Rối loạn chức năng điều hành trong giai đoạn trầm cảm ở bệnh nhân rối loạn cảm xúc lưỡng cực

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> <br /> RỐI LOẠN CHỨC NĂNG ĐIỀU HÀNH TRONG GIAI ĐOẠN TRẦM<br /> CẢM Ở BỆNH NHÂN RỐI LOẠN CẢM XÚC LƯỠNG CỰC<br /> Nguyễn Viết Chung, Nguyễn Văn Tuấn<br /> Trường Đại học Y Hà Nội<br /> <br /> Rối loạn chức năng điều hành trong giai đoạn trầm cảm ở bệnh nhân rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường gặp<br /> và đa dạng, trong thực hành lâm sàng hiện nay còn chưa được quan tâm và đánh giá đúng mức. Chúng tôi thực<br /> hiện nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 34 bệnh nhân điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần từ 9/2017 tới 8/2018<br /> với mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng rối loạn chức năng điều hành trong giai đoạn trầm cảm ở bệnh nhân rối loạn<br /> cảm xúc lưỡng cực. Kết quả thu được: tỷ lệ rối loạn khả năng tư duy trừu tượng (79,4%), sự lưu loát lời nói và chậm<br /> chạp tâm thần vận động (70,6%), khả năng lên kế hoạch (52,9%) và giải quyết vấn đề (47,1%). Suy giảm chức<br /> năng điều hành gặp nhiều hơn ở nhóm bệnh nhân có trên 2 giai đoạn trầm cảm trong quá khứ, thời gian bị bệnh<br /> từ dưới 36 tháng. Các triệu chứng rối loạn chức năng điều hành đa dạng, phong phú và thường gặp với tỷ lệ cao.<br /> <br /> Từ khóa: rối loạn chức năng điều hành , rối loạn cảm xúc lưỡng cực, trầm cảm lưỡng cực<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Rối loạn cảm xúc lưỡng cực hiện tại giai từ 18 đến 22 nên ảnh hưởng rất lớn đến việc<br /> đoạn trầm cảm là một chẩn đoán thường gặp học tập, sự phát triển trong nghề nghiệp, các<br /> trong thực hành lâm sàng. Rối loạn đặc trưng chức năng gia đình và xã hội,... từ đó mang lại<br /> bằng quá trình ức chế toàn bộ tâm thần, biểu gánh nặng, tổn thất lớn về cả tinh thần và vật<br /> hiện bằng hội chứng trầm cảm, giai đoạn này chất cho gia đình và xã hội. Một trong những<br /> kéo dài ít nhất 2 tuần và trước đó phải có ít nguyên nhân quan trọng gây ra tình trạng này<br /> nhất một giai đoạn mà khí sắc biểu hiện bằng được cho là do chức năng nhận thức bị suy<br /> hội chứng hưng cảm hoặc hưng cảm nhẹ. giảm đặc biệt là các chức năng điều hành<br /> Theo Grande và cộng sự (2016), rối loạn cảm như lập kế hoạch, giải quyết vấn đề, tư duy<br /> xúc lưỡng cực gặp ở hơn 1% dân số thế giới trừu tượng,… [2 - 3]. Các triệu chứng này đều<br /> nói chung, trong đó có 31% tới 52% đáp ứng có thể được nhận biết bởi các bác sĩ điều trị,<br /> với các tiêu chuẩn của một giai đoạn trầm cảm, nhằm có biện pháp can thiệp và giúp bệnh<br /> cho thấy tỷ lệ rối loạn trầm cảm lưỡng cực cao nhân tuân thủ điều trị.<br /> và là một vấn đề sức khoẻ luôn được quan tâm Trong những năm gần đây có một số lượng<br /> của ngành y tế nói chung và của ngành tâm lớn các nghiên cứu trên thế giới đều chỉ ra rằng<br /> thần học nói riêng [1]. rối loạn nhận thức trong trầm cảm có thể nhận<br /> Rối loạn trầm cảm trong rối loạn cảm xúc thấy trong các chức năng trí nhớ làm việc và<br /> lưỡng cực thường khởi phát sớm trong độ tuổi các khía cạnh của chức năng điều hành [4 - 5].