Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm" nhằm giúp học sinh phát huy năng lực tự quản, từ đó góp phần phát triển toàn diện cho học sinh. Nắm được một số biện pháp nhằm phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm, cụ thể ở lớp 5. Làm tài liệu cho bản thân và đồng nghiệp về việc phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN VIỆT YÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC HOÀNG NINH SÁNG KIẾN MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY NĂNG LỰC TỰ QUẢN CHO HỌC SINH Ở LỚP CHỦ NHIỆM Họ và tên: Nguyễn Thị Bình Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường TH Hoàng Ninh Lĩnh vực nghiên cứu: Giáo dục Việt Yên, tháng 5 năm 2022
MỤC LỤC Nội dung Trang PHẦN I: MỞ ĐẦU 2 I. LÝ DO VIẾT SÁNG KIẾN 2 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 3 III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3 1. Đối tượng 3 2. Phạm vi 3 IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3 VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN 3 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 4 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 4 1. Cơ sở lý luận 4 2. Cơ sở thực tiễn 5 II. THỰC TRẠNG CỦA SÁNG KIẾN 5 1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 5 2. Nguyên nhân của thực trạng trên 6 III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 6 1. Nắm vững tình hình học sinh, đặc biệt về năng lực tự quản của lớp 6 2. Xây dựng, bồi dưỡng, nâng cao trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ lớp 8 3. Xây dựng nội quy riêng của lớp 10 4. Tổ chức, thực hiện hiệu quả các hoạt động tự quản 12 5. Phát huy năng lực tự quản thông qua các tiết học 16 6. Làm tốt công tác phối hợp 17 IV. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN 18 V. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN 18 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 21 I. KẾT LUẬN 21 II. KIẾN NGHỊ 21 TÀI LIỆU THAM KHẢO 23 1
PHẦN I: MỞ ĐẦU I. LÝ DO VIẾT SÁNG KIẾN Điều 29, Khoản 2 - Luật Giáo dục năm 2019 đã xác định mục tiêu của giáo dục tiểu học là: “Giáo dục tiểu học nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, năng lực của học sinh; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở.” Như vậy, bên cạnh giúp học sinh hình thành kiến thức và kĩ năng thì năng lực và phẩm chất của HS phải được hình thành đầy đủ, song song và chắc chắn. Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016, sửa đổi, bổ sung một số điều của quy định đánh giá học sinh tiểu học, ban hành kèm theo thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT 22 ngày 28 tháng 8 năm 2014 của bộ trưởng bộ Giáo dục và đào tạo quy định thì năng lực tự quản là một trong những nội dung cần thiết trong đánh giá thường xuyên sự hình thành và phát triển năng lực của học sinh và là một trong những căn cứ xét hoàn thành chương trình lớp học. Thế kỷ XXI, hiện đại, văn minh cùng sự hòa nhập với cộng đồng thế giới, vì vậy đòi hỏi những người phải biết làm chủ được bản thân, ý thức được việc mình làm, làm việc chủ động, sáng tạo theo ý bản thân sao cho có hiệu quả, phù hợp nhất với lợi ích cộng đồng. Một lớp người tương lai như vậy sẽ không thể hình thành nếu thầy cô chúng ta không biết tạo ra cơ hội để học sinh được tập dược, rèn luyện tính tự giác tự quản, năng động, tự sáng tạo ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Việc rèn năng lực tự quản cho học sinh là một trong những việc làm cần thiết của bất cứ giáo viên chủ nhiệm nào. Nếu từng học sinh có năng lực tự quản sẽ xây dựng được tập thể tự quản tốt, xây dựng được một môi trường giáo dục có trật tự, kỷ cương, xứng đáng là nơi đào tạo những con người có văn hoá, có nếp sống văn minh. Một giáo viên chủ nhiệm ngoài quản lý, giáo dục học sinh lớp mình còn đảm nhận rất nhiều công việc... nên giáo viên không thể ôm đồm làm thay mọi việc của học sinh, không phải lúc nào cũng có mặt ở trên lớp để chỉ đạo những công việc thường ngày của học sinh. Mặt khác, sự quá nhiệt tình của giáo viên chủ nhiệm sẽ khiến cho học sinh nảy sinh tâm lý ỷ lại, trông chờ giáo viên chủ nhiệm, thiếu trách nhiệm với bản thân và tập thể, làm lu mờ vị trí, vai trò của chính các em ngay tại tập thể lớp mình. Các em không được phát huy năng lực làm chủ bản thân của mình. Vậy làm thế nào để tiêu tốn thời gian không nhiều mà lớp chủ nhiệm vẫn đạt chất lượng toàn diện, bền vững, đích thực. Để giải quyết mâu thuẫn này, người giáo viên chủ nhiệm chỉ có con đường ngắn nhất là xây dựng những biện pháp nhằm phát huy năng lực tự quản của từng học sinh. Thực tế cho thấy, năng lực tự quản của học sinh ở tiểu học còn nhiều vấn đề như: ý thức tự quản chưa cao, thể hiện rõ nhất là khoảng thời gian sinh hoạt 15 phút đầu giờ, các hoạt động tập thể, các buổi tự quản… các em chưa tập trung hoạt động, nói chuyện riêng, làm việc riêng, không hợp tác. Một số em có tâm lí ỷ lại và trông chờ và bố mẹ và thầy cô. Các tiết Sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp,… tổ chức sơ sài, các em chưa được thể hiện tài năng, năng lực của mình. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy và chủ nhiệm lớp 5, tôi nhận thấy, việc phát huy năng lực tự quản cho các em là một điều vô cùng quan trọng, đặc biệt là học 2
