1:1.000.000) SEF TO chic phat trien va hOa binh SKE Dan vi than dá SO2 O xit luu huynh SRU Ban iv van ye cac ya'n mOi twang cda Chinh phit Lien bang Dc SVR Ban tu van danh gia toan 'DO phat trien kinh THG Khi gay hieu Ung nha kinh TEHG Lust ve thuang mai xa thai Ichi gay hieu ting nha kinh tkm Tan km TWh Terra-oat-gia (1 ty oat-gier = 3,6 PI) TZA Lam viec ban thai gian UBA 1'4 ban Lien bang ye mOi truang, di din cua BMU UGR Tinh toan toanb6 (chung) kinh temoi twang UN/UNO T5 chirc Lien hgp qu6c UNCED Hi nghl ye moi twang va phat trien ciza T5 chirc Lien hgp qu6c UNEP Chuang trinh ye mOi truerng cita Lien hgp qu6c VDI Hip hi k- thuat Ddc y WBGU Ban khoa hoc ca Chinh phd Ddc ye' va'n de' mOi twang toan eau WEEE Rac la thiet bi dien va dien tur WHO T6 chdc sdc khoe thegioi WTO T5 chdc thuang mai the' giai WI Vin nghien cdu Wuppertal ye khi hau, mOi twang, nAng luang IC 1 Euro
13 Lai di kern Hai mkroi narn qua, thi trtrOng tai chinh da theing linh ô cac qu6c gia duvc coi, là dan chia. CuOi ding, thi truong tai chinh voi nhting san pha'm mang tinh sieu du co va nhilng khoan tign lai có miry riii ro cao d5 sup do' hoan toan. Vigc toan cau hoa thi trixong va tien te hOa nhieu iinh vkrc cUa cuOc sOng can phai mang lai thinh vkrong cho ta't ca m9i ngubi, nhung teen thkrc no cia da'y moi truVng, nhan loai va ciao dim den con throng cüng. Ngay nay chUng ta nh5n thirc &roc mOt digu, thi truVng chi mOt minh khOng thi khOng the' ghap cho viec bao vg con ngithi va rnoi tru'Ong. The' kSi 21 la mOt thach thik dOi \idyl nhan loai. Chung ta dirng truck giCra hai nga. dkrOng "The' kS, ciza sir phat trign ben yang" hay "Thg ciaa cac chign tranh v khi hasu va tai nguyen". NhErng hie'm h9a do khi h5u a'm len va xung dOt tai nguyen &roc neu mOt cach day a'n ttrong trong cuOn sach nay. Cu6n sach nay la mOt dOng gop cho dao tao di h9c va sau di h9c vi mOt muc tieu cao ca, ngay ca vigc xay dkrng Kinh h9c thanh mOt mon h9c quan tr9ng vg khoa h9c phat trign ben yang. I3'ang gioi thigu vao va v5n dung cac kign thik quan tr9ng cUa cac mOn h9c lien doi thi GS. Holger Rogall da phat trign Kinh teTh9c tan cO dign thanh Kinh h9c ben yang voi nhieu chuyen nganh. Digu nay dkroc xem nhkr be) hr duy thuan tUy kinh te ma den nay no vAn là yeu c5u di din duy nha't cUa nen kinh tel Sau 30 narn thkrc hien chinh sach mOi trtreng thanh cong, song dinh hkrong chü ygu vL'n la giam sat chal xá thai, thi trong cuOn sach nay da dich chuyen tr9ng tam dia vigc thkrc thi nay sang chinh sach pheng xa ngan ngira voi vigc thigt ra cac san pham mOt cach bgn yang la trung tam. Trong dO theo tinh than dinh hkrong mai cho tign bO IcS7 thu5t, vigc ' tang nang sua't tai nguyen va phat trign cac san pha'm phi! hop la trong tam. Tkr no thi khong the' hinh thanh dtroc. Chinh vi v5y, tac gia da phat
