Nồng độ lipid máu trên bệnh nhân mụn trứng cá thông thường đến khám tại Bệnh viện Da liễu thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NỒNG ĐỘ LIPID MÁU TRÊN BỆNH NHÂN MỤN TRỨNG CÁ<br /> THÔNG THƯỜNG ĐẾN KHÁM TẠI BỆNH VIỆN DA LIỄU<br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Nguyễn Thị Phan Thúy*, Lê Thái Vân Thanh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Mụn trứng cá là một trong những bệnh lý da liễu phổ biết nhất và có tác động đáng kể đến thanh<br /> thiếu niên và người trẻ tuổi. Mụn trứng cá thường có liên quan đến sự tăng tiết bã nhờn ở da. Một số nghiên cứu<br /> về lipid máu ở bệnh nhân mụn trứng cá cho thấy sự gia tăng cholesterol toàn phần (TC) và lipoprotein trọng<br /> lượng phân tử thấp (LDL) và sự giảm HDL. Một nghiên cứu khác cho thấy nồng độ TC cũng như triglycerides<br /> (TG) ở bệnh nhân bị mụn trứng cá khi so sánh với nhóm chứng không khác biệt đáng kể. Bên cạnh đó, nồng độ<br /> HDL giảm đáng kể ở những bệnh nhân có sang thương mụn trứng cá nặng và mức LDL tăng lên khi tình trạng<br /> mụn trứng cá trở nên trầm trọng hơn. Mối liên quan giữa nồng độ lipid máu và mụn trứng cá là một đề tài cần<br /> được tiến hành nghiên cứu và phân tích nhiều hơn.<br /> Mục tiêu: Mục tiêu của nghiên cứu này là khảo sát nồng độ lipid máu ở bệnh nhân mụn trứng cá và đánh<br /> giá mối liên quan giữa lipid máu ở bệnh nhân mụn trứng cá so với nhóm đối chứng.<br /> Đối tượng và Phương pháp: Tiến hành thu nhận vào nghiên cứu 96 bệnh nhân mụn trứng cá (nhóm bệnh)<br /> thỏa mãn tiêu chí chọn mẫu và 96 bệnh nhân nhóm đối chứng (nhóm chứng) tương ứng về độ tuổi và giới tính<br /> với nhóm bệnh. Các chỉ số về lipid máu được thu thập và so sánh với nhóm đối chứng. Điểm số GAGS được tính<br /> toán để phân loại và đánh giá.<br /> Kết quả: Có 27,08% bệnh nhân mụn trứng cá có bất thường nồng độ Cholesterol máu, cao hơn so với<br /> nhóm chứng (23,95%), 12,5% số bệnh nhân mụn trứng cá có bất thường nồng độ Triglyceride máu, trong<br /> khi con số này ở nhóm chứng là 9,38%. Tỷ lệ ở nhóm bệnh có bất thường nồng độ HDL máu cao gấp 3 lần<br /> so với nhóm chứng; tỷ lệ bất thường nồng độ LDL máu ở bệnh nhân mụn trứng cá cao hơn khoảng 4% so<br /> với những bệnh nhân thuộc nhóm chứng (37,5% và 33,3% tương ứng). Tuy nhiên, nghiên cứu chưa tìm<br /> thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ rối loạn lipid ở những bệnh nhân mụn trứng cá so với bệnh<br /> nhân không mắc mụn trứng cá. Tìm ra các yếu tố liên quan và ảnh hưởng đến lipid máu trên bệnh nhân<br /> mụn trứng cá: Tuổi và thời gian và điểm số GAGS ảnh hưởng đến nồng độ Cholesterol máu; BMI, độ nặng<br /> của mụn và điểm số GAGS ảnh hưởng đến nồng độ Triglyceride máu. Đặc biệt, nghiên cứu ghi nhận nồng<br /> độ Triglyceride máu càng tăng khi mụn càng nặng và có sự tương quan, khi bệnh nhân bị mụn càng nặng<br /> thì khả năng bất thường nồng độ Triglyceride máu càng nhiều; dạng lâm sàng, độ nặng và điểm số GAGS<br /> ảnh hưởng đến nồng độ HDL máu. Đáng chú ý là nồng độ HDL càng giảm thì độ nặng của mụn càng<br /> nghiêm trọng; tuổi và điểm số GAGS ảnh hưởng đến nồng độ LDL máu.<br /> Kết luận: Bệnh nhân mụn trứng cá có khả năng bất thường nồng độ lipid máu. Sự bất thường ghi nhận<br /> trong nghiên cứu này có thể là do các yếu tố khác nhau cần được xem xét trong quá trình sinh bệnh cũng như<br /> trong điều trị bệnh nhân mụn trứng cá.<br /> Từ khóa: mụn trứng cá, lipid máu, cholesterol, triglycerides, low-density lipoprotein (LDL), high-density<br /> lipoprotein (HDL)<br /> <br /> <br /> <br /> * Bệnh viện Da Liễu Tp. HCM ** Bộ môn Da liễu ĐH Y Dược TP. HCM.