intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán hoạt động

Chia sẻ: ViDoraemi2711 ViDoraemi2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

58
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu kiểm toán được định nghĩa là kết quả kiểm toán dự kiến đạt được và và công việc mà kiểm toán viên hoàn thành được thể hiện trong báo cáo kiểm toán. Qua triển khai thực hiện thí điểm cuộc kiểm toán hoạt động ngân sách cấp quận năm 2015, mặc dù kết quả kiểm toán đã chỉ ra nhiều kiến nghị và kết luận có giá trị, bên cạnh đó, vẫn còn những mục tiêu kiểm toán chưa đạt được kết luận thỏa đáng, cá biệt có những mục tiêu kiểm toán không thể trả lời.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán hoạt động

TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> QUY TRÌNH PHAÙT TRIEÅN MUÏC TIEÂU<br /> KIEÅM TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG<br /> TS. Đặng Anh Tuấn*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> M<br /> ục tiêu kiểm toán được định nghĩa là kết quả kiểm toán dự kiến đạt được và và công<br /> việc mà kiểm toán viên hoàn thành được thể hiện trong báo cáo kiểm toán. Qua triển<br /> khai thực hiện thí điểm cuộc kiểm toán hoạt động ngân sách cấp quận năm 2015, mặc<br /> dù kết quả kiểm toán đã chỉ ra nhiều kiến nghị và kết luận có giá trị, bên cạnh đó, vẫn<br /> còn những mục tiêu kiểm toán chưa đạt được kết luận thỏa đáng, cá biệt có những mục tiêu kiểm toán<br /> không thể trả lời. Nguyên nhân là chưa có quy trình hướng dẫn xây dựng và phát triển mục tiêu kiểm toán<br /> hoạt động. Vì vậy, nghiên cứu này nhằm mục đích đề xuất quy trình phát triển các mục tiêu kiểm toán<br /> hoạt động nhằm tăng tính rõ ràng, dễ áp dụng và nhất quán khi triển khai áp dụng kiểm toán.<br /> Từ khóa: quy trình, mục tiêu kiểm toán hoạt dộng<br /> <br /> Procedure for developing performance audit objectives<br /> Audit objectives are defined as expected audit results and the amount of work done by auditors which are<br /> all shown in audit reports. By implementing pilot performance audit of state budget of district-level in 2015,<br /> though audit results bring a variety of valuable recommendations and conclusions, several audit objectives<br /> are unable to reach the conclusions, other individual objectives remained unanswered. The causes of these<br /> are the lack of the guidelines for developing performance audit objectives. Thus, this article focus on the the<br /> recommendation of the procedure for developing performance audit objectives to increase transparency,<br /> ease of application and consistency when implementing audit<br /> <br /> Keywords: procedure, performance audit objectives<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng xây dựng một quy trình phát triển mục tiêu kiểm<br /> phương pháp phân tích nội dung đối với CMKTNN toán hoạt động phù hợp với Kiểm toán nhà nước<br /> 3000 và Báo cáo kiểm toán hoạt động quản lý, sử Việt Nam.<br /> dụng ngân sách cấp quận năm 2015 (kiểm toán<br /> Kết quả nghiên cứu chỉ ra (i) cần thiết phải xây<br /> hoạt động ngân sách cấp quận năm 2015) nhằm trả<br /> lời câu hỏi liệu có cần quy trình phát triển mục tiêu dựng quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán hoạt<br /> kiểm toán hoạt động. Qua đó, tham khảo cẩm nang động phù hợp và (ii) đề xuất quy trình kiểm toán<br /> hướng dẫn kiểm toán hoạt động của Tòa kiểm toán hoạt động bao gồm ba bước trên cơ sở áp dụng mô<br /> Châu Âu (European Court of Auditors 2013) nhằm hình logic.<br /> Kiểm toán nhà nước Khu vực IV<br /> *<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 111 - tháng 1/2017 41<br /> TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1. Giới thiệu Qua phân tích cho thấy, các nội dung quy định<br /> việc xác định mục tiêu kiểm toán được hướng dẫn<br /> Sau khi kết thúc việc khảo sát sơ bộ, bước kế<br /> theo từng đoạn riêng biệt không những tạo khó<br /> tiếp trong giai đoạn lập kế hoạch là định rõ được<br /> khăn trong việc tìm hiểu mà còn khó áp dụng trên<br /> mục tiêu kiểm toán. Mục tiêu kiểm toán được<br /> thực tế do không có một quy trình phát triển mục<br /> định nghĩa là kết quả cuộc kiểm toán hướng tới<br /> tiêu kiểm toán hoạt động giúp xác định các thủ<br /> thực hiện và vì vậy nó miêu tả cái mà kiểm toán<br /> tục kiểm toán cụ thể (xác định tiêu chí kiểm