Phân tích khổ đầu trong bài thơ Tràng Giang của Huy Cận

VĂN MẪU LỚP 11 PHÂN TÍCH KHỔ ĐẦU BÀI THƠ TRÀNG GIANG CỦA HUY CẬN 1. Bên cạnh vẻ đẹp cổ điển là nét hiện đại cua thơ mới (thể hiện ở câu cuối). Cảnh buồn vì được cảm nhận qua tâm trạng buồn. - Phong vị cổ điển và vẻ đẹp hiện đại. + Câu thơ đầu phảng phất phong vị cổ điển vì nói gợi nhớ đến câu ca dao xưa: Sóng bao nhiêu gợn dạ sầu bấy nhiều Bên cạnh đó nó còn phảng phất ý thơ của người xưa: Vô biên lạc mộc tiêu tiêu hạ Bất tận trường giang cổn cổn lai (Đăng cao – Đỗ Phủ) (Rào rào lá trút rừng cây thẳm Cuồn cuộn sông về sóng nước tuôn) - Đây không phải là sự bắt chước một cách mô phạm mà là sự thẩm thấu của hồn thơ. Như chúng ta đã biết ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Huy Cận đã say mê những câu thơ Đường và âm hưởng thơ Đường đã ảnh hưởng đến hồn thơ HC một cách tự nhiên. Nếu câu thơ của Đỗ Phủ đối xứng trong sự đối chọi, thì đối xứng trong thơ HC là đối xứng của sự tương đồng. Cả hai nhà thơ đều sự dụng từ láy. Trong thơ ĐP thì là từ “tiêu tiêu” và thơ HC “điệp điệp”. Tuy nhiên từ láy ĐP dùng ở giữa câu thơ, còn HC dùng cuối câu thơ, tạo nên dư âm. - Câu 2 cũng gợi nên sự cổ điển, vì h/a con thuyền xuôi mái nước song song gợi lên vẻ đẹp nhẹ nhàng, tỉnh lặng, như một nét vẻ trong bức tranh thủy mặc. 2. Cảnh buồn qua tâm trạng buồn - Hai câu đầu bản thân cảnh không buồn, nhưng chính cái buồn của lòng người đã lan tỏ sang cảnh vật. Điều đó được thể hiện qua hệ thống từ ngữ: “buồn điệp điệp”. Từ láy “điệp điệp” vừa gợi hình lại vừa gợi cảm. Hai từ gợi lên h/a những làn sau nhấp nhô liên tiếp trên dòng sông và nỗi buồn của tác giả cũng như đang lan tỏ trên sóng nước. HC từng tâm sự: “Nhìn dòng sông lớn gợn những lớp sóng, tôi cảm thấy nỗi buồn của mình cũng đang trải ra như lớp sóng”. Về hình ảnh: trong câu thơ: “Sóng gợn...” dường như có hai con sóng, sóng nước và sóng lòng. “Sóng gợn tràng giang” là sóng nước, còn sóng “buồn điệp điệp” là sóng lòng. Hai con sóng hòa quyện vào nhau. Nhạc sóng và nhạc lòng cùng vỗ vào nhau tạo thành một dòng sông sóng nước và một dòng tâm trạng vỗ vào nhau chảy suốt cả bài. Hình ảnh thơ còn gợi lên sự mênh mông, vắng lặng. Những con thuyền lười biếng xuôi theo dòng nước, không còn nghe tiếng sóng vỗ mái chèo. Hình ảnh thơ còn gợi lên sự chia lìa: “thuyền về” – “nước lại” Hình ảnh còn gợi lên sự nhỏ bé chơ vơ, thông qua chi tiết: “Củi một cành khô lạc mấy dòng”. Đây là một câu thơ hay, giàu ý nghĩa. Nếu ba câu trên mang phong vị cổ điển thì câu cuối mang vẻ đẹp hiện đại vì nếu như thô xưa khi miêu tả thiên nhiên thường chọn những hình ảnh tao nhã, mĩ lệ còn ở đây tác giả lại đưa một chi tiết hết sức chân thực, thô ráp của đời sống. Ở đây tác giả sử dụng thành công biện pháp đối lập giữa “củi một cành/ khô” – “mấy dòng”, gợi sự nhỏ bé chơ vơ và khiến ta liên tưởng đến sự đối lập giữa những sô phận nhỏ bé với dòng đời xuôi ngược. Bên cạnh đó tác giả còn sử dụng nghệ thuật đảo ngữ, tăng tiến “củi – một – cành – khô – lạc – mấy dòng”. Một câu thơ 7 chữ vỡ ra thành 6 mảnh cô đơn. Việc dùng từ của tác giả cũng đáng chú ý. Tại sao dùng “củi” mà không dùng “cây”, dùng “một” mà không dùng ‘vài”, dùng “cành” mà không dùng “thân”, tại sao dùng “khô” mà không dùng “tươi”? Dùng “củi” để nói lên trạng thái khô héo sự cô đơn, dùng “một” để tô đấm sự đơn chiếc, dùng “cành” để nói lên sự nhỏ bé, dùng “khô” để khẳng định sự khô héo. Tại sao lại dùng một cành củi khô mà không dùng cánh bèo trôi dạt? Vì néo dùng h/a cánh bèo thì chỉ diễn tả được cái trôi dạt nhỏ bé mà không diễn tả được sự khô héo, đau thương. => Tâm trạng cô đơn của HC đã tìm được h/a tương đồng để thể hiện.