BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
89
SẢN XUẤT CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH
Hiện nay thật khó để xác định được trên thế giới có bao nhiêu máy thu
hình. Hàng ngày, hàng tỉ người trên hành tinh tiếp nhận ở truyền hình các thông
tin thời sự, các chương trình giáo dục và khoa học, các chương trình văn nghệ,
điện ảnh,… công việc tiếp nhận thật đơn giản: nhấn một chiếc nút nhỏ và thế
giới xung quanh bắt đầu xuất hiện. Nhưng để có được một tác phẩm trong đó
thôi cũng phải trải qua khá nhiều công đoạn để sản xuất. Dựa vào khả năng kỹ
thuật và công nghệ, có thể phân chia các loại chương trình truyền hình như sau:
- Chương trình bằng băng từ
- Chương trình phim nhựa
- Chương trình phát trực tiếp
Việc thực hiện các chương trình này có thể được thực hiện nơi bối cảnh
xảy ra, cũng có thể được thực hiện ở trường quay, giống như thực hiện một tác
phẩm điện ảnh. Đối với loại chương trình sản xuất bằng phim nhựa giá thành rất
cao nên hầu như không được sử dụng trong truyền hình. Vì vậy, trong sản xuất
chương trình truyền hình thường có hai loại: băng từ và trực tiếp.
1, Chương trình truyền hình trực tiếp
1.1, Khi nào thì tiến hành truyền hình trực tiếp
Truyền hình cung cấp cho công chúng rất nhiều sự kiện ở ngay thời
điểm mà nó xảy ra, ở bất kỳ nơi nào trên hành tinh. Khả năng đó có được là nhờ
sự phát triển rất nhanh của khoa học và công nghệ, điều mà chỉ vài ba thập kỉ
trước đây còn là điều mơ ước của các nhà sản xuất chương trình truyền hình.
Nhưng không phải bất cứ sự kiện nào cũng được truyền đi trực tiếp, vì những lý
do sau:
BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
90
- Không phải bất kỳ sự kiện nào xảy ra mà các nhà báo truyền hình cũng
có mặt ngay tại đó.
- Khả năng kỹ thuật không phải lúc nào cũng cho phép thực hiện các
chương trình truyền thẳng.
- Giá thành các chương trình này rất cao, việc thực hiện chúng rất tốn
kém và đòi hỏi tay nghề vững.
Chính vì những lý do như vậy mà các chương trình truyền hình được lựa
chọn hết sức kỹ càng. Chúng được thực hiện khi có những sự kiện nổi bật, mà
âm hưởng của nó rất rộng rãi chi phối nhiều họat động khác nhau trong đời
sống xã hội. Sự kiện đó có thể là sự kiện chính trị, văn hóa, thể thao,… hoặc
một số chương trình văn nghệ đặc sắc.
Trên thế giới có nhiều chương trình phát thẳng (live):
- Các sự kiện chính trị như: bầu cử, khủng bố, chiến tranh, các đại hội
của các tổ chức đảng,nhà nước, các cuộc đón tiếp các nguyên thủ quốc gia,….
- Các sự kiện văn hóa, thể thao: bóng đá, thế vận hội, thi hoa hậu, lễ hội,
chào mừng năm mới,….
- Các sự kiện kinh tế như: khánh thành một nhà máy, thủy điện, mở một
con đường,…
- Các sự kiện tự nhiên: bão, luc lụt, thời tiết, sóng thần, động đất, núi
lửa,….
- Các sự cố: cháy rừng, nổ nhà mày hóa chất,….
Đây là những sự kiện thu hút sự chú ý của công chúng không phải chỉ ở
một nước mà còn ở nhiều nước khác nhau, có khi còn mang tính toàn cầu
1.2, Thực hiện chương trình truyền hình trực tiếp
BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Việc sản xuất một chương trình truyền hình được truyền hình trực tiếp
có ý nghĩa là truyền đi một sự kiện tới công chúng ở thời điểm mà nó đang diễn
ra là một công việc phức tạp. Nó được diễn ra như sau:
1.2.1, Về kỹ thuật
Thiết bị đầu tiên trong hệ thống trang thiết bi truyền hình trực tiếp là xe
truyền hình lưu động (outside broadcasting van – OB van) một trung tâm sản
xuất chương trình mi ni ngoài trường quay. Mỗi một xe lưu động có thể có từ 5
đế 7 máy quay phim. Các máy quay phim sẽ được mang đánh số thứ tự và được
hình ảnh của mỗi máy sẽ xuất hiện trên các Monitor ở phòng điều khiển. Tín
hiệu thu từ camera sẽ được chuyển về xe truyền hình lưu động bằng đường cáp
hoặc viba. Tại đây, đạo diễn hình xử lý tín hiệu nguồn trên bàn mix. Sau đó tín
hiệu hoàn chỉnh được chuyển về trung tâm qua vệ tinh viễn thông (TV satellite)
và ăng ten thu vệ tinh (TV receiver only – TVRO). Tín hiệu truyền đi qua tổng
khống chế (master control room). Những người thực hiện chương trình truyền
hình sẽ sử dụng một trong những hình ảnh này. Đạo diễn chương trình ngồi
trong phòng điều khiển sẽ lựa chọn hình nào để phát, thông qua một Monitor,
đó chính là hình ảnh được truyền đi đến máy thu hình.