toán,<br /> viên sẽ báo cáo. Khó khăn lớn nhất đối với kiểm<br /> nguồn và loại bằng chứng kiểm toán, phương pháp<br /> toán viên trong giai đoạn lập kế hoạch là thiết kế<br /> thu thập và phân tích dữ liệu). Do đó, nghiên cứu<br /> được các mục tiêu kiểm toán hoạt động vừa đáp<br /> này tìm hiểu thực tế việc thiết lập mục tiêu kiểm<br /> ứng được yêu cầu của người sử dụng và phù hợp<br /> toán hoạt động ngân sách cấp quận năm 2015<br /> với khả năng của mình. Chuẩn mực kiểm toán<br /> nhằm xác định (i) liệu có cơ hội và khả năng trình<br /> nhà nước Việt Nam số 3000 (CMKTNN số 3000),<br /> bày mục tiêu kiểm toán trên theo các hướng tiếp<br /> không định nghĩa cụ thể mục tiêu kiểm toán hoạt<br /> cận khác nhau ; (ii) nếu có, quy trình phát triển<br /> động. Trong 17 đoạn có quy định liên quan đến<br /> mục tiêu kiểm toán hoạt động phù hợp với khả<br /> “mục tiêu kiểm toán”, có hai đoạn, quy định yêu<br /> năng và trình độ phát triển của Kiểm toán nhà<br /> cầu về nội dung, hình thức và tính khả thi khi xây<br /> nước Việt Nam là gì?<br /> dựng mục tiêu kiểm toán “Mục tiêu kiểm toán phải<br /> chứa đựng thông tin về các vấn đề, nội dung hay 2. Tại sao cần phải xây dựng quy trình phát<br /> hoạt động cho đơn vị được kiểm toán hoặc các bên triển mục tiêu kiểm toán hoạt động<br /> liên quan khác… Chúng phải rõ ràng, bao gồm đối Mục tiêu kiểm toán hoạt động khá đa dạng và<br /> tượng kiểm toán cụ thể” (Đoạn 26, trang 424) và phụ thuộc vào từng chủ đề lựa chọn kiểm toán,<br /> phải xem xét đến khả năng có thể hoàn thành cuộc mục đích mà cuộc kiểm toán cần hướng tới cũng<br /> kiểm toán theo các mục tiêu được thiết lập (Đoạn như khả năng có thể hoàn thành cuộc kiểm toán.<br /> 24, trang 424). Các đoạn còn lại làm rõ mối liên hệ Theo đó, yêu cầu đầu tiên của bản kế hoạch kiểm<br /> giữa trọng yếu, rủi ro kiểm toán được thực hiện toán là phải thiết lập được các mục tiêu kiểm toán.<br /> để xác định các mục tiêu kiểm toán và mục tiêu Theo Chuẩn mực kiểm toán Hoa Kỳ (GAO) “Kiểm<br /> kiểm toán được thiết lập nhằm xác định phạm vi, toán viên phải lập kế hoạch phù hợp và các tài liệu<br /> tiêu chí, kế hoạch thu thập bằng chứng hay chương lập kế hoạch kiểm toán là cần thiết nhằm chỉ ra các<br /> trình kiểm toán chi tiết. mục tiêu kiểm toán”. So với việc lập kế hoạch trong<br /> <br /> 42 Số 111 - tháng 1/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> kiểm toán báo cáo tài chính thì lập kế hoạch trong hoặc mục đích cuộc kiểm toán khác nhau thì mục<br /> kiểm toán hoạt động ít quy định cụ thể hơn và nội tiêu kiểm toán cũng được thiết kế và xây dựng khác<br /> dung kế hoạch thay đổi nhiều phụ thuộc vào mục nhau giữa các cuộc kiểm toán.<br /> tiêu và phương pháp kiểm toán. Mặc dù phương<br /> Câu hỏi thứ hai nhằm xác định cách thức triển<br /> pháp tiếp cận không quy định cụ thể như đối với<br /> khai một cuộc kiểm toán hoạt động bắt đầu từ việc<br /> kiểm toán báo cáo tài chính nhưng trong kiểm toán<br /> lập kế hoạch đến thực hiện kiểm toán và cuối cùng<br /> hoạt động phương pháp tiếp cận phải có hệ thống.<br /> là lập và phát hành báo cáo kiểm toán. Trả lời được<br /> Điều này có nghĩa là phải có khuôn mẫu nhất định<br /> câu hỏi thứ hai chính là điểm kết thúc trong việc<br /> hướng dẫn cách thức xây dựng mục tiêu, thiết kế<br /> xác định mục tiêu kiểm toán. Theo quan điểm này,<br /> các bước công việc nhằm thỏa mãn mục tiêu và liên<br /> mục tiêu kiểm toán phải được cụ thể hóa tới mức<br /> kết các bước trên với các phát hiện và yếu tố cấu<br /> sao cho kiểm toán viên có thể thiết kế được các thủ<br /> thành nên phát hiện kiểm toán. Do đó, cần phải<br /> tục kiểm toán tương ứng để xác định nguồn và loại<br /> có quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán hoạt<br /> bằng chứng cần thu thập. Vì vậy, việc phát triển<br /> động nhằm cung cấp phương pháp tiếp cận có hệ<br /> mục tiêu kiểm toán chi tiết có vai trò quan trọng và<br /> thống cho từng cuộc kiểm toán. Phương pháp này<br /> hữu ích trong việc xây dựng các chương trình kiểm<br /> dựa trên lý thuyết kiểm toán xoay quanh hai câu<br /> toán cũng như triển khai chúng trên thực tế.<br /> hỏi cốt lõi:<br /> 3. Quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán<br /> 1. Một là, cuộc kiểm toán hoạt động thực hiện<br /> đề xuất<br /> nhằm mục đích gì?