Sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp thông qua dạy học môn Giáo dục chính trị ở trường CĐSP Lạng Sơn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến mang lại lợi ích thiết thực trong công tác giáo dục tư tưởng chính trị thông qua dạy học môn GDCT cho SV năm thứ nhất, khối GDNN; định hướng, giáo dục thái độ ứng xử, giáo dục hành vi và nhận thức của sinh viên trong quá trình học tập và công tác sau này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp thông qua dạy học môn Giáo dục chính trị ở trường CĐSP Lạng Sơn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM LẠNG SƠN BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN Nâng cao chất lƣợng giáo dục tƣ tƣởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp thông qua dạy học môn Giáo dục chính trị ở trƣờng CĐSP Lạng Sơn Lĩnh vực sáng kiến: Khoa học xã hội Tác giả: HOÀNG THỊ THANH THỦY Trình độ chuyên môn: Thạc sỹ Chức vụ: Trưởng khoa Các bộ môn chung Nơi công tác: Trường CĐSP Lạng Sơn Điện thoại liên hệ: 0963484888 Địa chỉ thƣ điện tử: thuychinhtri@gmail.com Đề nghị công nhận sáng kiến cấp: Ngành Lạng Sơn, năm 2022
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ---------------- ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Lạng Sơn Tôi ghi tên dưới đây: Số Họ và tên Ngày tháng Nơi công tác Chức danh Trình độ Tỷ lệ (%) TT năm sinh chuyên đóng góp môn vào việc tạo ra sáng kiến Trường cao 1 Hoàng Thị Thanh Thủy 20/06/1979 đẳng Sư Giảng viên Thạc sỹ 100% phạm Lạng CĐSP chính Sơn Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp thông qua dạy học môn Giáo dục chính trị ở trường CĐSP Lạng Sơn” - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Khoa học xã hội - Sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Học kỳ I, năm học 2020 – 2021 tại trường CĐSP Lạng Sơn. - Mô tả bản chất của sáng kiến: Các biện pháp đưa ra trong sáng kiến: Nâng cao nhận thức về trách nhiệm giáo dục tư tưởng chính trị đối với giảng viên và sinh viên trong dạy học môn GDCT; Sử dụng đa dạng, linh hoạt các phương pháp dạy học trong giảng dạy môn Giáo dục chính trị; Tăng cường liên hệ thực tiễn trong dạy học Giáo dục chính trị - Về khả năng áp dụng sáng kiến: Sáng kiến mang lại lợi ích thiết thực trong công tác giáo dục tư tưởng chính trị thông qua dạy học môn GDCT cho SV năm thứ nhất, khối GDNN; định hướng, giáo dục thái độ ứng xử, giáo dục hành vi và nhận thức của sinh viên trong quá trình học tập và công tác sau này. Sáng kiến được áp dụng trong học kỳ I, năm học 2021 – 2022 tại trường CĐSP Lạng Sơn.
- Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Giảng viên đạt trình độ chuyên môn theo quy định, đối tượng sinh viên năm thứ nhất khối GDNN, hệ cao đẳng. - Đánh giá lợi ích thu được khi áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Các biện pháp đưa ra đem lại hiệu quả tích cực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp thông qua dạy học môn Giáo dục chính trị ở trường CĐSP Lạng Sơn. Sau khi áp dụng tác giả nhận thấy sinh viên đã có sự thay đổi sâu sắc về nhận thức, thái độ cũng như sự kiên định về lập trường tư tưởng trong học tập và rèn luyện của sinh viên. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn và Bản mô tả sáng kiến (kèm theo đơn) là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Lạng Sơn, ngày 18 tháng 4 năm 2022 Người nộp đơn Hoàng Thị Thanh Thủy
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Cao đẳng Sư phạm CĐSP Giáo dục nghề nghiệp GDNN Sinh viên SV Giáo dục chính trị GDCT Tư tưởng chính tri TTCT Giáo dục tư tưởng chính trị GDTTCT Học sinh, sinh viên HSSV Giáo dục – Đào tạo GD - ĐT
MỤC LỤC Trang I – MỞ ĐẦU 1 1. Lí do chọn sáng kiến 2. Mục tiêu của sáng kiến 2 3. Phạm vi sáng kiến 2 II. CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận 2 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.2. Sự cần thiết của việc giáo dục tƣ tƣởng chính trị cho sinh viên 3 1.3. Nội dung giáo dục tƣ tƣởng chính trị cho sinh viên hiện nay 5 2. Cơ sở thực tiễn 2.1. Đặc điểm, vai trò của môn GDCT trong công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên 6 2.1.1. Đặc điểm môn học Giáo dục chính trị 6 2.1.2. Vai trò của môn GDCT trong công tác giáo dục tư tưởng chính 7 trị cho sinh viên 2.2. Thực trạng công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên 11 năm thứ nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn 2.2.1. Đặc điểm sinh viên năm thứ nhất khối GDNN trường CĐSP 11 Lạng Sơn 2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên 12 năm thứ nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn 2.2.3. Nguyên nhân của những hạn chế 16 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác giáo dục tư tưởng chính trị 17 cho sinh viên năm thứ nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn III. