Phân tích và chứng minh “Sự thật trong Phóng sự”

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

381
lượt xem 157
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phóng sự là một thể loại báo chí hay, hấp dẫn cả người viết lẫn người đọc. Nó dễ hút hồn người viết bởi khi phóng viên lao vào thể loại này, độ máu mr nghề nghiệp dường như được phát huy tối đa, quên ăn quên ngủ. Nó lôi cuốn người đọc bởi nó thoả mãn tính tò mò, hiếu kỳ, sự khao khát tìm hiể của công chúng trước những sự kiện mới mẻ và bổ ích. Trước sự bùng nổ của thông tin đại chúng (báo viết, báo nói, báo hình, báo điện tử) phóng sự là...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phân tích và chứng minh “Sự thật trong Phóng sự”

Phân tích và ch ng minh “S th t trong Phóng s ” Phóng s là m t th lo i báo chí hay, h p d n c ngư i vi t l n ngư i c. Nó d hút h n ngư i vi t b i khi phóng viên lao vào th lo i này, máu mr ngh nghi p dư ng như ư c phát huy t i a, quên ăn quên ng . Nó lôi cu n ngư i c b i nó tho mãn tính tò mò, hi u kỳ, s khao khát tìm hi c a công chúng trư c nh ng s ki n m i m và b ích. Trư c s bùng n c a thông tin i chúng (báo vi t, báo nói, báo hình, báo i n t ) phóng s là m t th lo i báo chí ư c ngư i c, ngư i nghe, ngư i xem ( g i chung là công chúng) yêu thích nh t và cũng là m t trong nh ng th lo i khó nh t i v i ngư i vi t. M i m t phóng s c a báo nói, báo vi t, báo hình có nh ng c thù riêng, yêu c u riêng nhưng ây chúng ta ch bàn t i cái chung nh t, nh ng yêu c u và tiêu chu n c a m t phóng s ph i có là gi? Ngay t khi ra i phóng s ch có tính ch t hoàn toàn gi ng tin. D n d n phóng s ngày càng hoàn thi n mình hơn. Phóng s không ch d ng l i ph n ánh s vi c nh mà còn c p n nh ng s ki n, hi n tư ng mang tính toàn c u. i v i m i lo i th báo chí thì vi c l y ch t liêu vi t nên hoàn toàn t i s ng. Nhưng xét riêng v phóng s ây là lo i hình l y hi n th c làm ch t li u ph n anh, mang tính th i s cao . Ngư i phóng viên không ch ph i m b o v n i dung thông tin mà còn góp ph n t ra hư ng gi i quy t cho nh ng câu h i mang tính hi n th c. Vì v y phóng s có tính phát hi n v n , nêu ra nh ng s ki n ư c c xã h i quan tâm, ang ư c dư lu n chú ý. Vi c vi t nên m t tác ph m phóng s thì không khó nhưng vi t nên ư c m t tác ph m hay thì không h ơn gi n. B i không ch phóng s yêu c u y u t hi n th c trong ó mà còn ph i k t h p bút 1
pháp giàu ch t văn h c và cái tôi tr n thu t v i c m xúc v a trí t ê v a có kh năng khái quát cao. Hi n nay có nhi u ý ki n v n phân vân trong vi c phân bi t phóng s và phóng s i u tra. Hai lo i hình này có tách r i nhau hay v n ch là m t? Cũng như các lo i hình báo chí khác, phóng s cung c p cho c gi nh ng tri th c phong phú, chính xác, h có th nh n th c, ánh giá úng ngư i, úng vi c mà h quan tâm theo dõi. Phóng s ngoài vi c thông tin v s th t, ngư i th t trong cu c s ng còn ph i ưa ra hư ng gi i quy t cho công chúng nh m nh hư ng và nêu