<br /> Theo Sổ tay kiểm toán hoạt động của Tòa kiểm<br /> 2. Hai là, bằng chứng nào kiểm toán viên cần<br /> toán Châu Âu năm 2013, quy trình phát triển mục<br /> phải thu thập?<br /> tiêu kiểm toán bao gồm ba bước: Bước 1, thiết lập<br /> Câu hỏi thứ nhất nhằm xem xét sự cần thiết mục tiêu kiểm toán tổng thể, bước 2, chi tiết hóa<br /> phải thực hiện một cuộc kiểm toán hoạt động. Nó các mục tiêu kiểm toán tổng thể thành các mục tiêu<br /> chính là điểm khởi đầu cho việc xác định mục tiêu kiểm toán chi tiết và bước 3, lập kế hoạch thu thập<br /> kiểm toán, do vậy nó phụ thuộc vào yêu cầu, chủ đề bằng chứng kiểm toán. Hình 1, mô tả quy trình<br /> lựa chọn kiểm toán. Đối với các chủ đề khác nhau phát triển mục tiêu kiểm toán.<br /> <br /> Hình 1: Quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán hoạt động<br /> <br /> <br /> - Đạt được hiểu biết đầy đủ về chủ đề kiểm toán;<br /> Bước 1:<br /> - Đánh giá rủi ro;<br /> Thiết lập Mục đích<br /> mục tiêu<br /> kiểm<br /> → - Đảm bảo khả năng thực hiện cuộc kiểm toán trong<br /> thời gian theo quy định;<br /> → Xác định nội dung và<br /> phạm vi kiểm toán<br /> toán<br /> - Đảm bảo khả năng có thể đưa ra được kết luận và kiến<br /> tổng thể<br /> nghị kiểm toán<br /> <br /> <br /> - Đảm bảo rằng các mục tiêu kiểm toán chi tiết toàn diện<br /> Bước 2:<br /> và không loại trừ lẫn nhau;<br /> Phát Mục đích<br /> - Đảm bảo khả năng thiết kế được các thủ tục kiểm toán<br /> triển<br /> mục tiêu → cho các mục tiêu kiểm toán ở cấp độ chi tiết nhất;<br /> → Cụ thể hóa mục tiêu<br /> kiểm toán để thiết kế<br /> kiểm - Số lượng cấp độ và số lượng mục tiêu tại mỗi cấp độ;<br /> các thủ tục kiểm toán<br /> toán chi<br /> - Tiêu thức chi tiết hóa mục tiêu kiểm toán: Trình tự, cấu<br /> tiết<br /> trúc, phân loại<br /> <br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 111 - tháng 1/2017 43<br /> TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN<br /> <br /> <br /> <br /> Nội dung<br /> Bước 3: Mục đích<br /> - Tiêu chí kiểm toán;<br /> Thiết kế Đảm bảo sự nhất quán<br /> - Loại bằng chứng;<br /> chương giữa mục tiêu, tiêu chí,<br /> trình<br /> → - Nguồn bằng chứng;<br /> → nguồn bằng chứng và<br /> kiểm phương pháp thu thập,<br /> - Phương pháp thu thập dữ liệu;<br /> toán phân tích dữ liệu.<br /> - Phương pháp phân tích dữ liệu.<br /> <br /> <br /> <br /> Bước 1: Xác định mục tiêu kiểm toán tổng thể Bước 2: Phát triển các mục tiêu kiểm toán<br /> Để phát triển được các mục tiêu kiểm toán chi chi tiết<br /> tiết từ mục tiêu kiểm toán tổng thể đòi hỏi kiểm Sau khi thiết lập xong mục tiêu kiểm toán tổng<br /> toán viên phải có hiểu biết đầy đủ về lĩnh vực và<br /> thể, cùng với việc xác định trọng tâm và phạm vi<br /> chủ đề chọn kiểm toán thông qua các hoạt động<br /> kiểm toán, kiểm toán viên sẽ phát triển mục tiêu<br /> như nghiên cứu tài liệu, trao đổi với đơn vị được<br /> kiểm toán chi tiết theo phương pháp diễn dịch với<br /> kiểm toán, thảo luận trong nhóm khảo sát. Sau khi<br /> kết thúc việc khảo sát sơ bộ, bước kế tiếp trong giai mức độ chi tiết tăng dần cho đến khi kiểm toán<br /> đoạn lập kế hoạch là định rõ được mục tiêu kiểm viên có thể thiết kế được các thủ tục kiểm toán phù<br /> toán. Mục tiêu kiểm toán được thiết lập phải rõ hợp, tương ứng với từng mục tiêu kiểm toán chi<br /> ràng, chính xác và tránh mơ hồ. Mặc dù, không thể tiết. Theo Tòa kiểm toán châu Âu (2013), thông<br /> phủ nhận rằng, kiểm toán viên vẫn có khả năng thu thường có có từ ba đến bốn cấp độ mục tiêu kiểm<br /> thập bằng chứng và trình bày các phát hiện kiểm<br /> toán, cấp độ 1 là mục tiêu kiểm toán tổng thể, cấp<br /> toán ngoài những mục tiêu kiểm toán được thiết<br /> độ 2, được phát triển từ cấp độ 1 theo từng nội<br /> lập trong giai đoạn lập kế hoạch, tuy nhiên, nếu<br /> đề xuất các mục tiêu không chính xác chắc chắn dung, khía cạnh kết quả hoặc từng loại vấn đề, cấp<br /> sẽ dẫn đến định hướng kiểm toán sai. Để thiết lập độ 3, thường là các nội dung chi tiết được phát triển<br /> được mục tiêu tổng thể chính xác đòi hỏi kiểm toán từ mục tiêu tại cấp độ 2 và cấp độ 4, được cụ thể<br /> viên phải tuân thủ hai nguyên tắc cơ bản sau: hóa từ cấp độ 3, thường là các tiêu chí kiểm toán<br /> Một là, mục tiêu kiểm toán tổng thể được phát chẳng hạn các mục tiêu, định mức, định chuẩn…<br /> triển sau khi đã tiến hành xác định và đánh