sinh lớp 5. (lớp lớn nhất trường, luôn là lớp để các lớp dưới noi theo và cũng là lớp tiền đề cho bậc học cao hơn) Chính vì những lý do trên, bản thân tôi luôn mong muốn chia sẻ, trao đổi và học tập kinh nghiệm từ các đồng nghiệp về “Một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm”. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Giúp học sinh phát huy năng lực tự quản, từ đó góp phần phát triển toàn diện cho học sinh. Nắm được một số biện pháp nhằm phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm, cụ thể ở lớp 5. Làm tài liệu cho bản thân và đồng nghiệp về việc phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng Nghiên cứu một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh. 2. Phạm vi Học sinh lớp 5G (tổng số 28 học sinh), trường Tiểu học Hoàng Ninh - Nếnh - Việt Yên - Bắc Giang. Năm học 2021-2022. IV. NHIỆM VỤ NGHIÊM CỨU Hệ thống hóa những vấn đề lý luận có liên quan đến đến năng lực tự quản của học sinh tiểu học. Làm sáng tỏ thực trạng công tác chủ nhiệm lớp, đặc biệt là thực trạng về năng lực tự quản của học sinh tại lớp 5G - trường Tiểu học Hoàng Ninh. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm, cụ thể ở lớp 5. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến công tác chủ nhiệm lớp, đến năng lực tự quản của học sinh. Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp các hoạt động của học sinh. Theo dõi, lắng nghe học sinh trong quá trình giảng dạy trên lớp, sử dụng phiếu quan sát, bảng kiểm tra, nhật ký ghi chép lại các biểu hiện của học sinh Phương pháp vấn đáp: Trao đổi với phụ huynh, giáo viên và học sinh để thu thập thông tin. Phương pháp đánh giá qua hồ sơ học tập, các sản phẩm, hoạt động của học sinh: Đưa ra các nhận xét, đánh giá về các sản phẩm, kết quả hoạt động của học sinh. VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN Đưa ra một số giải pháp nhằm phát huy năng lực tự quản cho học sinh lớp 5, góp phần phát triển toàn diện cho học sinh. Từng học sinh có năng lực tự quản sẽ xây 3
dựng được tập thể tự quản tốt, xây dựng được một môi trường giáo dục có trật tự, kỷ cương, xứng đáng là nơi đào tạo những con người có văn hoá, có nếp sống văn minh. Giáo viên tiêu tốn thời gian không nhiều mà lớp chủ nhiệm vẫn đạt chất lượng toàn diện, bền vững, đích thực. Có năng lực tự quản, các em sẽ phát huy năng lực làm chủ bản thân của mình ở trường, ở nhà và ngoài xã hội. Các em sẽ tự chủ trong việc học tập ở nhà (đặc biệt là học online) mà không cần bố mẹ tác động. làm nền tảng để học bậc học cao hơn, đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp trong trường Tiểu học Hoàng Ninh cũng như giáo viên các trường khác tham khảo, vận dụng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận a) Sơ lược lịch sử của vấn đề nghiên cứu Năng lực tự quản của học sinh được rất nhiều thầy cô và phụ huynh quan tâm, đặc biệt là từ khi năng lực này được đưa vào thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT 22 ngày 28 tháng 8 năm 2014 của bộ trưởng bộ Giáo dục và đào tạo và thông tư 22/2016/TT- BGDĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016, sửa đổi, bổ sung một số điều của quy định đánh giá học sinh tiểu học để đánh giá học sinh thì năng lực này càng được chú trọng hơn. Cụ thể: điều 5 khoản 2 trong thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT 22 ngày 28 tháng 8 năm 2014 của bộ trưởng bộ Giáo dục và đào tạo đã quy định: “Đánh giá sự hình thành và phát triển một số năng lực của học sinh gồm: Tự phục vụ, tự quản; Giao tiếp, hợp tác; Tự học và giải quyết vấn đề.” Các giải pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh tiểu học, đã có nhiều nhà giáo quan tâm và chia sẻ, có nhiều kinh nghiệm đáng để học hỏi, áp dụng. Tuy nhiên, các biện pháp đưa ra vẫn có những hạn chế nhất định, tính khả thi chưa cao, chỉ áp dụng ở một số trường, chưa mang tích chất đại trà. Một số giải pháp xây dựng lớp học thân thiện đưa ra còn chung chung, chưa cụ thể đến từng khối lớp. b) Một số đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học, đặc biệt là học sinh lớp 5 Học sinh tiểu học tiếp cận thế giới thông qua cả lý trí và suy nghĩ. Trẻ có vô số câu hỏi đặt ra cho người lớn và cần câu trả lời hợp lý, không lấp liếm hay qua loa. Học sinh lớp 5 các em rất hiếu động, kĩ năng phân tích chưa sâu, sự chú ý chưa cao, các em dễ bắt chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quanh mình. Chính vì thế, nếu môi trường tác động tốt thì các em sẽ có những hành vi và đạo đức tốt, còn ngược lại thì sẽ rất tồi tệ, có thể các em sẽ hư hỏng, dối trá, mất tư cách, đạo đức kém…. Tuy nhiên ở lứa tuổi này, các em cũng rất thích được tán dương, khen ngợi. Vì vậy chúng ta cần những giải pháp thích hợp để giáo dục và định hướng đúng đắn cho các em học sinh trong các hoạt động giáo dục, học tập và vui chơi lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi của các em. c) Vài nét về công tác tự quản 4
