Nhân một trường hợp thoát vị bàng quang vào ống bẹn

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP THOÁT VỊ BÀNG QUANG VÀO ỐNG BẸN  <br /> Dương Văn Trung*  <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Thoát vị bàng quang vào ống bẹn là bệnh lý hiếm gặp. Chẩn đoán trước mổ khó, thường chỉ <br /> phát hiện trong khi phẫu thuật.  <br /> Đối tượng và phương pháp: Chúng tôi thông báo một bệnh nhân nam 51 tuổi, vào viện vì có khối phồng <br /> vùng bẹn phải. Bệnh nhân đã được mổ thoát vị bẹn, phát hiện trong mổ là thoát vị bàng quang vào ống bẹn. <br /> Chúng tôi hồi cứu lại y văn về tần suất, nguyên nhân, chẩn đoán và phương pháp điều trị thoát vị bàng quang <br /> vào ống bẹn.  <br /> Kết  quả:  Bệnh nhân thoát vị bẹn đã được phẫu thuật, trong quá trình bộc lộ bao thoát vị, phát hiện bàng <br /> quang trong bao thoát vị bị tổn thương, khâu lại bàng quang, đưa bàng quang về vị trí giải phẫu, phục hồi lại <br /> thành bụng. <br /> Kết luận: Thoát vị bàng quang vào ống bẹn thường phát hiện tình cờ bằng chẩn đoán hình ảnh hoặc trong <br /> lúc phẫu thuật thoát vị bẹn.  <br /> Từ khóa: thoát vị bàng quang vào ống bẹn <br /> <br /> ABSTRACT <br /> INGUINAL BLADDER HERNIA: CASE REPORT <br /> Duong Van Trung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3 ‐ 2013: 264 ‐ 267 <br /> Objectives: The inguinal bladder herniation is rare. The preoperative diagnosis of bladder involvement is <br /> often difficult and may only become apparent at the time of inguinal herniorrhaphy  <br /> Materials  and  methods:  We report a 51 years‐old male patient with a intermittent swelling in the right <br /> goin,  revealing  herniation  of  the  bladder  through  the  right  inguinal  canal  at  the  time  of  herniorrhaphy.  We <br /> reviewed  the  literature,  incidence,  causes,  diagnosis,  and  surgical  consideration  of  herniation  of  the  urinary <br /> bladder.  <br /> Results:  The  patient  underwent  right  inguinal  hernia  repair,  at  the  time  of  inguinal  herniorrhaphy.  We <br /> revealed bladder injury in hernia sac, reconstructed the bladder and put back to its original location within the <br /> pelvis. Performed standard repair of the direct defect in the inguinal floor.  <br /> Conclusions:  Most  bladder  hernias  are  revealed  incidentally  during  surgery  or  during  imaging  studies <br /> performed for other purposes.  <br /> Keywords: inguinal bladder hernia <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Thoát vị bàng quang vào ống bẹn chiếm tỷ <br /> lệ 1%‐4% trong số bệnh nhân thoát vị bẹn, tỷ lệ <br /> * Khoa ngoại bệnh viện Bưu Điện <br /> Tác giả liên lạc: TS Dương Văn Trung  <br /> <br /> 264<br /> <br /> này chiếm 10% những bệnh nhân béo phì trên <br /> 50  tuổi  bị  thoát  vị  bẹn(6).  Hầu  hết  bệnh  nhân <br /> thoát vị bàng quang không có triệu chứng điển <br /> hình,  chẩn  đoán  trước  mổ  khó  khăn,  thường <br /> <br />  <br /> ĐT: 0913534343  <br /> <br /> Email: trungnoisoi@yahoo.com <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> chỉ  phát  hiện  thoát  vị  bàng  quang  trong  khi <br /> phẫu  thuật  thoát  vị  bẹn.  Việc  phát  hiện  sớm <br /> thoát  vị  bàng  quang  sẽ  giúp  tránh  những  tai <br /> biến trong và sau mổ(2,8). <br /> Trong bài viết này, mục đích của chúng tôi là <br /> giới thiệu một trường hợp lâm sàng, và điểm lại <br /> y văn về triệu chứng, chẩn đoán và thái độ xử trí <br /> bệnh thoát vị bàng quang vào ống bẹn. <br /> <br /> TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG <br /> Bệnh  nhân  nam  51  tuổi,  cao  1m66,  nặng  80 <br /> kg (BMI=31,25), vào viện vì có một khối ở vùng <br /> bẹn  bìu  bên  phải,  khối  này  nhỏ  đi  khi  nằm <br /> xuống  và  to  lên  khi  đi  lại  hoặc  gắng  sức.  