Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là nhiệm vụ của người giáo viên dạy môn Âm nhạc là giúp cho các em có thêm một số bài hát, kỹ năng ca hát, kỹ năng thực hành tập đọc nhạc giúp cho các em nâng cao lòng ham thích nghệ thuật Âm nhạc xây dựng và hình thành thị hiếu thẩm mỹ Âm nhạc tốt, có thói quen ca hát từ đó tạo nên năng lực nhạy bén trong quá trình tiếp thu sự phát triển về trí tuệ và tình cảm gần gũi thân thiện với tất cả mọi người xung quanh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trò rất to lớn, âm nhạc đem đến những khoái cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống con người. Học sinh tiểu học ở lứa tuổi từ 6 đến 11 là lứa tuổi rất nhạy cảm với âm nhạc. Cuộc sống của các em không thể thiếu được loại hình nghệ thuật này. Môn âm nhạc giúp các em hướng tới cái đẹp, góp phần giáo dục các em trở thành những người có đạo đức. Ngoài ra nó còn giúp các em có tâm hồn phong phú và bớt mệt mỏi sau những giờ học căng thẳng. Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi phải có sự hứng thú cao trong học tập. Từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích cực của học sinh. Từ tâm lí học sinh là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động ham thích ca hát. Nếu giáo viên gây được tính tích cực hứng thú trong bài dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách hiệu quả. Âm nhạc là một trong những nội dung nằm trong chương trình giáo dục bậc Tiểu học và quan trọng hơn, nó là một “Phương tiện giáo dục” hấp dẫn mang tính đặc thù. Môn Âm nhạc nhằm giúp học sinh thoải mái, tự tin, mạnh dạn trong học tập. Vì là một môn mang tính đặc thù riêng cho nên để dạy tốt môn học này trong nhà trường Tiểu học đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ nghiệp vụ sư phạm cao, có suy nghĩ sáng tạo chủ động tìm tòi những hình thức biện pháp để giảng dạy nội dung các bước sao cho nhẹ nhàng sinh động, hấp dẫn và mạng lại hiệu quả giáo dục thẩm mỹ cao. Nhiệm vụ của người giáo viên dạy môn Âm nhạc là giúp cho các em có thêm một số bài hát, kỹ năng ca hát, kỹ năng thực hành tập đọc nhạc giúp cho các em nâng cao lòng ham thích nghệ thuật Âm nhạc xây dựng và hình thành 1
thị hiếu thẩm mỹ Âm nhạc tốt, có thói quen ca hát từ đó tạo nên năng lực nhạy bén trong quá trình tiếp thu sự phát triển về trí tuệ và tình cảm gần gũi thân thiện với tất cả mọi người xung quanh. Mặt khác tìm xem học sinh có năng lực về mặt nào nhiều nhất để điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp cho sự phát triển với năng lực ấy của học sinh. Có như vậy mới giúp tất cả học sinh phát triển được năng lực của mình đến mức tối đa, đảm bảo cho mọi khả năng của học sinh nắm được công cụ quan trọng góp phần đào tạo nhân tài ngay từ trong nhà trường phổ thông. Vai trò của âm nhạc đối với đời sống con người từ lâu đã được khẳng định, và chúng ta những giáo viên Âm nhạc, hơn ai hết nhận thức rõ điều này. Nhưng chỉ có niềm đam mê thực sự với nghề mới giúp chúng ta đem tình yêu âm nhạc đến với học sinh của mình. Niềm đam mê nghề nghiệp chính là tài sản quý giá mà mỗi chúng ta ai cũng trau dồi, chăm sóc cho nó trong suốt cuộc đời. Trong bộ môn Âm nhạc thì phân môn học hát là một phân môn quan trọng. Bởi ca hát vốn đã là một nhu cầu của con người, ca hát phù hợp với lứa tuổi thiếu niên nhi đồng, nó còn đem đến cho các em những cảm súc chân thực và ảnh hưởng trực tiếp đến tư tưởng tình cảm của các em. Trong những năm học qua trường Tiểu học Hoàng Lâu có nhiều thành tích trong phong trào đổi mới phương pháp giảng dạy, đặc biết các tiết dạy Âm nhạc có ứng dụng công nghệ thông tin. Từ những lí do nêu trên tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2.” 2. Tên sáng kiến Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2 3. Tác giả sáng kiến: Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh lớp 2 2