<br /> Tác giả liên lạc: TS. BS. Lê Thái Vân Thanh ĐT: 0903774310 Email: chamsocdadhyd@yahoo.com<br /> <br /> 101<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> ABSTRACT<br /> BLOOD LIPID PROFILE IN ACNE PATIENTS AT HCMC HOSPITAL OF DERMATO VENERELOGY<br /> Nguyen Thi Phan Thuy, Le Thai Van Thanh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 22 - No 1- 2018: 101 - 106<br /> <br /> Background: Acne vulgaris is considered one of the most common dermatological disorders affecting<br /> adolescents and young adults. Acne vulgaris is frequently associated with increased sebum excretion. Its<br /> pathophysiology includes increased sebum production and sebum analysis in some studies have shown increased<br /> triglycerides and wax/ cholesterol esters in acne patients. It has been reported that the serum lipid profile of acne<br /> patients differs significantly from that in healthy controls. Acne patients have significantly low plasma high-<br /> density lipoprotein cholesterol (HDL-C) levels. Total cholesterol (TC), low-density lipoprotein cholesterol (LDL-C)<br /> levels are elevated in acne patients. It indicates that the relationship of acne vulgaris and serum lipid profile needs<br /> further exploration.<br /> Objective: The aim of this study is to investigate the relevance of lipids, lipoproteins levels and evaluate the<br /> relationship between plasma lipid profile and acne in acne patients compare with healthy controls.<br /> Materials & Method: 96 acne patients and 96 age and sex matched controls were included in study.<br /> Fasting lipid profile of acne patients was compared with health controls. Measurement of GAGS was used for<br /> grading acne.<br /> Results: There was 27.08% of patients with abnormal blood cholesterol levels, higher than the control group<br /> (23.95%). 12.5% of patients with abnormal blood Triglyceride levels, while the number in the control group was<br /> 9.38%. The incidence of abnormal blood high-density lipoprotein (HDL) levels was three times higher than the<br /> control group; the blood high-density lipoprotein (LDL) abnormalities in acne patients were about 4% higher than<br /> in control patients (37.5% and 33.3%, respectively). The study found no statistically significant difference in the<br /> prevalence of lipid disorders in acne patients compared with non-acne patients. Find out the factors involved and<br /> affect blood lipids in acne patients: Age and duration of illness and GAGS score affect the blood cholesterol levels;<br /> BMI, acne severity and GAGS score impact to the blood Triglyceride levels. In particular, the study noted that the<br /> higher the blood Triglyceride levels concentration, the more severe the acne and the more correlated the acne<br /> patients, the more abnormal the blood Triglyceride levels. In addition, clinical classification, severity, and GAGS<br /> score affect the blood HDL levels. Notably, the lower the HDL level, the worse the severity of acne; age and GAGS<br /> scores impact blood LDL levels. GAGS scores account for 7.2% of changes in blood cholesterol levels in acne<br /> patients. Similarly, GAGS scores impact about 4.9%, 2.3% and 4.5% of changes in blood triglyceride levels, high-<br /> density lipoprotein and low-density lipoprotein respectively.<br /> Conclusion: Acne patients are more likely to have some abnormality in blood lipid profile. This abnormality<br /> that we demonstrated in this study might due to different factors that must be considered in the pathogenesis as<br /> well as in the treatment of acne patients.<br /> Keywords: Acne vulgaris, blood lipid, cholesterol, triglycerides, low-density lipoprotein, high-density<br /> lipoprotein.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ thiếu niên với nhiều biểu hiện lâm sàng đa<br /> dạng(6) và sự tăng tiết bã nhờn được xem là cơ<br /> Mụn trứng cá là bệnh da thường gặp trong chế chính gây sự phát triển của mụn. Tuy nhiên,<br /> chuyên ngành da liễu. Ngày nay, nó được xem là cơ chế thực sự vì sao tăng tiết bã nhờn làm gia<br /> bệnh lý viêm mạn tính của cấu trúc nang lông tăng mụn trứng cá thì cho đến hiện nay vẫn<br /> tuyến bã, thường xuất hiện trong lứa tuổi thanh<br /> <br /> <br /> 102<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chưa biết rõ. Người ta chỉ ghi nhận độ nặng của Cỡ mẫu<br /> mụn có mối liên quan sự tăng tiết bã nhờn. Một Tiến hành thu nhận vào nghiên cứu 96 bệnh<br /> số nghiên cứu về lipid máu ở bệnh nhân mụn nhân mụn trứng cá (nhóm bệnh) thỏa mãn tiêu<br /> trứng cá cho thấy sự gia tăng cholesterol toàn chí chọn mẫu và 96 bệnh nhân nhóm đối chứng<br /> phần (TC) và lipoprotein trọng lượng phân tử (nhóm chứng) tương ứng về độ tuổi và giới tính<br /> thấp (LDL) và sự giảm HDL(1,7,8). Một nghiên cứu với nhóm bệnh.