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 19 1. Nội dung và những kết quả nghiên cứu của sáng kiến 19 1.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên thông qua dạy học môn GDCT 1.1.1. Nâng cao nhận thức về trách nhiệm giáo dục tư tưởng chính trị đối với giảng viên và sinh viên trong dạy học môn GDCT 1.1.2. Sử dụng đa dạng, linh hoạt các phương pháp dạy học trong 20 giảng dạy môn Giáo dục chính trị 1.1.3. Tăng cường liên hệ thực tiễn trong dạy học Giáo dục chính trị 22 2. Đánh giá kết quả thu đƣợc 25 2.1. Tính mới, tính sáng tạo 2.2. Khả năng áp dụng và mang lại lợi ích thiết thực của sáng kiến 29 a) Khả năng áp dụng hoặc áp dụng thử, nhân rộng b) Khả năng mang lại lợi ích thiết thực 30 III- KẾT LUẬN 31 Phụ Lục Danh mục tài liệu tham khảo
I – MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn sáng kiến Sinh viên là lực lượng trí thức trẻ, là nguồn nhân lực trong tương lai của đất nước. Với hành trang là những hiểu biết khoa học về các lĩnh vực, họ sẽ góp một phần quan trọng trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu kinh tế, chính trị mà Đảng và Nhà nước đề ra. Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn hiện nay đào tạo học sinh, sinh viên gồm nhiều ngành, nghề khác nhau như: Sư phạm Mầm non, Kế toán, Văn hóa nghệ thuật, tiếng Trung Quốc, Trồng trọt- chăn nuôi, trong đó, phần lớn là sinh viên khối ngành tiếng Trung Quốc. Đây sẽ là lực lượng lao động trẻ, có trình độ, đóng góp phần lớn vào xây dựng và phát triển mọi mặt tại địa phương và cả nước nên cùng với việc nâng cao chất lượng dạy học, đa dạng hóa các ngành nghề đào tạo thì vấn đề tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống cho học sinh - sinh viên hiện nay được tập thể nhà trường xác định là rất cần thiết, nhất là sinh viên khối giáo dục nghề nghiệp, qua đó góp phần vào thực hiện sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 29- NQ/TW của Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Khóa XI và Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 10 năm 2021-2030 của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra: Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có sức khỏe, năng lực, trình độ, có ý thức, trách nhiệm cao đối với bản thân, gia đình, xã hội và Tổ quốc. Đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế. Với phần lớn số lượng sinh viên khối giáo dục nghề nghiệp của nhà trường là sinh viên học chuyên ngành tiếng Trung Quốc, sinh viên không chỉ học ngôn ngữ mà từ đó còn am hiểu về văn hóa và các lĩnh vực khác của một quốc gia khác với đất nước mình. Vì vậy công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên, nhất là khối ngành này được nhà trường rất chú trọng. Thực hiện công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên nói chung, sinh viên năm thứ nhất khối GDNN nói riêng Trường CĐSP Lạng Sơn đã tiến hành đồng bộ trên nhiều lĩnh
vực, trong đó có thực hiện thông qua dạy học môn GDCT. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn hạn chế nhất định cần tiếp tục được nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác này. Xuất phát từ lý do đó tôi lựa chọn nội dụng: “Nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp thông qua dạy học môn GDCT ở trường CĐSP Lạng Sơn” làm vấn đề nghiên cứu. 2. Mục tiêu của sáng kiến Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối GDNN, sáng kiến đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục tư tưởng chính trị thông qua dạy học môn Giáo dục chính trị cho SV năm thứ nhất khối GDNN ở Trường CĐSP Lạng Sơn hiện nay. 3. Phạm vi của sáng kiến (đối tượng, thời gian) 3.1. Đối tượng: Nâng cao hiệu quả giáo dục tư tưởng chính trị cho SV năm thứ Nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn thông qua giảng dạy môn GDCT. 3.2. Thời gian: - Thời gian nghiên cứu: Học kỳ I, năm học 2021 - 2022 II – CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận 1.1. Một số khái niệm cơ bản * Giáo dục: Giáo dục là quá trình tác động có mục đích, có tổ chức, có nội dung bằng nhiều phương pháp khoa học của nhà giáo dục đến sự phát triển tinh thần, thể chất của người được giáo dục, nhằm bồi dư ng cho họ có được những phẩm chất và năng lực như những yêu cầu đã đặt ra. * Tư tưởng chính trị: Tư tưởng chính trị là toàn bộ các quan điểm chính trị, lý luận chính trị, học thuyết chính trị của một giai cấp trong xã hội được hình thành trong những giai đoạn nhất định của lịch sử dân tộc nhằm phản ánh những lợi ích cơ bản của giai cấp, dân tộc. Tư tưởng chính trị còn chỉ ra những phương thức hoạt động thực tiễn của giai cấp, dân tộc ấy trong quan hệ với các giai cấp,