giá rủi Tuy nhiên, nếu có quá nhiều cấp độ, mục tiêu kiểm<br /> ro và kiểm toán viên chỉ nên tập trung vào một toán có thể giảm tính rõ ràng. Ngoài ra, về hình<br /> hoặc hai rủi ro quan trọng nhất (lớn nhất) và nên thức, các mục tiêu kiểm toán chi tiết cần được<br /> tập trung vào một chủ đề nhất định. Kèm theo đó, trình bày ngắn gọn, rõ ràng. Về nội dung, các mục<br /> khi xác định phạm vi kiểm toán phù hợp, cần phải<br /> tiêu kiểm toán phải đáp ứng yêu cầu toàn diện và<br /> ước lượng được thời gian và nguồn lực cần thiết<br /> không trùng lặp, nghĩa là tại các cấp độ khác nhau,<br /> để hoàn thành được cuộc kiểm toán theo quy định<br /> của Luật kiểm toán hoặc theo yêu cầu. các mục tiêu kiểm toán chi tiết phải đảm bảo tính<br /> logic, tính liên kết, không loại trừ lẫn nhau và phải<br /> Hai là, mục tiêu kiểm toán tổng thể phải đảm<br /> bổ sung cho nhau giúp trả lời được mục tiêu kiểm<br /> bảo tính khả thi. Nghĩa là, các nội dung kiểm toán<br /> bao hàm trong mục tiêu kiểm toán tổng thể phải toán tổng thể. Ví dụ, về việc phát triển các mục tiêu<br /> chưa từng được kiểm toán hoặc có thể đóng góp kiểm toán đảm bảo nguyên tắc toàn diện và không<br /> giá trị tăng thêm thông qua hoạt động kiểm toán. loại trừ (Bảng 1)<br /> <br /> 44 Số 111 - tháng 1/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> Bảng 1: Ví dụ phát triển mục tiêu kiểm toán chi tiết đảm bảo nguyên tắc toàn diện, không loại trừ lẫn nhau.<br /> <br /> Mục tiêu kiểm toán tổng thể:<br /> Mức 1 Có phải các dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn<br /> Quận X đảm bảo tiến độ và hiệu quả.<br /> 2.2. Dự án đầu tư sử dụng vốn ngân sách<br /> 2.1. Dự án đầu tư sử dụng vốn ngân sách<br /> Mức 2 thành phố trên địa bàn quận có đảm bảo tiến<br /> cấp quận có đảm bảo tiến độ và hiệu quả<br /> độ và hiệu quả<br /> Mục tiêu không loại trừ lẫn nhau<br /> Việc phân loại dự án đầu tư sử dụng vốn ngân sách quận khác và phân biệt với dự án đầu tư<br /> sử dụng vốn ngân sách thành phố. Giả định không có dự án nào vừa sử dụng ngân sách quận<br /> và ngân sách thành phố.<br /> Mục tiêu toàn diện<br /> Tất cả các dự án đầu tư trên địa bàn quận X được phân thành 02 loại sử dụng vốn ngân sách<br /> cấp quận và ngân sách thành phố. Không có dự án đầu tư nào sử dụng nguồn vốn khác nên<br /> không cần thiết phải phân loại thêm.<br /> 3.1.1 3.1.2 3.2.1 3.2.1<br /> Mức 3<br /> Dự án A Dự án B Dự án C Dự án D<br /> Mục tiêu không loại trừ lẫn nhau<br /> Các dự án đầu tư khác biệt với nhau<br /> Mục tiêu toàn diện<br /> Tất cả các dự án đầu tư trên địa bàn quận X đều gồm các dự án sử dụng vốn ngân sách cấp<br /> quận và ngân sách thành phố. Số lượng dự án chọn mẫu kiểm toán đủ đại diện để đánh giá<br /> tiến độ và hiệu quả đầu tư.<br /> <br /> Theo Tòa kiểm toán châu Âu (2013), số lượng toán gồm (i) thứ tự (quy trình hoạt động), (ii) cấu<br /> mục tiêu kiểm toán chi tiết tại mỗi mức độ nên giao trúc và (iii) phân loại. Có thể lựa chọn một trong<br /> động trong khoản từ 2 đến 5 mục tiêu để đảm bảo ba cách tiếp cận trong việc phát triển các mục tiêu<br /> tính rõ ràng, đầy đủ và logic. Ngoài tiêu chí về số<br /> kiểm toán chi tiết từ mục tiêu kiểm toán tổng thể<br /> lượng, phát triển mục tiêu kiểm toán tại mỗi mức<br /> hoặc tại mỗi cấp độ có thể lựa chọn một cách tiếp<br /> độ phải đáp ứng nguyên tắc toàn diện và không loại<br /> cận riêng. Ví dụ, đối với mục tiêu kiểm toán tổng<br /> trừ lẫn nhau. Theo đó, việc chi tiết và phân loại các<br /> câu hỏi phải tuân theo nguyên tắc nhất định. Có thể cuộc kiểm toán ngân sách cấp quận năm 2015<br /> ba nguyên tắc thường được áp dụng phổ biến khi có thể phát triển thành các mục tiêu kiểm toán chi<br /> lựa chọn tiêu chí để chi tiết hóa các mục tiêu kiểm tiết theo từng phương pháp tiếp cận, Bảng 2.<br /> <br /> Bảng 2. Ví dụ phát triển mục tiêu kiểm hoạt động.<br /> <br /> Mục tiêu tổng thể<br /> Đánh giá hoạt động quản lý, sử dụng ngân sách cấp quận có đảm bảo khả năng cân đối ngân sách bền<br /> vững và hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế -xã hội của địa phương năm 2015 hay không?.