<br /> khác cho thấy nồng độ TC cũng như<br /> Cách thức tiến hành<br /> triglycerides (TG) ở bệnh nhân bị mụn trứng cá<br /> Tiến hành chọn mẫu liên tục thuận tiện:<br /> khi so sánh với nhóm chứng không khác biệt<br /> Bệnh nhân sau khi được giải thích và đồng ý<br /> đáng kể. Bên cạnh đó, HDL giảm đáng kể ở<br /> tham gia nghiên cứu sẽ được chọn vào nhóm<br /> những bệnh nhân có sang thương mụn trứng cá<br /> tham gia nghiên cứu. Nghiên cứu viên tiến hành<br /> nặng và mức LDL tăng lên khi tình trạng mụn<br /> hỏi bệnh sử, khám lâm sàng và làm xét nghiệm<br /> trứng cá trở nên trầm trọng hơn(1,6).<br /> lipid máu. Cuối cùng ghi nhận kết quả vào bảng<br /> Theo tìm hiểu của chúng tôi tại Việt Nam, thu thập số liệu. Các xét nghiệm được tiến hành<br /> hiện chưa có báo cáo của nghiên cứu nào về mối tại phòng xét nghiệm máu của Bệnh viện Da<br /> liên quan giữa lipid máu và mụn trứng cá. Vì Liễu thành phố Hồ Chí Minh.<br /> vậy chúng tôi tiến hành đề tài:“Nồng độ lipid<br /> Công cụ thu thập<br /> máu trên bệnh nhân mụn trứng cá thông thường<br /> đến khám tại bệnh viện da liễu TPHCM”. Mẫu bệnh án nghiên cứu gồm 3 phần: Phần<br /> 1: Thông tin chung; Phần 2: Đặc điểm lâm sàng;<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Phần 3: Xét nghiệm cận lâm sàng.<br /> Thiết kế nghiên cứu KẾT QUẢ<br /> Cắt ngang phân tích (có nhóm đối chứng)<br /> Tỉ lệ rối loạn lipid máu theo từng chỉ số<br /> Đối tượng nghiên cứu cholesterol, triglyceride, HDL và LDL-C ở nhóm<br /> Các bệnh nhân mụn trứng cá thông thường bệnh cao hơn so với nhóm chứng, trong đó rối<br /> đến khám tại bệnh viện Da Liễu TP.HCM từ loạn lipid dạng giảm HDL chiếm tỉ lệ cao nhất.<br /> 8/2016 đến tháng 1/2017.<br /> Bảng 1: Tỉ lệ rối loạn lipid máu ở nhóm bệnh nhân mụn trứng cá và nhóm đối chứng<br /> Nhóm bệnh Nhóm chứng P<br /> Tần số (n) Tỉ lệ (%) Tần số (n) Tỉ lệ (%)<br /> Cholesterol ≥ 5,2 mmol/L 26 27,08 23 23,95 0,5<br /> Triglyceride ≥ 1,7 mmol/L 12 12,5 9 9,38 0,36<br /> HDL < 1,04 mmol/L 45 46,8 14 14,6 0,54<br /> LDL ≥ 3,4 mmol/L 36 37,5 32 33,33 0,48<br /> Bảng 2: Sự khác biệt nồng độ HDL máu ở nhóm bệnh cholesterol máu tương quan thuận biến với độ<br /> nhân mụn trứng cá và nhóm đối chứng tuổi mắc bệnh, nghĩa là độ tuổi mắc bệnh càng<br /> Nồng độ HDL Nhóm bệnh Nhóm chứng P lớn thì nồng độ cholesterol càng cao. Đây là mối<br /> (n=96) (n=96) tương quan với mức độ vừa (r= 0,34) và có ý<br /> Trung bình ± độ lệch chuẩn 1,14 ± 0,4 1,28 ± 0,39 nghĩa thống kê (p< 0,05). Nồng độ cholesterol có<br /> Cao nhất 4,04 4,1 0,01<br /> mối tương quan yếu, có ý nghĩa thống kê (p<<br /> Thấp nhất 0,44 0,82<br /> 0,05), nghĩa là nồng độ cholesterol tăng khi thời<br /> Nồng độ HDL máu trung bình ở nhóm bệnh<br /> gian mắc bệnh càng kéo dài.<br /> là 1,14 ± 0,4, thấp hơn nồng độ HDL máu trung<br /> bình ở nhóm chứng là 1,28 ± 0,39. Sự khác biệt có Tỷ lệ bệnh nhân mụn ở mức độ trung bình<br /> ý nghĩa thống kê với p = 0,01. Nồng độ có bất thường nồng độ triglyceride máu cao gấp<br /> <br /> <br /> 103<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> 2,06 lần so với nhóm bệnh nhân mụn ở mức độ Tỷ lệ bệnh nhân mắc trứng cá sẩn mụn mủ<br /> nhẹ. Đặc biệt, tỷ lệ bệnh nhân mụn ở mức độ có bất thường nồng độ HDL máu thấp hơn 0,2<br /> nặng và rất nặng có bất thường nồng độ lần so với nhóm bệnh nhân mắc bệnh trứng cá<br /> triglyceride máu cao gấp 4,2 lần và 8,7 lần so với nhân. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<br /> nhóm bệnh nhân mụn ở mức độ nhẹ. Sự khác