14 trien met cach cu the cac dieu kin khung hien có chinh sach - phap I. Neu thanl- ding trong chuye'n dO1 nay, chUng ta lam nen met cuec cach mang con nghiep mai ma ey do chien thing thuec v sinh thai va kinh tel De lam dugc dieu do chUrg ia Can có cac nghien ciru tiep theo va huy deng 'xã FICA clan sr qu6c te". Chung tang cugng dei trong cho clan chU toan cu nham chOng lai mOt thi trubng mu quang truck thien nhien. Chting dang tim nhang lien ket vai chlnh sach. Chung to dieu kin cho chinh sach trong viec dua vao áp dung cac cong cu v chinh sach mOi trueng, qua do ta tilt:Ong cho viec sir dung thien nhien met cach hieu q.iá va trimg phat dOi vOi viec sr dung theo hinh fink boc let. vi tri clat: lien, cuo'n sach giai th:Ch ye gi'dy phep sir dung tai nguyen thien nhien va sinh thai hOa he tai chinh. Thang 5 nam 2009, Ernst Ulrich vn Weizsacker
Mer dau 15 clsau Suy thoai toan cu trong nam 200/10 dang krat nhung cuOc khUng khoang khac tren the' gioi. Khi hau nOng len va sir dung qua mirc ngu6n tai nguyen thien nhien, dOi ngheo dã khong dgi cho den khi nen kinh te' the' giai tai biling n5. Ngithi ta hoan toan nghi ngo ye cai tiled ciia six tham lam hoc ckru thñ tuang Dirc, 'Ong Schmidt cla tirng ggi la "chii nghia hi' ban An thit", da qua di. Song mOt dieu chAc chAn, cu6c khUng hoang tai chinh va kinh te' toan eau lam cho ta nhan thirc dugc nhfing gi ma tir lau bi bo qua: ngubi ta khong the' xay dung m6t nen kinh te' tren co so ciia du co va nhang tin dung "de'u". Bgt cir ai song vuat qua mirc ye kha nang cira minh thi ye lau dal se tha't bai. Six can thie't de' xay dkrng kinh te' theo cac nguyen tAc ben Wing dixac Hi nghi thugng dinh the' gioi truck day gan 20 nam Moi twang va phat trien clugc t6 chirc narn 1992 0 Rio de Janeiro cong nhan va tuyen b6 nlux qua trinh phat trien ben ving tro thanh muc tieu cUa nhan loai. Cac thanh phan trong xa hi da can m6t tiled gian dai khac nhau de' cha'p nhan mAu hinh chü ciao va dinh huang cac hanh d6ng cUa minh theo maxi hinh nay. Mt qua trinh ma den nay clan thirc. Nhieu chinh guy& (Jai din cho viing va cac t6 chirc chinh tri 0 cac cap, tit' ca'p toan cu cho den sieu qu6c gia, quo'c gia, khu vuc va dia pluxang, da guy& dinh la'y nguyen tAc chi ciao lam trung tam trong cac tieu chuan chinh ciia hg (vi du nlur Hip troc thanh 1p kh6i EU, Hien phap cüa Dc) va thkrc hien cac chuang trinh (vi du chixang trinh phat trien ben yang cUa Chinh phii Lien bang nam 2002, chuang trinh hanh d6ng dia pluxang nhil Agenda 21 cira thanh ph6 Berlin). Trong dO voi cac van de c/Ac biet can thig, vi du trong chinh sach nang krang - Wen di khi hau, thI hg con ap dung nhiing cOng cv manh khac thLrOng, song