Mỗi liên hệ giữa ứng dụng công nghệ thông tin và sự phát triển ý nghĩa - Phần 2

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

111
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'mỗi liên hệ giữa ứng dụng công nghệ thông tin và sự phát triển ý nghĩa - phần 2', kinh tế - quản lý, quản lý nhà nước phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mỗi liên hệ giữa ứng dụng công nghệ thông tin và sự phát triển ý nghĩa - Phần 2

2. CÁC M C TIÊU THIÊN NIÊN K VÀ CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG: B C TRANH TOÀN C NH Ph n này nh m m c ích: • ánh giá s ti n b c a khu v c ã t ư c các m c tiêu thiên niên k • Mô t các tính năng chính c a công ngh thông tin truy n thông, và • Cung c p t ng quan v cách s d ng chi n lư c công ngh thông tin giúp gi i quy t các v n c a s phát tri n. 2.1 Gi i thi u tóm t t các m c tiêu thiên niên k : Vi c thông qua Tuyên b Thiên niên k vào năm 2000 và các m c tiêu thiên niên k c a t t c các 189 qu c gia thành viên c a i h i ng Liên Hi p Qu c là m t bư c ngo t c a s h p tác toàn c u. Trong khi t m quan tr ng c a phát tri n con ngư i ã ư c nh c l i trong nhi u th p k và t i các di n àn khác nhau và h i ngh toàn c u, ây là l n u tiên mà t t c các bên liên quan - các qu c gia và các chính ph , nhà tài tr và các cơ quan phát tri n, phi chính ph và các t ch c xã h i dân s - th a nh n r ng tr khi h tn ư c m t s hi u bi t và cam k t chung, n u không m c tiêu phát tri n công b ng s không bao gi t ư c. Ý nghĩa c a các m c tiêu thiên niên k : Các M c tiêu thiên niên k (H p 1) là nh ng chi n lư c h tr r ng rãi nh t và c th nh t gi m ói nghèo mà các c ng ng toàn c u có liên quan ang n l c u tranh. i v i qu c t , h th ng bao g m các nhà tài tr và các cơ quan vi n tr k thu t, các m c tiêu t o thành m t chương trình ngh s chung h tr cho s phát tri n. i v i các qu c gia, các m c tiêu thiên niên k có nghĩa là m t cam k t th a thu n qu c t ch ng l i các tiêu chu n t i thi u c a s phát tri n mà hi u su t c a chúng s ư c ki m tra. N u các m c tiêu ư c áp ng, hơn m t t ngư i s ng trong nghèo ói s có cu c s ng ý nghĩa hơn v i t do và nhân ph m t t hơn M t trong s tám m c tiêu u có ch tiêu c th , t t c u quan tr ng, các nư c s là m t ph n quan tr ng c a quá trình này nh m t ư c các m c tiêu vào năm 2015. H p 1. Các ch tiêu và m c tiêu phát tri n thiên niên k 18
M c tiêu 1: Xóa ói gi m nghèo Ch tiêu 1: Gi m m t n a t l ngư i dân có thu nh p ít hơn 1 USD m t ngày gi a năm 1990 và 2015. Ch tiêu 2: Gi m m t n a t l ngư i dân b ói gi a năm 1990 và 2015 M c tiêu 2: t ph c p giáo d c ti u h c Ch tiêu 3: m b o r ng, vào năm 2015, tr em kh p m i nơi, trai cũng như gái, s có th hoàn thành m t khóa h c h t ti u h c M c tiêu 3: Thúc y bình ng gi i và trao quy n cho ph n Ch tiêu 4: Lo i b b t bình ng gi i trong giáo d c ti u h c và trung h c vào năm 2005 và trong t t c các c p h c trư c 2015 M c tiêu 4: Gi m t l tr t vong Ch tiêu 5: Gi m 2/3, t l t vong tr dư i năm tu i gi a năm 1990 và 2015 M c tiêu 5: C i thi n s c kh e bà m Ch tiêu 6: Gi m ¾ t l t vong bà m gi a năm 1990 và 2015, M c tiêu 6: Phòng ch ng HIV / AIDS, s t rét và các b nh khác Ch tiêu 7: Ch n ng s lây lan c a HIV/ AIDS vào năm 2015 Ch tiêu 8: Ch n ng vào năm 2015, và b t u y lùi t l m c b nh s t rét và các b nh chính M c tiêu 7: m b o tính b n v ng môi trư ng Ch tiêu 9: ưa các nguyên t c phát tri n b n v ng vào các chính sách qu c gia và chương trình làm thay i s m t mát tài nguyên môi trư ng Ch tiêu 10: Gi m m t n a t l ngư i dân không ư c ti p c n b n v ng ngu n 19
nư c u ng an toàn vào năm 2015 Ch tiêu 11: n năm 2020, t ư c m t c i ti n áng k trong i s ng c a ít nh t là 100 tri u cư dân khu chu t M c tiêu 8: Xây d ng quan h i tác toàn c u vì s phát tri n Ch tiêu 12: Xây d ng thêm m t quy t c m d a trên d oán, phân bi t ix trong thương m i và h th ng Ch tiêu 13: Gi i quy t các nhu c u c bi t c a các nư c kém phát tri n Ch tiêu 14: Gi i quy t các nhu c u c bi t c a t nư c b óng kín và phát tri n o nh (thông qua Chương trình hành ng vì s phát tri n b n v ng c a các qu c gia có o nh và k t qu c a khoá h p c bi t th 22 c a i H i ng) Ch tiêu 15: Th a thu n toàn di n v i các v n n c a các nư c ang phát tri n thông qua các qu c gia và các bi n pháp qu c t làm cho v n n b n v ng trong dài h n Ch tiêu 16: H p tác v i các nư c ang phát tri n, phát tri n và th