Họ và tên: Trương Thanh Toản Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học Hoàng Lâu Tam Dương Vĩnh Phúc Số điện thoại: 0973 655 128 E mail: truongthanhtoan.c1hoanglau@vinhphuc.edu.vn 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến Trương Thanh Toản Giáo viên trường Tiểu học Hoàng Lâu, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến Môn Âm nhạc lớp 2 trong trường Tiểu học 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 9/2018 7. Mô tả bản chất của sáng kiến 7.1. Về nội dung của sáng kiến 7.1.1. Cơ sở thực tiễn Khi nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sau khi học song bậc tiểu học ngoài các kiến thức của môn âm nhạc với yêu cầu cần đạt thì học sinh của tôi còn có phát triển được năng lực của mình đến mức tối đa, đảm bảo cho mọi khả năng của học sinh nắm được công cụ quan trọng góp phần đào tạo nhân tài ngay từ trong nhà trường phổ thông. Từ đó hình thành thị hiếu thẩm mỹ Âm nhạc cho học sinh, các em có thói quen ca hát từ đó tạo nên năng lực nhạy bén trong quá trình tiếp thu sự phát triển về trí tuệ và tình cảm gần gũi thân thiện với tất cả mọi người xung quanh. Ngoài ra góp phần hạn chế việc học sinh tham gia vào các trò chơi điện tử sau mỗi giờ học. Nhìn vào thực tế hiện nay chúng ta đang phải đối diện với một số thay đổi về tình cảm và thẩm mỹ của lứa tuổi học sinh, đó chính là bộ phận cấu 3
thành nhân cách của con người. Sự thay đổi đó đang có chiều hướng lệch lạc về vấn đề đạo đức của thế hệ trẻ. Ngoài ra hạn chế lớn nhất của học sinh là thói quen thụ động trong quá trình học tập, trong giờ học môn Âm nhạc các em chưa chủ động tìm hiểu bài mà chỉ trông chờ vào giáo viên để hát lại một cách máy móc. Đối với các ký hiệu âm nhạc được ghi trên bài hát thì các em còn tỏ ra lúng túng trong việc ghi nhớ. Mặc dù học sinh rất thích hát, thích học âm nhạc nhưng cái khó của giáo viên là nơi có nhiều ngôn ngữ địa phương còn ngọng l và n. Trong giờ học hát, có nhiều em học sinh còn rụt rè, nhút nhát không chủ động trong xây dựng bài. Bên cạnh đó giờ học hát còn tẻ nhạt không thu hút được các em. Khả năng đọc của nhiều học sinh lớp 2 còn kém nên ảnh hưởng rất lớn tới quá trinhg giảng dạy của giáo viên và khả năng tiếp thu bài của học sinh. Một điều không thể không nhắc đến đó là nhà trường không có phòng học âm nhạc riêng chưa có nhiều thiết bị phụ vụ giảng dạy môn Âm nhạc có nhiều tiết dạy không có đồ dùng cho nên phần nào dẫn đến hiệu quả giờ dạy chưa cao. Mặt khác do chương trình giáo dục hiện nay các em phải học quá nhiều môn nên không có thời gia để ôn tập các bài hát nên dẫn đến tiết học tiếp theo không đạt chất lượng yêu cầu. Hơn nữa do nhận thức của người dân và thậm chí ở cả một số giáo viên quan niệm môn Âm nhạc là môn học phụ nên chưa định hướng cho con em mình học tốt môn học này. Ở lớp 2 các em được học Âm nhạc trong môn nghệ thuật. Việc học Âm nhạc lớp 2 chủ yếu là học các bài hát, kết hợp với các hoạt động gõ đệm, phụ họa, thông qua học hát các em được rèn luyện về tai nghe, trí nhớ, phát triển nhạc cảm và làm quen với việc thể hiện chính xác cao độ, trường độ của âm thanh dựa trên giai điệu bài hát. 7.1.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 4