vAn chixa dCi. Trong khoa h9c kinh te' truyen thong thi viec dinh chi nay da bi bo qua trong suy nghi va hanh d6ng, chi có chuyen nganh Kinh te' h9c sinh thai da lam nen mOt ngoai le dang khen, chinh vi vay cluing tOi tie'p nhang nhan fink nay. Mac dir ngay nay, nhieu gia thie't ca ban ye hanh vi con nguai &lac cac chuyen nganh kluic tir lau cluing minh là sai, thi Kinh te'hgc truyen thong van chin sS'n
16 Mi du sang cho mOt thay dOi ca ban. Da den hac chin muOi de thay d6i tnreeng phai cita khoa hoc kinh tê vi InOt mOn Kinh hoc ben yang. Trong cac cuOn sach tnroc ciia chUng toi (Rogall 2000, 2002, 2003, 2004) viec giai quyet cac va'n kinh teva chinh tri con dOc 15p voi Phat trien ben yang. Khi viet cuOn sach Kinh techo khoa h9c x5 hi (2006) va Kinh te sinh thai (2008) thi mong mu& phat trien tiep theo da chin mu6i. Mong muOn tic) bo trong thir nghiem, dO la de ra nhimg co sa cho viec cai t6 ye co ban Kinh h9c truyen thOng, dua ra nhErng dieu kin cho viec phat trien ben viIng tharlh trung tam, noi ngan g9n, gioi thieu nhErng vien gach cho mOt nh5n thirc mai cUa khoa h9c kinh tel • Clang nhu ca cac cuOrt sach khac cüa minh thi tOi co nghia vu phai cam an nhieu ngtrefi ye nhErng kien dOng gOp phong phü cita 119. Di din &au tien, tôi muOn cam or &Ong nghiep GS. TS. Stefan Klinski. Vol Ong, toi d5 cOng tac tr nhieu nam nay trong along vi lanh do cira tO chirc GfN (Xã hi vi sir phat trien ben viIng - Gesellschaft fiir Nachhaltigkeit). Trong thai gian nay Ong c/5 doc va dtra ra nhirng kien clang gop tich cuc cho chuang phap13%. Dac bit, tOi cam an nhirng ngtroi Tag nghiep khac là Ong GS. TS. Hans Christoph Binswanger, GS. TS. Ulrich Forstner, GS. TS. Michael von Hauff, GS. TS. Christine Lacher, GS. TS. Ernst Ulrich von Weizsacker va nhieu dOng nghiep khic cita Vin Wuppertal cling nhu Ong Michael Muller, Gerhard Penninger, TS. Daniel Scherz va TS. Sascha Dietrich, h9 dä giUp tOi bang nhirng gai va bai bao quan tr9ng. Dc biet COI vO cling cam on nhimg sinh vien ciaa minh ma dai din la Silvia Treschau da lam cac hinh ve minh h9a cung nhu Kerstin Oebels, Ingmar Mundt, Lidia Hoffmrnn va Maurice Stanszus, h9 da doc cuOn sach va doi khi de nghi tOi nen cl- inh sira lai cau doc cho dê hieu han ding nhu dua ra nhiing led binh 1u5n quan trong cho cuOn sach. CuOi cling thi led cam an cUa tôi dô vi Vivianne Scherenberg da gitlp Cosi viet chtrang 9 ye chinh sad-, bao ve sirc khOe ben viing va Franziska Hirschniann tlr nhieu nam nay cOng tac de' hoan thanh ban thao. Berlin, thong 09 nam 2009 Holger Rogall