c hi n chi n lư c h p khuôn kh và năng su t làm vi c cho thanh niên Ch tiêu 17: H p tác v i các công ty dư c ph m, cung c p giá c ph i chăng, thi t y u i v i thu c các nư c ang phát tri n Ch tiêu 18: H p tác v i khu v c tư nhân, tuyên truy n v l i ích c a công ngh m i, c bi t là thông tin và truy n thông Ngu n: UNDP, Báo cáo phát tri n con ngư i khu v c- Thúc y công ngh thông tin truy n thông cho phát tri n con ngư i Châu Á: Nh n th c các M c tiêu Phát tri n Thiên niên k (New Delhi: UNDP, Elsevier, 2005), http://www.apdip.net/elibrary # rhdr. Ngoài ra m t ph n c a cam k t toàn c u là chi n lư c và k ho ch hành ng òi h i các chương trình m c toàn c u và c p qu c gia ư c h tr b i các ho t ng c p khu v c. c p toàn c u h th ng Liên H p Qu c s làm vi c hư ng t i vi c t ư c các m c tiêu thông qua c t lõi các y u t như theo dõi, phân tích chi n d ch, v n ng, và các ho t ng ang trong quá trình th c hi n c p qu c gia, i u quan tr ng là có th cho phép các khung chính sách, quan h i tác, nghiên c u và ho t ng mà các qu c gia theo u i thông qua i tho i chính sách và quá trình nh hư ng thi t l p chi n lư c qu c gia d ki n trong các văn b n chi n lư c gi m nghèo ho c trong nh ng k hoach và chi n lư c qu c gia tương t . 20
S phát tri n c a các m c tiêu thiên niên k T năm 2004 ã có m t s ánh giá gi a kỳ s ti n b c a toàn c u và khu v c áp ng các m c tiêu các vùng khác nhau c a th gi i. n năm 2007, m i ư c n a th i gian xác nh c a 15 năm, ti ng chuông c nh báo ã vang lên. Báo cáo M c tiêu Phát tri n Thiên niên k 2007 cho th y s ti n b toàn c u là không ng u và m c dù m t s l i ích có th nhìn th y rõ và ư c ph bi n r ng rãi ngay c trong khu v c, nơi nh ng thách th c là l n nh t, tuy nhiên ph n l n c a th gi i s b l các m c tiêu năm 2015. Báo cáo c a các cơ quan qu c t v M c tiêu Phát tri n Thiên niên k : Ti n b châu Á và Thái Bình Dương năm 2007 cho th y vi c th c hi n các m c tiêu thiên niên k khu v c này có ti n b t t hơn nhi u hơn vùng châu Phi c n Sahara, nhưng khu v c có 5 qu c gia ông dân nh t trên th gi i này (Băngla ét, Trung Qu c, n , In ônêxia và Pakíttan) v n là khu v c chi m hơn 2/3 trong s nh ng ngư i s ng nông thôn không có i u ki n v sinh cơ b n, v i nh ng a tr thi u cân, và trong i u ki n nghèo ói, thi u th n. Khu v c Châu Á Thái Bình Dương là b ph n ch y u t ư c a s l n các m c tiêu thiên niên k vào năm 2015, như th hi n trong B ng 1. M c tiêu gi m m t n a s ngư i ói và nghèo, t ph c p giáo d c ti u h c, và lo i tr s chênh l ch gi i tính m i c p giáo d c ang d n t ư c và khu v c cũng có th áp ng các m c tiêu này. Tuy nhiên, t l t vong tr sơ sinh v n còn cao và t l hi n nhi m HIV/AIDS ti p t c tăng. Môi trư ng suy thoái cũng là v n áng quan tâm. B n báo cáo l p lu n r ng xem xét ti n th c hi n các m c tiêu thiên niên k thì nhìn nh n qu c gia ó m t mình qu c gia ó là không vì ngay c nh ng qu c gia ang i úng hư ng t ư c m c tiêu c a h v n có th có m c ói nghèo và t l t vong tr em cao, trong khi các nư c khác ngoài s theo dõi có th g n t ư c m c tiêu. iv i i u này, c n có m t cái nhìn toàn di n hơn v ti n t ng th c a m i nư c. M c dù có nh ng i m tương ng trên toàn khu v c châu Á Thái Bình Dương, s tương ph n trong m c tiêu c a y ban Kinh t và Xã h i Châu Á và Thái Bình i v i các qu c gia c n ph i ư c xác nh và mô t (xem B ng 1). Các nư c kém phát tri n v n có t l t vong bà m và tr em và b nh laocao. Các nư c trung tâm châu Á ang có xu hư ng i ch m l i so v i các m c tiêu liên quan n s c kh e và gi m t l t vong tr em . Ti n trình này cũng ang ch m trong vi c cung c p nư c s ch và v sinh cơ b n. Kho ng cách v các con s gây khó khăn trong vi c ánh giá ti n b trong các ti u vùng Thái Bình 21
Dương nhưng các m i lo ng i c a khu v c tương t như Trung Á. Trung Qu c và n ang cho th y s ti n b n tư ng hư ng t i t ư c các m c tiêu l n nhưng có s khác bi t trong n i b t nư c, v i s lư ng l n ngư i dân nghèo mà các ch s theo m c tiêu 1 n 4 và m c tiêu 6 không t ư c. B ng 1. S phân lo i các nư c trong ti n b t ư c các m c tiêu thiên niên k 22