7.1.2.1. Đặc điểm của học sinh tiểu học Đối với các em học sinh kh ối 1, 2, 3 ch ủ y ếu là các em học phân môn học hát, chưa biết các kí hiệu âm nhạc, chưa biết đọ c tên nốt nhạc nên khi các em học lên lớp 4, 5 b ắt đầu có các bài tập nhạc các em gặp rất nhiều khó khăn trong vi ệc đọc nhạc. Với mong muốn nâng cao chất l ượ ng môn Âm nhạc cho h ọc sinh l ớp 2 có thể nhận bi ết và nhớ đượ c các kí hiệu Âm nhạc tôi nghiên cứu các biện pháp giúp các em nhận biết và nhớ lâu một số kí hiệu âm nhạc cho HS lớp 2. Từ đó chỉ ra ưu điểm của phương pháp này để đồng nghiệp chia sẻ nhằm nâng cao chất lượng môn học cho học sinh. Các biện pháp đưa ra trong đề tài dễ hiểu, áp dụng phù hợp với tất cả đối tượng học sinh. Giáo viên có thể lựa chọn các biện pháp phù hợp với từng bài bằng hình thức trò chơi "Học mà chơi, chơi mà học" thay cho phương pháp dạy truyền thống không gây sức ép cho HS trong quá trình học tập. Đối với phương pháp này các tạo cho các em niềm vui, hứng thú say mê học tập mà vẫn đạt hiệu quả Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là rất quan trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn xã hội. Vậy làm thế nào để các em không những biết hát đúng giai điệu, đúng tính chất các bài hát mà đặc biệt các em còn nhận biết được các nốt nhạc và các kí hiệu âm nhạc thường gặp trong quá trình học hát và tập đọc nhạc. Trước tiên GV phải tạo được động cơ, hứng thú học tập cho học sinh, nghiên cứu kĩ nội dung bài dạy trước giờ lên lớp, sử dụng triệt để đồ dùng dạy học, 5
ứng dụng thông tin trong giảng dạy, qua các bài dạy giáo viên cho học sinh chơi các trò chơi củng cố bài học giúp các em ghi nhớ các kí hiệu âm nhạc trong bài dạy. Là giáo viên được đào tạo chuyên ngành sư phạm Âm nhạc, qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn với lòng yêu nghề mến trẻ và sự nỗ lực học hỏi của mình, bản thân ít nhiều đã đúc rút được những kinh nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến thức của môn học, đặc biệt là nhận biết các kí hiệu âm nhạc của các em là chưa cao, nhiều em còn chưa nắm được. Đứng trước những hạn chế thực tại, tôi đã giành thời gian nghiên cứu, tìm tòi, cùng học sinh thực hành, đúc rút kinh nghiệm tìm ra phương pháp hiệu quả nhất mà tôi đã thực hiện có hiệu quả tại trường. 7.1.2.2 Thực trạng vấn đề dạy học âm nhạc ở trường Tiểu học * Thuận lợi Luôn được sự quan tâm sâu sắc của ban giám hiệu và các tổ chuyên môn trong nhà trường. GV giảng dạy có trình độ chuyên môn vững vàng, luôn tâm huyết với nghề, nhiệt tình, hăng say trong giảng dạy. HS hào hứng, thích thú với môn học. Cơ sở vật chất của nhà trường khang trang, đầy đủ, có một phòng học Âm nhạc riêng cho các em học sinh. Trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học đáp ứng được yêu cầu cho giảng dạy đầy đủ như Đàn, máy nghe nhạc, đàn oocgan cho HS... Đối với bộ môn Âm nhạc luôn đòi hỏi học sinh phải mạnh dạn, tự tin trong học tập.Trường nằm trên địa bàn trung tâm huyện tuy nhiên số HS dân tộc lên tới 80% nên các em còn rụt rè, chưa mạnh dạn trong giao tiếp ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng môn học. Thực tế hiện nay theo đà phát triển của xã hội, công nghệ điện tử phát triển, Với bất kỳ gia đình người dân nào có mức thu nhập bình thường 6