MO dal Tigp lai mei ciau Cuoi ding nhung khong phai la it, tei cam an PGS. TSKH. Nguyjn Trung Dung - giang vien Truang Di h9c ThUy 10 6 Ha N, thanh vien cua Mang 1uói Kinh teh9c ben vang cua Dirc (Netzwerk Nachhaltige Okonomie., Netwo;k of Sustaina5le Economics) - da cOng tac tich clyc trong viec di:h cuein Each nay sang tieng Viet de sir dung cho giang day va nghien Kinh te' h9c ben viling 6 Viet Nam cling nlar khu vlyc Dong Nam A, nai ma qua trinh phat hien kinh mai thtyc sly bAt du va dang dat t6c d6 tang tr-Yong cao, nal ma casn a5 dinh htrong phat trien ben yang ngay dgu; Lep den la ba Dorit Lehrack (nguyen trtrang Van phOng di din cua Vin Rosa Luxemburg (RLS) 6 Ha Ni) va hien nay la ba Nadja Charai.7 (Truang Van phong dal dien . Vien RLS), da tai tra cho t6 ch:rc h6i thao va to dieu kin cu6n sach nay den vai ban d9c ó cac ca quan quan Iv va nghien cu cac ca"p ding nhix cac truang di h9c 6 Viet Nan-. Berlin, thong 5 .noim 2011 Holger Rogall
NNp 19 NhOp dé T6ng hqp v5n d'e Cach day On 20 nam, c6ng &Ong the' glad tai Fl6i nghi -thtrong dinh ye Moi truang va Phat trien ben vi7rng nam 1992 6 Rio de Janeiro dã tuyen b6 phat trien ben yang tr6 thanh m6t mvc heti chinh dia loai ngtroi. Nhieu chinh quyen di din cho vimg va cac t6 chirc chinh tn ó cac ca'p, tir ca'p d6 toan cau cho den sieu quo'c gia, queic gia, khu viyc va dia phtrong, dã guy& dinh nguyen tac chi do lam trung tam trong cac tieu chaan chinh cua h9 (vi thy nhtr Hip troc thanh lap khOi EU, Hien phap cda Dix) va thiyc hien cac chtrong trinh (vi thy chtrong trinh phat trien ben yang cua Chinh phii Lien bang nam 2002, chtrong trinh hanh Ong Cja phtrang nhix Agenda 21 oh thanh ph6 Berlin). Trong dO d6i \Ted cac van de dc bit can thiet, vi di trong chinh sach nang ltrong - bien d6i khi hau, h9 con dtra vao áp thing nhirng cong cv manh khac thtrOng, dü rAng van chtra Trong khoa h9c Kinh teh9c truyen thong thi nguyen tac phat trien ben yang trong suy nghi va hanh d6ng hinh nhix dã bi b6 qua (chi có chuyen nganh Kinh teh9c sinh thai thi dã lam nen m6t ngoai l dang bieu throng). Khoa 1-.9c Kinh te'h9c truyen thong, dOi v6i nhfing van de 16n toan cat oh the' ky 21 den nay van chixa thra ra m6t 1 giai day chi ding nhtx thy thao vai ky v9ng thanh cong nham giái guy& van de. Ve mat thong ke thi cO the chtmg minh cho sir that bai cua l thuyet tan c6 dien, do la khong the' giai quyet &roc nin dOi, cong bang trong phan phOi va ngheo, cling nhtr dtra ra chy thào giai quyet viec six dvng qua mirc cc sa sinh t6n ciaa thien nhien. Mac diii vay, Kinh teh9c truyen thong van &roc tiep ttyc giang day v6i cac l thuyet dia chi nghia by do. Cung nhu cu6c khing khoang kinh toan cau dia nhimg nam 1930 c/5 ra cai g9i la "Cu6c cach mang Keynes", chinh no dã day chi nghia hy do kinh tetvt hau 50 nam, den nay do cac van de toan cau dang tiep tvc gia tang cho nen c/5 den luc chin mu6i cho mi5t "Cu6c cach mang ye ttr duy kinh te".
