| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
Moät soá keát quaû ban ñaàu veà ño löôøng<br />
gaùnh naëng beänh taät ôû Vieät Nam, 2006<br />
<br />
Buøi Ngoïc Linh (*), Nguyeãn Thò Trang Nhung (**), Traàn Khaùnh Long(***),<br />
Theo Vos (****), Ngoâ Ñöùc Anh (*****), Nguyeãn Thanh Höông(******)<br />
<br />
Baøi trình baøy naøy giôùi thieäu moät soá keát quaû ban ñaàu cuûa nghieân cöùu "Ño löôøng gaùnh naëng beänh taät<br />
taïi Vieät Nam" veà gaùnh naëng beänh taät (söû duïng chæ soá DALYs) cuûa caùc nhoùm beänh/chaán thöông haøng<br />
ñaàu theo giôùi vaø tuoåi. Nghieân cöùu söû duïng phöông phaùp cuûa nghieân cöùu ño löôøng gaùnh naëng beänh taät<br />
toaøn caàu (GBD - Global Burden of Disease study). Vôùi phöông phaùp naøy, chæ soá ño löôøng gaùnh naëng<br />
beänh taät (DALYs) ñöôïc tính baèng toång soá naêm soáng maát ñi do töû vong sôùm (YLLs) vaø taøn taät (YLDs)<br />
bôûi beänh/chaán thöông. Keát quaû cho thaáy toång gaùnh naëng beänh taät cuûa Vieät Nam naêm 2006 laø 15,2<br />
trieäu DALYs, trong ñoù gaùnh naëng cuûa caùc beänh khoâng truyeàn nhieãm chieám hôn 2/3 (68%) toång gaùnh<br />
naëng beänh taät. Chaán thöông khoâng chuû ñònh laø nguyeân nhaân haøng ñaàu cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû nam<br />
giôùi, tieáp ñeán laø caùc beänh veà tim maïch,ung thö vaø caùc beänh taâm thaàn kinh. Nguyeân nhaân haøng ñaàu<br />
cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû nöõ giôùi laø caùc beänh veà tim maïch, tieáp ñeán laø caùc beänh taâm thaàn kinh, ung<br />
thö vaø chaán thöông khoâng chuû ñònh. Ñoät quî laø nguyeân nhaân haøng ñaàu cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû Vieät<br />
Nam naêm 2006, chieám tyû leä cao nhaát ôû caû nam (10%) vaø nöõ (12%). Tuy coøn moät soá haïn cheá, nghieân<br />
cöùu cuõng ñaõ phaàn naøo phaûn aùnh ñöôïc böùc tranh toaøn caûnh veà gaùnh naëng beänh taät ôû Vieät Nam, goùp<br />
phaàn cung caáp caùc baèng chöùng khoa hoïc cho vieäc xaùc ñònh öu tieân vaø xaây döïng chính saùch y teá.<br />
Töø khoùa: Gaùnh naëng beänh taät, DALYs, YLLs, YLDs, Vieät Nam.<br />
<br />
Preliminary findings on burden of disease<br />
and injury in Viet Nam, 2006<br />
Bui Ngoc Linh (*), Nguyen Thi Trang Nhung (*), Tran Khanh Long(*),<br />
Theo Vos (**), Ngo Duc Anh (**), Nguyen Thanh Huong(*)<br />
<br />
This report introduces some preliminary findings from "Vietnam Burden of Disease and Injury Study"<br />
with a focus on the disease burden (DALYs) of major disease categories by age and sex in 2006. The<br />
study applies methods developed for the Global Burden of Disease Study (GBD) in which DALYs for<br />
a disease or health condition are calculated as the sum of years of life lost due to premature mortality<br />
(YLL) in the population and the equivalent 'healthy' years of life lost due to disability (YLD) for<br />
incident cases of the health condition. Results show that the total burden of disease (BoD) in Viet<br />
Nam in 2006 amounted to 15.2 million DALYs. Non-communicable diseases accounted for more than<br />
<br />
4<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