<br /> Tiếp cận theo trình tự (thứ tự ưu tiên)<br /> Theo tiến trình<br /> Tiếp cận các sự kiện theo thứ tự thời gian<br /> thời gian<br /> Ví dụ phát triển mục tiêu kiểm toán cấp độ 2 tiếp cận theo Quy trình hoạt động<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 111 - tháng 1/2017 45<br /> TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN<br /> <br /> <br /> Đầu vào tính kinh tế ta có thể có mục tiêu kiểm toán là:<br /> 2.1. Đánh giá các hoạt động quản lý, điều hành ngân sách<br /> cấp quận trong khâu lập, phân bổ và giao dự toán có đảm<br /> bảo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và đảm<br /> bảo đúng định mức, công bằng, minh bạch hay không<br /> Đối với quy trình hoạt động là tính hiệu quả ta có thể có<br /> Tiếp cận theo các mục tiêu kiểm toán là:<br /> yếu tố: Đầu vào, quy<br /> Theo quy trình trình, đầu ra và mối 2.2. Đánh giá các hoạt động quản lý, điều hành ngân sách<br /> hoạt động quan hệ nhân – quả ở khâu chấp hành dự toán có đảm bảo khai thác đầy đủ<br /> giữa các yếu tố trong nguồn thu trên địa bàn để chủ động cân đối ngân sách bền<br /> quy trình hoạt động vững, đáp ứng và hoàn thành các nhiệm vụ chi trọng tâm<br /> của địa phương<br /> Đối với đầu ra là tính hiệu lực ta có thể có mục tiêu kiểm<br /> toán là:<br /> 2.3. Đánh giá các hoạt động quản lý, sử dụng ngân sách cấp<br /> quận có đảm bảo hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh<br /> tế -xã hội năm 2015 của địa phương hay không?.<br /> Tiếp cận phân nhóm khía cạnh kết quả<br /> Tiếp cận dựa trên các nhân tố được xác định là thành công trong từng lĩnh vực,<br /> Các nhân tố<br /> chương trình, dự án: Quản trị tốt, khung pháp lý, mục tiêu phù hợp, kỹ năng, trình<br /> thành công<br /> độ nhà quản lý…<br /> Mức độ ưu tiên Mục tiêu chính, mục tiêu phụ…<br /> Ví dụ phát triển mục tiêu kiểm toán cấp độ 3 cho mục tiêu 2.1 ở cấp độ 2 - tiếp cận<br /> theo Chỉ số kết quả.<br /> Các chỉ số kết quả chính: kết quả thu và chi ngân sách cấp quận. Do đó, có thể phát<br /> triển mục tiêu 2.1 cấp độ 2 thành hai mục tiêu kiểm toán tại cấp độ 3.<br /> 3.1.1. Đánh giá các hoạt động quản lý, điều hành ngân sách<br /> Chỉ số kết quả Tất cả chỉ số kết quả cấp quận trong khâu lập, phân bổ và giao dự toán thu có<br /> của một hoạt động: đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và<br /> Chi phí, lợi nhuận, đảm bảo đúng định mức, công bằng, minh bạch hay không<br /> thời gian, thị trường, 3.1.2. Đánh giá các hoạt động quản lý, điều hành ngân sách<br /> mức độ thỏa mãn cấp quận trong khâu lập, phân bổ và giao dự toán chi có<br /> của người sử dụng… đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và<br /> đảm bảo đúng định mức, công bằng, minh bạch hay không<br /> Tiếp cận theo cấu trúc tổ chức<br /> Địa lý Tiếp cận theo vùng, miền, địa phương, khu vực, quốc gia<br /> Tiếp cận theo các chỉ số nhân khẩu học như: Tỷ lệ dân số/giường bệnh, tỷ lệ lao<br /> Nhân khẩu học động qua đào tạo/1000 dân…<br /> Cấu trúc tài Tiếp cận dựa trên loại và cơ cấu nguồn vốn: Ngân sách cấp quận, ngân sách thành<br /> chính phố, ngân sách trung ương…<br /> Ví dụ phát triển mục tiêu kiểm toán cấp độ 4 cho mục tiêu 3.1.1 ở cấp độ 3 - tiếp cận<br /> theo Chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị được kiểm toán.<br /> Phân cấp và Các đơn vị có trách nhiệm liên quan đến các khâu lập, phân bổ và giao dự toán có<br /> chức năng, thể phát triển mục tiêu 3.1.1 cấp độ 3 thành ba mục tiêu kiểm toán tại cấp độ 4.<br /> nhiệm vụ của 4.1.1.1. Hoạt động lập dự toán thu ngân sách cấp quận tại<br /> mỗi tổ chức Bộ phận, phòng ban,<br /> Chi cục Thuế có đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân<br /> đơn vị, cơ quan, tổ<br /> sách Nhà nước và đảm bảo đúng định mức, công bằng,<br /> chức...<br /> minh bạch?<br /> <br /> 46 Số 111 - tháng 1/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> 4.1.1.2. Hoạt động thẩm định và giao dự toán thu ngân<br /> sách cấp quận tại Phòng Tài chính có đảm bảo đúng quy<br /> định của Luật Ngân sách Nhà nước và đảm bảo đúng định<br /> mức, công bằng, minh bạch?<br /> 4.1.1.3. Hoạt động quản lý, tổ chức thu ngân sách cấp quận<br /> tại Chi cục Thuế và Phòng Tài chính có đảm bảo hoàn<br /> thành dự toán phấn đấu thu ngân sách?