20 NI- p d Myc trey cüa cui5n sach Tac gia cüa cuOn sach nay clang nhu cac Ong sty muOn giai thich mOt cach d hieu co sacüa Kinh tehgc ben yang dang trong qua trinh hinh a thanh. day, ho dtra ra nhüng cai cach can thiet theo cach nhin nhan cim rninh d6i vai Kinh teh9c truyen thong, giái thich cac co so i thuyet cita trueeng phai kinh mai nay va chi ra trong cac mien chien ltroc dã chgn viec nen kinh ben yang trong thuc te phai dtrgc chuyen dOi nhu the' nao. Trong do - tuo-ng irng vai dinh nghia plait trien ben viing - viec phan tich nguyen nhan cña viec sir dung qua mirc tai nguyen thien nhien va phat trien nhiing chien luoc giai quyet ducic la"), lam tr9ng tam. Tren nen do thi Kinh tehgc ben yang khong con bi han che, hon the' nira con xay dung cac chien luoc giai quyet cho cac va'n de kinh teva van hoa - xa hi. Chinh vi vay ma chiing tOi, xua't phat tir g6c d6 sinh thai cita ben yang, dua ra nhung giao diem oh cac va'n de ye' kinh teva van h6a - xa hi ma ca'n dugc nghien ciru trong nhang nam tai. *Mo tá doi tu'cing nghien city Phat &lin ben teng Ngay tü nhfing nam 1970 ngtrOi ta dã lo ngai ye sty phat trien kinh hien nay la kh6 c6 ben yang lau dai dugc„ c6 nghia là loai ngtrOi kilo/1g the' dua ra mOt Wong lai xirng clang dôi vai con ngtrgi. Dc biet digu nay hoan toan dung khi tinh trang tan pha khong the' nao can d6i voi co sa sinh t6n cüa thien nhien do sir dung tai nguyen qua mdc va gay ra dc hi (song ciing con nhigu clang khac cita viec phan ph6i ba't ding bang cac co hi sinh t6n). Khoa h9c ky thuat mang tinh pheng xa ngan ngira - mOt minh khong the' nao giai quyet duoc va'n de, chi c6 sir chuyen d6i mOt cach ben virng xa hi col-1g nghiep mai la can thiet. Nhan thirc nay dã duoc Ong d6ng the' giai quan tam den, cu the', trong nam 1992 dã t6 chirc Hi nghi thuong dinh cUa t6 chirc Lien hp quo'c "Ivloi trugng va sty phat trien" ô Rio de.Janeiro va di den tho'ng nha't ye' mOt mAu hinh phat trien chung trong twang lai, do. la Phat trien ben yang (sustainable development). Dol voi khai niem nay thi c6 nhigu dinh nghia. Dinh nghia n6i tieng nha't là ciia lily ban Brundtland chrgc viet nhu sau: 'That then lau ben la Oat trien dap irng duoc nhirng nhu ca'u hien tai ma khong anh huOng, t6n hi den nhiing kha nang dap irng nhu cat cna cac the' he
NI-10 dg 21 tixong lai..." (Hauff 1987: 46). Chung toi dinh nghia la: mOt phat trien ben yang nhArri dat &roc cho ta't ca nhfing ngtred song horn nay va cho cac thehe Wong lai dii m9i tieu chua'n cao sinh thai, kinh te, xã hOi va van hoa nam trong nhung gioi han ye kha nang chlu dung tir nhien cita Trai da't va do dO phai thtrc hien cac nguyen t'Ac ngi the' he va ngoai the he voi nhau (xem Mvc 1.3). Khoa hoc ben vilhg (Sustainable Science) Ke tir nam 1970 den nay, nhieu trtrOng phai va phtrong phap nghien ciru dã hinh thanh lien quan vai viec sir dvng qua mirc cac ngu6n tai nguyen thien nhien cling nlar cac dieu kin cia phat trien ben yang (tieng Anh: Sustainable Science). Trong khuOn khO ciia Kinh teh9c ben yang thi cac truemg