<br /> Natalia và cộng sự nhận thấy các bệnh nhân<br /> rối loạn các chức năng điều hành càng nặng<br /> Tác giả liên hệ: Nguyễn Viết Chung, Trường Đại<br /> khi mức độ trầm cảm càng nặng [6]. Bệnh<br /> học Y Hà Nội<br /> nhân suy giảm trong việc lập các kế hoạch,<br /> Email: nvchunghmu@gmail.com<br /> giải quyết vấn đề đến với mình, sử dụng ngôn<br /> Ngày nhận: 08/03/2019<br /> ngữ, sắp xếp công việc, từ đó ảnh hưởng rất<br /> Ngày được chấp nhận: 18/04/2019<br /> <br /> <br /> 88 TCNCYH 119 (3) - 2019<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> lớn đến các hoạt động hàng ngày, các chức Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang.<br /> năng nghề nghiệp, gia đình, xã hội, khả năng Bệnh nhân nhập viện tại Viện Sức khỏe<br /> thích ứng với môi trường xung quanh,... dẫn Tâm thần được bác sĩ bệnh phòng chẩn đoán<br /> đến bệnh nhân càng có nhiều trải nghiệm khó rối loạn cảm xúc lưỡng cực giai đoạn trầm cảm<br /> khăn và căng thẳng, áp lực trong cuộc sống, sẽ được nghiên cứu viên đánh giá lại chẩn<br /> kém tuân thủ điều trị và là nguy cơ cao dẫn đến đoán bệnh theo tiêu chuẩn ICD - 10. Các bệnh<br /> tái phát của một giai đoạn bệnh tiếp theo [4]. nhân có chẩn đoán không phù hợp hoặc nghi<br /> Hiện tại ở Việt Nam chưa có nghiên cứu ngờ chẩn đoán sẽ bị loại. Các đối tượng còn<br /> nào về chủ đề này, vì vậy chúng tôi thực hiện lại sẽ được đưa vào nghiên cứu khi họ được<br /> nghiên cứu với mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm thông báo về mục tiêu của nghiên cứu, đồng<br /> sàng rối loạn chức năng điều hành trong giai thời có sự chấp thuận của bệnh nhân và gia<br /> đoạn trầm cảm ở bệnh nhân rối loạn cảm xúc đình. Bệnh nhân được đánh giá về các yếu<br /> lưỡng cực điều trị nội trú. tố nhân khẩu - xã hội học, đánh giá các chức<br /> năng điều hành trên lâm sàng ở thời điểm vào<br /> II. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP<br /> viện.<br /> 1. Đối tượng Số liệu được phân tích, xử lý bằng phần<br /> 34 bệnh nhân được chẩn đoán rối loạn cảm mềm SPSS 20.0. Với các thuật toán tỷ lệ, giá<br /> xúc lưỡng cực hiện tại giai đoạn trầm cảm trị trung bình.<br /> theo tiêu chuẩn chẩn đoán của ICD 10 điều trị 3. Đạo đức nghiên cứu<br /> nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần trong thời<br /> Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu<br /> gian từ tháng 9/2017 đến tháng 8/2018. Loại<br /> phục vụ khoa học, nhằm nâng cao chất lượng<br /> trừ những bệnh nhân có tiền sử sa sút trí tuệ,<br /> chẩn đoán và điều trị bệnh; Loại hình nghiên<br /> bệnh nhân có tiền sử chậm phát triển tâm thần,<br /> bệnh nhân có tổn thương não được nhân thấy cứu mô tả nên không ảnh hưởng hay can thiệp<br /> qua thăm khám trên lâm sàng, bệnh nhân hoặc gì đến quá trình điều trị khách quan của bênh<br /> người nhà không đồng ý tham gia vào nghiên nhân; Nghiên cứu được hội đồng đề cương<br /> cứu. luận văn thạc sĩ Trường Đại học Y Hà Nội<br /> 2. Phương pháp thông qua.