Nhận xét tương quan giữa hình dạng cung răng với hình thể răng cửa giữa hàm trên của một nhóm sinh viên trường Đại học Y Dược Thái Nguyên

Nguyễn Thị Hạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 119(05): 129 - 133<br /> <br /> NHẬN XÉT TƢƠNG QUAN GIỮA HÌNH DẠNG CUNG RĂNG<br /> VỚI HÌNH THỂ RĂNG CỬA GIỮA HÀM TRÊN CỦA MỘT NHÓM<br /> SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÁI NGUYÊN<br /> Nguyễn Thị Hạnh, Hoàng Tiến Công*<br /> Trường Đại học Y Dược - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Mô tả đặc điểm hình dạng cung răng, hình thể răng cửa giữa hàm trên và khảo sát mối<br /> liên quan giữa hình dạng cung răng với hình thể răng cửa giữa hàm trên của một nhóm sinh viên<br /> trƣờng Đại học Y Dƣợc Thái Nguyên. Phƣơng pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện trên<br /> 88 sinh viên từ 18-25 tuổi (gồm 53 nữ và 35 nam) có bộ răng vĩnh viễn đầy đủ, chƣa điều trị phục<br /> hình hoặc chỉnh nha và không có tiền sử chấn thƣơng hàm mặt. Kết quả: Dạng cung răng hình ô<br /> van và hình vuông chiếm đa số (83,0%) và hình thuôn dài là 17,0%. Răng cửa giữa hàm trên chủ<br /> yếu có hình ô van là 77,3%, hình vuông 20,4% và hình tam giác chỉ chiếm 2,3%. Sự tƣơng quan<br /> giữa hình dạng cung răng và hình thể răng cửa giữa hàm trên tƣơng ứng là 56,8%, trong đó sự<br /> tƣơng quan giữa cung răng có dạng hình ô van và răng cửa giữa hàm trên tƣơng ứng là 81,1%. Kết<br /> luận: Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy kết quả không phù hợp với các nghiên cứu của ngƣời<br /> châu Âu, có thể cung răng ngƣời Việt có những đặc trƣng về mặt hình thái cần đƣợc nghiên cứu<br /> sâu hơn để từ đó có những lƣu ý thực hành phù hợp trong chẩn đoán và điều trị.<br /> Từ khóa: Hình dạng cung răng, răng cửa giữa hàm trên, cung răng hình vuông, cung răng hình ô<br /> van, mẫu hàm<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Khuôn mặt đẹp là khuôn mặt ở trạng thái cân<br /> bằng và hài hòa giữa các nét trên mặt, điều<br /> này chịu ảnh hƣởng của nhiều yếu tố. Khái<br /> niệm khuôn mặt đẹp ngày càng đƣợc nhiều<br /> ngƣời quan tâm. Sự ổn định về hình dạng,<br /> chức năng cung răng đƣợc xem là yếu tố tham<br /> khảo chính, là một yêu cầu cần thiết để nhanh<br /> chóng đạt đƣợc những kết quả mong muốn<br /> trong điều trị, tạo đƣợc sự cân đối thẩm mỹ<br /> trên khuôn mặt. Với mục tiêu đó, các nghiên<br /> cứu về hình thái để mô hình hóa hình dạng<br /> răng và cung răng đã đƣợc tiến hành nhằm cải<br /> thiện việc chẩn đoán và lên kế hoạch điều trị.<br /> Trong những năm đầu thế kỷ 20, hình dạng<br /> răng cửa giữa hàm trên đƣợc phân loại theo<br /> hình dạng đảo ngƣợc của khuôn mặt và hình<br /> dạng cung răng [1]. Các yếu tố này liên quan<br /> mật thiết với nhau và đƣợc nhóm lại theo các<br /> dạng hình học khác nhau: hình vuông, hình<br /> tam giác và hình ô van. Phân loại này đã góp<br /> phần cho việc lập kế hoạch điều trị chỉnh hình<br /> răng mặt, tạo sự hài hòa trên khuôn mặt.