<br /> <br /> Khi bắt đầu thiết lập các mục tiêu kiểm toán hai khả năng chính xảy ra: Một là, địa phương đã<br /> chi tiết, nhất thiết phải phân tích nhằm xác định hoàn thành đạt hoặc vượt các chỉ tiêu kinh tế - xã<br /> từng thành tố cấu thành nên mục tiêu kiểm toán hội, khi đó, kết quả kiểm toán dự kiến đảm bảo tiết<br /> tổng thể để quyết định lựa chọn phương pháp tiếp kiệm và hiệu quả nếu chi ngân sách thấp hơn dự<br /> cận phù hợp. Ví dụ, từ mục tiêu kiểm toán tổng toán lập ban đầu hoặc tỷ số giữa mức tăng chi ngân<br /> thể của cuộc kiểm toán hoạt động ngân sách cấp sách thực tế so với tốc độ tăng thực tế của các chỉ<br /> quận năm 2015 gồm các thành phần chính (i) số phát triển kinh tế - xã hội nhỏ hơn tỷ số chi ngân<br /> Hoạt động quản lý ngân sách cấp quận; (ii) Hoạt sách theo dự toán và chỉ số phát triển kinh tế -xã<br /> động sử dụng ngân sách cấp quận và (iii) Kết quả hội theo kế hoạch.<br /> của hoạt động quản lý và sử dụng có đảm bảo khả Ví dụ, chi ngân sách cho đầu tư phát triển theo<br /> năng cân đối ngân sách bền vững và hoàn thành dự toán năm 2015 là 400 tỷ đồng, chiếm 60% tổng<br /> mục tiêu phát triển kinh tế -xã hội của địa phương chi đầu tư phát triển tại Quận X nhằm đạt được chỉ<br /> năm 2015. Trong đó, hoạt động thứ nhất là hoạt tiêu tăng trưởng kinh tế là 8%. Kết quả chi ngân sách<br /> động quản lý gồm ba hoạt động: hoạt động hướng thực tế cho đầu tư phát triển là 500 tỷ đồng, tốc độ<br /> dẫn, hoạt động lập, thẩm định và hoạt động giao tăng trưởng thực tế 9%. Như vậy, để đạt thêm một<br /> dự toán thuộc yếu tố đầu vào liên quan đến khía điểm phần trăm tăng trưởng (1%), cần chi thêm 100<br /> cạnh kinh tế; thứ hai, hoạt động sử dụng ngân sách tỷ đồng, cao hơn mức ban đầu là 50 tỷ đồng để đạt<br /> bao gồm ba hoạt động: hoạt động tổ chức thu ngân được 1% tăng trưởng (400 tỷ đồng/8%). Đối với tình<br /> sách, hoạt động chi ngân sách, hoạt động kiểm tra huống này, mục tiêu kiểm toán được phát triển dựa<br /> và thanh tra thuộc quy trình hoạt động liên quan trên cách tiếp cận theo các chỉ số kết quả và phát<br /> đến tính hiệu quả; thứ ba, kết quả hoạt động quản hiện dự kiến chỉ dừng lại dưới góc độ ghi nhận và<br /> lý, sử dụng gồm hai loại kết quả: Cân đối ngân sách phân tích kết quả đạt được.<br /> bền vững và đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế -<br /> Hai là, trường hợp địa phương không hoàn<br /> xã hội thuộc yếu tố đầu ra liên quan đến khía cạnh<br /> thành các mục tiêu kinh tế - xã hội trong khi chi<br /> hiệu lực. Sau khi phân tích và xác định được từng<br /> ngân sách bằng hoặc cao hơn dự toán, khi đó, kiểm<br /> khía cạnh hoạt động hoặc khía cạnh kết quả giúp<br /> toán viên có thể nhận xét việc tổ chức sử dụng<br /> kiểm toán viên có thể lựa chọn được phương pháp<br /> ngân sách đạt và vượt so với dự toán nhưng việc<br /> tiếp cận để thiết lập các mục tiêu kiểm toán chi tiết.<br /> quản lý, điều hành ngân sách chưa thực sự hợp lý<br /> Tại cấp độ 2, tiếp cận theo quy trình hoạt động (đầu<br /> là một trong nguyên nhân góp phần không hoàn<br /> vào, quy trình, đầu ra) tương ứng với 3 mục tiêu<br /> thành mục tiêu phát triển kinh tế xã hội. Đối với<br /> kiểm toán chi tiết 2.1, 2.2, 2.3 (Bảng 2).<br /> tình huống này, mục tiêu kiểm toán chi tiết được<br /> Trong ví dụ Bảng 2, từ mục tiêu kiểm toán 2.1, phát triển dựa trên cách tiếp cận theo vấn đề: Tại<br /> cấp độ 2, áp dụng kỹ thuật phân tích nội dung dựa sao Quận X không đạt được chỉ tiêu phát triển kinh<br /> trên mô hình logic để xác định từng khía cạnh kết tế - xã hội, có phải nguyên nhân do việc phân bổ,<br /> quả: Ngân sách bao gồm kết quả thu và kết quả chi, điều hành ngân sách chưa hợp lý trong khâu lập dự<br /> trong đó, kết quả chi ngân sách là một trong những toán hoặc khâu thực hiện dự toán chi ngân sách<br /> nhân tố chính góp phần nhằm đảm bảo hoàn thành chẳng hạn, chi đầu tư dàn trải, không theo thứ tự<br /> mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương ưu tiên, tiến độ dự án kéo dài… Thông thường các<br /> (ngoài ra còn một số nhân tố khác như chính sách phát hiện kiểm toán được xác định nhằm trả lời<br /> tiền tệ, chính sách thu hút đầu tư…). Theo đó, có cho các câu hỏi kiểm toán từ chi tiết đến tổng hợp<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 111 - tháng 1/2017 47<br /> TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN<br /> <br /> (tiếp cận quy nạp) và trình bày theo hai dạng cấu việc phát triển mục tiêu kiểm toán có chủ đích là<br /> trúc chính: tập trung vào xác định nguyên nhân cốt lõi. Khi đó,<br /> trọng tâm kiểm toán tập trung nhiều hơn vào việc<br /> Một là, cấu trúc xác định các vấn đề gồm nội<br /> đánh