phai c6 dinh huong kinh ten'am trong tam diem. Cac trueeng phai nay có phan nao khac bit Ian nhau, song phan lan có six twang d6ng. Dc hit quan tr9ng thi chimg tOi tha"y: (1) Kinh fie& trweIng tan co' die'n (hinh thanh trong nh&ng nam 1970, xem clurong 2), (2) Kinh te'sinh thdi (nhiing nam 1980, chuang 3 va 4), (3) Kinh rim& trithng mai &roc coi nfar trugng phai con ciia Kinh tesinh thai (nhang nam 1990, chtrong 3 va 4), (4) Phixong phap tiep can cüa Greifswald dugc coi la trixOng phai con quan tr9ng ciia Kinh tesinh thai (Ott; Doring 2004), (5) 1\10i dung 1)Fn virng tich hop cUti Hiep hOi Helmholtz thugc Trung tam nghien ciru Dirc (HFG- Ansatz; Kopfmiiller u. a. 2001, Kopfnailler 2006), (6) Sinh thai cong nghiep (nhiing nam 1990, Isenmann; Hauff 2007). Nhang trugng phai va tieu trugng phai dã cung caP nhiang dOng g6p quan trgng cho khoa h9c ben viing. Chiang &roc Kinh hgc ben \fang tiep nhan va tich hgp chung, chinh vi vay dugc coi là rngt phtrong an the' can dtrgc phat trien nhAm thay theKinh temoi truOng tan CO dien. Kinh te sinh thai - Kinh te trueng the " he mó/ Kinh re' sinh thai (Ecological Economics) dã phat trien trong nhang narr- 1980 thanh m6t trugng phai ri'eng bit hoc inOt b6 mOn kinh tel Ngugi ta- coi no la ingt trugng phai da chuyen nganh de' chuyen dOi sang pha- . trien ben yang, voi trong tam cho den nay la gin gill kha nang chlu dvng cVa thien nhien.
22 Nh'4p de Kinh truksIng the' he mai d5 hinh thanh trong cu6i nhang nam 1990 tren co so cac thao luan 0 truong di h9c kinh te Berlin (FHW Berlin) ye sty can thiet de phat trien tiep theo tü Kinh temoi tnrong tan c6 dien. Ngtroi ta hieu no la mOt nhanh ciia tn./Ong phai Kinh h9c ben virng/sinh thai. Ngay nay chUng ta coi khai niem dugc de cap trong nhirng narn 1990 ca phan nao do khong &lac suoi se cho l'Arn vi tr "mai" ca nhieu nghia, trong khi dO Kinh h9c "ben yang" thi ngtroi ta hieu ngay khai niem nay la gi va mon hoc nay giai guy& va'n de' nao. Do vay trong cu6n sach nay, nhirng gi ma truck day coi la phat bieu cira kinh mai tnrong the' he mai thi nay la nhang chi tiet tha Kinh WI-19c ben yang &roc dua ra thao luan. Kinh te"179c ben viing Nhu d5 neu, muc tieu ciia phat trien ben viang &roc theo du6i tit 20 nam nay song kinh h9c truyen thong kh6ng he rut ra ket luan nao tir do. Kinh sinh thai va cac truOng phai khac cira khoa hoc ben yang d5 c6 c6ng, it ra là dua yeti t6 sinh thai cUa phat trien ben yang long ghep vao trong kinh te, song cac yeti to' kinh teva van hOa - x5 hi phan nao van con bi bO qua. Chung toi cam tha'y dã den hac phai phat trien Kinh hoc sinh thai thanh Kinh teh9c ben yang, nghia la dtra ra m6t co so mai oh ttr duy kinh te, ma có dinh huong theo cac nguyen t'Ac ccia OIL trien ben yang. 0 vi tri trung tam cüa Kinh h9c ben viing là 'ic son ra cac dieu kin ciiia m6t nen kinh te, cho phep to dieu kien cung ca'p m6t cach day dii cac tieu chugn cao ye sinh thai, kinh teva van hem - x5 hi cho ta't ca nhung ngtrai song horn nay va ta't ca cac the' h ttrong lai trong m6t khu6n kh6 kha