M. tiêu M c tiêu 1 M c tiêu 2 M c tiêu 3 M c tiêu 6 M c tiêu 7 4&5 Primary Completion Rate ODP CFC Consumption ●Sm t ưc Underweight Children ▲ ang th c hi n TB Prevalence Rate Gender Secondary Primary Enrolment Reaching Grade 5 Maternal Mortality ■ Ch m Under-5 Mortality Sanitation Urban Sanitation Rural Gender Primary HIV Prevalence CO2 Emissions Gender Tertiary $1/Day Poverty ▼ Không t ư c/ TB Death Rate Protected Area Forest Cover Water Urban ngư c l i v i xu th Water Rural Tên nư c Afghanistan ▲ ■ ▼ ▼ ■ ■ ▲ ● ● ▼ ▲ ● ● ● ▲ ● ▲ American Samoa ● ● ▼ ● Armenia ● ● ● ● ● ● ● ● ● ▲ ▼ ▼ ▼ ● ● ● ● ● Azerbaijan ● ▼ ● ● ● ▲ ■ ■ ▲ ● ▼ ▲ ● ● ● ● ● Bangladesh ▼ ■ ▲ ▼ ▼ ● ● ▼ ▲ ▲ ▲ ● ● ▼ ● ▼ ▼ ▼ ■ ▼ ▲ Bhutan ▲ ▲ ■ ▲ ● ● ● ● ▼ ● Brunei Darussalam ▲ ● ● ● ● ● ● ▲ ▼ ▼ ▼ ● ● ● Cambodia ▼ ● ▼ ▲ ▲ ▲ ▲ ▼ ▼ ● ● ● ▼ ● ● ● China ● ● ● ● ▲ ● ● ▲ ● ● ● ● ▼ ● ▼ ■ ■ ▲ Cook Islands ▼ ● ● ● ● ● ● ● ▼ ● DPR Korea ▼ ▼ ▼ ● ● ▼ ▲ ● ● ● ● Fiji ● ● ● ● ● ● ● ● ▲ ● ● ● ● ▼ ● ▼ ▼ French Polynesia ▼ ● ▲ ● ● ● ● ● Georgia ▼ ▼ ▼ ● ● ● ● ■ ▼ ● ● ▲ ● ● ● ● ▼ ● ▼ Guam ● ▼ ▲ ▼ ● ● ● ● Hong Kong, China ▼ ● ● ▼ ● ● ▲ ● ● ▼ India ▲ ■ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ■ ■ ■ ▲ ● ● ● ● ▼ ▼ ● ● ▲ ▲ Indonesia ● ▼ ■ ▼ ● ● ● ▼ ● ● ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ▼ ■ ■ ■ Iran ● ▲ ▼ ■ ● ● ● ● ● ▼ ● ● ▲ ● ▼ ● ● ▼ Kazakhstan ● ▲ ● ● ● ● ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▲ ● ● ● ● ▼ ▼ ▼ Kiribati ▲ ● ● ● ■ ■ ● ● ▲ ● ▼ ● ■ ▲ ▲ ■ Kyrgyzstan ● ■ ▼ ● ● ● ■ ■ ▲ ● ● ● ● ● ● ● ▼ ▼ ▼ Lao PDR ▼ ■ ▲ ▲ ■ ▲ ■ ▲ ▲ ▲ ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● Macao, China ▲ ● ● ▼ ● ▼ ▼ ▼ ▼ Malaysia ● ● ▼ ● ▼ ● ● ● ● ● ▼ ● ● ▼ ● ▼ ● ● ● ▼ Maldives ▲ ▼ ● ● ● ● ● ● ● ● ▲ ▼ ● ● ▼ ● Marshall Islands ▲ ● ▼ ● ● ▲ ■ ● ● ● ● ▼ ● ▲ ■ Micronesia ● ● ● ● ▲ ● ▼ ● ● ■ ▼ Mongolia ▼ ▼ ▼ ● ● ● ● ▲ ▲ ▲ ● ● ▼ ● ● ● ▼ ▼ Myanmar ■ ▲ ▲ ▲ ● ● ● ■ ■ ● ● ● ▼ ● ▼ ▼ ▼ ● ● ● Ngu n: Ngân hàng phát triên châu Á, U ban kinh t xã h i châu Á Thái Bình Dương và chương trình phát tri n c a Liên Hi p qu c, Các mc tiêu thiên niên k : Ti n b ch u Á và Thái Bình Dương năm 2007, (Bangkok: ADB, ESCAP and UNDP, 2007), 33, http://www.unescap.org/stat/mdg/MDG-Progress-Report2007.pdf. 23
M c tiêu 6 M c tiêu 7 M-tiêu M c tiêu 1 M c tiêu 2 M c tiêu 3 4&5 ●Sm t ưc ▲ ang th c hi n Primary Completion Rate ODP CFC Consumption ■ Ch m Underweight Children TB Prevalence Rate ▼ Không t ư c/ Gender Secondary Primary Enrolment Reaching Grade 5 Maternal Mortality ngư c l i v i xu th Under-5 Mortality Sanitation Urban Sanitation Rural Gender Primary HIV Prevalence CO2 Emissions Gender Tertiary $1/Day Poverty TB Death Rate Protected Area Forest Cover Water Urban Water Rural Country Nauru ▼ ● ● ● ● ● ▼ ● ● Nepal ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ● ● ▲ ▲ ▲ ▲ ■ ▲ ▲ ▲ ■ ▲ ■ New Caledonia ▼ ● ▲ ● Niue ▼ ● ● ▼ ▼ ● ● ● ● ● ▼ ● N. Mariana Islands ● ▼ ▼ ● ● ● ● Pakistan ■ ▲ ▲ ▼ ▲ ● ● ▼ ● ▼ ▼ ● ● ● ▲ ● ■ ■ ■ Palau ● ▼ ● ● ● ● ● ● ● ■ ▼ ● ▼ ● ● ● ● Papua New Guinea ▼ ● ● ▼ ● ● ● ▼ ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▲ ■ ■ Philippines ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ▼ ■ ▲ ■ ▲ ▼ ▲ ▼ ● ● ● ● ● ● Republic of Korea ● ● ● ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ● ● ● ● ● ● Russian Federation ▲ ● ▼ ● ● ▲ ● ● ● ● ■ ▼ ▼ ● ● ● ● ● Samoa ● ● ● ● ▼ ● ▼ ▼ ● ● ▲ ▲ ● ▼ ● ● ● ● Singapore ▲ ● ● ▲ ● ● ● ● ● ● ● Solomon Islands ● ● ▼ ● ● ● ● ▲ ● ● ■ ● Sri Lanka ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ● ▲ ● ● ▲ ● ● ● ● ● Tajikistan ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▲ ● ● ● ● ● ■ ● ■ Thailand ● ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● Timor-Leste ▼ ▲ ▲ ● ● ▼ ▲ ● Tonga ● ▼ ● ● ▼ ▲ ● ▼ ● ● ● ● ● ● ● ● ● Turkey ● ▼ ▼ ▼ ▲ ▼ ▲ ● ● ● ● ▼ ● ● ● ● ● ● ● ● Turkmenistan ▼ ▼ ● ● ▲ ● ▼ ● ● Tuvalu ▲ ● ● ▲ ▲ ● ▲ ▲ ● ▲ ▼ ● ● ■ Uzbekistan ● ▼ ▼ ▼ ▼ ● ● ● ● ▼ ▼ ● ▲ ● ■ ● ● ■ Vanuatu ● ● ▲ ■ ▼ ▲ ▼ ▼ ▲ ▲ ▼ ▼ ● ● ● Viet Nam ● ▼ ▲ ● ▼ ■ ▼ ● ● ● ● ▼ ● ● ● ● ▼ ● ● ● ● Asia Pacific ▼ ● ● ● ● ● ● ▼ ▲ ■ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ■ LDCs ■ ■ ▼ ■ ▲ ▲ ▲ ■ ● ● ▼ ● ▼ ● ▲ ▲ ▲ ▲ ■ ■ ● South Asia (excl India) ▲ ● ● ▼ ● ▼ ● ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ ■ ▲ ▼ ▼ ▲ ▲ ▼ ■ ■ CIS in Asia ▲ ● ▲ ▼ ▼ ▼ ● ● ● ● ● ▼ ■ ■ ● ● ● ■ ■ Pacific Islands ▼ ● ● ▼ ● ● ● ▼ ■ ▼ ▼ ▲ ▲ ■ ▼ ▲ ● ■ ■ 24