two thirds (68%) of total disease burden. Among men, unintentional injuries were the leading cause<br />
of BoD, followed by cardiovascular diseases, cancer and neuropsychiatric conditions. The leading<br />
cause of BoD among women was cardiovascular disease, followed by neuropsychiatric conditions,<br />
cancer and unintentional injuries. Stroke was the leading cause of DALYs in both sexes (accounting<br />
for 10% and 12% of the total of burden among men and women, respectively). This is the first time<br />
a national burden of disease study is conducted in Viet Nam. Despite of some limitations, its results<br />
have provided an overview on burden of disease and injury in Viet Nam which can be used as scientific<br />
evidence for priority setting and health policy making.<br />
Key words: Burden of Disease and Injury, DALYs, YLLs, YLDs, Viet Nam<br />
<br />
Taùc giaû:<br />
(*)<br />
<br />
CN. Buøi Ngoïc Linh - Caùn boä Boä moân Kinh teá Y teá - Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng - 138 Giaûng Voõ Ba Ñình - Haø Noäi. E.mail: bnl@hsph.edu.vn<br />
<br />
(**)<br />
<br />
ThS. Nguyeãn Thò Trang Nhung - Giaûng vieân - Boä moân Dòch teã - Thoáng keâ - Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng.<br />
E.mail: ntn2@hsph.edu.vn<br />
<br />
(***)<br />
<br />
CN. Traàn Khaùnh Long - Caùn boä Boä moân Söùc khoûe moâi tröôøng - Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng.<br />
E.mail: tkl@hsph.edu.vn.<br />
<br />
(****)<br />
<br />
TS. Ngoâ Ñöùc Anh - Ñieàu phoái döï aùn VINE taïi Vieät Nam - Ñaïi hoïc Queensland - UÙc.<br />
E.mail: n.anh@sph.uq.edu.au.<br />
<br />
(*****)<br />
<br />
GS. Theo Vos: Giaùm ñoác Trung taâm Gaùnh naëng beänh taät vaø Ñaùnh giaù chi phí - hieäu quaû Ñaïi hoïc Queensland - UÙc. E.mail: t.vos@sph.uq.edu.au<br />
<br />
(******) TS. Nguyeãn Thanh Höông - Phoù tröôûng Khoa caùc Khoa hoïc xaõ hoäi - Haønh vi vaø giaùo duïc söùc khoûe Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng. E.mail: nth@hsph.edu.vn<br />
<br />
1. Ñaët vaán ñeà vaø muïc tieâu<br />
Vieäc söû duïng nhieàu chæ soá söùc khoûe khaùc nhau<br />
gaây khoù khaên trong vieäc so saùnh möùc ñoä traàm troïng<br />
cuûa caùc vaán ñeà söùc khoûe vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh<br />
veà chính saùch y teá ôû haàu heát caùc quoác gia treân theá<br />
giôùi. Chính vì vaäy, löôïng hoùa caùc thoâng tin veà söùc<br />
khoûe, cuï theå hôn laø gaùnh naëng beänh taät (töû vong vaø<br />
taøn taät) cuûa coäng ñoàng laø raát caàn thieát cho quaù trình<br />
löïa choïn can thieäp vaø xaây döïng chính saùch. Chæ soá<br />
DALYs - Disability Adjusted Life Years (soá naêm<br />
soáng ñieàu chænh theo möùc ñoä taøn taät) ñaõ vaø ñang<br />
ñöôc söû duïng roäng raõi ñeå ño löôøng gaùnh naëng beänh<br />
taät ôû nhieàu quoác gia. Moät ñôn vò DALY laø moät naêm<br />
soáng khoûe maïnh maát ñi vì töû vong sôùm vaø taøn taät do<br />
moät beänh hoaëc tình traïng söùc khoûe naøo ñoù. Chæ soá<br />
DALYs coù taàm quan troïng chieán löôïc trong lónh vöïc<br />
chính saùch y teá bôûi noù cho pheùp keát hôïp caùc thoâng<br />
tin veà töû vong vaø taøn taät ñeå phaûn aùnh tình traïng söùc<br />
<br />