<br /> *<br /> <br /> Tel: 0913 351248, Email: Conghoangt60@gmail.com<br /> <br /> Ở Việt Nam, đã có nhiều nghiên cứu về răng<br /> và bộ răng liên quan không những đến can<br /> thiệp lâm sàng, mà còn về hình thái học ở<br /> nhiều khía cạnh và góc độ khác nhau [1], [2],<br /> [3]. Một số nghiên cứu tuy đã đề cập đến<br /> những vấn đề cơ bản nhƣ các chỉ số cắn khớp<br /> cơ bản, đặc điểm hình thái cung hàm nhƣng<br /> các nghiên cứu đó cũng chỉ dừng lại ở nghiên<br /> cứu mô tả về hình thái, chƣa đi sâu về tỷ lệ<br /> giữa các dạng cung răng theo phân loại khớp<br /> cắn cũng nhƣ mối liên hệ của chúng với các<br /> thành phần giải phẫu khác của mặt (hình dạng<br /> khuôn mặt hay hình thể răng cửa giữa hàm<br /> trên). Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu<br /> đề tài: “Nhận xét tƣơng quan giữa hình dạng<br /> cung răng với hình thể răng cửa giữa hàm trên<br /> của một nhóm sinh viên trƣờng Đại học YDƣợc Thái Nguyên” với các mục tiêu sau:<br /> + Mô tả đặc điểm hình dạng cung răng và<br /> hình thể răng cửa giữa hàm trên của một<br /> nhóm sinh viên trƣờng Đại học Y-Dƣợc Thái<br /> Nguyên.<br /> + Khảo sát mối tƣơng quan giữa hình dạng<br /> cung răng với hình thể răng cửa giữa hàm trên<br /> của đối tƣợng nghiên cứu.<br /> 129<br /> <br /> Nguyễn Thị Hạnh và Đtg<br /> <br /> ĐỐI TƢỢNG<br /> NGHIÊN CỨU<br /> <br /> VÀ<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> PHƢƠNG<br /> <br /> PHÁP<br /> <br /> Đối tƣợng nghiên cứu<br /> - Mẫu nghiên cứu gồm 88 sinh viên y chính<br /> quy đang học tại trƣờng Đại học Y-Dƣợc<br /> Thái Nguyên năm học 2012-2013.<br /> - Tiêu chuẩn lựa chọn: Độ tuổi từ 18-25, có<br /> bộ răng vĩnh viễn đầy đủ, không mất, thiếu<br /> hay thừa răng, chƣa đƣợc điều trị phục hình,<br /> chỉnh nha, đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> - Tiêu chuẩn loại trừ: Có tiền sử chấn thƣơng<br /> hoặc dị tật bẩm sinh hàm mặt, có răng sâu, vỡ<br /> lớn trên ½ thân răng, mẫu hàm không đạt tiêu<br /> chuẩn hoặc răng mòn nhiều không còn rõ các<br /> mốc đo.<br /> Kỹ thuật chọn mẫu: Chọn mẫu ngẫu nhiên<br /> theo các khối, lớp sinh viên Y chính quy từ<br /> năm thứ nhất đến năm thứ năm.<br /> Phƣơng pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.<br /> Chỉ tiêu nghiên cứu: Giới tính, hình dạng cung<br /> răng trên, hình thể răng cửa giữa hàm trên.<br /> <br /> 119(05): 129 - 133<br /> <br /> lên trên mẫu sao cho thƣớc nằm trên mặt<br /> phẳng cắn của răng, đối chiếu với đƣờng nối<br /> rìa cắn răng cửa, răng nanh và đỉnh núm<br /> ngoài của các răng hàm.<br /> Cách xác định hình thể răng cửa giữa hàm<br /> trên: Dựa theo phƣơng pháp của Célebie và<br /> Jerolimov, xác định hình thể răng cửa giữa<br /> hàm trên dựa vào mối tƣơng quan giữa ba<br /> kích thƣớc ngang của răng, đó là chiều rộng<br /> vùng cổ răng, chiều rộng của thân răng giữa<br /> hai điểm tiếp xúc với răng bên cạnh và chiều<br /> rộng vùng rìa cắn.<br /> Phƣơng pháp xử lý số liệu: Số liệu đƣợc<br /> nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Mẫu nghiên cứu của chúng tôi gồm 88 đối<br /> tƣợng có độ tuổi từ 18-25,<br /> Mẫu nghiên cứu gồm 35 nam (39,8%) và 53<br /> nữ (60,2%).