Câu h i suy nghĩ? 1. Các m c tiêu thiên niên k chính mà qu c gia b n ã ư c là gì? 2. M c tiêu thiên niên k nào qu c gia b n g n t ư c? 3. M c tiêu thiên niên k nào qu c gia b n có kh năng không t ư c? Vì sao? Nh ng lý do c a s khác nhau l n trong vi c th c hi n c a các qu c gia khác nhau châu Á Thái Bình Dương i v i vi c t ư c các m c tiêu thiên niên k vào năm 2015 là a d ng như chính b n thân các qu c gia này. Nói chung, c n thi t ph i u tư công l n hơn cho giáo d c và y t . Ví d , chi tiêu công cho giáo d c v n còn r t th p Nam Á và cho n g n ây, khu v c công u tư vào y t g n như không t n t i Afghanistan. Nhi u qu c gia nh n ư c r t ít vi n tr qu c t c bi t là b i vì các nhà tài tr ang ngày càng tính n hi u qu vi n tr g n v i s phân b giúp c ah . M t khác, r t khó tương quan nh ng k t qu c a xã h i v i chi tiêu công, vì các m i quan h thư ng b nh hư ng b i nhi u y u t xã h i khác. M t s qu c gia x p h ng r t cao trong giáo d c nhưng l i x p h ng th p trong xoá ói gi m nghèo. M t s qu c gia khác có m c tăng trư ng cao nhưng n i b t nư c l i có s chia r b t bình ng. Do ó c n ph i c n th n khi xem xét các ch s chung c a phát tri n con ngư i như tu i th khi sinh, t l ngư i l n bi t ch và t l t ng tuy n sinh phân tích m c phát tri n và ti n b trong t ng m c tiêu thiên niên k . T các báo cáo ti n khu v c này còn nhi u vi c ph i làm n u các chính ph trong khu v c con lo l ng v vi c ưa ra các m c tiêu thiên niên k . i u rõ ràng là ngoài s c n thi t ph i tăng cư ng u tư trong các lĩnh v c xã h i, còn là nhu c u u tư t t i v i qu n tr th c hành và tri n khai các chi n lư c khác nhau song song y nhanh ti n i v i vi c t ư c các m c tiêu. Báo cáo cu i cùng c a các d án thiên niên k c a Liên Hi p qu c xác nh 4 lý do t i sao các m c tiêu thiên niên k không th t ư c là: qu n tr kém, tham nhũng, nghèo nàn trong l a ch n chính sách và s nh ng quy n con ngư i cơ b n không ư c th c hi n . ôi khi b n thân các qu c gia nghèo là m t v n : m t s a phương và chính 25
ph c a qu c gia ó quá nghèo có nh ng kho n u tư c n thi t. Tuy nhiên, các nhà lãnh o th gi i s không ti c công s c giúp ng bào, ph n và tr em thoát kh i tình tr ng nghèo hèn và m t nhân tính do ói nghèo… T t c gia hi n pháp c a các qu c cũng tuyên b cam k t mang n cho t t c các công dân c a h m t cu c s ng àng hoàng và thoát kh i ói nghèo. M c dù quá trình thay i ti n bư c ch m, các chính ph cam k r ng nh ng thay i này s di n ra m t kho ng th i gian nh nh t trong vòng 15 năm (2000-2015). ây là lĩnh v c mà vai trò c a công ngh thông tin truy n thông tr nên quan tr ng – công ngh thông tin truy n thông ư c coi như là các công c mà chính ph các nư c có th tri n khai trong chương trình xoá ói gi m nghèo c a h thúc y tăng trư ng. Th t v y, trong 10 năm qua, kh năng s d ng hi u qu máy tính và Internet ã tr thành m t ng l c chính thúc y s phát tri n nhanh chóng m t s nư c châu Á. Công ngh thông tin truy n thông có th ư c dùng c i thi n và cung c p d ch v công b ng, t o i u ki n cho nh ng quá trình l p k ho ch ph c t p và ph i h p các y u t , và cho phép chia s thông tin nhi u hơn, ti p c n và giám sát các n l c chính. V n th c hi n bám sát nh ng n l c trong các lĩnh v c xã h i tr ng i m các nư c ang phát tri n. Nhưng khi công ngh thông tin truy n thông ư c s d ng t o thu n l i cho phương pháp ti p c n thích h p và hi u qu các gi i pháp m r ng, quá trình th c hi n và t ng chi phí ho t ng có th s th p hơn. Nh n th c ư c i u này, các nư c trong khu v c ã nêu ra mong mu n khai thác công ngh thông tin truy n thông nh m m c tiêu phát tri n. M t s khu v c y h a h n cho vi c tích h p công ngh thông tin là vi c cung c p thu c c u b nh, m r ng quy mô c a ti p c n giáo d c và nâng cao ào t o giáo viên, b sung m r ng nông thôn b ng cách cung c p m t liên k t tr c ti p n c ng ng nông dân, và t o ra nh ng c nh báo s m và h th ng gi m nh thiên tai cho các v trí a lý nh y c m. Trong nh ng kh năng này, không cư ng i u tí nào khi nói r ng vi c t ư c các m c tiêu thiên niên k g n bó ch t ch v i vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông và, vì nh ng lý do này, s hi u bi t công ngh là b t bu c. Ti u k t : • Ti n trình t ư c các m c tiêu thiên niên k là không ng u. Trong khi m t s qu c gia có th nhìn th y ư c rõ và l i ích ph bi n c a các ti n trình này và Châu Á 26