tầng lớp, dân tộc khác để giành, giữ và sử dụng quyền lực của nhà nước nhằm đem lại lợi ích cho giai cấp, dân tộc mình. * Giáo dục tư tưởng chính trị: Giáo dục tư tưởng chính trị là quá trình tác động có mục đích, có hệ thống của các cấp uỷ đảng, các tổ chức chính trị - xã hội vào cán bộ, đảng viên và quần chúng với nội dung chủ yếu là, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, bồi dư ng tinh thần yêu nước nhằm mục đích nâng cao sự hiểu biết của cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân về các nội dung này, qua đó tập hợp họ tham gia tích cực vào việc giữ gìn và thực thi quyền lực chính trị trong việc thỏa mãn những lợi ích kinh tế, chính trị thiết thân của mình. 1.2. Sự cần thiết của việc giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên Công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho thế hệ trẻ nói chung, sinh viên các trường cao đẳng, đại học nói riêng luôn được Đảng, Nhà nước cũng như ngành giáo dục đào tạo đặc biệt quan tâm và có nhiều văn bản chỉ đạo, nhất là giai đoạn hiện nay. Cụ thể: Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030; Chỉ thị 31/CT-TTg năm 2019 về tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên; Năm học 2021 – 2022 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản số 3761/BGDĐT-GDCTHSSV ngày 31 tháng 8 năm 2021 của về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục chính trị và công tác học sinh, sinh viên năm học 2021-2022; Cùng với đó là các văn bản chỉ đạo của các cấp, ngành nhằm tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức nghề nghiệp, lối sống văn hóa cho học sinh, sinh viên gắn với việc về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15 tháng 5 năm 2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Đối với khối ngành giáo dục nghề nghiệp, nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo người lao động thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ban hành Thông tư số 24/2018/TT-BLĐTBXH quy định về nội dung, chương trình môn
học Giáo dục chính trị. Theo đó, Giáo dục chính trị là môn học bắt buộc trong các trường trung cấp, cao đẳng nghề gắn với đường lối của Đảng, gắn với thực tiễn đất nước và với sự tu dương, rèn luyện của người học. Như vậy có thể thấy tầm quan trọng của công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên là góp phần phát triển sinh viên một cách toàn diện. Mục đích cuối cùng của giáo dục toàn diện nhằm tạo ra lớp người có năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu thời đại. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa”. Đức và tài là hai mặt của cùng một nhân cách con người, là những nội dung không thể thiếu trong giáo dục con người toàn diện. Người cũng đã xác định: “Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hoá, kĩ thuật, lao động và sản xuất”. Giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên là một trong những nội dung quan trọng trong công tác giáo dục toàn diện của các trường đại học và cao đẳng, bởi ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên rất cần được trau dồi tư tưởng, đạo đức, lối sống, bồi dư ng lòng yêu nước, sự quan tâm tới cộng đồng... Nhờ đó, giúp họ dần tạo lập và kiên định lập trường và bản lĩnh chính trị. Đây là một công tác quan trọng, là tiền đề để chúng ta có thể đào tạo ra một thế hệ cán bộ mới vừa giỏi chuyên môn, vừa vững vàng về lập trường chính trị, có đạo đức cách mạng, từ đó đưa đất nước phát triển lên tầm cao mới trong thời kì đẩy mạnh hội nhập quốc tế. - Giáo dục tư tưởng chính trị là cơ sở giúp sinh viên củng cố lập trường tư tưởng, vững vàng và tự thích ứng trong quá trình hội nhập hiện nay. Giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên hiện nay giúp sinh viên có được lòng tự hào, niềm tin, ý chí bản lĩnh kiên cường và tầm nhận thức sâu rộng, vượt qua khó khăn của cuộc sống và trước những âm mưu phá hoại của kẻ thù, bảo vệ lí tưởng cao đẹp của mình. Giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên không chỉ có vai trò giúp sinh viên kế thừa và phát huy truyền thống của dân tộc mà còn tiếp thu tinh hoa của thời đại, hiểu về vấn đề thời sự, vấn đề đấu tranh trên thế giới, từ đó giúp sinh