<br /> <br /> III. KẾT QUẢ<br /> 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu<br /> Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Đặc điểm Số bệnh nhân (n) Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Nam 8 23,5<br /> Giới<br /> Nữ 26 76,5<br /> <br /> Tuổi Tuổi trung bình 42,85 ± 15,70<br /> <br /> Thành thị 20 58,8<br /> Nơi sống<br /> Nông thôn 14 41,2<br /> <br /> TCNCYH 119 (3) - 2019 89<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> <br /> Đặc điểm Số bệnh nhân (n) Tỷ lệ (%)<br /> <br /> THCS 9 26,5<br /> <br /> Trình độ học vấn THPT 7 20,6<br /> <br /> Cao đẳng / đại học 18 52,9<br /> <br /> Chưa kết hôn 7 20,6<br /> <br /> Tình trạng hôn nhân Đang kết hôn 24 70,6<br /> <br /> Ly dị/goá 3 8,8<br /> <br /> Sống một mình 1 2,9<br /> Hoàn cảnh sống<br /> Sống với gia đình 33 97,1<br /> <br /> F31.3 12 35,3<br /> <br /> Chẩn đoán bệnh F31.4 10 29,4<br /> <br /> F31.5 12 35,3<br /> <br /> Số bệnh nhân nam chiếm 23,5%. Tổng số bệnh nhân nữ cao hơn gấp 3,26 lần so với tổng số<br /> bệnh nhân nam. Tuổi trung bình của đối tượng nghiên cứu là 42,85 ± 15,7. Số bệnh nhân sống ở<br /> thành thị chiếm tỷ lệ cao nhất (58,8%). Hơn một nửa số bệnh nhân có trình độ học vấn là học cao<br /> đẳng/đại học (52,9%). Số bệnh nhân đang kết hôn chiếm tỉ lệ cao nhất 70,6%; 1 trường hợp ly<br /> dị và 2 trường hợp góa. Hầu hết bệnh nhân sống với gia đình (97,1%). Tỷ lệ bệnh mức độ nặng<br /> chiếm 64,7%.<br /> 2. Đặc điểm lâm sàng rối loạn chức năng điều hành<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Biểu đồ 1. Tỷ lệ rối loạn chức năng điều hành<br /> <br /> 90 TCNCYH 119 (3) - 2019<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Sự suy giảm khả năng tư duy trừu tượng chiếm tỷ lệ cao nhất 79,4%<br /> Sự suy giảm sự lưu loát, chậm chạp tâm thần vận động, kiến tạo thị giác gần bằng nhau, với tỉ<br /> lệ tương đối, lần lượt là 70,6%; 70,63%; 67,6%<br /> Sự suy giảm khả năng lên kế hoạch và giải quyết vấn đề chiếm tỉ lệ 52,9% và 47,1%.<br /> Sự suy giảm khả năng tính toán chiếm tỉ lệ 41,2% và thấp nhất là khả năng sắp xếp với 20,6%<br /> 3. Đặc điểm rối loạn chức năng điều hành trên các nhóm bệnh nhân<br /> Bảng 2. Tỷ lệ rối loạn chức năng điều hành trên các nhóm bệnh nhân<br /> <br /> Chậm chạp Tư duy Lưu loát Tính Lên kế<br /> Rối loạn chức năng điều<br /> âm thần vận trừu lời nói toán hoạch<br /> hành<br /> động (%) tượng (%) (%) (%) (%)<br /> <br /> Mức độ trầm Mức độ vừa 66,7 58,3 41,7 66,7 58,3<br /> cảm Mức độ nặng 86,4 77,3 40,9 45,5 63,6<br /> Số giai đoạn 1 - 2 giai đoạn 76,9 38,5 38,5 46,2 57,7<br /> trầm cảm<br /> trong quá khứ > 2 giai đoạn 87,5 75 50 75 75<br /> <br /> Số đợt tái < 4 đợt 73,9 78,3 43,5 47,8 52,2<br /> phát bệnh ≥ 4 đợt 90,9 54,5 36,4 63,6 81,8<br /> <br /> Thời gian bị ≤ 36 tháng 80 80 50 60 65<br /> bệnh > 36 tháng 78,6 57,1 28,6 42,9 57,1<br /> <br /> Trên nhóm bệnh nhân trầm cảm nặng có tỷ lệ rối loạn cao hơn: sự chậm chạp tâm thần vận<br /> động (86,4%), tư duy trừu tượng (77,3%), lên kế hoạch (63,6%)<br /> Trên nhóm bệnh nhân có trên 2 giai đoạn trầm cảm trong quá khứ có tỷ lệ rối loạn các chức năng<br /> nhận thức cao hơn nhóm có 1 - 2 giai đoạn<br /> Nhóm bệnh nhân có từ trên 4 đợt tái phát bệnh có tỷ lệ rối loạn các chức năng nhận thức cao<br /> hơn: sự chậm chạp tâm thần vận động (90,9%), Tính toán (63,6%), lên kế hoạch (81,8%).