<br /> <br /> 60.2%<br /> <br /> Kỹ thuật thu thập số liệu:<br /> <br /> 39.8%<br /> <br /> + Ghi các thông tin cá nhân và khám lâm<br /> sàng xác định loại khớp cắn vào phiếu nghiên<br /> cứu, loại những sinh viên không đủ tiêu chuẩn<br /> lựa chọn.<br /> + Lấy dấu bằng Alginate và đổ mẫu thạch cao<br /> hai hàm của những sinh viên có đủ tiêu chuẩn<br /> lựa chọn.<br /> + Tiến hành đo đạc, xác định các kích thƣớc<br /> và hình thể của răng cửa giữa hàm trên, xác<br /> định hình dạng cung răng hàm trên trên các<br /> mẫu thạch cao và ghi lại vào phiếu nghiên<br /> cứu các thông số đo đƣợc.<br /> Cách xác đinh hình dạng cung răng: Sử dụng<br /> bộ thƣớc OrthoForm cúa hãng 3M, đặt thƣớc<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> Biểu đồ 1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo giới<br /> <br /> Dạng cung răng hình ô van có 53 trƣờng hợp<br /> (60,2%), 20 trƣờng hợp có dạng cung răng<br /> hình vuông (22,8%), còn lại 15 trƣờng hợp có<br /> dạng cung răng hình thuôn dài. Nhƣ vậy, đa<br /> số các trƣờng hợp nghiên cứu có dạng cung<br /> răng hình ô van.<br /> Kiểm định 2 cho thấy sự phân bố hình dạng<br /> cung răng theo giới không có sự khác biệt với<br /> p>0,05 (= 0,345).<br /> <br /> Bảng 1. Phân bố các dạng cung răng (CR) theo giới<br /> Giới<br /> Nam<br /> <br /> Dạng CR<br /> <br /> Ô van<br /> n, (%)<br /> 18(51,4)<br /> <br /> Vuông<br /> n, (%)<br /> 9 (25,7)<br /> <br /> Thuôn dài<br /> n, (%)<br /> 8 (22,9)<br /> <br /> Tổng<br /> n, (%)<br /> 35 (100)<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 35 (66,0)<br /> <br /> 11(20,8)<br /> <br /> 7 (13,2)<br /> <br /> 53 (100)<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 53 (60,2)<br /> <br /> 20(22,8)<br /> <br /> 15 (17,0)<br /> <br /> 88 (100)<br /> <br /> 130<br /> <br /> p<br /> p=0,345<br /> <br /> Nguyễn Thị Hạnh và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 119(05): 129 - 133<br /> <br /> Bảng 2. Sự phân bố hình dạng răng cửa giữa hàm trên theo giới<br /> Dạng răng<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Tổng<br /> <br /> Ô van<br /> n, (%)<br /> <br /> Vuông<br /> n, (%)<br /> <br /> Tam giác<br /> n, (%)<br /> <br /> Tổng<br /> n, (%)<br /> <br /> p<br /> <br /> 26(74,3)<br /> 42(79,2)<br /> 68(77,3)<br /> <br /> 7 (20,0)<br /> 11(20,8)<br /> 18(20,4)<br /> <br /> 2 (5,7)<br /> 0 (0,0)<br /> 2 (2,3)<br /> <br /> 35 (100)<br /> 53 (100)<br /> 88 (100)<br /> <br /> p=0,212<br /> <br /> Có 68 trƣờng hợp có hình thể răng cửa dạng hình ô van (77,3%), 18 trƣờng hợp có dạng hình<br /> vuông (20,4%) và hình thể răng cửa hình tam giác chỉ chiếm 2,3%. Không có sự khác biệt về giới<br /> với p>0,05 (= 0,212).<br /> Bảng 3. Tương quan giữa hình dạng cung răng trên và hình thể răng cửa giữa hàm trên<br /> Dạng răng<br /> Dạng cung răng<br /> Hình ô van<br /> Hình vuông<br /> Hình thuôn dài<br /> Tổng<br /> <br /> Hình ô van<br /> (n,%)<br /> 43 (81,1)<br /> 15 (75,0)<br /> 10 (66,7)<br /> 68 (77,3)<br /> <br /> Hình vuông<br /> (n,%)<br /> 10 (18,9)<br /> 5 (25,0)<br /> 3 (20,0)<br /> 18 (20,4)<br /> <br /> OR<br /> <br /> χ2 ,(p)<br /> <br /> 1,54 (0,54-4,38)<br /> 0,7 (0,23-2,39)<br /> 0,86 (0,21-3,53)<br /> <br /> 11,74; (p