viên có cái nhìn tổng quát khi ra trường dù các em có làm việc trên cương vị nào, ở nơi đâu vẫn luôn luôn tự hào về dân tộc Việt Nam, về đất nước Việt Nam. - Giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên hiện nay có vai trò quan trọng đối với phát triển trình độ chuyên môn kĩ thuật, năng lực công tác của sinh viên. Con đường khoa học nói chung không phải là con đường thẳng tắp mà đầy chông gai, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi khoa học kĩ thuật đang phát triển mạnh mẽ. Học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn, kĩ thuật, năng lực công tác của sinh viên là một quá trình, trong đó yếu tố con người mà hạt nhân của nó là tư tưởng chính trị luôn giữ vai trò quan trọng, có tác dụng định hướng và điều chỉnh hành vi hoạt động của sinh viên, nó thể hiện ở ý chí quyết tâm, lòng kiên trì vượt khó, đó cũng là sự độc lập, sáng tạo, nhạy bén trong việc tìm ra những giải pháp tối ưu để đạt kết quả học tập tốt cũng như các giải pháp cải tiến hữu ích trong công tác. 1.3. Nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên giai đoạn hiện nay Công tác giáo dục tư tưởng chính trị là bộ phận quan trọng nhất góp phần hình thành nhân cách, phẩm chất, lối sống cho sinh viên theo mục tiêu giáo dục: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dư ng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Thực hiện mục tiêu giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên hiện nay cần tập trung vào những nội dung sau: Thứ nhất, giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên. Giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin cho sinh viên, đây là nội dung quan trọng nhất của giáo dục tư tưởng chính trị, bao gồm việc dạy học ba bộ phận hợp thành, đó là: Triết học Mác – Lênin, Kinh tế chính trị Mác – Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên, để giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên ngày càng hiệu quả, chúng tôi tập trung vào một số nội dung như sau: giáo dục tinh thần yêu nước cho sinh viên; giáo dục lý tưởng cách mạng cho sinh viên; giáo dục đạo đức cách mạng cho sinh viên.
Thứ hai, tuyên truyền, phổ biến đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước cho sinh viên. Cụ thể, là tuyên truyền, phổ biến nghị quyết của Đảng qua các thời kỳ; mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội bỏ qua tư bản chủ nghĩa; Chủ trương, đường lối của Đảng về công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Đường lối phát triển kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội, đường lối đối ngoại, quốc phòng – an ninh…v.v. Thứ ba, giáo dục tinh thần yêu nước cho sinh viên: Một là, giáo dục lòng trung thành, niềm tự hào về quá khứ và hiện tại của Tổ quốc, ý chí bảo vệ những lợi ích của Tổ quốc. Hai là, giáo dục tinh thần độc lập, tự chủ, ý chí kiên cường bất khuất. Ba là, giáo dục truyền thống đoàn kết nhân nghĩa, tinh thần tương thân, tương ái và đạo lý làm người. Bốn là, giáo dục văn hóa, truyền thống của dân tộc cho sinh viên. Tóm lại, nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho HSSV là một chỉnh thể thống nhất, tác động, tương hỗ lẫn nhau trong đó, giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là cốt lõi nền tảng. Quá trình giáo dục phải bảo đảm tác động toàn diện cả nhận thức, niềm tin, tình cảm, ý chí, đồng thời gắn với yêu cầu, điều kiện, đặc thù nhiệm vụ của các địa phương, cơ quan cụ thể. Nội dung giáo dục phải được xây dựng thống nhất về cơ bản trong toàn xã hội. Mục đích xuyên suốt của giáo dục tư tưởng chính trị là góp phần nâng cao chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của các tổ chức, cá nhân. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1. Đặc điểm, vai trò của môn GDCT trong công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên. 2.1.1. Đặc điểm môn học Giáo dục chính trị Giáo dục chính trị là bộ phận của khoa học chính trị, của công tác tư tưởng, có nội dung chủ yếu là giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhằm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, bản lĩnh chính trị, niềm tin và năng lực hoạt động thực tiễn cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển của đất nước.