<br /> Nhóm bệnh nhân có thời gian bị bệnh từ dưới 36 tháng có tỷ lệ rối loạn cao hơn ở tất cả các<br /> khía cạnh của chức năng điều hành.<br /> IV. BÀN LUẬN<br /> 1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu Lê Thị Thu Hà là 42,34 tuổi [8]. Mặt khác đây<br /> Trong 34 bệnh nhân nghiên cứu, tỷ lệ nữ là độ tuổi trưởng thành với kết quả tỷ lệ đang<br /> gấp khoảng 3,26 lần so với nam. Kết quả này kết hôn chiếm tỷ lệ cao nhất 70,6% và hầu hết<br /> cũng phù hợp với nghiên cứu tổng quan của bệnh nhân sống cùng gia đình 97,1%. Tỷ lệ<br /> Arianna Diflorio và Ian Jones năm 2010, nữ bệnh nhân có trình độ học vấn Cao đẳng/đại<br /> giới có tỷ lệ cao hơn bị mắc RLCXLC II [7]. học chiếm tỷ lệ cao nhất 52,9%, đây là nguồn<br /> Độ tuổi trung bình của nhóm là 42,85 ± 15,7, nhân lực cho các vùng thành thị, phù hợp với tỷ<br /> kết quả này cũng phù hợp với nghiên cứu của lệ bệnh nhân sống ở thành thị chiếm tới 58,8%.<br /> <br /> TCNCYH 119 (3) - 2019 91<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Đáng chú ý là bệnh nhân nặng chiếm giai đoạn trầm cảm so với nhóm chứng khoẻ<br /> 64,7% ( 29,4% không có loạn thần, 35,3% có mạnh. Những rối loạn sự lưu loát về lời nói có<br /> loạn thần). Có thể thấy, nhóm bệnh nhân rối nhiều dạng khác nhau, bao gồm sự bảo tồn,<br /> loạn cảm xúc lưỡng cực giai đoạn trầm cảm sự lặp lại những từ hoặc sự hình thành những<br /> điều trị nội trú thường ở mức độ nặng. từ ngữ không thuộc bảng cho sẵn. Sự suy<br /> 2. Đặc điểm rối loạn chức năng điều hành giảm trong các bài kiểm tra sự lưu loát bằng<br /> trong giai đoạn trầm cảm ở bệnh nhân rối lời nói nhìn chung là một chỉ điểm chẩn đoán<br /> loạn cảm xúc lưỡng cực tốt của rối loạn chức năng thùy trán, đặc biệt<br /> là bán cầu não trái. Tuy nhiên, một bài kiểm<br /> Suy giảm trong khả năng tư duy trừu tượng<br /> tra sự lưu loát về lời nói có thể cho thấy sự<br /> thường gặp nhất với tỷ lệ 79,4%, bệnh nhân<br /> thay đổi hoặc những rối loạn chức năng của vỏ<br /> khó khăn trong việc liên tưởng, hiểu ý nghĩa<br /> não thái dương trái hoặc vùng não trước trán<br /> của các từ, sự giống và khác nhau giữa các<br /> trái. Herrmann và các đồng nghiệp cho thấy<br /> khái niệm. Điều này ảnh hưởng tới việc bệnh<br /> sự suy giảm sự lưu loát bằng lời nói ở những<br /> nhân hiểu các câu chuyện, các giao tiếp hàng<br /> bệnh nhân bị trầm cảm có thể là do giảm<br /> ngày và trong công việc. Trong nghiên cứu của<br /> oxyhemoglobin xung quanh thùy trán so với<br /> chúng tôi, khi hỏi các bệnh nhân sự giống nhau<br /> người khỏe mạnh. Tương tự như vậy, giảm lưu<br /> giữa các khái niệm: “ quả cam” với “ quả chuối”,<br /> lượng