nang chiu tai ciia thien nhien, nhAm thuc thi nguyen tac ding bang n6i trong the' N va da the' he. Trong dO, trong cu6n sach nay can neu thrgc nhang giao diem giaa cac dai lugng mvc tieu cua Kinh h9c ben viIng sinh thai, kinh te va van boa - x5 hi (ding hien cho nhiem vu nay thi co chuang do khach moi viet, do là tac gia Viviane Scherenberg viet v chinh sach y te, xem mvc 9.5). Di nhien có nhieu kien thirc cia Kinh h9c truyen theing dtroc tiep nhn, song ee ta't ca nhang nth ma cac co so khac duoc de nghi, Cr nod ma nhang l thuyet thuc teal khang try yang. h8 trg cho viec phat trien Kinh h9c ben vung thanh mOt tnrOng phai kinh ted6c lap thi trong mix 4.1 chUng toi co dtra ra mtrei phat bieu chinh de thao luan. 0 day chUng toi tuc sir dung nhfing phat bieu chinh ciiia Kinh sinh thai dã dtrgc rn6 ta trong cuOn sach Kinh sinh thai xua't ban nam 2008. Chinh vi vay chUng toi dinh
NI-# 23 nghia, Kinh hoc ben \rang là viec phat trien tiep theo ciaa Kinh tesinh thai nhtx mOt 1 thuyet kinh te'cita sw phat bin viiwg ma c6 chit g din cac cc s& xuyen nganh. 6 kha'p nai, clued g6c nhin ciaa chUng toi, vi tri ciaa Kinh te h9c ben viing theo kieh da s6 bao trUm hau het Kinh te sinh thai sé khOng c6 sir phan bit gifra hai trurong phai, khi chUng ta noi ye Kinh teh9c ben viing/sinh thai. Kinh te hpc truyen tho- g - Kinh te1/261 trueing truyen thong n Chiang ta hieu Kinh h9c truyen theing la ta ca cac twang pitai kinh ma trong do h9 sir dung cac tai nguyen thien nhien ma khong he chU den viec phan phol chtang mOt cach cong bang nOi trong mOt the' he va' gifia nhieu the' he. Trong tam ciaa sty chi trich ô day la Kinh teh9c tan c5 dien \Ted cac tieu twang phai kinh ciaa minh. Adam Smith (cha de cUa Kinh h9c truyen thohg) da nhin nhan viec xay dung cc so ha tang (giao thong, giao dc,...) thong qua nha ntr6c nhtr mOt ca sos trung tam d6i vai mOt phat trien kinh te (Smith 1776/1999: 612, horn nay ngtrai ta c6 the' b6 ti6n ra cho viec phan chia cong bao ve va phan ph6i ding bang tai nguyen thien nhien). Cac h9c tre cUa Ong (theo truang phai truyen thOng va tan c5 then) da bo qua vai tre tich cuc ciaa nha nu& (hay chinh sach) va coi nha nu& nhtr "ngtroi gic dem", vai sty hieu biet ye chinh sach nhtr vay thi viec phat trien ben yang khOng the' tien hanh &lac. Tritang phai Keynes nam trong viing xam nhat dinh: FI9 giao cho nha nu& flitting nhiem vu 5n dinh quan tr9ng trong chinh sach kinh va nfur vay da nhan tha'y vai tro tien phong quan tr9ng v6i kinh ben yang. Mt vai tre xay dung, theo tinh than cUa he tho'ng muc tieu ben yang cac ding cu chinh sach - pita') (hang rao ben yang) thi Keynes lai khOng yeu cau. Nhu vay mac dit tat ca nhang dOng g6p, Ong van bi dOng khung trong sr hieu biet kinh theo kieu truyen thong. Kinh mai &yang truyen thong la mOt truang phai nh6 ciaa kinh hoc tan c5 dien, dtrac hinh thanh trong nhang nam 1970. NO c6 nhang tiep can ca ban de' l)'? giai vi sao lai sir dung qua tai tai nguyen thien nhien, va cach tiep c'an nay &lac Kinh teh9c ben yang tiep nhan (xem muc 2.3).