Thời <br /> gian mắc bệnh khoảng 5 năm, bệnh nhân không <br /> đau,  tiểu  tiện  bình  thường,  không  đái  máu, <br /> không đái khó. <br /> Các  xét  nghiệm  cận  lâm  sàng:  chức  năng <br /> thận  bình  thường  (creatinine  máu  70  μmol/L), <br /> siêu âm 2 thận và niệu quản bình thường, trong <br /> lỗ  bẹn  phải  có  một  khối  kích  thước  24mm  x <br /> 31mm, có mạc treo và nhu động (hình 1). <br /> Bệnh nhân đã được chẩn đoán và tiến hành <br /> mổ thoát vị bẹn phải. Trong quá trình phẫu tích <br /> bao  thoát  vị,  chúng  tôi  phát  hiện  thủng  bàng <br /> quang, tiến hành khâu lại bàng quang, đưa bàng <br /> quang  về  vị  trí  giải  phẫu,  khâu  phục  hồi  lại <br /> thành  bụng  theo  phương  pháp  Bassini.  Diễn <br /> biến  sau  mổ  bình  thường,  chụp  phim  bàng <br /> quang có thuốc cản quang sau phẫu thuật thấy <br /> hình ảnh bàng quang to (hình 2). <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Thoát vị bẹn là một bệnh ngoại khoa thông <br /> thường, nhưng đôi khi nó gây bất ngờ cho phẫu <br /> thuật viên vì bao thoát vị chứa những bộ  phận <br /> bất  thường  như:  bàng  quang,  buồng  trứng,  vòi <br /> trứng….; Trong đó thoát vị bàng quang vào ống <br /> bẹn chiếm tỷ lệ 1%‐4%, tỷ lệ này có thể tới 10% ở <br /> những  bệnh  nhân  nam  béo  phì  trên  50  tuổi  bị <br /> thoát vị bẹn(6). <br /> Tuỳ theo sự liên quan giữa bàng quang thoát <br /> vị vào ống bẹn và phúc mạc, người ta chia ra 3 <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> loại: thoát vị bàng quang ngoài phúc mạc chiếm <br /> 30%. Thoát vị trong phúc mạc hiếm khi xảy ra, <br /> khi mà phần đỉnh và thành sau của bàng quang <br /> chui  vào  trong  bao  thoát  vị,  bàng  quang  hoàn <br /> toàn được che phủ bởi phúc mạc. Thoát vị bàng <br /> quang cận phúc mạc chiếm 60%, khi phần bàng <br /> quang vào trong bao thoát vị bẹn hoặc đùi cùng <br /> với  phúc  mạc.  Mối  liên  quan  giữa  bàng  quang <br /> và phúc mạc rất quan trọng vì phúc mạc có thể <br /> che  lấp  thành  bàng  quang  ở  ngay  dưới,  có  thể <br /> gây  tổn  thương  bàng  quang  trong  lúc  phẫu <br /> thuật, tỷ lệ tổn thương bàng quang nói chung là <br /> khoảng  12%(1).  Bệnh  nhân  chúng  tôi  gặp  bị  tai <br /> biến  thủng  bàng  quang.  Trên  bệnh  nhân  này, <br /> sau khi bộc lộ tách riêng thừng tinh, phần còn lại <br /> trong ống bẹn là một khối tổ chức mỡ có thành <br /> bàng quang bên trong mà chúng tôi không biết, <br /> trong  khi  bộc  lộ  bao  thoát  vị  thì  bị  thủng  vào <br /> bàng  quang.  Gurer  gặp  thủng  bàng  quang <br /> 28,6%(5).  <br /> Chẩn đoán thoát vị bàng quang trước phẫu <br /> thuật rất khó vì triệu chứng thường không điển <br /> hình(3,7), bệnh nhân chúng tôi gặp không có triệu <br /> chứng  nào  khác  ngoài  phát  hiện  khối  thoát  vị <br /> vùng  bẹn  phải.  Gurer  và  cộng  sự  gặp  7  bệnh <br /> nhân thoát vị bàng quang trên tổng số 1950 bệnh <br /> nhân thoát vị bẹn, không có bệnh nhân thoát vị <br /> bàng quang nào được chẩn đoán trước mổ(5). Tỷ <br /> lệ chẩn đoán trước mổ thoát vị bàng quang vào <br /> ống bẹn thấp chỉ khoảng 7%. Bệnh thường gặp ở <br /> nam  giới,  người  cao  tuổi  và  trên  những  bệnh <br /> nhân béo phì, gặp nhiều bên phải. <br /> Một  số  ít  trường  hợp  triệu  chứng  lâm  sàng <br /> điển hình, bệnh nhân có thể có hội chứng đường <br /> tiết niệu dưới, đi tiểu khó, tiểu không hết bãi, có <br /> khi phải dùng tay ép vào khối thoát vị mới hết <br /> nước tiểu, hoặc sau khi tiểu tiện xong bao thoát <br /> vị xẹp xuống(6)... <br /> Dựa vào chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm, <br /> chụp  bàng  quang  có  thuốc  cản  quang  ngược <br /> dòng  thấy  hình  ảnh  thoát  vị  bàng  quang  (hình <br /> 3)(6),  chụp  cắt  lớp  vi  tính  hoặc  soi  bàng  quang <br /> <br /> 265<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> bằng ống