Năng lực tự quản là khả năng tự tổ chức, quản lý, tự giải quyết những công việc của bản thân, của tập thể. Về những biểu hiện năng lực tự quản được mô tả qua mức độ tham gia của trẻ em phối hợp cùng người lớn trong việc tổ chức họat động. Thang bậc của sự tham gia do tổ chức Nhi đồng Liên hiệp quốc đề xuất được mô tả gồm có 10 bậc, trong đó từ bậc 1 đến bậc 3 biểu hiện không có sự tham gia thực sự của trẻ, từ bậc 4 đến bậc 10 biểu hiện các mức độ từ thấp đến cao trong việc tham gia của trẻ vào quá trình tổ chức họat động. (Bậc 1: Người lớn điều khiển. Bậc 2: Hình thức trang trí. Bậc 3: Hình thức tượng trưng. Bậc 4: Trẻ em được giao nhiệm vụ và thông báo. Bậc 5: Trẻ em được hỏi ý kiến và thông báo. Bậc 6: Người lớn khởi xướng, quyết định cùng trẻ em. Bậc 7: Trẻ em khởi xướng và được chỉ dẫn. Bậc 8: Trẻ em khởi xướng và cùng người lớn quyết định. Bậc 9: Trẻ em thiết kế và quản lý, người lớn sẵn sàng giúp đỡ. Bậc 10: Trẻ em điều khiển hoàn toàn). Một cách đơn giản hơn, chúng ta có thể quan niệm biểu hiện năng lựa tự quản dựa vào mức độ tham gia của học sinh trong các giai đọan chính của việc tổ chức một họat động: Đề xuất ý tưởng – Thiết kế họat động – Tổ chức các hoạt động – Rút kinh nghiệm. Thực chất của xây dựng lớp tự quản là quá trình từng bước chuyển hoá tâm huyết, nhiệt tình của thầy cô thành ý thức tự quản tự giác đầy trách nhiệm và thích thú của HS, cũng có nghĩa là biến lớp học của những cá nhân học sinh thành một tập thể học sinh biết tự quản dưới sự quản lý, chỉ đạo của giáo viên. Mỗi học sinh trong lớp là một chủ thể có tính tự giác cao. Ban cán sự lớp triển khai và tổng kết các hoạt động trong tuần, tháng, giáo viên đóng vai trò tham mưu khi cần thiết. 2. Cơ sở thực tiễn Thực tế đã chứng minh, một lớp học có nề nếp kỷ luật tốt nhất định sẽ có nề nếp học tập tốt. Muốn có được nề nếp kỷ luật và học tập thì học sinh phải có khả năng tự quản và tinh thần tập thể cao. Vì thế các em mới có thể kiểm tra nhau, nhắc nhở và thi đua nhau để cùng thực hiện những yêu cầu của giáo viên và nhà trường đề ra. Thực tế cho thấy, năng lực tự quản của học sinh còn nhiều vấn đề như: ý thức tự quản chưa cao, thể hiện rõ nhất là khoảng thời gian sinh hoạt 15 phút đầu giờ, các hoạt động tập thể, các buổi tự quản… các em chưa tập trung hoạt động, nói chuyện riêng, làm việc riêng, không hợp tác. Còn có những em khi có mặt giáo viên thì tỏ ra nghiêm túc nhưng vắng mặt giáo viên hoặc cán sự lớp thì vẫn còn làm việc riêng… Một số em có tâm lí ỷ lại và trông chờ và bố mẹ và thầy cô. Các tiết Sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp,… tổ chức sơ sài, các em chưa được thể hiện tài năng, năng lực của mình. II. THỰC TRẠNG CỦA SÁNG KIẾN 1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu Năm học 2021-2022, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 5G, sĩ số lớp 28 em trong đó: nữ - 9 em, nam - 19 em, con gia đình công nhân-23 em, con gia đình cán bộ-3 em, hoàn cảnh khó khăn-2 em. Tuần đầu, từ khi nhận lớp, tôi đã quan sát kĩ các biểu hiện của học sinh trong từng hoạt động, tôi thấy: 5
+ Trong quá trình học tập: Các em chưa tự giác tham gia vào các hoạt động, còn nói chuyện, làm việc riêng, không chú ý vào bài. + Còn có những em khi có mặt giáo viên thì tỏ ra nghiêm túc nhưng vắng mặt giáo viên thì còn làm việc riêng, nói tự do trong lớp hay không hợp tác với BCS lớp… Lớp còn mất trật tự khi cô giáo không có mặt ở lớp. + Một số em còn mang tính thụ động, chưa có tính tự giác, năng động và sáng tạo, có tâm lí ỷ lại và trông chờ và bố mẹ và thầy cô + Tiết truy bài còn mất trật tự, hiệu quả chưa cao. + Các em còn lúng túng khi tổ chức tiết Sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp,… Tiết học tổ chức sơ sài, các em chưa được thể hiện tài năng, năng lực của mình. Dưới đây là kết quả khảo sát về năng lực tự quản của lớp 5G đầu năm học: HS có năng lực tự HS có năng lực tự HS có năng lực tự Thời quản nhưng chưa quản còn nhiều Sĩ số quản tốt gian bền vững hạn chế SL % SL % SL % 28 Đầu năm 9 32,1 11 39,3 8 28,6 2. Nguyên nhân của thực trạng trên - Về phía cha mẹ học sinh: Trường Tiểu học Hoàng Ninh nằm gần khu công nghiệp, cha mẹ đa số làm công nhân hoặc bán hàng nên họ không có nhiều thời gian cho con em, họ phó thác cho nhà trường, cho xã hội. Nhiều phụ huynh chỉ chăm chăm để ý dạy kiến thức cho con mà quên việc dạy cả năng lực, phẩm chất cho con. Nhiều bố mẹ (tâm lý thương con, chiều con) nên làm thay, làm hộ con nhiều. - Về phía học sinh: Do là học sinh lớp 5, các em lớn nhất trường nên thường hiếu động, ham chơi, thích thể hiện bản thân mình. Một số em tâm lý ngại ngùng, còn rụt rè, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động… Một số em tự tin tham gia các hoạt động, ban cán sự lớp rất có trách nhiệm và năng lực song còn lúng túng, không biết phải làm sao