vẫn có thể mua bộ giàn Karaoke riêng cho gia đình từ đó các em có nhiều cơ hội để tiếp cận với âm nhạc và có cơ hội để học hát. Ngoài ra phần lớn học sinh đều thích học môn Âm nhạc và thích được học hát. * Khó khăn Nhiều phụ huynh còn coi trọng môn Toán, Tiếng việt, xem nhẹ môn Âm nhạc, chưa quan tâm đầu tư thỏa đáng đến môn học này. Ngoài ra học sinh còn có thói quen thụ động trong quá trình học tập, trong giờ học âm nhạc cụ thể là phân môn học hát, các em chưa chủ động tìm hiểu bài mà chỉ trông chờ vào giáo viên để hát lại một cách máy móc. Đối với các kí hiệu ghi trên bài hát thì các em tỏ ra lúng túng trong việc ghi nhớ. Học sinh đa số là con nông dân việc nhận thức về học năng khiếu cho con còn hạn chế, chưa được chú trọng như các môn Toán, Tiếng Việt. Vì vậy phụ huynh chưa đầu tư cho con về thời gian, vật chất để học bộ môn này trong thực tế. Cơ sở vật chất của nhà trường còn hạn chế, đồ dùng để các em thực hành trên lớp còn ít, chưa có phòng chức năng phần nào làm ảnh hưởng đến việc học tập và thực hành của các em. 7.1.3. Các giải pháp cải tiến Căn cứ vào những thuận lợi và khó khăn trên trải qua nhiều năm giảng dạy tôi đúc rút ra một số kinh nghiệm bồi dưỡng, giảng dạy cho học sinh. Sau đây là một số giải pháp tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy. 7.1.3.1. Giải pháp 1: Đổi mới phương pháp dạy Phương pháp dạy là một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong quá trình giảng dạy. Đối với một người giáo viên giỏi về chuyên môn chưa đủ mà còn cần có phương pháp giảng dạy tốt. Nếu phương pháp giảng dạy của giáo viên còn bị hạn chế về kiến thức thì người giáo viên truyền đạt cho học sinh sẽ trở nên khó khăn và nặng nề với các em. Ngược lại nếu người 7
thầy có phương pháp hướng dẫn học sinh tốt thì các em sẽ cảm thấy tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng. Chính vì vậy người giáo viên muốn khẳng định vị trí, vai trò của mình trong sự nghiệp thì bản thân phải không ngừng đổi mới phương pháp dạy học. Quan trọng hơn nữa là phải chuẩn bị giáo án, đồ dùng tập kỹ những bài hát trước khi dạy và sử dụng nhạc cụ đệm theo bài hát thành thục, nghe tham khảo các bài hát mẫu trên YouTube, lựa chọn phương pháp sao cho phù hợp của giáo viên trước khi lên lớp. Dưới đây tôi xin trình bày giáo án của một tiết dạy Âm nhạc Âm nhạc HỌC BÀI: Thật là hay Nhạc và lời: Hoàng Lân I. Mục tiêu Biết hát theo giai điệu lời ca. Biết hát kết hợp vỗ tay hoặc gõ đệm theo bài hát, theo phách. Biết tác giả bài hát là nhạc sỹ Hoàng Lân. II. Đồ dùng dạy học Giáo viên: Nhạc cụ quen dùng, tranh ảnh minh họa, băng đĩa bài hát Học sinh: Sách giáo khoa, vở ghi, dụng cụ gõ đệm III. Các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức Sĩ số, hát 2. Kiểm tra bài cũ Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Gọi 1 học sinh hát 1 bài hát đã học 1 học sinh hát Học sinh nhận xét GV nhận xét, tuyên dương. 8
Cho lớp hát ôn lại một bài hát lớp 1 3. Bài mới a. Giới thiệu – ghi bảng b. Giảng bài mới Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 A. Giới thiệu bài Giới thiệu bài hát, tên tác giả, nội dung Ngồi ngay ngắn chú ý lắng nghe bài hát B. Hát mẫu Hát mẫu hoặc bật băng đĩa bài hát cho Nghe hát mẫu học sinh nghe C. Đọc lời ca Hướng dẫn học sinh đọc lời ca: Tập đọc lời ca theo hướng dẫn của + Đọc mẫu lời ca kết hợp với tiết tấu. giáo viên. + Cho học sinh đọc lời ca kết hợp tiết + Lắng nghe tấu + Đọc lời ca kết hợp tiết tấu D. Khởi động giọng Đàn chuỗi âm giọng Cdur cho học sinh Thực hiện khởi động giọng theo đàn la bằng âm la E. Dạy hát theo lối Dạy hát từng câu mỗi câu cho học sinh Cả lớp thực hiện học hát móc xích hát 2, 3 lần Nhắc học sinh ngắt nghỉ lấy hơi đúng Chú ý tư thế ngồi ngay ngắn chỗ. + Thực hiện theo hướng dẫn của giáo viên Sau khi tập hát xong bài hát cho học Hát đồng thanh sinh hát lại nhiều lần để thuộc lời và Hát theo dãy giai điệu Hát cá nhân Nhận xét, sửa bài Lắng nghe sửa bài Hoạt động 2 Hướng dẫn học sinh hát gõ đệm theo Học sinh hát kết hợp vỗ tay hoặc nhạc phách. cụ gõ đệm như song loan, thanh phách, trống nhỏ Hướng dẫn học sinh hát kết hợp vận Từng tốp hát vận động theo hướng động theo nhạc dẫn, theo nhạc đệm 4. Củng cố dặn dò a. Củng cố 1 HS lên hát kết hợp biểu diễn bài hát. Nhận xét khen ngợi những em học tốt. Nhận xét đánh giá giờ học, động viên những em còn chậm, tuyên dương những em làm tốt. b. Dặn dò 9