giá việc quản lý, điều hành ngân sách của các<br /> dung xác nhận kết quả và nội dung chỉ ra vấn đề<br /> đơn vị có trách nhiệm liên quan nhằm chỉ ra những<br /> tồn tại, ví dụ: Việc quản lý, sử dụng ngân sách đảm<br /> khiếm khuyết, tồn tại, yếu kém. Trong trường hợp<br /> bảo tính hiệu lực trong… nhưng…”,<br /> này, việc phát triển mục tiêu kiểm toán chi tiết nên<br /> Hai là, cấu trúc xác định nguyên nhân gồm nội lựa chọn tiếp cận theo chức năng, nhiệm vụ của<br /> dung xác định kết quả, tác động và nguyên nhân ví mỗi tổ chức, đơn vị được kiểm toán nhằm xác định<br /> dụ: “Việc thẩm định và giao dự toán thu ngân sách hạn chế, tồn tại. Mục tiêu kiểm toán 4.1.1.1, 4.1.1.2,<br /> nhà nước đảm bảo tính bền vững của ngân sách như 4.1.1.3, cấp độ 4, Bảng 2, minh họa mục tiêu kiểm<br /> đáp ứng kịp thời nhu cầu chi ngân sách. Tuy nhiên…”. toán cấp độ 4, phát triển từ mục tiêu kiểm toán<br /> Cách trình bày các phát hiện kiểm toán theo hai 3.1.1, cấp độ 3, tiếp cận dựa trên chức năng, nhiệm<br /> dạng cấu trúc trên cũng có thể áp dụng cho các loại vụ của từng đơn vị có trách nhiệm liên quan.<br /> hình kiểm toán tuân thủ. Bước 3: Thiết kế chương trình kiểm toán<br /> Để hoàn thành được các mục tiêu kinh tế - xã hoạt động.<br /> hội ở địa phương, cần thiết phải thực hiện chi ngân Sau khi thiết lập xong các mục tiêu cho cuộc<br /> sách cho đầu tư phát triển, tuy nhiên, chi ngân sách kiểm toán hoạt động, bước kế tiếp trong giai đoạn<br /> lại phụ thuộc khả năng thu và phân cấp ngân sách lập kế hoạch kiểm toán là xây dựng chương trình<br /> giữa chính quyền các cấp. Khi mục tiêu phát triển kiểm toán. Chương trình kiểm toán thường bao<br /> kinh tế - xã hội được thiết lập cụ thể, rõ ràng và gồm bốn nội dung chính được xác định sau khi<br /> có thể thực hiện được, thì kết quả chi ngân sách nhóm khảo sát lập kế hoạch kiểm toán thông qua<br /> chính là mục đích và kết quả thu ngân sách chính là việc đặt và trả lời các câu hỏi sau:<br /> phương tiện để đạt được mục đích. Vì vậy, nguyên<br /> - Tiêu chuẩn kiểm toán áp dụng cho từng mục<br /> tắc quản lý và điều hành ngân sách hữu hiệu khi<br /> tiêu kiểm toán chi tiết là gì?<br /> địa phương luôn cân đối được ngân sách trong dài<br /> hạn (ngân sách bền vững), nghĩa là dự toán thu, và - Bằng chứng kiểm toán cần thu thập để trả lời<br /> thực hiện thu luôn đáp ứng đầy đủ và kịp thời dự cho các câu hỏi mục tiêu kiểm toán là gì?<br /> toán và nhu cầu chi ngân sách. Do đó, trong trường - Đâu là nguồn bằng chứng phù hợp?<br /> hợp này, cần thiết phải thu thập thông tin để xác<br /> - Bằng chứng được thu thập và phân tích như<br /> định khả năng cân đối ngân sách bền vững nhằm<br /> thế nào?<br /> lựa chọn phương pháp tiếp cận phù hợp cho việc<br /> phát triển các mục tiêu kiểm toán. Chương trình kiểm toán là một kế hoạch kiểm<br /> toán chi tiết định rõ tiêu chí phù hợp, nguồn và<br /> Trường hợp, nếu địa phương (Quận X), duy trì<br /> loại bằng chứng kiểm toán, phương pháp thu thập<br /> được cân đối ngân sách, thì lựa chọn cách tiếp cận<br /> và phân tích dữ liệu tương ứng với cấp độ mục tiêu<br /> theo các chỉ số kết quả là kết quả chi, và kết quả<br /> kiểm toán chi tiết nhất. Trong cuộc kiểm toán hoạt<br /> thu. Kết quả chi có thể tiếp cận theo khía cạnh tính<br /> động ngân sách địa phương Quận X, tiêu chí kiểm<br /> kinh tế như việc sử dụng ngân sách có đảm bảo tiết<br /> toán nên được xác định cho từng mục tiêu kiểm<br /> kiệm (đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân sách<br /> toán tại cấp độ 4. Chương trình kiểm toán nên trình<br /> Nhà nước và đảm bảo đúng định mức), tính hiệu<br /> bày dưới dạng bảng ma trận thể hiện mối liên kết<br /> lực như việc phân bổ và giao dự toán có đảm bảo<br /> theo chiều dọc từ mục tiêu kiểm toán tổng thể đến<br /> công bằng, minh bạch hay không (Mục tiêu 3.1.1,<br /> mục tiêu kiểm toán chi tiết tại cấp độ cuối cùng và<br /> và 3.1.2 cấp độ 3, Bảng 2).<br /> liên kết theo chiều ngang từ trái sang phải gồm tiêu<br /> Trường hợp, nếu Quận X xảy ra tình trạng mất chuẩn, nguồn bằng chứng, loại bằng chứng, phương<br /> cân đối ngân sách, tiếp cận theo vấn đề sẽ giúp pháp thu thập và phân tích bằng chứng kiểm toán.<br /> cuộc kiểm toán tập trung vào các vấn đề có rủi ro Bảng 3, Ví dụ, Chương trình kiểm toán áp dụng đối<br /> cao và nội dung quan trọng. Cách tiếp cận này giúp với mục tiêu kiểm toán chi tiết 4.1.1.1, cấp độ 4.