để lớp tự quản tốt. - Giáo viên: Giáo viên chủ nhiệm năm lớp 4 là giáo viên trẻ, kinh nghiệm chưa có nhiều, mặc dù dành rất nhiều thời gian cho công tác chủ nhiệm song hiệu quả vẫn chưa cao. Giáo viên chưa thực sự trao quyền tự chủ, tự quản cho HS, đôi khi còn làm thay, làm hộ học sinh. - Về phía xã hội: Trường Tiểu học Hoàng Ninh nằm trong khu công nghiệp phát triển. Kinh tế - xã hội tại địa phương có nhiều thay đổi đồng nghĩa với việc các tệ nạn xã hội (các quán Internet với các trò chơi điện tử hấp dẫn, lô đề, cờ bạc, phim ảnh, truyện tranh có nội dung không lành mạnh, kích động bạo lực, ...) đang song song lôi cuốn các em, các em ham chơi, ỷ lại, không có tính tự giác, tự học. Năm học trước, thời gian nghỉ học do dịch covid kéo dài nên nền nếp của các em cũng có phần chuệch choạch. Trên đây là một số nguyên nhân khiến cho việc phát huy năng lực tự quản của học sinh là một vấn đề không dễ. III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Nắm vững tình hình học sinh, đặc biệt về năng lực tự quản của lớp 6
Ngay khi được ban giám hiệu phân công nhận lớp, tôi tiến hành tìm hiểu tình hình học sinh của lớp, đặc biệt về năng lực tự quản của các em. Đối với từng chủ thể tôi khai thác những vấn đề khác nhau, nếu có sự trùng lặp thì tôi đặt ra sự so sánh, kiểm tra lại khi đã nắm rõ được tình tình của lớp. Cụ thể: - Đối với giáo viên chủ nhiệm năm học trước: Có thể khẳng định đây là nguồn cung cấp những thông tin vô cùng hữu ích cho chúng ta về đặc điểm tình hình lớp: như số học sinh nam, nữ, dân tộc, khuyết tật, hộ nghèo, con gia đình chính sách... thậm chí đặc điểm cụ thể từng học sinh, hoàn cảnh gia đình của từng em. Thông qua giáo viên chủ nhiệm của các năm học trước này chúng ta sẽ có cái nhìn tổng quan về tập thể lớp, về từng học sinh, nhất là năng lực tự quản của các em. Chúng ta phải khách quan và thu thập thông tin mang tính tổng hợp, có chọn lọc, nắm bắt đặc điểm tình hình của từng học sinh để tìm phương pháp giáo dục phù hợp chứ không phải để đối phó với tính cách có sẵn từ trước của học sinh. - Đối với cha mẹ học sinh: Đây là nơi tin cậy và nắm rõ được tính cách của con mình nhất, có những học sinh ra ngoài rất lễ phép và tự giác trong mọi hoạt động nhưng ở nhà thì hoàn toàn ngược lại. Dành nhiều thời gian khai thác và ghi chép cẩn thận những thông tin thu thập được trong lần tiếp xúc với phụ huynh trong buổi họp cha mẹ học sinh đầu năm, các buổi đi thực tế tại gia đình các em, qua các buổi nói chuyện, liên hệ qua điện thoại… - Đối với học sinh: Tạo bầu không khí thân thiện, cởi mở và chân thành, thân thiện hết mức có thể để tạo cho học sinh cảm giác tin tưởng, an toàn khi tiếp xúc. Sẵn sàng lắng nghe và chấp nhận quan điểm của học sinh một cách vô điều kiện, không phê phán, không lên án hay phản bác học sinh khi các em thể hiện quan điểm cá nhân của mình, hay bộc lộ những hành vi, suy nghĩ khác thường. Cảm thông, chia sẻ với học sinh, đặc biệt giáo viên cần tôn trọng cảm xúc của học sinh, xem các em có thật sự muốn chia sẻ với mình hay không? Nếu các em chưa đủ tin tưởng thì giáo viên hãy xem vấn đề đó thì cần làm tốt tâm lý cho các em, đặt bản thân mình vào chính hoàn cảnh của các em, xuất phát từ tình yêu thương, sự cảm thông chia sẻ thật sự. Một vài chia sẻ cá nhân thích hợp của giáo viên có thể tạo ra bầu không khí tin tưởng, đặc biết khi gặp đối tượng học sinh còn rụt rè, do dự. Dành nhiều thời gian để quan sát các em trong quá trình học tập, rèn luyện, tham gia các hoạt động vui chơi cùng các em. Dưới đây là phiếu tôi phát từ ngay khi nhận lớp để nắm rõ tình hình từng em: THÔNG TIN HỌC SINH Họ và tên: ………………………………………….. Ngày tháng năm sinh: ..…………...….…. Địa chỉ: …………………………………………………………………………….………….………….… Họ tên bố: .…………………………………… Nghề nghiệp: ………….….. SĐT: ….………… Họ tên mẹ: ……………..………………...… Nghề nghiệp: ……………….. SĐT: …….……… Trong nhà có ………… người con. Em là con thứ: ……………………………………….… Điểm mạnh của bản thân: …………………………….…………………………………..…..…….. Điểm yếu của bản thân: ………………………………..……………………………………..……… Em mong ước điều gì: ………………………………………….…………………………………….. Từ kết quả thu được, tôi phân loại học sinh theo từng năng lực, trình độ và xây dựng kế hoạch để có các biện pháp giáo dục thích hợp. 7
2. Xây dựng, bồi dưỡng, nâng cao trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ lớp a) Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp Tập thể học sinh thật sự có khả năng tự quản trong mọi hoạt động, nòng cốt chính là đội ngũ cán sự lớp. Muốn xây dựng lớp tự quản, đầu tiên phải lựa chọn, bồi dưỡng được lớp trưởng xứng đáng là con chim đầu đàn của lớp, có phong cách chỉ huy tốt, cùng một ban cán sự lớp gương mẫu có khả năng tổ chức và quan trọng nhất là có tinh thần trách nhiệm cao. Đối với một lớp chọn của trường thì việc này không khó, song đối với lớp đại trà như năm nay tôi chủ nhiệm thì khá khó khăn. Từ đầu năm nhận lớp, tôi đã làm như sau: - Tìm hiểu năng lực của từng em, tìm hiểu nguyên vọng của các em đó để phân công phụ trách công tác thích hợp. Sau đó, tôi tổ chức cho lớp tự bình bầu ban cán sự lớp học (có sự định hướng của giáo viên) - Định hướng giúp học sinh tìm hiểu chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng vị trí trong ban cán sự lớp. - Ban cán sự lớp gồm các thành viên: + 01 lớp trưởng, 01 lớp phó học tập, 01 lớp phó phụ trách các hoạt động tập thể và 01 cờ đỏ. + Học sinh trong lớp được chia thành 3 tổ học tập. Mỗi tổ có 01 tổ trưởng, tổ trưởng theo dõi các hoạt động trong tổ mình, thành viên trong tổ theo dõi tổ trưởng. Sau khi giáo viên chủ nhiệm đã xây dựng kế hoạch và kiện toàn bộ máy ban cán sự lớp. Các em cũng đã nắm bắt được phần nào quyền hạn và trách nhiệm của mình khi đứng vào hàng ngũ ban cán sự lớp. Tôi để các em tự xác định nhiệm vụ của mình, giáo viên dựa trên những điều học sinh xây dựng và giúp các em hoàn thiện một cách đầy đủ nhất nhiệm vụ của từng thành viên trong ban cán sự lớp. + Lớp trưởng: Theo dõi chung mọi hoạt động của lớp, nếu có gì thay đổi báo ngay cho giáo viên chủ nhiệm. Tổ chức phân công nhiệm vụ cho các thành viên của lớp trong các hoạt động, báo cáo kết quả thi đua về mọi mặt của lớp hàng tuần cho giáo viên chủ nhiệm. Hàng ngày theo dõi sức khỏe các bạn, nhắc nhở các bạn thực hiện 5K phòng chống dịch... + Lớp phó phụ trách học tập: Tổ chức điều khiển các hoạt động học tập của lớp, điểm danh từ tổ trưởng, ghi chép sổ đầu bài, kịp thời và đầy đủ. Đề xuất ý tưởng thi đua giữa các tổ liên quan đến học tập như: đôi bạn cùng tiến, hoa điểm 10... tổ chức thi tìm hiểu, giải đáp các thắc mắc trong học tập, theo dõi kết quả học tập của lớp trong từng tuần và báo cáo với lớp trưởng hoặc giáo viên chủ nhiệm. + Lớp phó phụ trách các hoạt động tập thể khác: Nhận nhiệm vụ, tổ chức, phân công, điều khiển các buổi lao động, trực nhật do trường, lớp đề ra. Sau mỗi buổi lao động có nhận xét, đánh giá đến cuối tuần sinh hoạt báo cáo cho lớp trưởng. Tổ chức theo dõi, khuyến khích các bạn tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động thư viện. Báo cáo chung cho lớp trưởng hoặc giáo viên chủ nhiệm khi yêu cầu. 8
+ Cờ đỏ: Giám sát nhắc nhở việc thực hiện nội quy của lớp bạn cũng như của lớp mình, báo cáo kết quả cho liên đội, cho lớp trưởng hoặc giáo viên chủ nhiệm về tình hình của lớp. + Tổ trưởng: Theo dõi, chấm điểm thi đua và điều khiển các hoạt động của tổ nắm bắt tình hình cụ thể về học tập và nền nếp của từng thành viên tổ mình. Nộp bảng nhận xét, đánh giá, chấm điểm thi đua báo cáo lại cho lớp trưởng. Ban cán sự lớp luân phiên nhau thực hiện và duy trì các tiết tự quản. Ban cán sự lớp đo thân nhiệt đầu giờ. + Những cá nhân khác: Theo dõi giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của Ban cán sự. Báo cáo với giáo viên chủ nhiệm nếu phát hiện làm việc thiếu tinh thần trách nhiệm, che dấu khuyết điểm của bạn. Ban cán sự lớp, các tổ trưởng, tổ phó theo dõi đánh giá xếp loại thi đua cuối tuần, cuối tháng, cuối năm dựa vào thang điểm cụ thể. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ không thể tránh khỏi những khó khăn vi phạm của một số cá nhân trong lớp. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm gặp trực tiếp những học sinh đó trao đổi về lỗi vi phạm để tháo gỡ… Sau đó nếu học sinh có sự tiến bộ giáo viên chủ nhiệm kịp thời khuyến khích, động viên sự cố gắng kịp thời. Đồng thời bảo vệ, xây dựng phát huy uy tín của ban cán sự lớp đối với tập thể. Tuyệt đối giáo viên không được tạo ra sự đối lập giữa ban cán sự lớp với các thành viên trong lớp. Vì nếu đội ngũ ban cán sự của lớp có năng lực tổ chức quản lý và gương mẫu thì hoạt động giáo dục của giáo viên chủ nhiệm càng có hiệu quả. - Sắp xếp vị trí ngồi cho học sinh: Để cho ban cán sự lớp dễ làm việc giáo viên cần lưu ý như phân bố vị trí chỗ ngồi của học sinh sao cho hợp lý đồng đều về năng lực, có thể hỗ trợ lẫn nhau càng tốt, sau đó giáo viên chủ nhiệm điều chỉnh dần cho phù hợp với sự tiến bộ học tập của các em. Tránh không xếp những học sinh cá biệt ngồi cạnh nhau. Đặc biệt giáo viên nên ưu tiên vị trí ngồi của tổ trưởng phải thuận tiện, là trung tâm dễ quan sát. b) Bồi dưỡng và nâng cao trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ lớp Trong thời gian đầu tôi tổ chức buổi họp ban cán sự lớp và hướng dẫn các kỹ năng trong việc theo dõi, quản lý và tổ chức sinh hoạt (mỗi tổ trưởng phải có sổ theo 9
