intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới

Chia sẻ: Convetxao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST
Báo xấu
33
lượt xem 1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm này nhằm giúp các em rèn luyện và phát triển kĩ năng làm việc, kĩ năng giao tiếp, tạo điều kiện cho học sinh học hỏi lẫn nhau, phát huy vai trò trách nhiệm, tính tích cực xã hội trên cơ sở làm việc hợp tác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới

  1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI MÃ SKKN: SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP ĐẶC TRƯNG DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN TOÁN THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Lĩnh vực : Toán Cấp học : Trung học cơ sở NĂM HỌC 2016- 2017
  2. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới PHẦN THỨ NHẤT. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong thời đại ngày nay, khi mà khoa học công nghệ ngày càng phát triển kéo rất nhiều thứ thay đổi trong đó có giáo dục. Một xu thế tất yếu của nền giáo dục nước ta là phải thay đổi hình thức giáo dục để tạo ra một lớp người mới năng động, tự tin, làm chủ chính mình và biết hợp tác. Trên thế giới việc thay đổi phương thức giáo dục đã diễn ra từ lâu và mang lại nhiều thành công. Hình thức giáo dục mới này chuyển từ cách dạy học truyền thống thầy dạy trò nghe, ghi chép thụ động sang hình thức giáo dục hiện đại trò làm việc trải nghiệm chiếm lĩnh kiến thức, thầy quan sát giúp đỡ. Nổi bật ở hình thức dạy học này còn là cách tổ chức chỗ ngồi, học sinh được ngồi theo nhóm, được tự do thảo luận đưa ra ý kiến của mình. Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội trong thời kỳ hội nhập, thì giáo dục nước ta không ngừng được đổi mới và lần đổi mới này là bước tiến quan trọng trong cải cách giáo dục. Một trong những sự đổi mới mang tính cách mạng về cách dạy và học của nước ta chính là đưa mô hình trường học mới vào trường phổ thông. Bắt đầu từ năm học 2011 – 2012, Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai mô hình trường học mới đối với cấp tiểu học. Năm học 2014 – 2015, triển khai thí điểm thành công đối với cấp THCS ở 6 tỉnh. Năm học 2015 – 2016 nhân rộng ra khắp các tỉnh và thành phố trong cả nước. Phương pháp dạy và học theo mô hình trường học mới là: Coi quá trình tự học của học sinh là trung tâm hoạt động giáo dục, giáo viên là người hướng dẫn, đồng hành với học sinh, giúp học sinh tự tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức. Là hình thức dạy học đặt học sinh vào môi trường học tập tích cực, trong đó học sinh được tổ chức thành nhóm học tập một cách thích hợp. Cách học này giúp các em rèn luyện và phát triển kĩ năng làm việc, kĩ năng giao tiếp, tạo điều kiện cho học sinh học hỏi lẫn nhau, phát huy vai trò trách nhiệm, tính tích cực xã hội trên cơ sở làm việc hợp tác. Đối với cấp THCS, việc rèn cho các em các kỹ năng học hợp tác là hết sức cần thiết, tạo điều kiện để các em có nhiều cơ hội giao lưu, học hỏi lẫn nhau, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần vào việc giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh. Trong mô hình trường học mới, giáo viên không phải đứng trên bục giảng gắn liền với phấn trắng bảng đen nữa thì việc chọn lựa các phương pháp, phương tiện hỗ trợ giảng dạy theo mô hình trường học mới như thế nào? Học sinh có tiếp thu được kiến thức đầy đủ và hiệu quả hơn cách dạy và học như hiện 1/30
  3. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới nay hay không? Đó luôn là điều trăn trở của các cấp quản lý, giáo viên, phụ huynh, học sinh và của toàn xã hội. Cũng vì đó, làm cho giáo viên chưa đủ tự tin về cả phương pháp cũng như kĩ năng để vận dụng vào quá trình dạy học. Chính vì vậy lớp học theo mô hình trường học mới rất khó khăn trong quá trình tổ chức dạy học nói chung và môn toán, cũng như vật lý nói riêng. Học sinh gặp nhiều khó khăn trong quá trình trải nghiệm, thực hành, chiếm lĩnh kiến thức. Xuất phát từ thực tế này và với mong muốn hoàn thiện các phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn toán và môn vật lý trong mô hình trường học mới, tôi chọn đề tài “Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới”. II. ĐỐI TƯỢNG: Đối tượng nghiên cứu của giải pháp là học sinh mô hình trường học mới tại trường THCS. III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Giải pháp được nghiên cứu đối với môn toán và Vật lý ở trường THCS. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu cơ sở lý luận, phương pháp bộ môn. - Tham khảo tài liệu về một số bài soạn mẫu trong quyển một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS. Tìm đọc các tài liệu tham khảo và nghiên cứu kĩ SGK. - Điều tra khảo sát kết quả học tập của học sinh. -Tham khảo ý kiến cũng như phương pháp giảng dạy của đồng nghiệp thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, dự giờ thăm lớp, các buổi hội thảo, hội giảng các cấp . - Đưa ra bàn luận theo tổ, nhóm chuyên môn, cùng nhau thực hiện. - Tham khảo tài liệu, sách báo trên internet - Tham khảo các trường bạn, ý kiến đóng góp của các thầy cô dạy lâu năm có nhiều kinh nghiệm. 2/30