Môn học Giáo dục chính trị là môn học bắt buộc thuộc khối các môn học chung trong chương trình đào tạo trình độ cao đẳng giáo dục nghề nghiệp. Môn học Giáo dục chính trị trình độ cao đẳng được cấu trúc thành 9 bàn, bao gồm các nội dung về khái quát về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; những thành tựu của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng; đặc trưng và phương hướng xây dựng xã hộ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, con người ở Việt Nam; tăng cường quốc phòng an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế ở Việt Nam; xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc; tu dư ng, rèn luyện để trở thành người công dân tốt, người lao động tốt. Môn học Giáo dục chính trị gắn bó chặt chẽ với đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, gắn với thực tiễn đất nước, gắn với sự tu dư ng, rèn luyện của người học; nhằm hình thành thế giới quan, nhân sinh quan khoa học và cách mạng cho thế hệ trẻ Việt Nam; góp phần đào tạo người lao động phát triển toàn diện đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Với đặc điểm tri thức môn học như vậy, môn Giáo dục chính trị có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho HSSV. 2.1.2. Vai trò của môn GDCT trong công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên. Giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên là một trong những chức năng nhiệm vụ giáo dục của các trường cao đẳng và đại học, góp phần đào tạo con người “vừa hồng, vừa chuyên”, có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng. Bởi ngoài kiến thức chuyên môn, người sinh viên rất cần được trau dồi tư tưởng, đạo đức, lối sống, bồi dư ng lòng yêu nước, sự quan tâm tới cộng đồng. Nhờ đó, giúp sinh viên dần tạo lập và kiên định lập trường, bản lĩnh chính trị. Đây là một công tác quan trọng, là tiền đề để chúng ta có thể đào tạo ra một thế hệ người lao động mới giỏi chuyên môn và có đạo đức cách mạng. Thực hiện mục tiêu đó có vai trò rất lớn từ việc dạy và học các môn lý luận chính trị nói chung, môn GDCT nói riêng.
Qua thực tế giảng dạy và trao đổi ý kiến với giảng viên, HSSV đã cho thấy phần lớn những tri thức, lý luận để giáo dục tư tưởng chính trị SV được cung cấp đầy đủ và hệ thống nhất là từ việc học tập các môn lý luận chính trị nói chung, môn GDCT nói riêng. Từ đặc điểm nội dung tri thức môn GDCT như trình bày ở trên đã cho thấy môn GDCT góp phần giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên thể hiện ở những nội dung sau: Thứ nhất, môn GDCT góp phần trang bị cho sinh viên thế giới quan duy vật biện chứng, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa và phương pháp luận khoa học Mỗi ngành khoa học đều góp phần hình thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học cho người học ở mức độ khác nhau. Việc dạy và học môn GDCT có vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển thế giới quan khoa học - thế giới quan duy vật biện chứng, xây dựng nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa và phương pháp luận khoa học cho sinh viên. Bởi tri thức môn GDCT là kết quả nghiên cứu những quy luật phổ biến nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, cung cấp cho sinh viên một cách nhìn khoa học đối với hiện thực khách quan và khẳng định vai trò, vị trí của con người trong việc nhận thức và cải tạo thế giới. Từ đó giúp cho mỗi sinh viên có thái độ đúng đắn, khoa học đối với hiện thực, có lập trường chính trị vững vàng, có khả năng nhận biết, phân tích các vấn đề mới nảy sinh trên tinh thần lập trường của chủ nghĩa Mác - Lênin. Mặt khác, để bồi dư ng và nâng cao nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa, giảng dạy GDCT giúp sinh viên có nhận thức rõ ràng những quan điểm trái với những nguyên lý của chủ nghĩa xã hội khoa học, trái với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, mạnh dạn, kiên quyết đấu tranh chống lại chủ nghĩa xét lại, chủ nghĩa giáo điều, đứng vững trong cuộc đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Môn GDCT không chỉ cung cấp cho sinh viên thế giới quan, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa mà còn cung cấp cho họ phương pháp nhận thức và hành động một cách khoa học đó là phương pháp biện chứng. Có thể khẳng định, thông qua dạy học GDCT cho sinh viên, ở các góc độ, khía cạnh khác nhau của mỗi môn học, tạo ra cho họ những điều kiện thuận lợi trong việc học tập, nghiên