Nhắc nhở học sinh ghi nhớ giai điệu, lời ca và cách gõ đệm theo bài hát Tập lại những động tác phụ họa * Sau đây tôi xin đưa ra phương pháp thực hành thể hiện những bài hát Các bài hát của học sinh tiểu học được biên soạn khá phong phú và đa dạng, mỗi loại mang đến một đặc trưng nhất định liên quan đến yếu tố diễn tả âm nhạc. Có những bài hát mang tính chất êm dịu, nhẹ nhàng với giai điệu mênh mông dàn trải. Có những bài hát mang khí thế mạnh mẽ, hùng mạnh. Lại có những bài hát sôi nổi, hóm hỉnh, vui nhộn. Các bài hát đó được phân chia chủ yếu ở các thể loại: Bài hát hành khúc Bài hát chữ tình Bài hát nhanh vui Để thể hiện bài hát có chất lượng, có tình cảm phù hợp với nội dung tư tưởng, phong cách nghệ thuật của tác phẩm, người giáo viên cần phân biệt đặc điểm của từng thể loại có phương pháp riêng phù hợp với từng thể loại đó. * Thể loại bài hát hành khúc: Đây là thể loại bài hát có đặc điểm chung là ô nhịp vừa phải, hợp với bước đi khỏe khoắn, rắn giỏi. Ở lớp 2 các em được làm quen với thể loại này qua 1 bài hát: Chiến sỹ tí hon nhạc Đinh Nhu, lời: Việt Anh. Giáo viên cần dạy học sinh cần thể hiện đúng tính chất bài hát này nhưng cũng không quá dập khuân cứng nhắc. 10
Khi dạy bài hát này, giáo viên hướng dẫn học sinh hát thể hiện tình cảm rắn rỏi đặc biệt tiết tấu, nhịp và tư thế đướng vững chắc có thể vừa hát, vừa đánh nhịp nhẹ nhàng. Các động tác phụ họa cho bài hát cũng phải đơn giản phù hợp với lứa tuổi cũng như tính chất hành khúc. Động tác phải phù hợp với thể lực của học sinh tránh các động tác quá mạnh mẽ, nặng nề và khó thực hiện gây ảnh hưởng đến tâm lý ngại vận động của các em. *Thể hiện bài hát chữ tình: Bài hát chữ tình điển hình ở giai điệu mượt mà, du dương êm ái, sâu lắng. Khi dạy những bài hát mang tính chất chữ tình giáo viên nhắc các em thẻ hiện đúng tính chất của bài hát. * Thể hiện bài hát vui, linh hoạt Các bài hát vui linh hoạt giai điệu thường có tính chất vui vẻ, rộn ràng, hài hước, dí dỏm, châm biếm, có khi mô tả tiếng người và tiếng chim hót. Những bài hát vui thường có tốc độ nhanh, thể hiện sự náo nhiệt, sôi nổi bằng âm thanh trong sáng, gọn gàng, trôi chảy. Khi dạy những bài hát ở thể loại này giáo viên nhắc học sinh thẻ hiện sắc thái vui tươi, nhanh, náo nhiệt, sôi nổi, trong sáng. Tiểu kết: Nhận thức biện pháp này là hết sức quan trọng trong cả một quá trình giảng dạy và trong suốt cả sự nghiệp giáo dục của mình. Vì vậy tôi đã thực hiện và lựa chọn sử dụng biện pháp này. 7.1.3.2. Giải pháp 2: Phương pháp luyện thanh Để giọng hát hay, truyền cảm cần phải thường xuyên luyện giọng. Trước tiên cần làm quen với luyện thanh, luyện thanh là hát giai điệu với một 11
hoặc một số mẫu âm nhất định hoạc hát một bài hát đã học. Luyện thanh giúp cho giọng hát được đều, trôi chảy, rõ ràng âm sắc âm lượng được thống nhất ở tất cả các âm khu của giọng. * Một số mẫu luyện thanh thường dùng Các mẫu âm trong quãng 3. Bài tập số 1. Bài tập số 2. Bài tập số 3. * Các mẫu âm trong quãng 5. Bài tập số 1 Bài tập số 2 12