máu và hoạt động trao đổi chất có thể<br /> “ tàu hoả” với “xe đạp”; Bệnh nhân thường gặp<br /> có mối liên hệ giữa sự thay đổi nhận thức và<br /> khó khăn để liên tưởng và tìm ra các điểm<br /> trầm cảm, đặc biệt là ở người cao tuổi. Những<br /> chung giữa các khái niệm này. Thường người<br /> liên kết các công việc khác làm giảm sự lưu<br /> bệnh chỉ có khả năng nói rằng đều có màu<br /> loát lời nói đến các hoạt động thần kinh gần tối<br /> vàng thay vì đều là hoa quả hay đều có bánh<br /> ưu xung quanh nhân đuôi và phần trán của các<br /> thay vì đều là phương tiện đi lại.<br /> nếp cuộn thể trai ở bán cầu trái [10].<br /> Chậm chạp tâm thần vận động gặp ở<br /> Khả năng kiến tạo thị giác bị rối loạn ở<br /> 70,6% bệnh nhân, kết quả này cao hơn so với<br /> 67,6% bệnh nhân trong nghiên cứu của chúng<br /> Gallagher và cộng sự (2014) là 34% [5]. Sở<br /> tôi; bệnh nhân biểu hiện qua việc không thể vẽ<br /> dĩ có sự khác biệt này là do nghiên cứu của<br /> lại được hình khối lập phương hay vẽ đồng hồ<br /> Gallagher thực hiện trên đối tượng bệnh nhân<br /> trong test MoCA.<br /> có mức độ bệnh nhẹ hơn, Hamilton D trung<br /> Rối loạn các chức năng nhận thức cao cấp<br /> bình 20 điểm và bệnh nhân không có triệu<br /> khác như: Khả năng tính toán (41,2%), Lập kế<br /> chứng loạn thần trong đợt bệnh này. Sự khác<br /> hoạch (52,9%), giải quyết vấn đề (47,1%) và<br /> biệt về mức độ nặng bệnh cũng là yếu tố ảnh<br /> sắp xếp công việc (20,6%). Suy giảm ở những<br /> hưởng tới mức độ suy giảm nhận thức.<br /> khía cạnh này ảnh hưởng trực tiếp đến khả<br /> Suy giảm trong sự lưu loát lời nói gặp ở<br /> năng làm việc của bệnh nhân về sự chính xác<br /> 70,6% bệnh nhân, sự suy giảm này khiến<br /> và hiệu quả trong công việc. Khả năng giải<br /> bệnh nhân khó khăn trong giao tiếp hàng ngày,<br /> quyết vấn đề đang bị cản trở bởi những khó<br /> khó lựa chọn từ ngữ, khó diễn đạt ý định của<br /> mình. Kết quả này phù hợp với nghiên cứu của khăn trong việc tạo ra hệ thống các giải pháp<br /> Basso và cộng sự (2002) [9], trong nghiên cứu có thể, do suy giảm trong việc lên kế hoạch,<br /> này ông cũng thấy sự suy giảm về sự lưu loát cũng như việc ra quyết định, kiểm nghiệm một<br /> lời nói ở bệnh nhân rối loạn cảm xúc lưỡng cực điều gì đó. Điều này được cho là dựa trên nền<br /> <br /> <br /> 92 TCNCYH 119 (3) - 2019<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> tảng hoạt động gần tối ưu của vỏ não trước có thời gian bị bệnh từ dưới 36 tháng. Lý do<br /> trán bên đã bị suy giảm ở bệnh nhân rối loạn các bệnh nhân trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> cảm xúc lưỡng cực trong giai đoạn trầm cảm có thời gian bị bệnh từ dưới 36 tháng có tỷ lệ<br /> [11]. rối loạn các chức năng điều hành nhiều hơn<br /> 3. Đặc điểm rối loạn chức năng điều hành là do nhóm bệnh nhân này trong nghiên cứu<br /> ở các nhóm bệnh nhân của chúng tôi gặp nhiều hơn các bệnh nhân<br /> trầm cảm mức độ nặng và có nhiều đợt tái phát<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi thấy<br /> bệnh hơn so với nhóm có thời gian bị bệnh trên<br /> rằng tỷ lệ rối loạn các chức năng điều hành<br /> 36 tháng.<br /> hầu hết gặp nhiều hơn trong nhóm bệnh nhân<br /> trầm cảm mức độ nặng so với nhóm mức độ V. KẾT LUẬN<br /> vừa. Kết quả này của chúng tôi phù hợp với<br /> Qua nghiên cứu đặc điểm rối loạn chức<br /> nghiên cứu của Natalia và cộng sự (2016) khi<br /> năng điều hành của 34 bệnh nhân rối loạn cảm<br /> đánh giá trên 100 bệnh nhân rối loạn cảm xúc<br /> xúc lưỡng cực trong giai đoạn trầm cảm điều<br /> lưỡng cực trong giai đoạn trầm cảm, ông nhận<br /> trị nội trú; Rối loạn các chức năng điều hành<br /> thấy rằng các chức năng điều hành gặp nhiều<br /> thường gặp, đa dạng; Chức năng điều hành<br /> hơn và nặng nề hơn trên nhóm bệnh nhân có<br /> bị suy giảm nhiều hơn ở các bệnh nhân có<br /> mức độ trầm cảm nặng hơn. Trong nghiên cứu<br /> trên 2 giai đoạn trầm cảm trong quá khứ. Tạo<br /> này ông cũng đưa ra kết luận rằng chính sự rối<br /> nên vòng xoắn bệnh lý giữa sự suy giảm chức<br /> loạn nhận thức nặng hơn này dẫn đến chức<br /> năng điều hành và sự tái phát các giai đoạn<br /> năng chung về gia đình, xã hội và công việc<br /> trầm cảm.<br /> của bệnh nhân bị suy giảm [6].<br /> Tuy nhiên trong kết quả nghiên cứu của Lời cảm ơn<br /> chúng tôi thấy rằng tỷ lệ rối loạn khả năng tính Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Bộ<br /> toán lại gặp cao hơn trên nhóm bệnh nhân môn Tâm thần Trường Đại học Y Hà Nội, Viện<br /> trầm cảm mức độ vừa so với nhóm trầm cảm Sức khoẻ Tâm thần – Bệnh viện Bạch Mai đã<br /> mức độ nặng. Sự khác biệt này có thể gợi ý cho phép và giúp đỡ chúng tôi thực hiện đề tài<br /> một cơ chế rối loạn khả năng tính toán độc lập nghiên cứu.<br /> với mức độ trầm cảm và các chức năng điều Chúng tôi xin cam đoan nghiên cứu này<br /> hành khác. Chúng ta cần thêm những nghiên không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào<br /> cứu để tìm hiểu thêm về khía cạnh này. Khả khác đã được công bố tại Việt Nam. Các số<br /> năng tính toán được đánh giá qua test 100 - 7, liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn<br /> có thể khả năng tính toán này là khả năng đã chính xác, trung thực và khách quan, đã được<br /> được bệnh nhân rèn luyện qua nhiều năm học sự xác nhận và chấp nhận của cơ sở nghiên<br /> tập và làm việc và trở nên bền vững, nên nó cứu.<br /> khác biệt so với các chức năng điều hành khác<br /> và ít bị dao động hơn trong giai đoạn trầm cảm TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> hiện tại của bệnh nhân. 1. Grande I, Berk M, Birmaher B et<br /> Trong khi đó, rối loạn các chức năng điều al (2016). Bipolar disorder. The Lancet,<br /> hành gặp tỷ lệ cao hơn trong nhóm bệnh nhân 387(10027), 1561 – 1572.<br /> có nhiều hơn các giai đoạn trầm cảm trong 2. Hilty D.M, Leamon M.H, Lim R.F et al<br /> quá khứ, có nhiều đợt tái phát bệnh hơn và (2006). A Review of Bipolar Disorder in Adults.<br /> <br /> <br /> TCNCYH 119 (3) - 2019 93<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Psychiatry (Edgmont), 3(9), 43 – 55. 