Có thể sơ đồ khối hóa hệ thống thiết bị đó như sau:
91
Camerra
Camera
Xe truyền hình
lưu động
(
OB van
)
Đường truyền
viba
(
micro wave
)
Tổng khống
chế (master
control room)
Biên tập
(editing)
Phát sóng Sản phẩm
hoàn chỉnh Lồng tiếng
(
dubbin
g)
Camera
BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
92
1.2.2, Về nội dung
Thực hiện các truyền hình truyền hình trực tiếp là một công việc hết sức
phức tạp vì ảnh hưởng của nó đối với xã hội. Vì vậy nhà báo phải chuẩn bị hết
sức kỹ càng về kịch bản, quan sát hiện trường, dự kiến các tình huống có thể
xảy ra ngoài kịch bản. Nhà báo phải quyết định cần đến bao nhiêu người giúp
việc, cách tạo hình ảnh tốt nhất và lượng ánh sáng cần thiết; phải trù liệu trước
được những điều không chủ động được. Truyền hình trực tiếp khiến cho các
nhà báo luôn năng động, phát huy được tính chủ động và làm chủ được các tình
huống có thể xảy ra.
2, Loại chương trình sản xuất qua băng từ
2.1, Quy trình sản xuất
Đây là loại chương trình sản xuất thường xuyên nhất, nó là công việc
chính mà các nhà báo truyền hình phải thực hiện. Việc sản xuất các tác phẩm
thuộc loại này mất nhiều thời gian, sau khi sảy ra sự kiện mới đến được công
chúng. Thực hiện các tác phẩm loại này, cần thiết phải tuân theo một quy trình
sản xuất, có thể chia làm hai dạng sau:
- Đối với tác phẩm do phóng viên phát hiện, đề tài có thể thực hiện
theo quy trình: phóng viên phát hiện đề tài, viết kịch bản, xuống hiện trường, tổ
chức ghi hình, biên tập, dựng phim, chọn nhạc, lồng tiếng viết lời bình là những
phần việc cuối cùng để duyệt và phát sóng.
- Đối với các chương trình do ban biên tập phân công: ban biên tập
phân công phóng viên nghiên cứu đề tài chuẩn bị kịch bản, báo ban biên tập
chuẩn bị hiện trường - tổ chức ghi hình - dựng phim - chọn nhạc - đọc tiếng -
lông nhạc – thông qua ban biên tập và phát sóng.
2.2, Các bước tiến hành
2.2.1, Nghiên cứu thực tế
BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
93
Để tiến hành sáng tạo bất kỳ một tác phẩm nào, ở các loại hình báo chí
nói chung, nhà báo cần phải tiến hành các bước như: xác định đề tài, chủ đề; lập
đề cương (kịch bản); đi thực tế; viết bài; biên tập và in, phát.
Đối với báo truyền hình trước khi tiến hành thực hiện đề tài, nhà báo phải
tiến hành chuyến đi thực tế để nghiên cứu tình hình nhằm định hương cho các
hoạt động báo chí của mình. Nhanh chóng quyết định sử dụng thể loại nào
trong tình huống cụ thể.
2.2.2, Xác định đề tài
Đây là khâu quan trọng đầu tiên mang tính chất khoanh vùng đối tượng.
Đây là lúc phóng viên quyết định dùng thể loại nào để phản ánh sự kiện, phản
ánh theo hướng nào và lựa chọn những chi tiết nào để phản ánh. Khi lựa chọn
đề tài, cần chú ý đến những yếu tố sau:
- Đề tài có tính thời sự, được công chúng quan tâm
- Đề tài nằm trong kế hoạch tuyên truyền của cơ quan báo chí
- Khả năng vật chất máy móc phương tiện, xe cộ,…. ghi hình
Khi lựa chọn cần tránh lặp lại những đề tài cũ, biết phát hiện những vấn
đề, tìm ra những chủ đề mới cho đề tài
2.2.3, Xác định chủ đề và tư tưởng chủ đề
Công việc này được tiến hành song song với việc xác định đề tài.
- Chủ đề là những đề tài cụ thể được xác định, ví dụ: đề tài về môi trường
nhưng chủ đề là về vấn đề nước sạch,….
- Tư tưởng chủ đề, đó là thái độ, chính kiến, ý kiến của phóng viên đánh
giá về sự kiện trên cơ sở tư tưởng của mình. Chủ đề là nội dung xuyên suốt của
tác phẩm còn tư tưởng chủ đề là mục đích của việc đưa các thông tin đến cho
công chúng. Việc xác đinh tư tưởng chủ đề có ý nghĩa vô cùng quan trọng khi
khai thác và xử lý tài liệu, bởi vì khi tiếp xúc với thực tế phóng viên có thể có