lên câu tr l i úng nh t. V y, yêu c u i v i m i lo i th báo chí v s th t ã là r t quan tr ng nhưng trong phóng s nó ph i ư c nghiên c u k lư ng hơn nh m giúp cho nhà báo th y ư c t m quan tr ng c a v n trong vi c tác ng dư lu n. Thông qua không ch là m t s ki n riêng l mà phóng s là s sâu chu i các s ki n v i nhau. Các s ki n ó ư c t trong ti n trình l ch s , quá trình phát sinh phát tri n khi n ngư i c dàng theo dõi và n m b t ư c v n . V y, s th t trong phóng s ư c th hi n dư i nh ng hình th c nào và vi c v n d ng nó như th nào cho hi u qu là vi c mà chúng ta ang làm. Tìm hi u v v n này chúng ta s có cái nhìn rõ hơn v m t th lo i ang r t ư c ưa chu ng hi n nay. 2
Có ngư i nói r ng s th t là cái tr n tr i. i u này hoàn toàn úng. Báo chí là cái ph n ánh hi n th c thông qua m t phương ti n là ngôn t , hình nh. M i công c khác nhau có nh ng c thù riêng c a nó chính vì v y nó làm nên s c s c cho m i lo i hình. Trong các lo i th báo chí thì phóng s v a là s k t h p gi a các bút pháp văn h c và hi n th c. B i như chúng ta ã bi t thì báo chí không cho phép vi c s d ng các bi n pháp tu t th m xưng, nh ng y u t như hư c u hay l i khoa chương là hoàn toàn lo i b . B i th cho nên th lo i phóng s n m gi a hai y u t là hi n th c và văn h c. Ch có i u văn h c l y hi n th c làm ch t li u xây nên cái khái quát, s d ng hư c u hư ng t i cái p còn phóng s l y hi n th c làm ch t li u nh m ph c v cho chính hi n th c y, xu t phát t c th i t i cái c th . S th t trong phóng s th hi n trư c tiên ó là vi c phóng s c p và gi i quy t nh ng hi n th c mang tính th i s , th m nh hi n th c và c g ng tr l i nh ng câu h i mà hi n th c t ra. B i vì sao v y? Chính vì nó ph n ánh hi n th c nên trong b n thân bài phóng s ã ưa ra ư c s thuy t ph c nơi ngư i c. Ví d như trong phóng s c a Vũ Tr ng Ph ng: C m b y ngư i, Cơm th y cơm cô, K ngh l y Tây,. . . Vũ Tr ng Ph ng ã mô t ư c s sinh ng trong xã hô th c dân n a phong ki n nh ng. ó là nh ng ngư i i làm thuê làm mư n b bóc l t n cùng c c, ó là thân ph n c a con ph i chi bao c nh ngang trái. Cũng có Khi Vũ Tr ng Ph ng m a mai t n n xã h i, c b c, b t b , con ngư i ix v i nhau thông qua l a l c, y mánh khóe,. . . ó là m t xã h i y c m b y, ó là cu c i c a nh ng cô gái mơ l y ch ng Tây,. . . Phóng s ph n ánh úng b n ch t r i ren c a xã h i nô l kìm k p, d n ch ng ư c nh ng hoàn c nh con ngư i i n hình cho xã h i lúc b y gi . Chính vì v y mà Vũ Tr ng Ph ng s d ng l ai hình phóng s lúc b y gi là r t phù h p t o nên s khác bi t m i l và y c s c. Cho nên kh năng khái quát nh ng v n xã h i r t l n và nó nói ư c úng cái c n nói trong xã h i. Hay như phóng s c u nhà báo Phan Quang, H u Th , Tr n 3