cứu các môn khoa học chuyên ngành và các môn khoa học khác. Cho nên phải giáo dục cho họ hệ thống tri thức lý luận cơ sở vững chắc cho sự hình thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học Mác - Lênin từ đó giúp họ nâng cao nhận thức lý luận, ý thức chính trị, làm cho họ nhạy bén với thực tiễn, xử lý tốt các tình huống xảy ra trong thực tiễn, sống có lý tưởng, có ước mơ để học tập và cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng. Thứ hai, môn GDCT góp phần tích cực vào quá trình xây dựng những phẩm chất đạo đức cách mạng cho sinh viên. Giảng dạy môn GDCT nhằm xây dựng những phẩm chất đạo đức cách mạng cho sinh viên là một trong những nhiệm vụ trọng yếu của công tác đào tạo. Xét về bản chất, tri thức môn GDCT là khoa học góp phần hình thành phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống mới cho con người. Tư tưởng chính trị kiên định là yếu tố nổi trội để hình thành phẩm chất đạo đức cách mạng. Điều này càng có ý nghĩa hơn với thực tiễn hiện nay một bộ phận sinh viên còn tồn tại hạn chế trong đạo đức, lối sống, kỹ năng sống. Thứ ba, môn GDCT góp phần đào tạo, bồi dưỡng sinh viên – đội ngũ người lao động giỏi về chuyên môn và có phẩm chất chính trị vững vàng. Dạy và học GDCT là công tác giáo dục con người, tác động đến tư tưởng, tình cảm đạo đức của sinh viên, giúp họ nâng cao trình độ chính trị, tinh thần tự giác và tính tích cực trong học tập và công tác sau này. Qua thực tiễn giảng dạy, trao đổi chuyên môn với giảng viên và ý kiến chung từ SV cho thấy đa số GV và HSSV đều chung nhận định học các môn lý luận chính trị nói chung, môn GDCT nói riêng có tác động đến kiến thức, kỹ năng để nhận thức các môn học khác. Tri thức môn GDCT góp phần trang bị cho sinh viên một cách tương đối hệ thống, lôgic và đầy đủ những nguyên tắc, phương pháp tư duy khoa học, giúp cho họ hình thành năng lực trong học tập, nghề nghiệp một cách dễ dàng. Trên cơ sở đó, sinh viên biết dựa vào những quy luật khách quan vốn có của thực tiễn trong quá trình nhận thức, sinh viên biết lựa chọn những tri thức cần chiếm lĩnh trong mối quan hệ biện chứng với các tri thức khác làm cho họ biết gắn lý luận với thực tiễn để kiểm tra tính chân lý của những tri thức vừa khám phá. Nhờ
vậy, tư duy của sinh viên ngày càng phát huy khả năng sáng tạo, linh hoạt trong quá trình nhận thức và hoạt động công tác của mình. Quá trình vận dụng lý luận đã học vào giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn của mỗi sinh viên cũng chính là quá trình biểu hiện năng lực trong nghề nghiệp của họ. Từ đó, tạo ra những đội ngũ người lao động có kiến thức chuyên môn, có tư tưởng chính trị vững vàng với năng lực tư duy độc lập để giải quyết những vấn đề đặt ra trong công tác. Nhờ có lý luận và phương pháp trong học tập môn khoa GDCT đã góp phần hình thành ở sinh viên năng lực vận dụng sáng tạo tri thức bộ môn vào nhận thức và hoạt động thực tiễn. Mỗi sinh viên tiếp nhận hệ thống những tri thức đó và biến nó thành công cụ, phương tiện để nhận thức, khám phá tri thức mới, vận dụng sáng tạo vào thực tiễn để đạt mục đích chuyên môn của mình. Muốn làm được điều đó người lao động không chỉ giỏi về chuyên môn mà phải có bản lĩnh chính trị vững vàng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cụ thể gần đây nhất là trong văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII đã cho thấy Đảng rất chú trọng tăng cường giáo dục, nâng cao bản lĩnh chính trị năng lực trí tuệ cho cán bộ, đảng viên nói chung, thế hệ trẻ, HSSV nói riêng cả về mặt nhận thức lý luận lẫn hoạt động thực tiễn. Đặc biệt, trong bối cảnh thế giới, khu vực có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Ngay từ khi còn là sinh viên, người lao động phải học tập, rèn luyện cho mình vững về lập trường, tư tưởng chính trị, hiểu biết nhiệm vụ xã hội một cách khoa học, có ý thức làm chủ xã hội, làm chủ công việc, có đời sống trong sạch và lành mạnh; có tinh thần trách nhiệm, ý thức chấp hành tổ chức kỷ luật, ý thức tu dư ng, rèn luyện phẩm chất, kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí, tệ nạn xã hội gây mất ổn định xã hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tiên phong, gương mẫu. Thực tế đó càng cho thấy vai trò của việc dạy và học GDCT để giữ vững niềm tin, phẩm chất chính trị cho sinh viên ở Trường CĐSP Lạng Sơn. Nội dung tri thức môn GDCT bản thân nó đã có sứ mệnh giáo dục tư tưởng chính trị cho SV, góp phần rèn luyện nhân cách làm người, nâng cao ý thức trách nhiệm với Tổ quốc, nâng cao tư duy nhận thức chính trị. Những kiến thức của môn GDCT