<br /> <br /> 48 Số 111 - tháng 1/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> Bảng 3: Ví dụ chương trình kiểm toán hoạt động<br /> <br /> Cấp độ 1: Đánh giá hoạt động quản lý, sử dụng ngân sách cấp quận có đảm bảo khả năng cân đối ngân<br /> sách bền vững và hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương năm 2015 hay không?<br /> Cấp độ 2: Đánh giá các hoạt động quản lý, điều hành ngân sách cấp quận trong khâu lập, phân bổ và<br /> giao dự toán có đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và đảm bảo đúng định mức, công<br /> bằng, minh bạch hay không?<br /> Cấp độ 3: Đánh giá các hoạt động quản lý, điều hành ngân sách cấp quận trong khâu lập, phân bổ và giao<br /> dự toán thu có đảm bảo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và đảm bảo đúng định mức, công<br /> bằng, minh bạch hay không?.<br /> Hoạt động lập dự toán thu ngân sách cấp quận tại Chi cục Thuế có đảm bảo đúng<br /> Cấp độ 4: quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và đảm bảo đúng định mức, công bằng,<br /> minh bạch?<br /> Tiêu chí Phương pháp thu thập và phân<br /> Nguồn bằng chứng Loại bằng chứng<br /> kiểm toán tích<br /> Văn bản pháp luật và<br /> Đối chiếu rà soát các yêu cầu,<br /> Có đảm bảo các quy định hướng<br /> nguyên tắc, chỉ tiêu tăng thu NSNN<br /> bao quát hết dẫn về việc xây dựng<br /> Văn bản pháp luật liên tại Thông tư 84/2014/TT-BTC để<br /> nguồn thu, dự toán NSNN năm<br /> quan xác định các tiêu chuẩn đánh giá khả<br /> phù hợp với 2015: Nghị quyết,<br /> năng bao quát hết nguồn thu và tỷ lệ<br /> tỷ lệ tăng Thông tư, Văn bản<br /> tăng thu có đúng quy định.<br /> thu theo hướng dẫn…<br /> quy định Tài liệu văn bản<br /> Phân tích xu hướng các chỉ tiêu thu<br /> tại Thông hướng dẫn của UBND<br /> trong dự toán thu một số năm và<br /> tư 84/2014/ Tại Phòng Tài chính Quận X, Dự toán, Kế<br /> quyết toán ngân sách một số năm<br /> TT-BTC kế hoạch hoạch và báo cáo tình<br /> để xác định tỷ lệ phấn đấu tăng thu<br /> hướng dẫn hình phát triển kinh<br /> đề ra có phù hợp và khả thi.<br /> xây dựng dự tế - xã hội…<br /> toán NSNN Quyết định giao dự Đối chiếu với quyết toán ngân sách<br /> năm 2015 Tại Chi cục Thuế toán thu NSNN, Báo 2014, 2015, dự toán 2016 để phát hiện<br /> cáo thu NSNN… các nguồn thu đã bao quát hết chưa…<br /> <br /> 4. Kết luận sẽ cung cấp công cụ hữu ích cho các kiểm toán viên<br /> khi xây dựng và lập kế hoạch kiểm toán hoạt động;<br /> Một là, qua tổng kết lý thuyết về kiểm toán hoạt<br /> động, phân tích nội dung CMKTNN 3000 có thể Ba là, quy trình phát triển mục tiêu kiểm toán<br /> khẳng định cần thiết phải xây dựng khuôn mẫu lý hoạt động cũng có thể áp dụng tương tự cho loại<br /> thuyết phát triển kiểm toán hoạt động sao cho việc hình kiểm toán tuân thủ.<br /> thiết lập mục tiêu này phải đảm bảo tính hệ thống.<br /> Do đó, cần phải xây dựng quy trình phát triển mục TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Quyết định số 02/2016/QĐ-KTNN ngày<br /> tiêu kiểm toán hoạt động; 15/07/2016 ban hành Hệ thống chuẩn mực<br /> Hai là, phân tích kết quả kiểm toán hoạt động kiểm toán nhà nước;<br /> 2. CMKTNN 3000 - Hướng dẫn kiểm toán<br /> ngân sách cấp quận năm 2015 thông qua quy trình hoạt động;<br /> phát triển kiểm toán đề xuất bởi Tòa kiểm toán 3. Kế hoạch kiểm toán hoạt động việc quản<br /> châu Âu (2013) cho thấy có thể có những cách tiếp lý, sử dụng ngân sách quận 10 năm 2015,<br /> Thành phố Hồ Chí Minh;<br /> cận khác nhau trong việc phát triển các mục tiêu<br /> 4. Báo cáo kiểm toán hoạt động việc quản lý, sử<br /> kiểm toán chi tiết từ mục tiêu kiểm toán tổng thể và dụng ngân sách quận 10 năm 2015, Thành<br /> cách thức thiết lập mục tiêu kiểm toán trong cuộc phố Hồ Chí Minh;<br /> kiểm toán hoạt động trên vẫn còn những điểm mơ 5. Government Auditing Standards, July 2007<br /> Revision (Washington, DC: US.GAO, July,<br /> hồ, chưa rõ ràng và có những mục tiêu không thể P124, par.7.06)<br /> đưa ra được kết luận kiểm toán. Vì vậy, quy trình 6. European Court of Auditors (2013),<br /> phát triển kiểm toán hoạt động nếu được ban hành Developing the audit objectives, ECA 2013;<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 111 - tháng 1/2017 49<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2