Thái Bình Dương ang làm t t hơn so v i ti u vùng Sahara châu Phi, các nư c kém phát tri n v n có t l t vong bà m và tr em cao nh t trong khu v c, t l m c b nh lao và HIV/AIDS ti p t c tăng, và khu v c ang i ngư c l i v i s b n v ng. Có s cách bi t l n trong nh ng con s các nư c khu v c Thái Bình Dương và phân bi t l n các nư c c bi t là n và Trung qu c. • C n có s u tư công l n hơn trong giáo d c và y t . • H th ng qu n tr nghèo nàn, s l a ch n chính sách nghèo, tham nhũng và không th c thi nh ng quy n con ngư i cơ b n là y u t c n tr ti n b nhanh chóng. • Công ngh th n tin truy n thông có th ư c s d ng t o thu n l i cho phương pháp ti p c n tích h p và hi u qu c a các gi i pháp m r ng trong các lĩnh v c quan tr ng c a phát tri n, ch ng h n như xoá ói gi m nghèo, giáo d c, chăm sóc s c kh e, qu n lí ngu n tài nguyên t nhiên và qu n lí r i ro do thiên tai. i u c n thi t bây gi là c n ph i chuy n t ch hi u công ngh thông tin truy n thông là gì cho n làm th nào phát tri n công ngh thông tin truy n thông, hay nói cách khác, hư ng t i m t s hi u bi t hơn v các tính ch t c a công ngh thông tin truy n thông và các i u ki n và b i c nh giúp t i ưu trong vi c s d ng nh ng công c chi n lư c này. 2.2 Công ngh thông tin là gì và công ngh thông tin có th giúp chúng ta làm nh ng gì? nh nghĩa v công ngh thông tin truy n thông r t khác nhau tùy thu c vào b i c nh và i u ki n s d ng. Trong gi i h n th o lu n c a mô un này, chúng tôi áp d ng các nh nghĩa theo Chương trình Phát tri n c a Liên hi p qu c (UNDP): Công ngh thông tin truy n thông là các công c x lý thông tin cơ b n - là m t chu i các s n ph m a d ng, các ng d ng và d ch v ư c s d ng s n xu t, lưu tr , x lí, cung c p và trao i thông tin. Chúng bao g m các công ngh thông tin truy n thông ã cũ như ài phát thanh, truy n hình và i n tho i, và nh ng công ngh thông tin truy n thông m i như máy vi tính, v tinh và công ngh không dây và m ng Internet. Nh ng công c khác nhau hi n nay có th làm vi c cùng nhau, và k t h p t o thành "N i m ng th gi i"- m t cơ s h t ng l n v i s k t n i d ch v i n tho i, tiêu chu n hóa 27
ph n c ng máy tính, m ng Internet, ài phát thanh và truy n hình n t t c các ngóc ngách c a th gi i. Công ngh thông tin truy n thông có th ư c phân lo i r ng rãi trong th gi i k thu t s m t cách ng b và không ng b . D li u ư c nh n theo m t dòng liên t c trong khi c d li u thông tin k thu t s tương t ch s d ng nh ng vùng riêng. Các chương trình truy n hình và ài phát thanh cũ, cũng như ghi máy chi u phim là nh ng thi t b tương t . Nhưng các phương ti n truy n thông ang nhanh chóng tr thành k thu t s và vì v y có th d dàng ư c s d ng v i các thi t b k thu t s khác như u DVD. Máy tính có th x lý d li u k thu t s - ây là lí do mà t i sao ngày nay h u h t thông tin ư c lưu tr dư i d ng k thu t s . B ng 2 cho bi t s khác nhau trong s d ng công ngh thông tin truy n thông trên th gi i. B ng 2: S phân lo i trong s d ng công ngh thông tin truy n thông hi n nay Công ngh thông tin truy n thông Công ngh thông tin truy n thông ng b (Yêu c u các nhà cung c p không ng b (Cho phép cho các nhà và ngư i s d ng cùng m t th i cung c p và ngư i s d ng các th i i m và các nơi khác nhau) i m và các nơi khác nhau) ho âm thanh H c t p d a trên máy tính H i th o qua máy tính (không ng b ) H i th o qua máy tính ( ng b ) Chuy n t p tin qua máy tính B ng i n t Thi t b trao i thư t ài B n tin i n t V tinh E-mail L p h c vi n thông Fax H i th o vi n thông Các s n ph m a phương ti n như CD- Tivi ROM Phát sóng Web d a trên công ngh (ví d như. - Radio Trang web ) - Cáp i n tho i Tele-CAI Video-cassette, ĩa i m m nh và i m y u 28
C công ngh kĩ thu t s cũ và m i u thúc y kh năng s d ng cá nhân và có th ph c v nhu c u a thành ph n, các ch c năng và các nhóm ngư i dùng. Nhưng có s khác bi t l n trong kh năng c a chúng. M t s l a ch n khôn ngoan ph thu c vào s hi u bi t v th m nh cũng như h n ch c a chúng ư c minh h a trong b ng 3 B ng 3: i m m nh và i m y u c a các công ngh thông tin truy n thông khác nhau Công ngh thông tin i m m nh i my u truy n thông - Ph bi n - H n ch b i các kĩ năng - Có th dùng l i - Không n nh - Có th cung c p theo th i gian chi u sâu - C p nh t khó - Cho phép hi u Công ngh in qu kinh t quy - Th ng, m t mô l n chi u v i công ngh có - Cho phép th ng ít ho c không th nh t các n i dung tương tác và tiêu chu n - Ph bi n - H n ch truy c p - Tc phát tán - Không n nh theo th i gian - Cung c p kinh Công ngh phát thanh ( ng b ) nghi m thay th truy n hình tương t - C p nh t khó - Cho phép hi u ( ài phát thanh và qu kinh t quy - Không v n - truy n hình) mô l n nh v riêng - Có th th ng nh t - Th ng, có ít các n i dung và ho c không th tiêu chu n tương tác 29