  4. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới PHẦN THỨ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận Theo các kết quả nghiên cứu về đổi mới giáo dục trong mô hình trường học mới thì phương pháp dạy học là cách dạy hướng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động. “Tích cực” trong phương pháp được dùng với nghĩa chủ động hoạt động, trái nghĩa với bị động, chứ không dùng theo trái nghĩa với tiêu cực. Mô hình trường học mới đòi hỏi phát huy tính tích cực của cả người dạy và người học. Thực chất mô hình này đòi hỏi người dạy phải phát huy được tính tích cực, chủ động của người học. Mô hình dạy học này thể hiện ở các dấu hiệu đặc trưng như: - Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh: Nhân cách của người học được hình thành và phát triển thông qua các hoạt động chủ động, thông qua các hành động có ý thức. Trí tuệ của trẻ được phát triển nhờ sự “đối thoại” giữa chủ thể với đối tượng và môi trường. Học sinh là chủ thể của hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo, thông qua đó tự lực khám phá những điều mình chưa biết chứ không phải là thụ động tiếp thu những tri thức đã được sắp đặt sẵn. Học sinh được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế, trực tiếp quan sát, làm thí nghiệm, thảo luận, giải quyết vấn đề đặt ra theo suy nghĩ cá nhân, từ đó vừa nắm được kiến thức mới, kĩ năng mới vừa được bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo của mình. - Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học: Xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho học sinh không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học. Trong phương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học. Phương pháp tự học là cầu nối giữa học tập và nghiên cứu khoa học. Nếu rèn luyện cho học sinh có được phương pháp, kĩ năng, thói quen tự học, biết vận dụng linh hoạt những điều đã học vào những tình huống mới, biết tự lực phát hiện, đặt ra và giải quyết những vấn đề gặp phải trong thực tiễn thì sẽ tạo cho các em lòng ham học, khơi dậy tiềm năng vốn có của các em. Vì vậy, mô hình trường học mới nhấn mạnh dạy phương pháp học trong quá trình dạy học, cố gắng tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động. - Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác: Trong học tập, không phải mọi tri thức, kĩ năng, thái độ đều được hình thành bằng những hoạt động thuần tuý cá nhân. Lớp học là môi trường giao tiếp thầy- trò, trò - trò, tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường đi tới những tri thức mới. Nhóm học tập là đặc trưng của lớp học trường học mới. Mọi hoạt động học hầu như diễn ra ở nhóm. Mỗi nhóm học tập có từ 4 đến 6 học sinh, chia thành 2 3/30
  5. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới hoặc 3 cặp đôi. Nhóm trưởng là người nhận nhiệm vụ từ giáo viên, điều hành hoạt động của nhóm và báo cáo kết quả học tập của nhóm với giáo viên. - Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò: Trong dạy học, việc đánh giá học sinh không chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng học tập để điều chỉnh hoạt động học của học trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận định thực trạng dạy để điều chỉnh hoạt động dạy của thầy. Việc học sinh tham gia đánh giá lẫn nhau sẽ có tác dụng tích cực để học sinh tự học và điều chỉnh bản thân. Tóm lại, trong phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới, người được giáo dục trở thành người tự giáo dục, là nhân vật tự giác, chủ động có ý thức về sự giáo dục bản thân mình. 2. Cơ sở thực tiễn Mô hình trường học mới cấp trung học cơ sở được Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai thực nghiệm đối với lớp 6 từ năm học 2014  2015 và nhân rộng cả nước trong năm học 2015 - 2016 với mục tiêu là đổi mới đồng bộ các hoạt động sư phạm trong nhà trường. Khi áp dụng vào thực tế giảng dạy, nó đã phát sinh một số vấn đề thực tế sau: - Vấn đề thứ nhất: Tài liệu giảng dạy thay đổi. - Vấn đề thứ hai: Cách dạy và cách học thay đổi. - Vấn đề thứ ba: Môi trường giáo dục thân thiện – học sinh tích cực. Xác định rõ vai trò quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học trong mô hình trường học mới trước thực tiễn còn khá nhiều khó khăn như: Sự bỡ ngỡ trong dạy và học, về cơ sở vật chất phục vụ dạy và học, điều kiện làm việc của thầy, điều kiện học tập của trò, sự quan tâm của các lực lượng xã hội đối với học sinh. Trước thực tế đó, là một người trực tiếp tham gia giảng dạy tôi xin mạnh dạn áp dụng những kinh nghiệm mà bản thân có được qua thực tiễn dạy học từ trước đến nay vào mô hình trường học mới với mục đích đem lại hiệu quả thiết thực giúp nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. II. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN TOÁN THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI HIỆN NAY. 1. Thực trạng việc lựa chọn phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn toán trường học mới hiện nay. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã được đặt ra đối với tất cả các cấp học trong hệ thống giáo dục. Đặc biệt, khi chúng ta tiến hành đổi mới chương trình và sách giáo khoa thì vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã trở thành một yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình 4/30
  6. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới trường học mới đang thử nghiệm chưa được thực hiện một cách đồng bộ ở các trường học, cấp học, các vùng miền trong cả nước. Việc sử dụng phối hợp các phương pháp, các kỹ thuật dạy học để phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh còn hạn chế. Việc gắn nội dung dạy học với các tình huống thực tiễn cũng như để giải quyết các chủ đề phức hợp của thực tiễn chưa được chú trọng. Kiểu dạy học phổ biến trong nhiều môn học nói chung và môn toán hiện nay vẫn là giáo viên truyền thụ những nội dung được trình bày trong SGK, học sinh nghe và ghi nhớ một cách thụ động. Sự thay đổi đột ngột về cách học, cách dạy và cấu trúc Sách hướng dẫn học đã làm cho tâm lý của học sinh, phụ huynh và chính cả những người đang trực tiếp giảng dạy không kịp thích ứng. Với những tiết