soi mềm. Trên phim chụp thận thuốc <br /> thường  không  thấy  hình  ảnh  gì  đặc  biệt,  hiếm <br /> <br /> khi thấy hình ảnh niệu quản bên thoát vị bị kéo <br /> lệch hướng gây giãn thận cùng bên(6,8). <br />  <br /> <br /> Hình 1. Hình ảnh siêu âm khối thoát vị <br /> <br />  <br />  <br /> Hình 2. Hình ảnh chụp bàng quang ngược dòng sau mổ <br /> tổ chức mỡ quanh bàng quang dẫn đến mỡ kéo <br /> thành bàng quang vào bao thoát vị(2). <br /> Hậu quả của thoát vị bàng quang có thể dẫn <br /> đến viêm bàng quang, hình thành sỏi, thiếu máu <br /> thành  bàng  quang  có  thể  dẫn  đến  thủng  bàng <br /> quang, giãn niệu quản và thận… <br /> Phẫu  thuật  thoát  vị  bàng  quang  vào  ống <br /> bẹn  như  cách  thức  mổ  thoát  vị  bẹn  thông <br /> thường,  phẫu  tích  đi  vào  ống  bẹn,  phần  bàng <br /> quang thoát vị được phẫu tích ra khỏi tổ chức <br /> xung  quang  và  đưa  bàng  quang  trở  về  vị  trí <br /> bình  thường.  Chỉ  cắt  bỏ  phần  bàng  quang  bị <br /> thoát  vị  nếu  bị  thiếu  máu,  hoại  tử,  hoặc  túi <br /> thừa  bàng  quang,  cắt  bán  phần  bàng  quang <br /> nếu có u bàng quang. Thành bụng được phục <br /> hồi lại theo giải phẫu. <br />  <br /> <br /> Hình 3. Hình ảnh chụp bàng quang thoát vị bẹn (6) <br /> Nguyên nhân hình thành nên thoát vị bàng <br /> quang  được  đề  cập  đến  2  yếu  tố:  thành  bụng <br /> yếu cùng với mất trương lực bàng quang. Sự đi <br /> đôi  giữa  tắc  nghẽn  bàng  quang  hoặc  u  bàng <br /> quang  làm  tăng  thoát  vị  bàng  quang  trên  bệnh <br /> nhân béo phì(4).  Sự  dính  thành  bàng  quang  vào <br /> <br /> 266<br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Thoát vị bàng quang vào ống bẹn khó chẩn <br /> đoán  trước  mổ,  thường  phát  hiện  tình  cờ  bằng <br /> chẩn  đoán  hình  ảnh  hoặc  trong  lúc  phẫu  thuật <br /> thoát vị bẹn.  <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> Catalano  O.  (1997),  Ultrasound  evaluation  of  inguinoscrotal <br /> bladder hernias: report of three cases. Clin Imaging,21, pp.126‐<br /> 8.  <br /> <br /> 2.<br /> <br /> Epner  SL,  Rozenblit  A,  Gentile  R,  (1993),  Direct  inguinal <br /> hernia <br /> containing <br /> bladder <br /> carcinoma: <br /> CT <br /> demonstration,AJR,161, pp.97‐98. <br /> <br /> 3.<br /> <br /> Gomella LG., Spires SM., Burton JM., Ram MD., Flanigan RC. <br /> (1985), The surgical implications of herniation of the urinary <br /> bladder, Arch Surg, 120, pp. 964‐968. <br /> <br /> 4.<br /> <br /> Gonzalvo Perez V., Bottella, Almodovar R., Canto Faubel E., <br /> et  al.  (1998),  Hernia  vesical  inguinal  masiva,  Aportacion  de <br /> tres casos. Actas Urol Esp,22, pp.163‐166. <br /> <br /> 5.<br /> <br /> Gurer A., Ozdogan M., Ozlem N., Yildrim H., Kulacoglu H., <br /> Aydin  R.  (2006),  Uncommon  content  in  groin  hernia  sac, <br /> Hernia, 10, pp. 152‐155.  <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Kate  H.,  Kraft,  Sarah  Sweeney,  BSc,  Aaron  S.,  Fink,  Chad <br /> W.M., Ritenour, Muta M., Issa, (2008), Inguinoscrotal bladder <br /> hernias: report of a series and review of the literature Can Urol <br /> Assoc J, 2(6), pp. 619‐623 <br /> <br /> 7.<br /> <br /> Oruc  MT.,  Akbulut  Z.,  Ozozan  O.,  Coskun  F.  (2004) <br /> Urological  findings  in  inguinal  hernias:  a  case  report  and <br /> review of the literature. Hernia, 8, pp.76–79. <br /> <br /> 8.<br /> <br /> Verbeeck  N.,  C.  Larrousse  S.,  Lamy  S.  (2005),  Diagnosis  of <br /> inguinal hernia: the current role of sonography, JBR‐BTR, 88, <br /> p.233‐236. <br /> <br />   <br /> Ngày nhận bài báo: 15‐05‐2013 <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 30‐05‐2013 <br /> Ngày bài báo được đăng: 15–07‐2013 <br /> <br />  <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> 267<br /> <br />