dõi các thành viên trong tổ, có nhận xét đánh giá hàng tuần trong giờ sinh hoạt lớp) và thường xuyên có mặt vào các buổi sinh hoạt 15 phút để theo dõi, hướng dẫn thêm sau khi hoàn thành các nội dung trên. Giáo viên cần tin tưởng khả năng của học sinh, các em hoàn toàn có thể tự quản được tốt vì có sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên nên biết cách tạo cho các em sự tự tin vào khả năng của chính mình và tạo điều kiện để các em được thể hiện khả năng của mình trong công việc tập thể. Bồi dưỡng năng lực tự quản cho học sinh đòi hỏi phải có quá trình hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ các em từ việc đơn giản nhất, để các em tự giải quyết công việc từ đơn giản đến phức tạp. Biện pháp trong giai đoạn đầu là cầm tay chỉ việc, sau đó để các em tự quản dần theo nguyên tắc: Khả năng tự quản của học sinh đi đôi với việc giảm dần sự tham gia trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm trong từng hoạt động. Nên lưu ý chúng ta không tham gia trực tiếp nhưng phải gián tiếp tham gia cho đến khi các em có thể chủ động hoàn toàn trong công việc. Theo tôi giáo viên chủ nhiệm luôn giữ vai trò là người định hướng, sẵn sàng giúp đỡ về ý tưởng chứ không phải là người làm thay. Cho các em thảo luận để bàn về biện pháp, cách thực hiện các hoạt động tự quản của lớp gồm: Tự quản trong sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt tập thể, tự quản trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tự quản trong học tập, lao động.... Ngoài ra giáo viên chủ nhiệm cần tạo hứng thú trong công việc, tạo sự đoàn kết nhất trí cao trong ban cán sự để làm sao các em biết làm việc “hết mình”, biết phấn đấu vì tập thể và biết tự giác, chủ động điều hành công việc của lớp ngay cả khi không có giáo viên chủ nhiệm. Nếu có mâu thuẩn hoặc không đồng lòng trong cách làm việc của ban cán sự lớp thì lúc này giáo viên chủ nhiệm phải thực sự khéo léo, giúp đỡ các em nhìn ra lỗi sai và tìm cách khắc phục để hoạt động nhịp nhàng, tránh phê bình loại bỏ, sẽ gây ra tâm lý học sinh cảm thấy mình kém cỏi khi không hoàn thành nhiệm vụ. Tổ chức các hoạt động thực tế để học sinh được rèn luyện các kĩ năng tự quản. Đây là bước quan trọng mà trong đó mọi thành viên của lớp đều được tham gia vào việc xây dựng nề nếp tự quản, ban đầu giáo viên chủ nhiệm tham gia trực tiếp vào việc xây dựng kế hoạch hoạt động, hướng dẫn học sinh chuẩn bị hoạt động, điều khiển học sinh tham gia hoạt động và đánh giá kết quả hoạt động đó. Sau đó giáo viên chủ nhiệm giao dần cho đội ngũ cán sự lớp tự tổ chức và điều khiển các hoạt động của lớp. Giáo viên lúc này chỉ là người tư vấn, định hướng ban cán sự lớp theo dõi, làm việc. Chúng ta hãy vui cùng những thành tích nhỏ bé nhất của học trò, hãy chia sẻ những thất bại của các em, vừa là thầy vừa là bạn để các em luôn cởi mở và gần gũi với giáo viên hơn. 3. Xây dựng nội quy riêng của lớp Tôi cho học sinh tự xây dựng nội quy của học sinh khi đến trường bằng cách trả lời những câu hỏi như: Theo em những việc gì học sinh không được làm khi đang trong giờ học? Tác phong học sinh khi đến trường phải như thế nào?... Từ câu trả lời của học sinh, sau đó dưới sự định hướng của giáo viên chủ nhiệm, các bạn trong ban cán sự lớp sẽ tóm tắt lại thành nội quy của lớp. Nội quy này do các em tự viết lên và 10
gắn trên tường để các em ghi nhớ thực hiện. (Lớp đã xây dựng được 5 điều nên làm và 5 điều không nên làm) Nội quy lớp do học sinh xây dựng. Căn cứ vào phiếu điểm thi đua của nhà trường và các tiêu chí thi đua của trường, lớp tôi xây dựng phiếu điểm thi đua cho học sinh và đây cũng được coi là quy định riêng của lớp. Từ đó các tổ trưởng theo dõi đánh giá xếp loại thi đua cuối tuần, cuối tháng, cuối năm. 11
Cuối mỗi tuần/tháng/học kì/năm đều có đánh giá thi đua để khen thưởng những cá nhân, nhóm, tổ thực hiện tốt, những bạn có tiến bộ và thảo luận hình thức phạt cho các cá nhân, nhóm, tổ vi phạm nhiều. Điều này vừa động viên khuyến khích, vừa mang tính răn đe các em. Phần thưởng là đồ dùng học tập như bút chì, tẩy, thước kẻ, vở, phấn, giấy A4 hay 1 cuốn sổ nhỏ, 1 bức tranh nhỏ, .... (Học sinh được thưởng sẽ lên bốc thăm phần thưởng của mình). Kinh phí trích từ quỹ lớp. Hình thức phạt do lớp thống nhất tùy theo tuần, có thể là vệ sinh lớp, chép lại nội quy lớp, cho các bạn nặn tượng, hát 1 bài hay đọc 1 bài thơ, nhay lò cò, chống đẩy, ... Dưới đây là mẫu sổ theo dõi về tất cả các hoạt động của các bạn trong từng tổ. (Các tổ sẽ chấm chéo nhau để đánh giá thi đua cá nhân, nhóm, tổ). 4. Tổ chức, thực hiện hiệu quả các hoạt động tự quản a) Sinh hoạt 15 phút đầu giờ: Làm sao để 15 phút đầu giờ có hiệu quả? Phụ thuộc rất nhiều vào tính tự quản, tự giác của tất cả các thành viên trong lớp. Để làm được điều đó ngoài bám sát các chủ đề theo từng ngày của đội các thành viên cần chủ động thực hiện trách nhiệm của mình đã được tìm hiểu trước đó. Tôi đã làm như sau: + Lần thứ nhất: Giáo viên chủ nhiệm yêu cầu học sinh đưa vở lên bàn để giáo viên kiểm tra. 12