- D s d ng - M t n i dung cho t t các nhóm ngư i - Chi phí b t u, s n xu t, và phân ph i cao - Tương tác - V n còn h n ch truy c p - Chi phí th p cho m i ơn v - Chi phí phát tri n cao - Cho phép các n n kinh t c a quy - Ph thu c vào mô công su t các nhà Công ngh kĩ thu t s cung c p - Có th th ng nh t (d a trên máy tính và các n i dung và - Kĩ năng máy tính Internet) tiêu chu n là c n thi t - Có th d dàng - Thi u các n i ư c c p nh t dung c c b - Có v n -và nh v riêng - D s d ng Trong nh ng th p k trư c ó, vi c s d ng các công ngh cũ ( ví d là ài phát thanh và truy n hình) trong vi c h tr các n l c phát tri n r t r ng rãi. Ti m năng ti p c n và d dàng truy c p là nh ng ưu i m s d ng ài phát thanh và truy n hình, và các nhà tài tr và các cơ quan h tr k thu t ã ng h vi c khai thác các công ngh này. M t trong nh ng thành công lâu nh t c a ng d ng t i Châu Á Thái Bình Dương là vi c s d ng v tinh d a trên ài phát thanh và truy n hình cho giáo d c ih c Nam Thái Bình Dương. Các ví d khác bao g m các ài phát thanh Di n àn nông thôn trong th p niên 1950, các th nghi m n v i SITE nh ng năm 1975-1976, ài phát thanh truy n hình i h c Trung Qu c . 30
M c dù các m c tiêu c th và các chi n lư c thông qua ã ư c xác nh b i nhu c u và i u ki n c a a phương, các d án này h tr công ngh thông tin theo m t m u hình quen thu c. Các nư c s d ng công ngh m i nh t vư t qua rào c n v cơ s h t ng, kho ng cách nghèo ói, thi u trư ng h c và trư ng cao ng, và mù ch . M i nư c th c hi n các kho n u tư l n trong vi c t o ra m ng lư i công ngh qu c gia và qu c t , t o i u ki n cho vi c cung c p các n i dung. M i nư c u tư vào phát tri n n i dung, v i các chuyên gia n i dung, giáo viên, nhà s n xu t và các nhà nghiên c u liên k t v i nhau trong các nhóm liên ngành phát tri n tài li u giáo d c mà s có liên quan n các ưu tiên qu c gia và b i c nh văn hóa xã h i. các phương pháp thành công, các chương trình này ã g p ph i m t s v n và thách th c. Chúng bao g m các thách th c trong vi c làm th nào làm gi m s c ng nh c áp t b i m t mô hình ng b ( c bi t, ư c xây d ng trong s c ng nh c c a l ch truy n hình) và làm th nào t o ra m t s cân b ng âm thanh gi a s c m nh c a hình nh tr c quan truy n hình, òi h i và kích thích trí tu ho t ng nh m nghiên c u, qua ó có ng cơ thúc y ngư i h c th c hành các ho t ng ó. Ngoài ra, các chương trình này ph i gi i quy t các v n v quy ho ch t p trung và tri n khai so v i vi c b o m s liên quan c a a phương và áp ng nhu c u, yêu c u c a khu v c. Các chương trình này ph i i m t v i khó khăn thách th c v truy c p, s bình ng và kh năng tương tác. Hơn n a, m t s chương trình ã vư t qua ph m vi c a phát tri n công ngh ang n i lên trong các cu c cách m ng k thu t s . Ngay c khi chi phí công ngh ã gi m, vi c nâng c p và thay th các thi t b l c h u v n là m t bài toán au u Ngày nay, t t c nh ng n l c giáo d c công ngh thông tin h tr có quy mô l n u s d ng công ngh k thu t s tăng cư ng truy c p ng th i thúc y tương tác gi a các h c viên v i nhau và gi a h c viên và giáo viên, v i chi phí th p hơn. Như so sánh các i m m nh và i m y u c a công ngh thông tin truy n thông cũ và công ngh thông tin truy n thông kĩ thu t s m i (B ng 3), công ngh thông tin truy n thông kĩ thu t s ư c so sánh như là nh ng công c thông tin. Vì lý do này, s d ng công ngh thông tin truy n thông kĩ thu t s trong các n l c nh m áp ng nh ng m c tiêu thiên niên k c n ph i ư c nghiên c u. Nhi u nghiên c u ti n hành vi c s d ng công ngh thông tin truy n thông trong phát 31
tri n ã ghi nh n c thành công và th t b i. Các nghiên c u cho th y s a d ng c a kinh nghi m trong chính sách, quy ho ch, thi t k , tri n khai công ngh ư c s d ng trong b i c nh khác nhau t i m i qu c gia. Nhưng trong nh ng nghiên c u này, so v i công ngh thông tin truy n thông cũ, công ngh thông tin truy n thông k thu t s ư c thay i khác nhau. V i nh ng công ngh cũ hơn như máy in, ài phát thanh và truy n hình, các hình th c, s n xu t quy nh v n i dung và các phương pháp phát ra v n còn t p trung và l i mòn. Các công ngh truy n thông kĩ thu t s m i có kh năng c i m hơn và có th ư c s h u và i u hành b i m t nhóm cá nhân ho c xã h i - t c là quy n s h u ã chuy n sang tay c a ngư i x lý i u khi n t xa ho c b ng chu t ho c i n tho i di ng. Vi c s d ng các công ngh là theo nhu c u và mong mu n c a mình và trong i u ki n m t không gian riêng. i u này ã d n n s a d ng trong