22(5), 437 – 452.<br /> 3. Merikangas KR, Jin R, He J et al (2011). 8. Lê Thị Thu Hà, Nguyễn Kim Việt,<br /> Prevalence and correlates of bipolar spectrum Trần Hữu Bình và cộng sự (2018). Nhận xét<br /> disorder in the world mental health survey một số đặc điểm thực trạng điều trị trầm cảm ở<br /> initiative. Archives of General Psychiatry, người bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Y Học<br /> 68(3), 241 – 251. Việt Nam, 463(1), 165 – 169.<br /> 4. Julita Ś và Alina B (2014). Cognitive 9. Michael R. Basso et al (2002).<br /> functioning in a depressive period of Neuropsychological Impairment among manic,<br /> bipolar disorder. Archives of Psychiatry and depressed, and mixed-episode inpatients with<br /> Psychotherapy, 16(4), 27 – 37. bipolar disorder. Neuropsychology, 16, 84 – 91.<br /> 5. Gallagher P, Gray J.M, Watson S et al 10. Okada G, Okamoto Y, Morinobu S et<br /> (2014). Neurocognitive functioning in bipolar al (2003). Attenuated Left Prefrontal Activation<br /> depression: a component structure analysis.<br /> during a Verbal Fluency Task in Patients with<br /> Psychological Medicine, 44(5), 961 – 974.<br /> Depression. Neuropsychobiology, 47(1), 21 –<br /> 6. Natalia S.K, Joana C.N, Pedro V.M et<br /> al (2016). Cognition and functioning in bipolar 26.<br /> depression. Revista Brasileira de Psiquiatria, 11. David B D., Russell A.B, Juliana E.P<br /> 38(3), 201 – 206. et al (2005). Dissociable Controlled Retrieval<br /> 7. Diflorio A và Jones I (2010). Is sex and Generalized Selection Mechanisms in<br /> important? Gender differences in bipolar Ventrolateral Prefrontal Cortex. Neuron, 47(6),<br /> disorder. International Review of Psychiatry, 907 – 918.<br /> <br /> Summary<br /> EXECUTIVE DYSFUNCTION IN A DEPRESSIVE PERIOD<br /> OF BIPOLAR DISORDER<br /> Executive dysfunction in a depressive period of bipolar disorder is common and expressed<br /> as a variety of symproms. However, it has yet to receive much attention in research circles nor<br /> is it commonly assessed in clinical practice. A cross-sectional study was performed by recruiting<br /> 34 in-patients at National Institute of Mental Health during 9/2017 – 8/2018 to describe clinical<br /> features of executive dysfunction in a depressive period of bipolar disorder. We obtained the<br /> following results: The rate of executive dysfunction: Abstraction (79.4%), verbal fluency and<br /> psychomotor retardation (70.6%), planning (52.9%), problem solve (47.1%). Executive dysfunction<br /> is more common in the group of patients who have had more than 2 depressive episodes in<br /> the past or the duration of disease is lower than 36 months. This study confirmed that clinical<br /> features of cognitive dysfunction among bipolar depressive patients were diverse and common.<br /> <br /> Key words: executive dysfunction, bipolar disorder, bipolar depressive<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 94 TCNCYH 119 (3) - 2019<br />