khoûe cuûa quaàn theå baèng moät ñôn vò ño löôøng duy<br />
nhaát, nhôø ñoù vieäc ñaùnh giaù, so saùnh caùc vaán ñeà söùc<br />
khoûe hay chi phí - hieäu quaû cuûa caùc can thieäp y teá<br />
khaùc nhau trôû neân deã daøng vaø khoa hoïc hôn.<br />
ÔÛ Vieät Nam, vieäc ñaùnh giaù gaùnh naëng beänh taät<br />
söû duïng chæ soá DALYs môùi chæ ñöôïc thöïc hieän treân<br />
quy moâ ñôn leû, caùc thoâng tin chöa ñuû tính ñaïi dieän<br />
ñeå cung caáp moät böùc tranh toaøn caûnh veà gaùnh naëng<br />
beänh taät mang tính quoác gia. Nghieân cöùu "Ño löôøng<br />
gaùnh naëng beänh taät ôû Vieät Nam" ñöôïc thöïc hieän vôùi<br />
muïc ñích tính toaùn gaùnh naëng veà töû vong vaø taøn taät<br />
cuûa beänh taät, chaán thöông vaø caùc yeáu toá nguy cô taïi<br />
Vieät Nam naêm 2006. Nghieân cöùu naøy laø moät trong<br />
ba caáu phaàn chính cuûa döï aùn "Cung caáp caùc baèng<br />
chöùng khoa hoïc veà beänh taät vaø töû vong cho quaù trình<br />
hoaïch ñònh chính saùch y teá ôû Vieät Nam" (döï aùn<br />
VINE) trong khuoân khoå xaây döïng vaø phaùt trieån quan<br />
heä hôïp taùc giöõa Ñaïi hoïc Queensland - UÙc vaø Boä Y<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
5<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
teá Vieät Nam. Döï aùn ñöôïc thöïc hieän vôùi söï coäng taùc<br />
cuûa nhieàu ñôn vò, vieän nghieân cöùu vaø caùc tröôøng ñaïi<br />
hoïc y - döôïc treân caû nöôùc, trong ñoù Tröôøng Ñaïi hoïc<br />
Y teá coâng coäng chòu traùch nhieäm thöïc hieän caáu phaàn<br />
"Ño löôøng gaùnh naëng beänh taät ôû Vieät Nam". Trong<br />
khuoân khoå baøi vieát naøy, chuùng toâi seõ trình baøy moät<br />
soá keát quaû ban ñaàu cuûa caáu phaàn nghieân cöùu naøy vôùi<br />
muïc tieâu: Öôùc tính gaùnh naëng beänh taät (söû duïng chæ<br />
soá DALYs) cuûa caùc nhoùm beänh/chaán thöông haøng<br />
ñaàu theo giôùi vaø tuoåi.<br />
<br />
2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
Döïa treân phöông phaùp cuûa nghieân cöùu ño löôøng<br />
gaùnh naëng beänh taät toaøn caàu (GBD - Global Burden<br />
of Disease study) [5]. Phöông phaùp naøy cho pheùp<br />
löôïng hoùa tình traïng söùc khoûe thoâng qua chæ soá<br />
DALYs.<br />
DALYs cuûa moät tình traïng söùc khoûe (beänh hay<br />
chaán thöông) ñöôïc tính baèng toång soá naêm soáng maát<br />
ñi do töû vong sôùm (YLLs - Years of Life Lost due<br />
to premature mortality) trong quaàn theå vaø soá naêm<br />
soáng "khoûe maïnh" maát ñi do taøn taät (YLDs- Years<br />
Lost due to Disability) cuûa caùc tröôøng hôïp môùi maéc<br />
tình traïng söùc khoûe ñoù trong naêm ño löôøng:<br />
DALYs = YLLs + YLDs<br />
Möùc chieát khaáu 3% cho moãi naêm ñöôïc aùp duïng<br />
ñoái vôùi soá naêm soáng maát ñi trong töông lai ñeå öôùc<br />
tính giaù trò hieän taïi cuûa noù. Ví duï, vôùi tyû leä chieát<br />
khaáu naøy, 1 naêm soáng khoûe maïnh taïi naêm thöù 10<br />
trong töông lai keå töø thôøi ñieåm hieän taïi seõ chæ töông<br />
ñöông vôùi 0,76 naêm soáng khoûe maïnh hieän taïi [2].<br />
Khaùc vôùi GBD, nghieân cöùu naøy khoâng söû duïng<br />
troïng soá tuoåi (theå hieän giaù trò khaùc nhau cuûa 1 naêm<br />
soáng khoûe maïnh ôû caùc ñoä tuoåi khaùc nhau) khi tính<br />