dạy thông thường hiện nay, giáo viên có thể đã định hướng và chọn lựa một số phương pháp cho tiết học. Nếu có thay đổi ngay trong lúc giảng bài thì sự thay đổi là không lớn. Nhưng với tiết dạy theo mô hình trường học mới giáo viên sẽ gặp khó khăn và hoàn toàn bỡ ngỡ cho việc lựa chọn phương pháp dạy học như thế nào để phù hợp trong một tiết dạy với cùng một lúc ở nhiều nhóm học khác nhau và tiến độ học tập khác nhau. Phấn trắng bảng đen không còn là điều bắt buộc, thay vào đó chỉ cần một tờ giấy nháp, một chiếc bảng con cũng có thể truyền đạt kiến thức mong muốn; thay vì nói một lần cho cả lớp nghe thì phải nói nhiều lần cho nhiều nhóm khác nhau. Một lớp học mà tất cả các học sinh im lặng chăm chú nghe giảng bài đã biến mất, thay vào đó là một lớp học náo nhiệt những tranh luận, những “cãi vã nảy lửa” về bài học, những tiếng cười, những câu nói đùa giỡn khen chê đầy tính thơ ngây, những nét mặt rạng ngời kèm tràn pháo tay và cả những câu hát bất chợt khi một vấn đề bài học được giải quyết… 2. Những thuận lợi và khó khăn: 2.1. Thuận lợi: Được rất nhiều sự quan tâm hỗ trợ của Phòng Giáo dục và Đào tạo, của chính quyền địa phương và đặc biệt là sự quan tâm, giúp đỡ của nhà trường luôn tạo mọi điều kiện để giúp chúng tôi hoàn thành tốt công tác dạy và học đúng theo tinh thần của trường học mới. - Cơ sở vật chất trường lớp tương đối khang trang. Lớp học có đầy đủ hệ thống bóng đèn điện, máy quạt, cửa sổ, cửa chính cung cấp đủ ánh sáng cho các em học tập. Môi trường học tập sạch sẽ, thân thiện. - Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, hết lòng vì học sinh thân yêu. - Đa số học sinh chăm ngoan, có ý thức học tập tốt. 5/30
  7. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới - Tài liệu học tập được thiết kế theo kiểu “3 trong 1”, nhìn vào tài liệu rất thuận tiện cho cả giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học. Mặc khác tài liệu học tập cung cấp về được in màu và tranh ảnh rất đẹp nên gây hứng thú học tập của học sinh. - Thời gian dạy không nhất thiết phải đúng như qui định mà giáo viên có thể linh động tùy theo tình hình lớp và bài học. - Trong sách hướng dẫn cụ thể dễ hiểu. Ở nhà bố mẹ có thể nhìn sách và hướng dẫn cho các em được. - Đa số phụ huynh nhiệt tình rất quan tâm đến việc học tập của con em mình, mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập cho học sinh. Thường xuyên phối kết hợp với giáo viên trong công tác giảng dạy cũng như trang trí lớp. - Học sinh được giáo viên quan tâm giúp đỡ cụ thể sâu sát. 2.2. Khó khăn: - Đây là mô hình trường học kiểu mới cho nên giáo viên vừa trải nghiệm, vừa rút kinh nghiệm chắc chắn không tránh khỏi bỡ ngỡ, lúng túng với phương pháp giảng dạy mới. - Tuy không soạn bài nhưng giáo viên mất rất nhiều thời gian vào việc chuẩn bị đồ dùng học tập như: phiếu bài tập (cá nhân, nhóm, phiếu thống nhất), … Và góc học tập môn toán, vật lý chưa thật sự phong phú, chưa thu hút được học sinh. - Do đặc thù dạy theo mô hình trường học mới là “dạy theo nhóm”, khi phân chia nhóm giáo viên phải chia đều các đối tượng học sinh chậm tiếp thu chậm nhớ vào đều các nhóm. Vì thế trong một tiết dạy giáo viên phải đi lại thường xuyên và giảng giải nhiều cho từng cá nhân học sinh nên rất vất vả trong cả tiết dạy. - Trong lớp học có nhiều học sinh chưa chăm, không có ý thức tự học, phụ huynh không quan tâm, các em không ôn bài ở nhà nên đến lớp làm bài chậm, không hoàn thành được các bài tập như sách yêu cầu. - Đối với học sinh được phân công làm nhóm trưởng nhiều em năng lực còn hạn chế nên nhiều lúc không biết bạn mình làm như vậy đúng hay sai dẫn đến đánh giá còn sai lệch. - Trong hoạt động luyện tập, đa số các bài tập được sách chỉ định hoạt động cá nhân. Chính vì vậy mà nhiều em chậm hiểu sẽ phải đưa thẻ “cứu trợ”. Giáo viên phải đi đến từng nhóm để giảng giải cho từng em rất tốn thời gian và phải nói rất nhiều lần rất vất vả. - Vì khả năng đánh giá đúng/sai của một số em chưa tốt, có nhiều bài toán theo suy nghĩ của các em là đúng nên các em không cần đưa thẻ cứu trợ dẫn đến giáo viên không kịp thời trợ giúp nên ảnh hưởng đến việc nắm kiến thức ở một số em. 6/30
  8. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới III. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN TOÁN THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI 1. Kết hợp quy trình dạy học 5 bước với 10 bước học tập của học sinh 1.1. Quy trình dạy học 5 bước Trong một tiết dạy học Toán hay vật lý hiện nay, ta thường thiết kế quá trình dạy học theo phương pháp dạy học tích cực và thường sử dụng hai kiểu cấu trúc chính là: Nghe giảng lí thuyết -> Theo dõi bài tập mẫu -> Luyện tập hoặc Theo dõi bài tập mẫu -> Rút ra lí thuyết -> Luyện tập. Tuy nhiên, nếu giáo viên sử dụng không hợp lí sẽ dẫn đến lối dạy học mang tính áp đặt, bình quân, đồng loạt. Trong mô hình trường học mới, tài liệu hướng dẫn học môn Toán và vật lý 6 được thiết kế theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, khuyến khích sử dụng kiểu dạy học thông qua các hoạt động trải nghiệm, khám phá, phát hiện của học sinh và thiết kế theo quy trình dạy học 5 bước. Quy trình dạy học 5 bước Các hoạt động trong sách Bước 1: Gợi động cơ, tạo hứng thú Bước 2: Trải nghiệm Bước 3: Phân tích, khám phá, rút ra bài học Bước 4: Thực hành Bước 5: Vận dụng 1.1.1. Bước 1: Khởi động, tạo hứng thú cho học sinh Tạo cho học sinh một động cơ, một ham muốn tìm ra con đường đi tới đích, tìm cách chiếm lĩnh kiến thức mới. Từ đó khêu gợi trí tò mò khoa học, sự hứng thú khám phá cái mới. Đây chính là một biện pháp quan trọng để phát huy tính tự giác, chủ động trong học tập của học sinh. Kết quả cần đạt được trong bước 1: - Kích thích sự tò mò, khơi dậy hứng thú của học sinh về chủ đề sẽ học; Học sinh cảm thấy vấn đề nêu lên rất gần gũi với mình. - Không khí lớp học vui, tò mò, chờ đợi, thích thú. Cách làm: Đặt câu hỏi; Đố vui; Kể chuyện; Đặt một tình huống; Tổ chức trò chơi… Có thể thực hiện với toàn lớp, nhóm nhỏ, hoặc cá nhân từng học sinh. Trong một bài học Toán hay vật lý 6 theo mô hình trường học mới, bước 1 này chính là hoạt động . Ở đây ta hiểu “Khởi động” có 2 mục đích cần đạt khi tổ chức tiết học: + Tạo ra các hoạt động vui chơi, giải trí với mục đích vận động thân thể để học sinh có một tâm lý thoải mái trước khi bước vào một bài học. 7/30