Tiểu kết Khởi động giọng là phương pháp khởi động ban đầu để chuẩn bị cho giờ học hát. Nó làm cho giọng của người hát mở ra và giọng hát được sáng, trong trẻo, những câu hát khó và cao người hát vẫn có thể thực hiện được. Những kiến thức chung về ca hát rất cần thiết cho mỗi giáo viên âm nhạc đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm nhạc vì vậy tôi đã thực hiện và lựa chọn biện pháp này. 7.1.3.3. Giải pháp 3: Phương pháp trực quan Đây là phương pháp tạo hiệu quả cao nhất cả về nội dung và hình thức. Nhà Sư phạm người Nga A.H.Leonchiepo đã chỉ ra rằng: “Bản chất tâm lý của trực quan trong giảng dạy là tạo chỗ dựa bên ngoài để hỗ trợ, tác động tiềm thức bên trong của các em dưới sự chỉ đạo của thầy trong quá trình thu nhập kiến thức.” Điều này đủ để ta thấy tác dụng to lớn của phương pháp trực quan. Các đồ dùng ta thường sử dụng trong phương pháp này là: Đàn phím điện tử, đài catsset hoặc đầu video...mục đích của việc sử dụng các giáo cụ trược quan là tạo nên các âm thanh, hình ảnh trực tiếp, tác động vào quá trình tiếp thu kiến thức của học sinh, giúp các em nhận thức về môn học nhẹ nhàng và đơn giản hơn nhưng cũng không kém phần logic và hiệu quả. Thông thường trong giờ học hát, chúng ta thường áp dụng phương pháp truyền thống là: Giáo viên hát mẫu sau đó dạy từng câu theo lối móc xích cho đến khi hết bài. Điều này đôi khi làm cho các em thấy nhàm chán vì vậy phải cho các em xem băng hình trong và ngoài giờ học biện pháp này nhằm mục đích gợi sự hào hứng cho học sinh, làm cho các em thích hát và thích hát được 13
như các bạn đồng thừi còn làm các em diễn xuất tốt hơn. Sau khi các em học xong bài hát, giúp các em sáng tạo cho mình phong cách biểu diễn tốt vận dụng các động tác phụ họa linh hoạt và tự tin trước đám đông hơn. Tiểu kết Biện pháp này tạo cho học sinh sự hứng thú và kích thích sáng tạo cho các em vì vậy phương pháp trực quan không thể thiếu trong công tác giảng dạy bộ môn Âm nhạc nói chung và các bộ môn học khác nói riêng. Vì vậy tôi đã áp dụng và thực hiện biện pháp này trong quá trình giảng dạy của mình. 7.1.3.4. Giải pháp 4: Giảng dạy hệ thống liên tục Đây là một trong tám nguyên tắc của nhiều nhà giáo dục vĩ đại đóng góp như Ko men xki, Pia giê và nhiều nhà giáo dục khác. Những kiến thức mà người giáo viên truyền đạt cho học sinh là một loạt những kiến thức khác nhau nhưng phải đảm bảo sưh xâu chuỗi một cách hệ thống. Dạy học cái gì trước, cái gì sau, cái dễ đến cái khó, cái đơn giản đến cái phức tạp, cái đã biết đến cái chưa biết....Như vậy, mới tránh lộn xộn, làm cho học sinh kiến thức dễ dàng hơn. Tiểu kết Biện pháp này là sự logic giữa các câu hát với nhau thành một bài hát hoàn chỉnh. Vì vậy tôi dã lựa chọn sử dụng biện pháp này. 7.1.3.5. Giải pháp 5: Đảm bảo tính vừa sức, phù hợp với trình độ từng học sinh Với kiến thức của người có chuyên môn (ở đây là người thầy), thường phong phú gấp bội với trình độ của học sinh. Đó là điều tất nhiên nhưng khi lên lớp nhiều người lại dồn hết kiến thức của mình vào bài giảng, cố nhồi nhét cho học sinh đầy ắp những điều mà thầy muốn học sinh cần phải hiểu, 14
