Rối loạn tuổi mãn kinh

Chia sẻ: Fresh Fresh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

94
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

MK có thể diễn ra êm ả, nhưng cũng có một số người tiếp nhận nó một cách khó khăn và hay bị chi phối bởi các rối loạn tâm sinh lý - hụt hơi, bốc hỏa, khó ngủ, đổ mồ hôi ban đêm, tính khí thất thường, nóng nảy, bốc đồng, lo lắng, bồn chồn vô cớ, khó tập trung suy nghĩ, v.v…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Rối loạn tuổi mãn kinh

Liệu pháp nào cho các rối loạn tuổi mãn kinh? Mãn kinh (MK) là một quá trình phức tạp ở phụ nữ nói lên sự chuyển đổi từ thời kỳ sinh đẻ sang tuổi “tiền lão”. Đó là một giai đoạn chuyển tiếp trong đó hệ thống nội tiết tố nữ tiến sang một thế cân bằng mới mà không có sự tham gia của chức năng buồng trứng. MK có thể diễn ra êm ả, nhưng cũng có một số người tiếp nhận nó một cách khó khăn và hay bị chi phối bởi các rối loạn tâm sinh lý - hụt hơi, bốc hỏa, khó ngủ, đổ mồ hôi ban đêm, tính khí thất thường, nóng nảy, bốc đồng, lo lắng, bồn chồn vô cớ, khó tập trung suy nghĩ, v.v… Phần lớn các rối loạn ấy, nếu có, dù sao cũng mang tính chất giai đoạn, nhất thời. Đáng ghi nhận hơn là nguy cơ bệnh tật kết hợp với tuổi mãn kinh và hậu MK, đặc biệt là loãng xương và bệnh tim. Bên cạnh một số thuốc trị triệu chứng, phụ nữ MK từ lâu nay còn được trang bị một “vũ khí lợi hại”: liệu pháp thay thế hormon - mà nhiều người biết đến với cái tên biệt dược thông dụng là Prempro (estrogen cộng hợp 0,625 mg/ medroxyprogesteron acetat 2,5 mg). Đấy là thứ thuốc mà Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ đã sử dụng trong công trình khảo sát lớn “Sáng kiến Sức khỏe Phụ nữ” (WHI -
Women’s Health Initiative). Nhưng vào năm 2002, người ta đã phải cho ngưng trước thời hạn một bộ phận quan trọng của cuộc khảo sát, với kết quả ghi nhận là: việc sử dụng kéo dài estrogen/progestin chẳng những không có tác dụng dự phòng bệnh tim mà còn làm tăng nguy cơ ung thư vú, bệnh mạch vành tim, đột quỵ và nghẽn mạch phổi. ĐỐI PHÓ VỚI CƠN BỐC HỎA, ĐỔ MỒ HÔI, MẤT NGỦ... Chọn liệu pháp nào cho các rối loạn tuổi mãn kinh? Điều ấy còn tùy thuộc vào các yếu tố nguy cơ và sự đáp ứng của mỗi người với các phương thuốc quy ước và ngoài quy ước. Liệu pháp hormon. Estrogen (cùng progestin) liều thấp có thể làm dịu các cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm và mất ngủ. Nhưng không nên dùng hormon lâu ngày, vì chúng làm tăng nguy cơ ung thư vú, đóng cục máu và bệnh tim. Luyện tập. Tập tạ có thể làm chậm sự phát sinh bệnh loãng xương. Tập thư giãn giúp cải thiện chất lượng sống và gián tiếp làm giảm các triệu chứng. Thuốc chống trầm cảm. Là phương thuốc thay thế hormon liệu pháp cho các phụ nữ có nguy cơ ung thư sinh dục, các chất
chống trầm cảm có thể làm giảm nhẹ các chứng bốc hỏa và mất ngủ. Các tác dụng phụ của chúng bao gồm sự tăng cân. Estrogen thực vật và dược thảo. Các hợp chất giống estrogen có trong đậu nành có thể làm dịu các triệu chứng, nhưng các khảo sát chưa cho ra kết quả chắc chắn, và chất lượng các sản phẩm cũng chưa được tiêu chuẩn hóa. Yêu cầu nghiên cứu sâu hơn cũng đặt ra với những cây thuốc như nhân sâm và cỏ ba lá đỏ (Trifolium pratense). P.Q.V. Kết luận này đã khiến cho giới nữ bị hụt hẫng và lúng túng - họ không biết phải làm gì khi tới tuổi MK. Song mục đích cuộc khảo sát WHI không phải là xem xét hiện tượng MK: những người tham gia phần lớn ở tuổi 60 - 70 - khi ngày càng có nhiều phụ nữ bắt đầu bị đau tim - chứ không phải tuổi MK (cỡ 40 - 55 tuổi). Nhưng, như một báo cáo tại hội nghị thường niên của Hội MK Bắc Mỹ ở San Diego đã cho thấy, việc bạn chọn dùng liệu pháp hormon có thể có tác dụng tích cực lên cơ thể, đặc biệt bộ não. TS. Declan Murphy của King’s College (London) nói: “Có bằng chứng cụ thể cho thấy việc bạn dùng estrogen vào lúc MK có thể tác động có lợi lên tuổi của bộ não”. Một số khảo sát cho thấy những cải thiện đáng kể về trí nhớ và nhận
thức. Song nếu bạn khởi sự dùng estrogen vào tuổi trên 60 thì bộ não có thể hơi bị trục trặc. Như thế, cần cân nhắc lợi - hại. Các phát hiện mới cũng cho thấy rằng, các nhà nghiên cứu cho tới nay vẫn chưa thấu hiểu vai trò của estrogen trong cơ thể phụ nữ. Vậy họ phải làm gì? Điều đầu tiên là hãy nhận diện sự biến đổi đang diễn ra của cơ thể, và nên nhớ rằng trước đây từng có hàng tỷ phụ nữ đã trải qua hiện tượng này. Trong thực tế, có nhiều người khi nhìn lại đã xem những năm chuyển tiếp ấy là một thời kỳ đặc biệt phong phú trong cuộc đời họ. Đừng ngại đi chữa nếu các triệu chứng gây nhiều xáo trộn. Các thuốc tránh thai liều thấp có thể giúp bạn điều hòa lại các chu kỳ kinh nguyệt lệch lạc vào lúc tiền MK. Liệu pháp hormon vẫn là giải pháp y học tốt nhất cho các cơn bốc hỏa và các triệu chứng vận mạch khác. Một số chất chống trầm cảm có thể có vai trò trong việc làm giảm cơn bốc hỏa, và chúng tỏ ra đặc biệt hữu dụng cho các phụ nữ muốn ngại dùng liệu pháp estrogen do có tiền căn về ung thư hoặc do nguy cơ đóng cục máu. MK cũng là một cơ hội tốt cho bạn trở nên nghiêm túc hơn trong việc chọn theo một lối sống lành mạnh. Một chế độ ăn gồm nhiều rau trái và chất xơ trở nên quan trọng vào tuổi trung niên. Luyện tập thể chất đều đặn không chỉ tốt cho tim và xương; nó còn giúp cơ thể bạn thích ứng với những thay đổi nhiệt độ đột ngột. “Không nhất thiết đấy là những câu giải đáp hấp dẫn mà người ta muốn nghe”, TS. Cynthia Stuenkel của Đại học California, San Diego, nói. Nhưng đó là
những bước đi không vô nghĩa mà bất kỳ ai cũng nên xem xét khi tới tuổi trung niên... (tổng hợp từ Time, 14-11-2005,và nguồn tư liệu khác)