c hai hình th c và n i dung, và kh năng n i a hóa v ngôn ng , văn hóa, thi t k , n i dung và s d ng. M t xu hư ng chính thúc y vi c s d ng các công ngh k thu t s là s h i t . H i t là s liên k t m t cách li n m ch c a công ngh vi n thông v i t t c các phương ti n truy n thông, văn b n, âm thanh, h a, hình nh ng và video ư c phân ph i trên m t n n t ng ph bi n trong khi cho phép ngư i dùng ch n b t kỳ s k t h p tương tác c a các phương ti n truy n thông b t kì. Nó cũng có nghĩa là các k t n i m ng c a t t c các công ngh khác nhau trong m t hình th c mà khó có th phân bi t v i các hình th c khác: các công c vi n thông gi ng nhau - t c là i n tho i di ng – ví d i n tho i di ng có th là kênh phát cho văn b n, âm thanh, video , e-mail, tin nh n SMS và tìm ki m trên Internet, t ngư i g i n ngư i nh n, t m t i m xu t x n nhi u i m ti p nh n, và t nhi u i m n b t kỳ s lư ng ngư i nh n nào. H i t ã giúp các nhà cung c p n i dung t o ra và cung c p các s n ph m ki n th c c a mình trong hình th c mà cho phép 'nhi u k t qu u ra t m t quá trình ơn l ' - thông tin và ki n th c có th ư c s n xu t và cung c p liên quan n i n t như là d li u, h a, âm thanh, video m t cách riêng bi t ho c cùng v i nhau. S h i t c a công ngh giúp ơn gi n hóa s n xu t và phân ph i, qua ó gi i quy t m t trong nh ng i m y u l n c a các công ngh cũ. Ti u k t : • C công ngh thông tin truy n thông cũ và m i u là nh ng công c quan tr ng trong 32
công tác phát tri n. • Tuy nhiên, ngày càng càng có xu hư ng s d ng các công ngh k thu t s . • S d ng các công ngh k thu t s m i có l i th là khu ch tán và phân tán s n xu t và s h u ư c kích ho t b i s h i t công ngh . M t vài i u c n làm Thành l p các nhóm nh g m 3-4 ngư i m i nhóm và th o lu n s k t h p c a công ngh thông tin truy n thông cũ và m i nào s h u ích nh t cho vi c cung c p d ch v , và thúc y s tham gia l n hơn c a xã h i trong các nhóm dân s sau: a. Nông dân c. Ph n nông thông b. Tr em các vùng nông thôn xa d. Nh ng ngư i tr ãh th c xôi h o lánh Xác nh m t cách ng n g n các d ch v mà b n nghĩ r ng nên ưa ra (ví d như chăm sóc s c kh e, giáo d c, ti p c n v i ngu n tài nguyên ki n th c), và gi i thích lý do b n ch n công ngh thông tin truy n thông ó ưa ra v i nhóm dân s ã ch n 2.3 Kh c ph c kho ng cách v kĩ thu t s : Trư c khi xem xét các ph n sau, c n xem xét s li u th ng kê v m t s d ng i n tho i và s thâm nh p c a công ngh thông tin truy n thông các nư c khu v c châu Á- Thái Bình Dương B ng 4: M t s d ng i n tho i các nư c kém phát tri n trong khu v c châu Á- Thái Bình Dương HDIa ư ng Ngư i Ngư i s Nư c dây i n ăng ký d ng Rank tho i/10 in internet/10 2007 00 ngư i tho i/1000 00 ngư i 33
2005 ngư i 2005 2005 Các qu c Afghanistan N.A. N.A. N.A. N.A. gia kém Bhutan 133 51 59 39 phát triên Lao PDR 130 13 108 4 sâu trong Nepal 142 17 9 4 lc a Bangladesh 140 8 63 3 Các qu c Cambodia 131 3# 75 3* gia kém phát Maldives 100 98 466 59* tri n không Myanmar 132 9 4 2 n m sâu Solomon Islands 129 16 13 8 trong l c a Timor-Leste 145 11* 4 23 Armenia 83 192* 106 53 Azerbaijan 98 130 267 81 Các qu c Tajikistan 122 39# 41 1* gia phát Kazakhstan 73 167* 327 27* tri n n m sâu trong l c Kyrgyzstan 116 85 105 54 Mongolia 114 61 218 105 a Turkmenistan 109 80# 11* 8* Uzbekistan 113 67# 28 34* Developing countries 132 229 86 Least developed 9 48 12 Các vùng countries khác 441 785 445 OECD 180 341 136 World * S li u năm 2004 # S liêu năm 2003 Ngu n: Báo cáo phát tri n con ngư i c a UNDP 2007/2008- Ch ng l i bi n i khí h u: S oàn k t c a con ngư i trong m t th gi i chia r (New York: UNDP, 2007), 273-276, http://hdr.undp.org/en/media/HDR_20072008_EN_Complete.pdf 34
Khu v c Châu Á Thái Bình Dương i di n cho s phát tri n cơ s h t ng vi n thông r ng rãi v i m t ngư i s d ng i n tho i (s lư ng các ư ng dây i n tho i trên 100 ngư i) khác nhau, t nư c cao là 53% t i H ng Kông n các nư c có t l ít hơn 1% m t s các qu c gia ông Nam Á (ví d như Bangladesh và Campuchia). Theo U ban v kinh t và xã h i t i châu Á và khu v c Thái Bình Dương: T i các nư c kém phát tri n kín trong l c a (lo i tr Afghanistan vì thi u d li u), s lư ng các ư ng dây i n tho i c nh trên m i 100 dân ã tăng 15,03% trong giai o n 1998-2003. Bhutan có ư ng dây c nh nhi u hơn áng k so v i Nepal và nhi u hơn ba l n so v i các ư ng dây i n tho i c nh c a Lào. i n tho i c nh t i 3 nư c kém phát