  9. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới + Tạo ra một tình huống có vấn đề về kiến thức chưa được học, đòi hỏi người học phải tìm cách giải quyết nó, muốn làm điều đó phải tìm một công cụ mới. 1.1.2. Bước 2: Trải nghiệm Để nhận thức được về một đối tượng, một sự việc hay một vấn đề nào đó, người học phải dựa trên vốn kiến thức, vốn kinh nghiệm đã có từ trước. Nếu học sinh không có vốn kiến thức cần thiết, hoặc không có những trải nghiệm nhất định thì không thể hình thành được kiến thức mới. Hơn nữa, trong dạy học môn toán, kiến thức hình thành trước thường là cơ sở để hình thành, phát triển những kiến thức tiếp theo. Do đó, trong dạy học, người giáo viên cần phải tìm hiểu vốn kinh nghiệm và những hiểu biết sẵn có của học sinh trước khi học một kiến thức mới và tổ chức cho học sinh trải nghiệm. Sự định hướng và tổ chức các hoạt động của giáo viên là quan trọng, nhưng vốn kiến thức của học sinh, những trải nghiệm của học sinh vẫn là yếu tố quyết định trong việc hình thành kiến thức mới. Kết quả cần đạt trong bước 2: - Huy động vốn hiểu biết, kinh nghiệm có sẵn của học sinh để chuẩn bị học bài mới. - Học sinh trải qua tình huống có vấn đề, trong đó chứa đựng những nội dung kiến thức, những thao tác, kĩ năng để làm nảy sinh kiến thức mới. Cách làm: Tổ chức các hình thức trải nghiệm gần gũi với học sinh. Nếu là tình huống diễn tả bằng lời văn, thì câu văn phải đơn giản, gần gũi với học sinh. Có thể thực hiện với toàn lớp, nhóm nhỏ, hoặc cá nhân từng học sinh. Trong một bài học Toán 6 theo mô hình trường học mới, bước 2 này chính là phần chuyển tiếp giữa hoạt động và và cả trong suốt hoạt động . Ở đây ta hiểu “trải nghiệm” là thông qua những tình huống phát sinh thực tiễn dẫn đến những nhu cầu mới, kiến thức mới. 1.1.3. Bước 3: Phân tích, khám phá – Rút ra bài học Là quá trình xem xét, nhìn nhận, tìm hiểu đối tượng, sự việc, phát hiện đặc điểm, ý nghĩa của chúng, trên cơ sở đó tìm tòi, khám phá ý tưởng mới. Đúc kết rút thành bài học, khái niệm, quy tắc lí thuyết hay thực hành mới. Kết quả cần đạt được ở bước 3: - Rút ra được kiến thức, khái niệm hay quy tắc lí thuyết, thực hành mới. - Nếu là một dạng toán mới thì học sinh phải nhận biết được dấu hiệu, đặc điểm và nêu được các bước giải dạng toán này. Cách làm: - Dùng các câu hỏi gợi mở, câu hỏi phân tích, đánh giá để giúp học sinh thực hiện tiến trình phân tích và rút ra bài học. - Có thể sử dụng các hình thức thảo luận cặp đôi, thảo luận theo nhóm, hoặc các hình thức sáng tạo khác nhằm kích thích trí tò mò, sự ham thích tìm tòi, khám phá phát hiện của học sinh... 8/30
  10. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới Trong một bài học Toán hay vật lý 6 theo mô hình trường học mới, bước 3 này chính là hoạt động . Ở bước này giáo viên cố gắng nêu ra các câu hỏi từ bước 2 để học sinh có nhu cầu về tìm hiểu kiến thức mới và tìm hiểu nó. Đặc trưng để nhận biết ở bước 3 này chính là hoạt động “đọc kĩ nội dung sau” và các bài tập ngay sau đó. 1.1.4. Bước 4: Thực hành Ở bước này yêu cầu học sinh phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó giáo viên xem học sinh đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào. Đây là những hoạt động như trình bày, luyện tập, bài thực hành,… giúp cho các em thực hiện tất cả những hiểu biết ở trên lớp và biến những kiến thức thành kĩ năng. Kết quả cần đạt được ở bước 4: - HS nhớ dạng cơ bản một cách vững chắc; làm được các bài tập áp dụng dạng cơ bản theo đúng quy trình. - HS biết chú ý tránh những sai lầm điển hình thường mắc trong quá trình giải bài toán dạng cơ bản. Cách làm: - Thông qua việc giải những bài tập rất cơ bản để học sinh rèn luyện việc nhận dạng, áp dụng các bước giải và công thức cơ bản. Giáo viên quan sát giúp học sinh nhận ra khó khăn của mình, nhấn mạnh lại quy tắc, thao tác, cách thực hiện. - Tiếp tục ra các bài tập với mức độ khó dần lên phù hợp với khả năng của học sinh. Giáo viên tiếp tục giúp các em giải quyết khó khăn bằng cách liên hệ lại với các quy tắc, công thức, cách làm, thao tác cơ bản đã rút ra ở trên. Trong một bài học Toán hay vật lý 6 theo mô hình trường học mới, bước này là hoạt động . Ở bước này giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân rồi đến hoạt động nhóm để các em học tập lẫn nhau, tự sửa lỗi cho nhau, giúp cho quá trình học tập hiệu quả hơn. 1.1.5. Bước 5: Vận dung Vận dụng điều đã học để giải quyết các tình huống trong thực hành, giải thích các hiện tượng trong cuộc sống hoặc thay đổi cách làm cũ. Kết quả cần đạt được ở bước 5: - Học sinh củng cố, nắm vững các nội dung kiến thức trong bài đã học. - Học sinh biết vận dụng kiến thức đã học trong hoàn cảnh mới, đặc biệt trong những tình huống gắn với thực tế đời sống hàng ngày. - Cảm thấy tự tin khi lĩnh hội và vận dụng kiến thức mới . Cách làm: - Học sinh thực hành, vận dụng từng phần, từng đơn vị kiến thức cơ bản của nội dung bài đã học. 9/30