DALYs do coøn nhieàu tranh caõi xung quanh vieäc söû<br />
duïng troïng soá naøy [2,3].<br />
Nghieân cöùu naøy söû duïng keát hôïp troïng soá<br />
beänh taät cuûa GBD [6] vaø troïng soá beänh taät cuûa caùc<br />
nhaø nghieân cöùu Haø Lan [7]). Troïng soá beänh taät laø<br />
chæ soá cho pheùp löôïng giaù "giaù trò" cuûa thôøi gian<br />
soáng trong caùc ñieàu kieän söùc khoûe (khoâng töû vong)<br />
khaùc nhau, trong ñoù "giaù trò" cuûa thôøi gian soáng<br />
trong caùc ñieàu kieän söùc khoûe ñöôïc xaùc ñònh döïa treân<br />
"möùc ñoä öa thích" (preference) cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi<br />
caùc ñieàu kieän söùc khoûe. Troïng soá beänh taät coù giaù trò<br />
trong khoaûng töø 0 ñeán 1, vôùi giaù trò 0 töông ñöông<br />
vôùi tình traïng hoaøn toaøn khoûe maïnh vaø 1 töông<br />
6<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
ñöông vôùi tình traïng töû vong.<br />
<br />
2.1. Ño löôøng chæ soá YLL<br />
Soá naêm soáng maát ñi do töû vong sôùm (YLL) cuûa<br />
moät tình traïng söùc khoûe naøo ñoù ôû moãi nhoùm tuoåi cuûa<br />
nam hoaëc nöõ ñöôïc tính baèng tích soá cuûa soá tröôøng<br />
hôïp töû vong do tình traïng söùc khoûe ôû nhoùm tuoåi ñoù<br />
vaø kyø voïng soáng chuaån (Standard life expectancy)<br />
söû duïng trong GBD taïi tuoåi trung bình khi töû vong<br />
trong nhoùm tuoåi ñoù (thöôøng ñöôïc laáy laø tuoåi giöõa cuûa<br />
nhoùm tuoåi). Coâng thöùc cô baûn ñeå tính YLL nhö sau:<br />
YLL = N x L<br />
vôùi N laø soá tröôøng hôïp töû vong vaø L laø kyø voïng<br />
soáng chuaån taïi tuoåi trung bình khi töû vong theo<br />
nhoùm tuoåi vaø giôùi.<br />
Soá lieäu veà töû vong theo nguyeân nhaân ñöôïc thu<br />
thaäp thoâng qua ñieàu tra nguyeân nhaân töû vong, söû<br />
duïng phöông phaùp phoûng vaán (Verbal autopsy) [7],<br />
ñöôïc thöïc hieän cuøng vôùi ñieàu tra bieán ñoäng daân soá<br />
2007. Toång soá hoä gia ñình ñöôïc ñieàu tra laø 384.000,<br />
chieám khoaûng 2% daân soá vaø ñaïi dieän cho 64 tænh<br />
thaønh treân caû nöôùc. Ñieàu tra bieán ñoäng daân soá ghi<br />
nhaän caùc tröôøng hôïp töû vong trong thôøi gian<br />
01/04/2006 ñeán 31/03/2007 taïi hoä gia ñình. Vôùi<br />
moãi tröôøng hôïp töû vong, caùc thoâng tin veà tuoåi, giôùi,<br />
ngaøy maát cuûa ngöôøi cheát vaø ñòa chæ cuûa hoä gia ñình<br />
ñöôïc thu thaäp ñeå thuaän tieän cho vieäc ñieàu tra xaùc<br />
ñònh nguyeân nhaân töû vong baèng phoûng vaán. Boä caâu<br />
hoûi phoûng vaán chuaån ñeå ñieàu tra nguyeân nhaân töû<br />
vong cuûa Toå chöùc Y teá theá giôùi (WHO) ñaõ ñöôïc<br />
ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi boái caûnh vaø vaên hoùa cuûa<br />
Vieät Nam.<br />
<br />
2.2. Ño löôøng chæ soá YLD<br />
Ñeå ño löôøng soá naêm soáng khoûe maïnh maát ñi do<br />
taøn taät (YLD) cuûa moät tình traïng söùc khoûe naøo ñoù,<br />
chuùng ta caàn xaùc ñònh soá tröôøng hôïp môùi maéc tình<br />
traïng söùc khoûe ñoù trong naêm ño löôøng. Ñoái vôùi moãi<br />
tröôøng hôïp môùi maéc, YLD ñöôïc tính baèng tích soá<br />
cuûa thôøi gian maéc beänh (thôøi gian soáng taøn taät) trung<br />
bình vaø troïng soá beänh taät cuûa tình traïng söùc khoûe ñoù.<br />