tri n kín trong l c a ã tăng cao hơn so v i các nư c kém phát tri n trung bình. Bangladesh và Campuchia có t l ngư i s d ng i n tho i th p hơn m t ph n trăm, con s này là r t th p so v i các nư c còn l i c a khu v c. T i qu n o Solomon, tình hình tr nên t i t trong giai o n 1998-2003 v i s lư ng ư ng dây i n tho i gi m 7%. T l tăng trung bình ây là 4,6%, v i m c ngư i s d ng i n tho i trung bình là 3,27%. ây là vùng có s ngư i s d ng i n tho i cao hơn ba nư c kém phát tri n v i m c trung bình là 2,08 ch y u do thâm nh p r t th p Nepal và Lào. Maldives x p h ng v i t l cao là 10,2 và tăng 7,2% trong giai o n 1998-2003. Mt ngư i s d ng i n tho i t i các qu c gia kín trong l c a mà không ph i là nư c kém phát tri n là cao hơn áng k so v i các nư c kém phát tri n, v i trung bình là 8,79 trong năm 2003. Armenia, Azerbaijan và Kazakhstan có m t ngư i s d ng i n tho i tương i cao kho ng 13% trong khi Tajikistan có t l th p nh t - 3,7%, mà là th p hơn c t l c a Maldives và Samoa, và c nư c kém phát tri n. Kyrgyzstan và Turkmenistan ã th y s gi m xu ng, d n n m t s gia tăng trung bình th p cho toàn b nhóm là 18% trong giai o n 1998-2003. ây cũng là con s th p so v i t l trung bình trên th gi i là v i s tăng 5,2% trong cùng giai o n. S li u v s xâm nh p c a i n tho i di ng có chi u hư ng h a h n hơn. Các khu v c có th t hào v th trư ng di ng ang phát tri n nhanh nh t Trung Qu c và n , có t l thâm nh p cao nh t Trung Á, và các sáng ki n tiên phong t i Bangladesh. 35
Afghanistan, nơi có m t ngư i s d ng i n tho i r t th p - t l thâm nh p di ng là 15% (tính n tháng năm năm 2007). i v i vi c s d ng Internet (xem B ng 5), Châu Á nơi chi m hơn 2/3 dân s th gi i, l i ch chi m 1/3 s d ng toàn c u. H u h t s s d ng này là t p trung trong các qu c gia phát tri n c a châu Á, như Nh t B n, Malaysia, Hàn Qu c và Singapore. Vi c s d ng Internet c a Châu i Dương th m chí còn nghèo hơn, chi m 2% trong s d ng toàn c u, trong ó có Australia và New Zealand ã chi m n 96% . Ý nghĩa c a nh ng th ng kê này là có vô cùng quan tr ng t o cơ s h t ng và cung c p k t n i m c giá ph i chăng n u các sáng ki n công ngh thông tin truy n thông và s cung c p truy n thông tơi các nư c này ư c ho ch nh và th c thi. B ng 5: S thâm nh p và s d ng Internet trong khu v c Châu Á Thái Bình Dương 36
Ngư i S phát Tri n Ngư i s %s S Dân s s d ng Qu c gia (2000-2007) d ng ngư i xâm (2007 Est) Internet Internet (s s nh p (Năm 2000) li u m i d ng nh t) C.Á Nam Á Bangladesh 137,493,990 100,000 450,000 0.3% 0.1% 350.0% Bhutan 812,814 500 30,000 3.7% 0.0% 5,900.0% India 1,129,667,528 5,000,000 60,000,000 5.3% 13.1% 1,100.0% Maldives 303,732 6,000 20,100 6.6% 0.0% 235.0% Myanmar 54,821,470 1,000 300,000 0.5% 0.1% 29,000.0% Nepal 25,874,519 50,000 249,400 1.0% 0.1% 398.0% Pakistan 167,806,831 133,900 12,000,000 7.2% 2.6% 8861.9% Sri Lanka 19,796,874 121,500 428,000 2.2% 0.1% ông Nam Á Brunei 403,500 30,000 165,600 41.0% 0.0% 452.0% Cambodia 15,507,538 6,000 44,000 0.3% 0.0% 633.3% Indonesia 224,481,720 2,000,000 20,000,000 8.9% 4.4% 900% Lao PDR 5,826,271 6,000 25,000 0.4% 0.0% 316.7% Malaysia 28,294,120 3,700,000 14,904,000 52.7% 3.2% 302.8% Philippines 87,236,532 2,000,000 14,000,000 16.0% 3.0% 600.0% Singapore 3,654,103 1,200,000 2,421,800 12.6% 1.8% 268.1% Timor-Leste 958,662 - 1,000 0.1% 0.0% 0.0% Viet Nam 85,031,436 200,000 17,220,812 20.3% 3.7% 8,510.4% Trung Á Afghanistan 27,089,593 1,000 535,000 2.0% 0.1% 53,400.0% Armenia 2,950,260 1,000 535,000 2.0% 0.0% 476.0% Azerbaijan 8,448,260 12,000 829,100 9.8% 0.2% 6,809.2% Georgia 4,389,004 20,000 332,000 7.6% 0.1% 1,560.0% Kazakhstan 14,653,998 70,000 1,247,000 8.5% 0.3% 1,689.4% Kyrgyzstan 5,436,608 51,600 298,100 5.5% 0.1% 477.7% Mongolia 2,601,641 30,000 268,300 10.3% 0.1% 794.3% Tajikistan 6,886,825 2,000 19,500 0.3% 0.0% 875.0% Turkmenistan 6,886,825 2,000 64,800 0.9% 0.0% 3,140.% Uzbekistan 26,607,252 7,500 1,745,000 6.6% 0.4% 23,166.7% ông Á China 1,317,431,495 22,500,000 162,000,000 12.3% 35.3% 620.0% Hong Kong* 7,150,254 2,283,000 4,878,713 68.2% 1.1% 113.7% Japan 128,646,345 47,080,000 87,540,000 68% 19.1% 85.9% Korea, DPR of 23,510,379 -- -- -- -- 0.0% Korea, Republic of 51,300,000 19,040,000 34,120,000 66.5% 3.2% 131.6% Macao* 500,631 60,000 201,000 40.1% 0.0% 235.0% Taiwan 23,001,442 6,260,000 14,500,000 63.0% 3.2% 131.6% Còn ti p 37