  11. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới - Giáo viên giúp học sinh thấy được ý nghĩa thực tế của các tri thức toán học, từ đó khắc sâu kiến thức đã học. - Khuyến khích học sinh diễn đạt theo ngôn ngữ, cách hiểu của chính các em, tập phát biểu, tập diễn đạt bước đầu có lí lẽ, có lập luận. Bước này là hoạt động và . Ở bước này giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động với sự trợ giúp của cộng đồng, bạn bè, các nguồn học liệu mà các em có thể tìm được như sách báo, internet. Kết quả của bước này sẽ được các em chia sẻ với nhau và báo cáo với thầy cô của mình. Chú ý: Tuy không yêu cầu các em phải hoàn thành hết tất cả các hoạt động này, nhưng giáo viên nên khuyến khích và động viên các em để nhằm mục đích rèn luyện và hình thành dần kĩ năng sống. 2. Phương pháp dạy học theo nhóm 2.1. Các cách chia nhóm Trong thực tế thì có nhiều kiểu nhóm khác, tôi nêu ra 11 kiểu điển hình, cách chia và các hình thức chia các nhóm này. Cách chia như sau: 2.1.1. Nhóm đếm số: Muốn chia lớp thành n nhóm thì chia tổng số học sinh của lớp cho n để xác định số học sinh trong một nhóm. Ví dụ: Lớp có 30 học sinh, muốn chia thành 5 nhóm thì yêu cầu học sinh đếm 1,2,3,4;5;6. Yêu cầu những học sinh có số đếm là 1 thì về nhóm 1, những học sinh có số 2 về nhóm 2 … Ưu điểm:Tốn ít thời gian, tạo cho học sinh có không khí học tập thoải mái, phong cách nhanh nhẹn, áp dụng được cho tất cả các môn học. 2.1.2. Nhóm biểu tượng: Biểu tượng có thể là: (con vật, cây cối, hình ảnh, các bông hoa … ) Muốn chia lớp thành n nhóm thì bạn phải chuẩn bị n biểu tượng . Ví dụ: Lớp có 30 học sinh, muốn chia thành 5 nhóm theo biểu tượng là con vật, bạn phải chuẩn bị các con vật như: Chào mào, Vành khuyên, Thỏ ngọc, Sơn ca, Hoàng yến, Sóc nâu …chẳng hạn. Mỗi con vật phải có 5 biểu tượng. 10/30
  12. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới Cho học sinh chọn các biểu tượng đó, rồi chia nhóm theo biểu tượng từng con vật hoặc nhóm có đủ 6 con vật. Ưu điểm: Tốn ít thời gian, tạo cho học sinh có không khí học tập thoải mái, lớp học sinh động, tạo cơ hội thể hiện sở thích của các em. Lớp học sôi nổi hứng thú cho tất cả học sinh. Nhược điểm: GV phải chuẩn bị nhiều, gây tốn kém. 2.1.3. Nhóm mã màu: Hình thức chia như nhóm biểu tượng. 2.1.4. Nhóm cặp đôi: Xếp 2 học sinh vào một cặp . 2.1.5. Nhóm sở thích: Những học sinh có cùng sở thích ngồi cùng một nhóm. “Những người cùng sở thích thì sự thống nhất sẽ cao hơn.” 2.1.6. Nhóm tương trợ: Xếp những học sinh có trình độ và năng lực khác nhau (khá giỏi và trung bình- yếu) vào một nhóm, để học sinh khá giỏi có thể hỗ trợ cho học sinh yếu. 2.1.7. Nhóm theo ghép hình: Cắt hình ra thành nhiều mảnh, cho học sinh nhận mỗi em mỗi mảnh sau đó ghép lại thành hình lúc đầu. Cách này ít khi sử dụng vì tốn nhiều thời gian cho một tiết học, chỉ thích hợp với các hoạt động ngoại khoá hay dạy học theo dự án. 2.1.8. Nhóm theo trình độ: Những học sinh cùng năng lực và trình độ sẽ ngồi một nhóm. Ưu điểm: Giáo viên có thời gian giúp đỡ, hỗ trợ những nhóm có trình độ yếu và phát huy tính tự lập cho nhóm khá giỏi. 2.1.9. Nhóm cùng tháng sinh: Nhóm này cũng ít khi sử dụng vì trong lớp đôi khi cùng tháng nhiều hơn khác tháng, gây mất cân bằng. Chỉ thích hợp khi mình có tổ chức Vui chơi… 2.1.10. Cách chia nhóm ngẫu nhiên từ một hoạt động cụ thể: Trong quá trình dạy học, nếu tiết học nào đó mà học sinh nhàm chán, chúng ta muốn tổ chức cho học sinh một trò chơi “phá băng” từ trò chơi đó ta cũng có thể chia thành nhóm học tập mới. Cách làm: Người quản trò hô “đoàn kết –đoàn kết”. Cả lớp đáp “kết mấy – kết mấy” rồi đưa ra một con số (thường là số thành viên trong một nhóm) rồi kết thành vòng tròn, từ đó ta chia nhóm tiếp. 2.2. Vai trò các thành viên trong nhóm Nhóm trưởng: Nhiệm vụ tổ chức, điều hành nhóm làm việc đồng thời cùng các thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao. Thư kí: Nhiệm vụ ghi chép, tổng hợp ý kiến. Các thành viên: Trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao. Nguyên tắc nhóm: Tôn trọng sự tổ chức của nhóm trưởng, ghi chép trung thực ý kiến chung, báo cáo đầy đủ toàn bộ nội dung đã ghi chép, người nói phải có người nghe, tôn trọng ý kiến cá nhân, thiểu số phải tuân thủ theo đa số. Nguyên tắc làm việc nhóm: Cá nhân -> Cặp đôi -> Nhóm -> Kiểm tra chéo. 11/30
  13. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới Lưu ý: Nhóm trưởng và các thành viên trong nhóm cần thay đổi tạo nên sự tự tin trong khi làm việc nhóm. 3. Phương pháp tổ chức các hoạt động trò chơi Để các trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau : 3.1. Thiết kế trò chơi học tập trong môn Toán: Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn Toán nói chung và môn Toán lớp 6 nói riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học cụ thể đưa các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức được trò chơi trong dạy toán có hiệu quả cao thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau : + Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục + Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học + Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 6, phù hợp với khả năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của lớp học. + Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú. + Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo + Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh 3.2. Cấu trúc của Trò chơi học tập: + Tên trò chơi + Mục đích: Xác định rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức, kỹ năng nào. + Đồ dùng, đồ chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong Trò chơi học tập. + Luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định đối với người chơi, quy định thắng thua của trò chơi. + Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi + Nêu cách chơi. 3.3. Cách tổ chức trò chơi Thời gian tiến hành: thường từ 5 - 7 phút - Đầu tiên là giới thiệu trò chơi : + Nêu tên trò chơi. + Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ quy định chơi. - Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi - Chơi thật - Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh. - Thưởng - phạt: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học 12/30