Coâng thöùc cô baûn ñeå tính YLD nhö sau:<br />
YLD = I x DW x L<br />
vôùi I laø soá tröôøng hôïp môùi maéc trong naêm ño<br />
löôøng, DW laø troïng soá beänh taät vaø L laø thôøi gian maéc<br />
beänh trung bình (ño löôøng baèng naêm).<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
YLD cuõng ñöôïc tính cho töøng giôùi, theo nhoùm<br />
tuoåi vaø theo nguyeân nhaân. Soá lieäu môùi maéc cuûa<br />
beänh/chaán thöông ñöôïc laáy töø heä thoáng ghi nhaän<br />
beänh taät, soá lieäu ñònh kyø cuûa caùc chöông trình y teá,<br />
caùc nghieân cöùu dòch teã hoïc hoaëc tính toaùn döïa treân<br />
caùc chæ soá dòch teã khaùc nhö tyû leä hieän maéc, tyû leä töû<br />
vong vaø tyû leä khoûi beänh.<br />
<br />
naëng beänh taät cuûa caùc beänh truyeàn nhieãm laø töông<br />
ñöông ôû caû nam vaø nöõ, chieám khoaûng 15%. Gaùnh<br />
naëng beänh taät cuûa chaán thöông ôû nam lôùn hôn 2 laàn<br />
so vôùi ôû nöõ (Bieàu ñoà 2).<br />
<br />
2.3. Daân soá:<br />
Daân soá naêm 2006 ñöôïc öôùc löôïng döïa treân soá<br />
lieäu daân soá cuûa ñieàu tra daân soá naêm 1999.<br />
2.4. Nhoùm beänh<br />
DALYs ñöôïc tính cho 3 nhoùm beänh lôùn (beänh<br />
truyeàn nhieãm, beänh khoâng truyeàn nhieãm vaø chaán<br />
thöông) vôùi 22 phaân nhoùm beänh/chaán thöông goàm<br />
toång soá 111 beänh/chaán thöông theo danh saùch beänh<br />
vaø chaán thöông cuûa GBD.<br />
<br />
Bieåu ñoà 2. DALYs theo giôùi vaø 3 nhoùm beänh lôùn,<br />
Vieät Nam 2006<br />
<br />
3. Keát quaû<br />
3.1. Gaùnh naëng beänh taät (söû duïng chæ soá<br />
DALYs) cuûa 3 nhoùm beänh lôùn (beänh truyeàn<br />
nhieãm, beänh khoâng truyeàn nhieãm vaø chaán<br />
thöông)<br />
Naêm 2006, toång gaùnh naëng beänh taät cuûa Vieät<br />
Nam laø 15,2 trieäu DALYs, trong ñoù gaùnh naëng cuûa<br />
caùc beänh khoâng truyeàn nhieãm chieám hôn 2/3 (68%)<br />
toång gaùnh naëng beänh taät. Gaùnh naëng cuûa chaán<br />
thöông chieám 17% toång gaùnh naëng beänh taät cuûa<br />
Vieät Nam naêm 2006 (xem Bieåu ñoà 1).<br />
<br />
Bieåu ñoà 1. DALYs theo 3 nhoùm beänh lôùn,<br />
Vieät Nam 2006<br />
<br />
Toång DALYs ôû nam giôùi laø 8,2 trieäu vaø ôû nöõ<br />
giôùi laø 6,9 trieäu. Caùc beänh khoâng truyeàn nhieãm laø<br />
nguyeân nhaân chính cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû caû<br />
nam (63%) vaø nöõ (73%). Tyû troïng trong toång gaùnh<br />
<br />
3.2. Gaùnh naëng beänh taät (söû duïng chæ soá<br />
DALYs) cuûa 10 phaân nhoùm beänh/chaán<br />
thöông haøng ñaàu theo giôùi vaø tuoåi<br />
Caùc beänh veà tim maïch laø nguyeân nhaân haøng ñaàu<br />
cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû Vieät Nam naêm 2006,<br />
chieám 17% toång soá DALYs. Chaán thöông khoâng<br />
chuû ñònh xeáp thöù 2 vaø caùc beänh taâm thaàn kinh xeáp<br />
thöù 3 trong caùc nguyeân nhaân haøng ñaàu cuûa gaùnh<br />
naëng beänh taät, chieám 15% vaø 14% toång soá DALYs<br />
(Bieåu ñoà 3).<br />
<br />
Bieåu ñoà 3. DALYs cuûa 10 phaân nhoùm beänh/chaán<br />
thöông haøng ñaàu, Vieät Nam 2006<br />
<br />
Gaùnh naëng cuûa töû vong chieám tyû troïng lôùn hôn<br />
gaùnh naëng veà taøn taät ôû caû 2 giôùi. Tuy nhieân neáu so<br />
saùnh giöõa hai giôùi thì tyû troïng cuûa gaùnh naëng veà töû<br />