+ Lần thứ 2: Lớp trưởng và lớp phó có thể giúp giáo viên chủ nhiệm kiểm tra vở của các bạn. + Lần thứ 3: 3 tổ trưởng các tổ sẻ kiểm tra và báo cáo lại cho lớp trưởng. + Lần thứ 4: 2 bạn cùng bàn có thể kiểm tra cho nhau rồi báo cáo kết quả cho tổ trưởng, sau đó tổ trưởng báo lại với lớp trưởng. + Lần thứ 5: Từng bạn tự kiểm tra của mình và tự giác báo cáo cho lớp trưởng nếu mình chưa hoàn thành. Tính tự quản của học sinh không phải tự nhiên mà có, nó được rèn luyện qua việc thực hành, chính vì vậy hãy cho các em cơ hội để rèn luyện, và điều chúng ta hướng đến là mỗi học sinh thực sự là 1 người có ý thức và tính tự quản tốt trong những việc của cá nhân, của tổ, của lớp.... b) Tiết Sinh hoạt lớp cuối tuần Nếu chúng ta không kịp thời nhắc nhở và động viên thì chắc chắn tập thể lớp không thể tiến bộ được, tuy nhiên nếu tiết sinh hoạt cuối tuần nào chúng ta cũng lặp đi, lặp lại một kịch bản mà chắc chắn lỗi vi phạm sẽ rất nhiều, cứ nhắc nhở và phê bình...thì dần các em học sinh sẽ rất sợ giờ sinh hoạt lớp. Trong nhiều năm làm công tác chủ nhiệm có đến 2 phần 3 thời gian các buổi sinh hoạt cuối tuần tôi thực hiện nhiều chủ đề khác nhau mà ở đó tôi thấy được sự vui vẻ hồ hỡi của các em khi được tham gia. Tôi luôn ưu tiên những hoạt động do học sinh có ý tưởng, khuyến khích các em lên kế hoạch cụ thể và tự tổ chức. Và mỗi giờ sinh hoạt lớp tôi đóng vai trò là một khách mời xem các học trò của mình biểu diễn. Chia sẻ với học sinh: Giáo viên chúng ta cần gần gũi, sẻ chia những khó khăn cùng các em khi gia đình gặp việc không may mắn như ốm đau, tai nạn... để thăm hỏi kịp thời, giáo dục các em lòng tương thân tương ái, giúp đỡ bạn bè trong mọi hoàn cảnh nếu có thể. Các em vui vẻ ủng hộ tết vì bạn nghèo. 13
c) Tiết Sinh hoạt dưới cờ Vì năm nay dịch nên không tổ chức sinh hoạt dưới cờ trước toàn trường, tôi chủ động cho lớp tự tổ chức sinh hoạt dưới cờ trong lớp. Tôi giao cho các em quyền tự chủ để soạn nội dung cũng như tập duyệt chương trình sinh hoạt. Cô chỉ là người dự giờ và góp ý để buổi sau tiến bộ hơn. Lớp trưởng cùng cả lớp chào cờ đầu tuần. Các em tự chuẩn bị và biểu diễn văn nghệ. 14
Học sinh tự tổ chức và chơi trò chơi. d) Thực hiện các hoạt động theo chủ đề của Liên đội Ví dụ 1: Chủ đề tháng 11: “Tôn sư trong đạo” giáo viên và ban cán sự cùng nhau lên kế hoạch tổ chức cho các bạn tìm hiểu về truyền thống ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, sưu tầm các bài thơ, về thầy cô, ca dao tục ngữ, ca ngợi tình yêu quê hương đất nước… (Tổ chức cuộc thi giữa các tổ). Ban giám khảo có thể là giáo viên chủ nhiệm, cha mẹ học sinh, và giáo viên bộ môn văn, bộ môn mĩ thuật giảng dạy của lớp.... Ví dụ 2: Từng chi đội sẽ tham gia phong trào chăm sóc công trình măng non của liên đội đề ra, mỗi lớp sẽ trồng và bố trí các cây theo một kiểu riêng phù hợp với khuôn viên của lớp mình được phân công, lựa chọn loại cây để chăm sóc khác nhau. Lớp đã trồng được vườn cây lớp mình (do các em tự mang đi và chăm sóc) Học sinh chăm sóc góc thiên nhiên của lớp. 15
Ví dụ 3: Tổ chức một số buổi trải nghiệm như: làm thiệp tặng bà, mẹ; bày mâm ngũ quả tết Trung thu hay nấu ăn trong gia đình, … các buổi trải nghiệm này, các em tự bàn nhau lập chương trình, chuẩn bị và thực hiện. Cô giáo chỉ là người định hướng và là người cố vấn cho các em. Học sinh tự tổ chức buổi trải nghiệm nấu ăn. e) Quản lý lớp trong thời gian giáo viên không có mặt tại lớp Đôi khi giáo viên có việc họp đột xuất hoặc 1 lý do nào đó không có mặt tại lớp đúng thời gian, làm sao để lớp trật tự, làm sao để lớp tự học. Lúc này, năng lực tự quản của lớp rất quan trọng. Ngay khi ban cán sự lớp được thành lập, tôi chủ động hướng dẫn, gợi ý ban cán sự lớp, luân phiên tự chủ động giao việc cho các bạn lớp. Trong quá trình thực hiện, các tổ theo dõi và ghi chép, trừ điểm những bạn không thực hiện nghiêm túc và cộng điểm những bạn tự quản tốt để đánh giá vào tiết Sinh hoạt lớp. Một số hoạt động mà ban cán sự lớp đã tổ chức cho lớp: - Đọc bài tập đọc, bài thơ, các công thức, ghi nhớ, … đã học theo cả lớp, nhóm, cá nhân. - Tổ chức trò chơi trong lớp mà các em thích: Vua cần, chanh chua cua cắp, đố vui, thử trí thông minh, … - Tổ chức cho lớp thi hát đối đáp, … - Tổ chức chữa bài tập cô giao. - Có thể tự giao bài làm cho các bạn. - Tổ chức cho lớp đọc sách, truyện, … 5. Phát huy năng lực tự quản thông qua các tiết học Thông qua các tiết học trên lớp, phát huy tính tự quản của học sinh bằng việc sử dụng xử lý các tình huống, trò chơi đóng vai, thảo luận theo nhóm… Từ đó các em biết tự quản lý nhóm học. Các em tham gia với một tinh thần hào hứng, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, tập thể lớp càng gần gũi, gắn bó hơn. Trong các tiết học trên lớp, ngoài việc truyền thụ các kiến thức cơ bản, tôi luôn muốn tạo ra không khí phấn khởi, dân chủ trong giờ học để học sinh phát huy tính 16
chủ động, sáng tạo trong bài học cũng như trong tính cách. Từ đó khuyến khích được tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh nhất là đối với các em có tính thụ động trước tập thể, nhút nhát hay mặc cảm với bạn bè. Các em tự giúp nhau học bài trong nhóm. Các em tự tập luyện, chỉnh sửa động tác trong tiết thể dục. 6. Làm tốt công tác phối hợp * Phối hợp với cha mẹ học sinh: Thông qua các cuộc trao đổi riêng với phụ huynh, thông qua các buổi họp phụ huynh học sinh, giáo viên khuyến khích phụ huynh hướng dẫn hoặc kiểm tra con em mình năng lực tự quản như: 17