  14. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới sinh. Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò...) 3.4. Một vài trò chơi điển hình Trò chơi: Hái hoa dân chủ (Áp dụng trong những tiết luyện ôn tập) - Mục đích : Rèn các kỹ năng tính toán, ôn tập kiến thức, kỹ năng giải toán. - Chuẩn bị : + Một cây cảnh, trên có đính các bông hoa bằng giấy màu trong có các đề toán. + Phần thưởng + Đồng hồ - Cách chơi: + Cho các em chơi trong lớp. Lần lượt từng em lên hái hoa. Em nào hái được hoa thì đọc to yêu cầu cho cả lớp cùng nghe. Sau đó suy nghĩ trong vòng 30 giây rồi trình bày câu trả lời trước lớp. Em nào trả lời đúng thì được khen và được một phần thưởng. + Tổng kết chung khen những em chơi tốt . Trò chơi : Rồng cuốn lên mây - Mục đích: Kiểm tra kỹ năng tính nhẩm của học sinh. - Chuẩn bị: Một tờ giấy viết sẵn các bài toán đã học. - Cách chơi : Một em được chỉ định làm đầu rồng lên bảng. + Em cất tiếng hát : "Rồng cuốn lên mây,Rồng cuốn lên mây Ai mà tính giỏi về đây với mình" + Sau đó em hỏi : "Người tính giỏi có nhà hay không ?" - Một em học sinh bất kỳ trả lời : "Có tôi ! Có tôi !" - Em làm đầu rồng ra phép tính đó, ví dụ : "- 2 + 3 - 5 bằng bao nhiêu ?" - Em tính giỏi trả lời (nếu trả lời đúng thì được đi tiếp theo em đầu rồng). Cứ như thế em làm đầu rồng cứ ra câu hỏi và cuốn đàn lên mây. 4. Các phương pháp thường dùng khi dạy học 4.1. Phương pháp trực quan Phương pháp trực quan trong dạy học Toán nói chung và dạy học Toán mô hình trường học mới nói riêng là phương pháp đặc biệt quan trọng, phương pháp này đòi hỏi nhóm trưởng tổ chức hướng dẫn các bạn hoạt động trực tiếp theo yêu cầu trong mỗi hoạt động, dựa vào đó nắm bắt được kiến thức kĩ năng. 4.2. Phương pháp gợi mở - vấn đáp Phương pháp gợi mở vấn đáp là phương pháp dạy học không trực tiếp đưa ra những kiến thức hoàn chỉnh mà sử dụng một hệ thống câu hỏi để hướng dẫn giúp đỡ học sinh khi các nhóm không thể hoàn thành được kiến thức cho riêng mình. Giáo viên giúp học sinh suy nghĩ và lần lượt trả lời từng câu hỏi, từng bước tiến dần đến kết luận cần thiết, giúp học tìm ra những kiến thức mới. 13/30
  15. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới 4.3. Phương pháp giảng giải minh hoạ Phương pháp giảng giải minh hoạ trong dạy học Toán là phương pháp dùng lời nói để giải thích tài liệu Toán, kết hợp các phương tiện trực quan để hỗ trợ cho việc giải thích. Tuy nhiên với phương pháp này giáo viên cần điều hành nhóm trưởng rút ra kiến thức trong nhóm, nói ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu. 4.4. Phương pháp thực hành luyện tập: Phương pháp thực hành luyện tập là phương pháp giáo viên tổ chức cho học sinh luyện tập các kiến thức kĩ năng của học sinh thông qua các hoạt động thực hành luyện tập. Hoạt động thực hành luyện tập chiếm hơn 50% tổng thời lượng dạy học ở lớp 6. Vì vậy phương pháp này được sử dụng thường xuyên trong các tiết dạy như học kiến thức mới, trong các tiết ôn tập, luyện tập. Nhiệm vụ chủ yếu của dạy học thực hành luyện tập là củng cố kiến thức và kĩ năng cơ bản của chương trình, rèn luyện các năng lực thực hành, giúp học sinh nhận ra rằng: học không chỉ để biết mà học còn để làm, để vận dụng. Tóm lại: Trong dạy học Toán liên môn trong mô hình trường học mới, người giáo viên cần biết vận dụng linh hoạt và lựa chọn các phương pháp phù hợp từng hoạt động bài học phù hợp với từng đối tượng học sinh, để hướng dẫn học sinh tự tìm tòi chiếm lĩnh kiến thức mới, hướng dẫn học sinh thực hành hình thành và rèn luyện kĩ năng, hướng dẫn học sinh giải Toán, kết hợp việc vận dụng phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ, dạy học dự án, hay trò chơi Toán học nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới trong dạy học Toán theo mô hình trường học mới. 5. Một số kĩ thuật tổ chức hoạt động học và tiến trình các bước lên lớp 5.1. Kĩ thuật tổ chức hoạt động học theo kí hiệu Sách hướng dẫn học Toán 6 được thiết kế theo một cấu trúc trình tự, mỗi hoạt động học đều được kí hiệu cách học: Trước khi bước vào một tiết học giáo viên yêu cầu nhóm trưởng kiểm tra các dụng cụ hỗ trợ học tập của các thành viên như giấy nháp, bút, thước kẻ, ... a. Hoạt động nhóm : Khi gặp kí hiệu này thì giáo viên yêu cầu học sinh thực hiện bài tập theo nhóm theo nguyên tắc: Cá nhân -> Cặp đôi -> Nhóm chung. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng theo nguyên tắc trên mà tùy bài tập, thông thường thì cả nhóm thảo luận và thống nhất chung luôn, bỏ qua làm việc 14/30