B ch ng,. . . ã c p n nh ng v n mang tính xã h i hi n th i như t tham nhũng, buôn l u, ma túy,. . . S th t trong phóng s còn th hi n vi c nó òi h i ngư i vi t ph i th t s hi u bi t v v n mình quan tâm. Vi c có nh ng hi u bi t sâu v lĩnh v c mình nh vi t t o nên kh năng thuy t ph c cho ngư i c tin tư ng bài vi t c a mình. Ngư i vi t phóng s không th ng i nhà nghe k l i s vi c mà t o nên d oc m t bài vi t hay và thuy t ph c công chúng. Nhà báo ph i t mình lăn l n vào hiên th c, phát hi n ra nh ng v n , ch ng ki n s vi c di n ra ho c thông qua nh ng d n ch ng áng tin c y. Ví d như trong phóng s c nhà báo Nguy n Hoàng Sang trên báo Lao ng v bài vi t nh ng lò g ch hun ngư i xã Yên T p - C m Khê – Phú Th vào tháng12/2006. Nhà báo ã mô t chi ti t các công vi c cũng như quang c nh nơi có nh ng lò g ch ang ngày ngày r c l a. Nhưng m t trái c a nó là bi t bao ngư i dân quanh y ph i gánh ch u h u qu c a khói, c a tai n n lao ng, c a vi c m t cha, m , anh ch . Nh ng tai n n s p lò, nh ng v vi c gây nên cái ch t c a nh ng ngư i nông dân làm nhi m v t lò cho nh ng lò than luôn cháy. H ph i ch u h u qu c a b nh t t, thương tích, cu c s ng luôn b e doa b i mi ng cơm manh áo. ó là s th t ang di n ra hàng ngày hàng gi mà chính quy n thì v n chưa có m t hư ng gi i quy t thích h p cho ngư i dân nơi y. Tác gi ã ưa ra m t lo t d n ch ng v con s ngư i ch t, s ngư i b thương t t, h u qu l i cho môi trư ng,. . . y là t t c s li u chi ti t mà nêu không ch ng ki n s vi c thì nhà báo không th vi t nên ư c nh ng trang báo y nh ng trăn tr th i s như v y. Hay có khi vi t ư c m t bài phóng s i u tra t i ph m nhà báo ph i hóa thân nh p c nh, ph i ch u s thách th c c a hoàn c nh t ó m i có ư c nh ng trang tin y tính k ch tính và giàu giá tr thuy t ph c công chúng. S th t là qua nh ng năm th c hi n công cu c im ic a ng , báo chí c a nư c ta ã óng góp m t ph n không nh nêu b t nh ng thành t u v kinh t , chính tr , an ninh qu c phòng, ng th i ưa lên công lu n nh ng cái phô chương , 4
hình th c, trái v i o c l i s ng, cái tiêu c c ang di n ra hàng ngày xung quanh chúng ta. Nhi u bài phóng s ã gây xúc ng lòng ngư i, có tác d ng r t l n v m t xã h i. Nhi u phóng s ã phanh phui ra nh ng s th t au lòng nh m hư ng t i cái Thi n, ch ra hư ng gi i quy t cho các nhà ch c trách. Bên c nh nh ng phóng s ã thành công , ã tìm ư c b n ch t và g c gác c a s vi c, v n còn nh ng phóng s “ t hàng”. Nh ng lo i phóng s này , phóng viên ch thâu tóm thông tin t các nhà lãnh o, qua các b n báo cáo hay thu lư m thông tin t các trang báo i n t . ó là nhưnghx bài phóng s v tay – hoan nghênh – ón nh n Huân chương và sau ó m t th i gian chính chúng ta l i vi t phóng s phanh phui cái tiêu c c và góp ph n ưa các nhà lãnh o ư c hoan nghênh vào nhà á. V y s th t n m âu? Nhi u bài phóng s như v y ã làm cho khán gi , c gi r t phân tâm , lòng tin v i các nhà báo b gi m sút. Hi n nay nhi u b n c , b n xem truy n hình, b n nghe ài r t băn khoăn và nghi ng nhi u bài phóng s c a nhà báo v tính chân th c c a nó. Nhà báo vi t nhi u bài phóng s bi u dương m ĩ cho các ngân hàng thương m i trong ho t ng tín d ng, cho chương trình xoá ói gi m nghèo. Nhưng r i cũng