góp phần xây dựng và củng cố thế giới quan khoa học, giúp cho sinh viên ra trường có kiến thức khoa học để phục vụ cho xã hội. Giáo dục chính trị góp phần chống suy thoái tư tưởng chính trị, chống lại sự xuyên tạc, lôi kéo của các thế lực thù địch đối với HSSV, góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là việc làm cấp bách, có ý nghĩa sâu sắc hiện nay ở nước ta. 2.2. Thực trạng công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ Nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn 2.2.1. Đặc điểm sinh viên năm thứ Nhất khối GDNN trường CĐSP Lạng Sơn. Trường CĐSP Lạng Sơn là một trong những trường cao đẳng lớn của Tỉnh Lạng Sơn nói riêng và cả nước nói chung. Mỗi năm tính riêng số lượng sinh viên năm thứ nhất khối GNNN là khoảng hơn 300 sinh viên. Do đó, để đảm bảo chất lượng đào tạo của nhà trường nói chung, sinh viên năm thứ nhất khối giáo dục nghề nghiệp của trường nói riêng cần có sự thích ứng tốt để có thể hòa nhập với môi trường học mới, đáp ứng được những yêu cầu về kiến thức học tập cũng như các mối quan hệ xã hội. Sinh viên nói chung, sinh viên năm thứ nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn nói riêng là lứa tuổi mới lớn từ 18 đến 20 tuổi. Các em vừa tốt nghiệp trung học phổ thông, nhận thức về nhiều mặt chưa hoàn chỉnh, v.v. dễ bị dao động, dễ tiếp thu những ý kiến ngoài luồng, dễ tiếp thu cái lạ. Đây là đặc điểm phổ biến mà phần lớn sinh viên các trường đều có, do đó nhà trường cần cố gắng phát hiện sớm để giáo dục các em. Sinh viên năm thứ Nhất khối giáo dục nghề nghiệp của trường CĐSP Lạng Sơn chủ yếu là con em các dân tộc sống trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Là một tỉnh miền núi, có đường biên giới kéo dài, do đó các thế lực phản động xâm nhập, kích động, chống phá, những khó khăn, trở ngại trong phát triển kinh tế - xã hội tác động đến tư tưởng chính trị. Do đặc điểm khu vực, mật độ dân cư không đồng đều, lại chủ yếu là con, em người dân tộc thiểu số nên đa số sinh viên khối GDNN còn có sự rụt rè, nhút nhát, hạn chế trong giao tiếp; tính tích cực chủ động
trong học tập và trong nhiều lĩnh vực hoạt động khác còn hạn chế; sự hiểu biết, quan tâm về những vấn đề đời sống, chính trị, xã hội còn ít. Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của sinh viên đó chính là thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo chương trình, kế hoạch giáo dục, đào tạo của nhà trường; chủ động tích cực tự học, nghiên cứu, sáng tạo và tự rèn luyện đạo đức, lối sống. Để làm tốt nhiệm vụ trên, sinh viên cần phải có sự thích ứng tốt ở môi trường cao đẳng, đại học. Đây là vấn đề được đặt ra với sinh viên năm nhất của nhà trường. Bởi lẽ việc chuyển môi trường học từ bậc trung học phổ thông lên cao đẳng, đại học có nhiều thay đổi về chương trình, phương pháp học tập dẫn tới có nhiều bạn sinh viên năm thứ nhất chưa thích ứng được với môi trường học tập, có điểm thấp, chán nản việc học, trở nên thu mình hạn chế tiếp xúc ... Bên cạnh đó, nhiều bạn sinh viên phải sống xa gia đình chưa thích ứng được với những mối quan hệ bạn bè, thầy cô, cuộc sống mới dẫn tới những hệ lụy như chưa biết chăm sóc bản thân, dễ bị lôi kéo dụ dỗ tham gia vào những tệ nạn xấu như cờ bạc, nghiệm game, nghiện hút dẫn tới bỏ học giữa chừng... Một số sinh viên dù đỗ vào học tại nhà trường nhưng định hướng tư tưởng chưa rõ ràng, chưa xác định rõ động cơ, mục đích học tập; số khác thì lựa chọn học tại trường là do định hướng của cha mẹ chứ không xuất phát từ nguyện vọng của bản thân. Những đặc điểm trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giáo dục đào tạo nói chung và công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất nói riêng. 2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ Nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn Qua nghiên cứu thực tế, tôi thấy việc việc giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối GDNN ở trường CĐSP Lạng Sơn có những ưu điểm và hạn chế sau: 2.2.2.1. Ưu điểm: - Ngay từ tuần đầu tiên nhập học sinh viên được tham gia tuần sinh hoạt công dân với mục tiêu cơ bản là nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của