  16. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới cá nhân và cặp đôi. Nếu hoạt động có nhiều bài tập thì nhóm trưởng chia cho các cặp để giải quyết riêng rồi sau đó thống nhất chung. Yêu cầu trong hoạt động này là: - Thư ký nhóm phải ghi kết quả thảo luận chung. - Nhóm trưởng phải đảm bảo các thành viên trong nhóm hiểu nội dung đang học. - Nhóm trưởng đưa bảng báo cáo và các nhóm phải cử người kiểm tra chéo kết qủa của nhau. b. Hoạt động cặp đôi : Khi gặp kí hiệu này thì nhóm trưởng chia cặp (2 hoặc 3 bạn) thảo luận. Yêu cầu của hoạt động này: - 2 bạn quay mặt lại với nhau cùng giải quyết bài tập (đổi vai cho nhau). - Từng cặp phải ghi kết quả chung của mình. - Nhóm trưởng kiểm tra kết quả lần lượt của các cặp. - Thư ký nhóm ghi thống nhất kết quả chung của từng nội dung hoạt động. - Nhóm trưởng đưa bảng báo cáo và các nhóm cử người kiểm tra chéo nhau. c. Hoạt động chung cả lớp : Thông thường đến hoạt động này giáo viên nên ngừng lớp học lại, yêu cầu tất cả học sinh chú ý vào nội dung hoạt động. Cách tổ chức hoạt động: - Giáo viên hoặc Chủ tịch HĐTQ mời 1 hoặc 2 bạn đọc nội dung hoạt động (thường đây là phần kiến thức mới cần ghi nhớ), tất cả học sinh phải chú ý vào nội dung không làm việc riêng. - Giáo viên giải thích thêm hoặc đặt thêm câu hỏi để làm rõ nội dung kiến thức. - Dành một ít thời gian để từng học sinh đọc lại thật kĩ nội dung. - Cho các em trong cùng nhóm hoặc khác nhóm kiểm tra chéo nhau phần kiến thức mới (nên khuyến khích đặt câu hỏi liên quan đến kiến thức mới hoặc cho ví dụ). d. Hoạt động cá nhân : Cá nhân tự làm các bài tập rồi báo cáo kết quả với thầy/cô giáo. Sự phân hóa khả năng học sinh thể hiện rõ nhất trong hoạt động này. Lúc này là lúc mà giáo viên phải chú ý đến hai đối tượng là học sinh yếu và khá giỏi. Chú ý: - Mặc dù là hoạt động cá nhân để làm các bài tập nhưng giáo viên nên yêu cầu nhóm cùng tham gia vào bài tập và đảm bảo tiến độ chung theo cả nhóm. Hiểu “nôm na” là gắn tiến độ cá nhân là trách nhiệm chung của nhóm. - Phải rèn được ý thức “Cá nhân tự giác yêu cầu trợ giúp từ bạn, thầy cô”. - Vì thời gian tiết học hạn chế nên giáo viên không thể trợ giúp hết tất cả học sinh yếu, nên cần áp dụng chia các cặp hỗ trợ học tập để những em học lực khá giỏi hướng dẫn cho các bạn yếu hơn hoàn thành bài tập. 15/30
  17. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới - Cũng có thể bỏ qua thiết kế bài tập của sách mà chỉ chọn một vài bài đặc trưng nhất cho những bạn học yếu hoàn thành, phần còn lại về nhà các em hoàn thành tiếp. - Chuẩn bị các bài tập khó hơn cho các em học sinh khá giỏi (nếu thật sự cần). e. Hoạt động báo cáo: Có 3 lần báo cáo kết quả trong một bài học như sau: Sau hoạt động sẽ có: Lúc này là lúc giáo viên chốt lại phần lý thuyết là những kiến thức chính của bài học. Cần rèn cho học sinh cách trả lời và kiểm tra bằng cách bám vào mục tiêu bài học. Có nghĩa mục tiêu có bao nhiêu ý thì trả lời bấy nhiêu ý. Để khắc sâu hơn giáo viên có thể chuẩn bị nội dung này trên máy chiếu để chiếu cho học sinh nắm lại một lần nữa những vấn đề chính. Phần chốt kiến thức này trong chương trình dạy hiện hành thường để cuối giờ học, đối với chương trình mới thì chốt kiến thức ngay để các em nắm và áp dụng vào luyện tập. Sau hoạt động sẽ có: Phần báo cáo này là báo cáo kết quả các bài tập mà các em đã làm được. Sau hoạt động sẽ có: Thường phần này là kiểm tra các hoạt động cho về nhà gồm các hoạt động C, D, E và ghi nhận xét vào vở bài tập các em hoặc phiếu kiểm tra tiến độ học tập hoặc nhật ký riêng của giáo viên. Chú ý: - Trong một tiết dạy giáo viên cố gắng tổ chức đến hoạt động C. Luyện tập, không có nghĩa là phải hết hoạt động C. Thực tế, khi giảng dạy chỉ có thể hoàn thành một phần của hoạt động C, như vậy các bài tập còn lại phải cho học sinh về nhà hoàn thành tiếp. Nên giáo viên cần lựa chọn bài tập phù hợp cho học sinh luyện tập tại lớp. - Giáo viên thường có tâm lý cho bài tập nâng cao trong tiết học, điều này không nên vì đối tượng khá giỏi đã có những giờ học khác để nâng cao, mà chủ yếu là rèn các em học sinh yếu kém để bắt kịp tiến độ chung cả lớp, vì các bài toán nâng cao chiếm quá nhiều thời gian của giáo viên khi giảng giải. 5.2. Thiết kế tiến trình các bước lên lớp trong một tiết Cho tới nay, chưa có một định hướng chung các bước lên lớp như trong chương trình giáo dục hiện hành, cho nên mỗi GV khi đứng lớp cần thiết kế cho mình một tiến trình các bước lên lớp phù hợp với học sinh của mình. Dưới đây là một gợi ý tiến trình các bước lên lớp: 16/30
  18. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới Tiến trình các bước Người tổ chức hoạt động B1. Giới thiệu thành phần tham dự tiết học (nếu có) Giáo viên bộ môn B2. Báo cáo tiến độ học tập HĐTQ. GV nhận xét, đánh giá. B3. Giới thiệu bài học HĐTQ hoặc GV B4. Đọc mục tiêu bài học HĐTQ B5. Hoạt động khởi động HĐTQ B6. Hoạt động hình thành kiến thức HĐTQ 1a. Hoạt động chung cả lớp HĐTQ hoặc GV 1b. Hoạt động cặp đôi -> 1c. Hoạt động HĐTQ. GV kiểm tra song song nhóm -> Các nhóm báo cáo và độc lập với các nhóm. (Các hoạt động 2a -> 2b -> 2c, ....) B7. Báo cáo kiến thức đã học được GV. Khuyến khích học sinh nhận xét bổ sung. B8. Luyện tập HĐTQ và GV. B9. Báo cáo kết quả bài tập các nhóm HĐTQ và GV. B10. Kết thúc bài học, nhận xét và dặn dò về nhà. GV Chú thích các bước: B1. Thông thường khi thầy/cô vào lớp thì học sinh sẽ phải đứng dậy ngay ngắn để chào, chỉ là phần chào hỏi đầu giờ trong một tiết học. Nếu trong tiết học đó, có giáo viên khác dự giờ thăm lớp, dự giờ thanh tra hoặc có mời phụ huynh dự giờ thì giáo viên trực tiếp giảng dạy giới thiệu trước lớp. Phần này không nên để học sinh giới thiệu, vì chỉ có giáo viên trực tiếp đứng lớp mới có quyền đồng ý ai tham dự vào trong tiết dạy của mình. Sau khi giáo viên giới thiệu xong, thì mời HĐTQ giới thiệu chung tổ chức lớp học cho đại biểu biết, nếu không có ai dự giờ thì bỏ qua. B2. Chủ tịch HĐTQ hoặc Phó chủ tịch báo cáo tiến độ học tập chung cả lớp với giáo viên, bao gồm cả phần bài tập về nhà. Nếu tiến độ đảm bảo để có thể cả lớp cùng học bài mới thì giáo viên giao nhiệm vụ học tập là bài mới. Trường hợp có nhóm chưa kịp thì giáo viên phải giao nhiệm vụ học tập theo nhóm. Nên cố gắng xử lý để hạn chế xảy ra tình trạng lệch tiến độ, bằng cách tận dụng các tiết học phụ kém và kết hợp với cha mẹ học sinh để giúp các em chưa hoàn thành tiến độ. B3. Thông thường giáo viên là người dẫn dắt và giới thiệu bài học, nhưng với mô hình trường học mới nên rèn cho học sinh kỹ năng này. B4. Chủ tịch HĐTQ mời 1 hoặc 2 bạn đọc mục tiêu cho cả lớp nghe hoặc yêu cầu các bạn đọc thầm trong 1 hoặc 2 phút. B5. HĐTQ tổ chức các hoạt động khởi động có sự trợ giúp của giáo viên. Giáo viên chú ý tình huống có vấn đề trong hoạt động này để chuyển giao nhiệm vụ học tập bước sau. Đôi khi khởi động chỉ đơn giản là hát một bài tập thể, chơi một trò chơi vận động nào đó không liên quan đến bài học. B6. Các hoạt động học tập ở bước này rất quan trọng, GV và HĐTQ cùng tiến hành tổ chức hoạt động này, thông thường từ tình huống có vấn đề ở bước trên 17/30