vong ôû nam giôùi cao hôn so vôùi ôû nöõ giôùi (Bieåu ñoà 4).<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
7<br />
<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
Bieåu ñoà 4. Tyû troïng cuûa YLL vaø YLD trong toång<br />
gaùnh naëng beänh taät theo giôùi<br />
Bieåu ñoà 6. DALYs cuûa 10 phaân nhoùm beänh/chaán<br />
thöông haøng ñaàu ôû nöõ giôùi, Vieät Nam 2006<br />
<br />
Chaán thöông khoâng chuû ñònh laø nguyeân nhaân<br />
haøng ñaàu cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû nam giôùi, chieám<br />
20% toång soá DALYs. Caùc beänh veà tim maïch gaây ra<br />
16% cuûa toång gaùnh naëng beänh taät ôû nam. Ung thö vaø<br />
caùc beänh taâm thaàn kinh cuõng chieám tyû troïng lôùn trong<br />
toång gaùnh naëng beänh taät ôû nam giôùi (Bieåu ñoà 5).<br />
<br />
Bieåu ñoà 5. DALYs cuûa 10 phaân nhoùm beänh/chaán<br />
thöông haøng ñaàu ôû nam giôùi, Vieät Nam<br />
2006<br />
<br />
Nguyeân nhaân haøng ñaàu cuûa gaùnh naëng beänh taät<br />
ôû nöõ giôùi laø caùc beänh veà tim maïch, tieáp ñeán laø caùc<br />
beänh taâm thaàn kinh, ung thö vaø chaán thöông khoâng<br />
chuû ñònh. 4 nhoùm nguyeân nhaân naøy chieám 2/3 toång<br />
soá DALYs ôû nöõ. Trong khi chaán thöông coù chuû ñònh<br />
vaø caùc beänh veà tieâu hoùa laø 2 trong caùc nguyeân nhaân<br />
chính cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû nam giôùi thì ôû nöõ<br />
giôùi laø caùc beänh veà cô xöông vaø beänh ñaùi thaùo<br />
ñöôøng (Bieåu ñoà 6).<br />
Chaán thöông khoâng chuû ñònh, caùc beänh nhieãm<br />
khuaån vaø kyù sinh truøng naèm trong danh saùch caùc<br />
nguyeân nhaân chính cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû nam<br />
giôùi döôùi 30 tuoåi. Töø 30 tuoåi trôû leân, gaùnh naëng beänh<br />
<br />
8<br />
<br />
Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2011, Soá 20 (20)<br />
<br />
taät ôû nam giôùi chuû yeáu do caùc beänh veà tim maïch vaø<br />
ung thö. Moät ñieåm ñaùng chuù yù laø caùc beänh taâm thaàn<br />
kinh chieám tyû troïng khaù lôùn trong toång gaùnh naëng<br />
beänh taät ôû nam giôùi ñoä tuoåi 15 ñeán 49 (Bieåu ñoà 7).<br />
<br />
Bieåu ñoà 7. DALYs cuûa 10 phaân nhoùm beänh/chaán<br />
thöông haøng ñaàu ôû nam theo tuoåi, Vieät<br />
Nam 2006<br />
<br />
Moâ hình gaùnh naëng beänh taät cuûa 10 phaân nhoùm<br />
beänh/chaán thöông haøng ñaàu theo tuoåi khaùc nhau<br />
giöõa nam vaø nöõ. ÔÛ treû em gaùi, nhieãm khuaån hoâ haáp,<br />
caùc beänh nhieãm khuaån vaø kyù sinh truøng vaø ung thö<br />
laø caùc nguyeân nhaân chính cuûa gaùnh naëng beänh taät.<br />
ÔÛ ñoä tuoåi 15 ñeán 45 thì ung thö vaø caùc beänh taâm<br />
thaàn kinh chieám tyû troïng lôùn trong toång gaùnh naëng<br />
beänh taät ôû nöõ. Gaùnh naëng beänh taät ôû nöõ giôùi tuoåi töø<br />
45 ñeán 70 chuû yeáu do caùc beänh taâm thaàn kinh vaø<br />
caùc beänh ñöôøng hoâ haáp. Caùc beänh veà tim maïch<br />
cuõng chieám tyû troïng lôùn trong toång gaùnh naëng beänh<br />
taät ôû nöõ giôùi tuoåi 45-70 vaø trôû thaønh nguyeân nhaân<br />
haøng ñaàu cuûa gaùnh naëng beänh taät ôû nöõ giôùi treân 70<br />
tuoåi (Bieåu ñoà 8).<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