HSSV trong việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Thông tin đầy đủ, kịp thời tình hình kinh tế, chính trị, xã hội trong nước và quốc tế; chủ trương, chính sách mới của Ngành Giáo dục và của Nhà trường, chính quyền địa phương nơi cư trú. - Giảng viên đã chú trọng đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy năng lực người học. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học là xu hướng được thực hiện trong những năm gần đây ở trường CĐSP Lạng Sơn. Đối với môn GDCT, xuất phát từ đặc thù tri thức của các môn học này, giảng viên thường xuyên tìm kiếm và áp dụng các phương pháp dạy học phù hợp để nâng cao hiệu quả giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên, cụ thể: Các giảng viên giảng dạy môn GDCT đã thực hiện chuyển đổi phương pháp dạy học từ cách "truyền thụ một chiều" sang các phương pháp dạy học vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất cho sinh viên. Đa số các giờ học trên giảng đường để chú trọng và áp dụng phương pháp dạy học tích cực như dạy học hợp tác nhóm, dạy học giải quyết vấn đề... Nhờ đó, tính tích cực, tự giác, chủ động của người học được nâng cao, khả năng hình thành và phát triển năng lực tự học (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông tin...) của người học được đổi mới. Các phẩm chất linh hoạt, độc lập, tính sáng tạo của tư duy và hứng thú ở sinh viên được khơi dậy. Bảng Phƣơng pháp dạy học giảng viên thƣờng sử dụng Phƣơng pháp dạy học Mức độ sử dụng T Giải Định Thuyết Thảo TT các PPDH quyết hƣớng trình luận vấn đề hoạt động Rất thường xuyên a 1 2 Thường xuyên Không 3 thường 3 xuyên 4 4 Ít khi
5 5 Không bao giờ Trong lớp, giảng viên thường tổ chức đa dạng các hoạt động học tập, giúp sinh viên tự khám phá những điều chưa biết. Giảng viên không chú ý thuyết trình mà tổ chức, chỉ đạo sinh viên thực hiện các hoạt động học tập phát hiện kiến thức mới, vận dụng sáng tạo kiến thức đã biết vào các tình huống học tập hoặc tình huống thực tiễn... cũng được nhiều giảng viên áp dụng. Giảng viên đã có sự tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên thông qua giảng dạy bộ môn. Cùng với đổi mới phương pháp dạy học là đổi mới, đa dạng phương pháp kiểm tra đánh giá theo hướng mở, gắn lý luận với thực tiễn, theo định hướng phát huy năng lực của người học được tổ chuyên môn nghiên cứu, thực hiện. Hằng năm nhiều GV giảng dạy GDCT đã lựa các nội dung môn học làm các vấn đề nghiên cứu khoa học, viết bài đăng tạp chí… qua đó nâng cao năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn dạy học bộ môn. Nhờ vào các biện pháp trên, việc dạy học bộ môn nói chung, giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên năm thứ nhất khối GDNN được nâng lên. Nhiều sinh viên đã chủ động tham gia vào buổi học, tích cực, tự giác trong việc nêu ý kiến, quan điểm của mình và phản biện lại qua điểm của người khác. Qua nhiều buổi lên lớp, hướng dẫn sinh viên học tập, bản thân tôi nhận thấy, thường ở các buổi học một số ít sinh viên đã chủ động, tích cực đưa ra ý kiến của mình khi giảng viên hỏi. Đó là những tín hiệu tốt cho thấy ý chí học tập, sự quan tâm, hiểu biết các vấn đề thực tiễn, tính kiên định về lập trường, tư tưởng ở sinh viên có điều kiện được nâng lên. 2.2.2.2 Hạn chế Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho SV vẫn còn hạn chế nhất định: Về phía giảng viên: Khi được hỏi: (Anh/chị cho biết) mức độ thực hiện giáo dục tư tưởng chính trị cho SV của mình khi lên lớp dạy học môn GDCT. Với câu hỏi trên số lượng Gv lựa chọn đáp án số 2 - Không thường xuyên là 8/10 GV chiếm 80% tổng số Gv được hỏi. Điều này cho thấy còn GV chưa xác