  19. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới giáo viên dẫn đắt vào nội dung hình thành kiến thức và chuyển giao nhiệm vụ cho lớp. Tiến trình thực hiện ở hoạt động này như sau: Tiến trình hoạt động B6 Phần kiến thức - HĐTQ yêu cầu các bạn đọc hoạt động “Đọc kĩ nội dung sau” Phần 1a - Giáo viên giải thích, cho ví dụ, đặt thêm câu hỏi khắc sâu kiến thức nếu cần. - GV chuyển giao nhiệm vụ cho các nhóm - Các nhóm tổ chức nghiên cứu lại một lần nữa phần kiến thức mới, các thành viên trong nhóm kiểm tra chéo nhau. - Nhóm trưởng giao nhiệm vụ học tập tiếp theo cho các cặp. Phần 1b - Nhóm trưởng thống nhất kết quả trong nhóm, rồi giao tiếp Phần 1c, 1d, ... nhiệm vụ tiếp theo (nếu còn). (Từ 1a, 1b, 1c, ... nếu học sinh có vướng mắc cần trợ giúp thì đưa bảng trợ giúp, GV hỗ trợ hoặc cử học sinh khác hỗ trợ.) - Nếu hết hoạt động thì nhóm trưởng đưa bảng báo cáo, GV hoặc học sinh khác đến kiểm tra, nhận xét với nhóm trưởng và giao nhiệm vụ học tập tiếp theo. Lặp lại như trên các phần 2a, 2b, 3a, 3b, ... cho đến hết các hoạt động B. Hình thành kiến thức. Chú ý B6: - Sau mỗi phần hoạt động nhỏ 1; 2; 3; ... các nhóm cần báo cáo kết quả và cho tiến hành kiểm tra chéo. - Giáo viên kiểm tra song song và độc lập với học sinh, chủ yếu là theo dõi các em kiểm tra nhận xét rồi giáo viên bổ sung thêm. Tránh việc gì giáo viên cũng làm thì không thể rèn được kỹ năng cho các em. - Cố gắng để các nhóm hoàn thành cùng thời điểm để tiến hành hoạt động chung cả lớp (1a, 2a, 3a, ...) thì tiết dạy đỡ vất vả hơn. B7. Bước này GV yêu cầu học sinh tóm tắt các kiến thức mới vừa được học. Chú ý thêm các nội dung nếu cần và chuyển giao nhiệm vụ C.Luyện tập cho cả lớp. B8. Trong bước này học sinh sẽ hoàn thành bài tập theo cá nhân, lúc này GV cần đến từng nhóm kiểm tra trợ giúp cho học sinh. B10. Khi tiết học gần hết giờ (còn khoảng 2 – 3 phút), Giáo viên nên ngừng lớp học để các nhóm báo cáo tình hình chung của nhóm. B10. GV nhận xét thái độ học tập các nhóm, yêu cầu nhóm/học sinh ghi vào bảng tiến độ học tập và giao nhiệm vụ về nhà. 5.3. Kết hợp kiểm tra của thầy và của trò trong giờ học Hầu hết giáo viên mới giảng dạy mô hình này lo lắng đến kết quả học tập của học sinh, nên thường can thiệp rất nhiều vào quá trình tự học và “nói rất nhiều” trong giờ học. Tinh thần là “đi lại nhiều hơn, quan sát nhiều hơn, lắng nghe nhiều hơn, trợ giúp khi cần và nói ít thôi”. 18/30
  20. Một số phương pháp đặc trưng dạy học tích hợp liên môn toán theo mô hình trường học mới Khi kiểm tra kết quả hoạt động học của học sinh, cần: - GV kiểm tra, đánh giá kết quả độc lập với học sinh và cùng tiến hành song song. Có nghĩa, việc kiểm tra chéo của học sinh chỉ nhằm mục đích rèn các kĩ năng cho các em như trình bày, giao tiếp, nhận xét, đánh giá, .... Còn giáo viên kiểm tra là để theo dõi và đánh giá kết quả, thái độ học tập từ đó điều chỉnh việc dạy và học. - Rèn luyện kĩ năng kiểm tra, khuyến khích đặt thêm câu hỏi hoặc ví dụ. - Rèn kĩ năng nhận xét, đánh giá, chuyển giao nhiệm vụ của học sinh đến kiểm tra và kĩ năng trình bày của học sinh được kiểm tra. Cách làm đơn giản là GV hãy đứng bên cạnh các em, nghe các em đặt câu hỏi và câu trả lời, theo dõi kết quả hoạt động, can thiệp khi cần thiết, không nên làm trước việc của các em. Nếu cảm thấy mọi việc tạm ổn thì nên đến nhóm khác, không nên đứng chờ tại một nhóm. 5.4. Điều chỉnh thiết kế bài học cho phù hợp với học sinh Sách Hướng dẫn học là tài liệu “3 trong 1”, là sách có tính định hướng duy nhất (cho tới nay) để học sinh căn cứ theo đó mà tự học. Nhưng trong một tiết học, không phải lúc nào cũng có thể bám theo sách, đôi lúc tùy đối tượng học sinh giáo viên có thể thiết kế lại bài học cho phù hợp, nhưng vẫn phải yêu cầu học sinh hoàn thành các bài tập trong sách Hướng dẫn học. 5.5. Kĩ thuật sử dụng bảng và chốt kiến thức Theo tinh thần chỉ đạo của công văn “số 6359/BGDĐT-GDTrH v/v đánh giá kết quả bước đầu triển khai mô hình trường học mới cấp THCS và lưu ý trong quá trình triển khai tiếp theo” ngày 04 tháng 12 năm 2015: Như vậy, không nên chép lại toàn bộ nội dung những gì có trong sách, cũng không nên trình bày bảng theo kiểu viết lại: Chương …: …… Tiết ….: Bài …: ….. A.Hoạt động khởi động B. Hoạt động hình thành kiến thức 1. Ví dụ 2. Tính chất/định nghĩa (trích nguyên văn trong sách) Làm như trên là thừa thao tác. Mà tốt nhất tìm cách nào viết những vấn đề chính mà học sinh cần đạt được trong bài học đó. 5.6. Giảm bớt giải thích rườm rà Khi giảng dạy thực tế sẽ gặp những tình huống phải giải thích rõ ràng để làm sáng tỏ kiến thức, cũng như logic toán học. Xong đối tượng học sinh trung 19/30
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.01: Bộ 300+ Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2019
315 tài liệu
1700 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2