- Tích cực hướng dẫn con em mình tự phục vụ bản thân, giao cho các con việc nhà, không ỷ lại ở người thân. - Hướng dẫn con lập thời gian biểu phù hợp và thực hiện nghiêm túc thời gian biểu đó (đặc biệt khi không có người lớn) - Để ý hành động con thực hiện các việc khi không có người lớn ở nhà để có sự tác động tâm lý phù hợp…. - Phụ huynh cũng cần gương mẫu để các con noi theo. - Giáo viên và phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ, trao đổi với nhau, cùng hướng dẫn học sinh thực hiện thời gian đầu sau đó đứng ngoài để các em tự thực hiện. - Cô giáo và cha mẹ thường xuyên trao đổi, gửi hình ảnh việc thực hiện của con ở nhà cho cô giáo, khuyến khích phụ huynh tập cho con tính tự quản bằng cách: thời gian đầu sau đó đứng ngoài để các em tự thực hiện. * Với nhà trường, giáo viên bộ môn và các đoàn thể khác. - Từ kế hoạch của trường, xây dựng kế hoạch chủ nhiệm của lớp, đặc biệt lưu ý các hoạt động đòi hỏi năng lực tự quản cả học sinh. - Nhờ giáo viên bộ môn quan sát, hướng dẫn các em, để các em được tự thể hiện nhiều hơn. - Tổ chức Đoàn, Đội luôn tác động rất lớn tới học sinh. Vì vậy, tôi luôn động viên, khuyến khích học sinh tham gia hết mình các phong trào của Đội. Đội luôn theo dõi rất sát sao nền nếp của các lớp. Tôi nhắc nhở ban cán sự lớp thường xuyên quan tâm tới đánh giá của Đội để điều chỉnh nền nếp của lớp kịp thời. IV. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN Năm học 2021-2022, tôi đã áp dụng "Một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm” tại lớp tôi chủ nhiệm - lớp 5G trường Tiểu học Hoàng Ninh, Nếnh, Việt Yên, Bắc Giang. Trong quá trình thực hiện ở lớp, tôi thấy lớp học có nhiều đổi mới nên tôi đã phổ biến những biện pháp này cho một số giáo viên trong trường áp dụng thì thấy năng lực tự quản ở các lớp học khác cũng có sự chuyển biến rõ rệt. Từ hiệu quả của việc phát huy năng lực tự quản cho học sinh, tôi mạnh dạn đánh giá sáng kiến của tôi “Một số biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm”, có thể áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Phạm vi lớp học (lớp 5), ở tất cả các trường tiểu học trong cả nước. Đối tượng áp dụng sẽ là giáo viên và học sinh lớp 5. V. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với sự quan tâm của ban giám hiệu, liên đội và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng ăn ý của phụ huynh học sinh. Lớp 5G trường Tiểu học Hoàng Ninh do tôi chủ nhiệm đã đạt được kết quả khả quan: Biểu khảo sát năng lực tự quản học sinh lớp 5G: (Cuối năm học 2021-2022) 18
HS có năng lực tự HS có năng lực tự HS có năng lực tự Thời quản nhưng chưa quản còn nhiều Sĩ số quản tốt gian bền vững hạn chế SL % SL % SL % Cuối 28 20 71,4 8 28,6 0 0 năm học Cùng xem lại kết quả khảo sát đầu năm: HS có năng lực tự HS có năng lực tự HS có năng lực tự Thời quản nhưng chưa quản còn nhiều hạn Sĩ số quản tốt gian bền vững chế SL % SL % SL % 28 Đầu năm 9 32,1 11 39,3 8 28,6 Nhìn vào biểu trên ta thấy: Qua 1 năm học, không còn học sinh có năng lực tự quản còn nhiều hạn chế. Số học sinh có năng lực tự quản nhưng chưa bền vững cũng giảm; số học sinh có năng lực tự quản tốt đạt tỉ lệ rất cao (từ 32,1% lên 71,4%). Như vậy, việc áp dụng các biện pháp phát huy năng lực tự quản cho học sinh ở lớp chủ nhiệm nêu trên đã mang lại hiệu quả khả quan. Quan sát và theo dõi các em, tôi thấy lớp tôi có nhiều tiến bộ, cụ thể: - Học sinh biết vâng lời và yêu quý thầy cô, xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể học sinh biết thương yêu đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. - Thầy cô, ai cũng hào hứng khi bước vào lớp giảng dạy vì nền nếp tự quản của lớp tôi rất tốt, các bạn trong ban cán sự có tinh thần trách nhiệm cao, tự phân công nhiệm vụ và tổ chức tốt các buổi sinh hoạt tạo nên không khí vui vẻ, đoàn kết trong lớp, lớp học sạch sẽ, gọn gàng. Giáo viên không phải nói nhiều mà các em vẫn thực hiện rất tốt, rất yên tâm khi có việc đột xuất để lớp tự quản. - Đội ngũ cán sự lớp hoạt động đều tay, các em chủ động luân phiên nhau tổ chức, điều khiển, quản lý, đánh giá kết quả hoạt động của tập thể, của mỗi thành viên. - Các em đều có ý thức xây dựng nề nếp của lớp, xây dựng một khối đoàn kết cao. Các em biết tuân thủ các nội quy, quy định của lớp của trường một cách tự giác xuất phát từ quyền lợi chung của tập thể, vì danh dự của lớp. Các em biết phát huy tối đa năng lực tự quản, sáng tạo, có tinh thần trách nhiệm cao. Đội ngũ cán sự lớp biết tổ chức điều khiển, quản lý, đánh giá kết quả hoạt động của tập thể và của mỗi thành viên. Biết tự quản trong học tập, trong giờ vắng giáo viên chủ nhiệm, sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt tập thể, chất lượng học tập cũng được nâng lên. - Ở nhà, các em tự giác, chủ động học bài và giúp đỡ bố mẹ. Đặc biệt là qua thời gian học online vừa qua, các em tham gia vào học rất đầy đủ, chủ động gửi bài, trao đổi với cô giáo. - Tập thể lớp đoàn kết, yêu thương nhau, tự quản tốt, cùng nhau học tập và rèn luyện, chất lượng học tập cũng được nâng lên. Năm học 2021-2022, lớp 5G đã đạt được kết quả tốt: + Lớp luôn dành điểm cao trong các phong trào của Liên đội. 19