chính nhà báo l i vi t nh ng bài phóng s l t t y nhi u ho t ng vi ph m pháp lu n c a do chính các ngân hàng ó rút ti n c a nhà nư c hàng trăm t ng ánh . Nhi u Giám c, k toán trư ng, th quĩ tham ô hàng trăm t ng và “bùng” luôn. Th thì âu là s th c? Có ph i chăng m t s nhà báo ã quá say mê làm kinh t , làm vi c theo ki u “quan báo”, không th y h t ư c tác h i c a các bài phóng s y tính mâu thu n ch trong m t th i gian quá ng n mà chúng ta ưa lên m t báo nh ng thông tin quá trái ngư c lên công lu n. Tuy nhiên i u ó không có nghĩa là các nhà báo u làm vi c r t h i h t. Có nhi u nhà báo ã lăn x vào cu c s ng, tìm cho rõ ngu n cơn, g c gác c a s th c , do ó bài vi t có tác d ng sâu s c v xã h i . Thí d trên báo Sinh Viên ngày 22/8/2007 có bài vi t NH NG NGƯ I NH T RÁC. Tính chân th c c a phóng s r t cao, t ra nhi u v n cho c ng ng, tính trách nhi m c a m i ngư i trư c 5
cu c s ng c a ng lo i. Phóng s không c n nh ng l i bình to tát mà ch y u là hình nh và ti ng nói c a các nhân v t cũng ddã nêu lên m t s th t au lòng là xung quanh ta còn quá nhi u nh ng con ngư i b t h nh c n tr giúp. Chúng ta s ph i s ng như th nào, ph i làm gì cho xã h i ngày càng t t p hơn? M t i u có tính nguyên t c khi vi t phóng s là PH I NHÌN NH N S TH T. Không th l y cái phi n di n làm cái toàn di n, l y hình th c làm b n ch t , l y cái th y u làm ch y u, càng không l y ng u nhiên làm t t nhiên ph n ánh trong các bài phóng s . T các nhân v t và t hi n th c i s ng, t hàng lo t nh ng cái t n t i khách quan và nh ng s ki n c th u là tài nhà báo ph n ánh. Ông cha ta thư ng có câu : “S th t b ng muôn l i hùng bi n” nhưng mu n tìm cho ư c s th c ó thì qu là không d dàng. M i nhà báo ph i rèn luy n cách th c làm vi c ít i khai thác tài li u qua các báo cáo, qua m m các nhà lãnh o hám danh. Mà hãy lăn x vào cu c s ng ngư i lao ng tìm rõ ngu n cơn . Như v y bài phóng s m i có s c thuy t ph c cao. i u mà có nhà báo thư ng vi ph m vào tính chân th c ó là c ý tô v i u gì ó không ch c ch n t nh ng suy oán ch quan và có th vì v y mà ưa ra m t s vi c không th t. Chính lương tâm và s c n tr ng trong quá trình thu th p thông tin c a nhà báo có tác ng t i tính chân th c c a thông tin. Nh ng tin t c thi u chính xác c a nhà báo ph i ư c coi là m t l i l m. Có i u không th nhìn nh n l i l m y như vi c gây tai n n, cho nên nh ng tin b a vô h i (như l i tâng b c các doanh nghi p hay cá nhân) hay tin b a không có n n nhân c th thì nhà báo thư ng vô can. Có i u là tác h i c a tin b a i v i tâm lý , tinh th n và lòng tin c a ngư i dân i v i báo chí là không nh . Ngư i vi t phóng s trung th c là ngư i ch có th vi t nh ng gì mà anh ta ã ki m tra và nh ng gì mà theo nh n th c c a anh ta là s th t. Ngư i làm báo nên áp d ng m t s qui t c sau : - Tìm ki m ch không nên phát minh thông tin. - Cô ng ch không c t xén. 6
- Miêu t ch không phán oán. - Vi t v s ki n có th t ch không vi t cái mình mong mu n. 7