phải biết. Điều đó đã dẫn đến sự quá tải không phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh. Cơ sở của sự “vừa sức” phải căn cứ vào thực tế của nhà trường ở đây tôi muốn nhắc đến là trường Tiểu học Hoàng Lâu nơi mà đa số học sinh là con em nông thôn chưa được gia đình qua tâm và đầu tư nhiều vào việc học hành và tham gia vào các chương trình văn hóa, văn nghệ. Chính vì vậy cũng không thể đòi hỏi quá cao ở sự tiếp thu của các em, tuy nhiên cũng không nên hạ thấp yêu cầu của bài dạy. Vấn đề này hoàn toàn phụ thuộc vào người thầy giáo. Tiểu kết Biện pháp này có quan hệ mật thiết với việc đảm bảo tính khoa học và đánh giá học sinh nhằm động viên, khích lệ mọi khả năng trong cùng trình độ học sinh trong lớp cùng tiếp thu bài giảng một cách hứng khởi. Vì vậy tôi dã lựa chọn sử dụng biện pháp này. 7.1.3.6. Giải pháp 6: Phát huy tích cực độc đáo sáng tạo của học sinh Muốn làm được điều này giáo viên phải quan tâm đến hứng thú của học sinh và tìm cách gây hứng thú cho các em trong các giờ học. Quan hệ của thầy và của trò phải thực sự được cởi mở. Nói cách khác là phải thật hấp dẫn, thu hút được học sinh vào bài giảng. Đó là nghệ thuật sư phạm vô cùng tế nhị trong đó có cả việc động viên khen chê kịp thời.... Trong những năm gần đây, tư tưởng “dạy học tích cực” hay còn gọi là “tích cực hoạt động dạy học” là một chủ trương quan trọng của ngành giáo dục nước ta, trong đó người thầy giữ vai trò chủ đạo và học sinh chủ động trong việc tiếp thu kiến thức, giáo viên là người tổ chức hướng dẫn, điều khiển việc tiếp nhận, chiếm lĩnh bài học của học sinh. 15
Như vậy sự khéo léo ứng sử về sư phạm chính là biện pháp hữu hiệu đầu tiên để đưa các em đến với Âm nhạc. Đúng như K.D.Vsinxki nói: “ Sự khéo léo đối sử sư phạm, nếu không có nó thì giáo dục có nghiên cứu lý luận giáo dục đến mức nào cũng không bao giờ trở thành nhà thực hành tốt, về bản chất thì không phai là cái gì khác mà là sự khéo léo đối sử về tâm lý....” Tiểu kết Tôi tin tưởng biện pháp trên sẽ góp phần phát huy cao độ khả năng sáng tạo và hoạt động tích cực của học sinh. 7.1.3.7. Giải pháp 7: Các bước thực hiện Để nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc tiểu học nói chung và đổi mới phương pháp trong giảng dạy Âm nhạc là một vấn đề hết sức quan trọng có tính cấp thiết, đòi hỏi giáo viên giảng dạy môn Âm nhạc phải đặt nó lên mục tiêu hàng đầu, người giáo viên phải thường xuyên cải tiến đổi mới phương pháp để tiết dạy luôn sinh động đúng với tính chất: “Học mà vui chơi mà học”. Sau đây tôi xin đưa ra một số bước người giáo viên cần làm nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc: Bước 1: Chuẩn bị Thực hiện đúng theo văn bản chỉ đạo Nghiên cứu kỹ mục tiêu, nội dung bài. Bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng, điểu chỉnh nội dung dạy học. Bước 2: Xây dựng nề nếp học tập Học sinh đi học phải có đầy đủ đồ dùng học tập như sách, bút, thước. Có ý thức tự giác, tích cực, chủ động trong học tập. Bước 3: Xác định đúng yêu cầu của môn học Xác định đúng yêu cầu môn học; yêu cầu của từng phân môn. 16
Nắm vững qui trình dạy của từng phân môn. Bước 4: Đổi mới hình thức và phương pháp dạy học môn Âm nhạc Giáo viên cần có sự đổi mới, từ việc chuẩn bị bài dạy đến việc tổ chức các hoạt động học cho học sinh. +. Đối với tiết dạy hát cần phát huy tính sáng tạo của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, học hát theo nhóm học tập, mở rộng nội dung giờ học hát. + Đối với tiết học Tập đọc nhạc cần có sự đổi mới trong dạy kí hiệu âm nhạc, không để tình trạng học sinh học vẹt (vì nhiều em đọc đúng giai điệu nhưng khi hỏi các nốt trên khuông thì không trả lời được). Chú trọng phát triển kỹ năng nhận biết và đọc đúng cao độ, trường độ; thể hiện tính chất, sắc thái của bản nhạc. + Đối với tiết học phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc (như giới thiệu nhạc cụ; kể chuyện âm nhạc) giáo viên cần nắm vững qui trình dạy và điều quan trọng trong dạy phân môn này là học sinh phải được nghe nhạc + Trong quá trình dạy học, giáo viên cần tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa thầy và trò, từ điệu bộ cử chỉ, ánh mắt (ngôn ngữ hình thể) Không rập khuôn dạy học trong phạm vi lớp học mà chúng ta thay đổi không gian lớp học. + Tăng cường sinh hoạt ngoại khóa như ca múa hát tập thể, tạo các sân chơi âm nhạc cho học sinh. Đưa dân ca Ví Giặm vào các tiết luyện, các tiết dành do địa phương tự chọn. + Sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học Bước 5: Một số lưu ý để dạy tốt chương trình Âm nhạc Để dạy tốt được chương trình này, giáo viên cần cung cấp cho học sinh kiến thức cơ bản về học hát, đồng thời tạo sự hứng thú, thoải mái, nhẹ nhàng khi học tiết Âm nhạc. 17
Học sinh được học một số bài hát được quy định trong chương trình. Có một vài bài hát âm vực hơi cao (ví dụ: Bài những bông hoa những bài ca, Hát mừng lớp 5; bài Trên ngựa ta phi nhanh lớp 4.…).Khi dạy hát, giáo viên cần dịch giọng thấp xuống cho phù hợp với giọng hát của học sinh, có một số bài hát tốc độ hơi nhanh giáo viên cần nghiên cứu chỉnh tốc độ và lưu ý học sinh lấy hơi theo câu hát cho hợp lý. Giúp học sinh phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc ở bước đơn giản, biết nghe những giai điệu hay, giai điệu đẹp trong cuôc sống hàng ngày. Tiếp tục dạy các kỹ năng ca hát mà các em đã được hướng dẫn như: Tư thế hát, lấy hơi, giữ hơi, tập phát âm rõ lời ca, hát đúng dấu giọng lời ca, biết hát hòa giọng, tập hát diễn cảm, tập biểu diễn bài hát. Bước 6: Phương pháp dạy học GV cần lựa chọn và kết hợp các phương pháp dạy học phù hợp với nội dung của bài, đổi mới phương pháp dạy học để đạt yêu cầu của chương trình mới. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tối đa tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Vì vậy, giáo viên phải là người tổ chức, tạo tình huống, hướng dẫn học sinh tìm tòi kiến thức, lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên gợi mở giúp học sinh tư duy, tự phát hiện vấn đề, tự hình thành kiến thức mới. Bước 7: Thực hiện dạy học phân hóa đối tượng học sinh Mỗi giáo viên phải có trách nhiệm với việc xây dựng kế hoạch bài học của lớp và phải biết làm thế nào cho kế hoạch vừa mang tính phù hợp với đối tượng vừa đảm bảo được chuẩn kiến thức kỹ năng. Luôn xem trọng công tác giáo dục học sinh, giúp các em nắm được cách học và biết cách tự lực trong việc tiếp thu kiến thức thông qua hình thức tổ chức cho học sinh tham gia vào các hoạt động học tập trên lớp, từng bước giúp học sinh biết 18
cách tìm ra hướng giải quyết vấn đề để lĩnh hội kiến thức mới một cách tự nhiên, vừa sức và không gượng ép. Bước 8: Đổi mới cách đánh giá Thực hiện đánh giá học sinh đúng theo Thông tư 22. Giáo viên phải tìm hiểu khả năng của từng học sinh, phân loại từng nhóm đối tượng và có kế hoạch giảng dạy, bồi dưỡng cho phù hợp. Trong quá trình dạy học, giáo viên phải chú trọng thực hiện việc đánh giá thường xuyên để phát triển các năng lực học tập, khả năng sáng tạo cho mỗi học sinh. 7.2. Khả năng áp dụng Sau khi đưa sáng kiến vào áp dụng tôi thu được kết quả như sau: * Lớp 2A được áp dụng sáng kiến Kết quả TSHS Thời gian T H C 37 9/2018 5 15 17 37 1/2019 15 22 0 * Lớp 2 B không được áp dụng sáng kiến Kết quả TSHS Thời gian T H C 37 9/2018 5 15 17 37 1/2019 15 22 0 Từ kết quả trên, tôi nhận thấy rằng sáng kiến của tôi đưa vào áp dụng không những giúp các em có hứng thú trong học tập không nhàm chán trong việc học hát mà còn giúp các em tự tin hơn khi trình bày một ca khúc hay một tác phẩm âm nhạc nào đó. Đặc biệt hơn giúp các em trong giao tiếp, trong sinh hoạt hàng ngày được tự tin và bạo dạn hơn, năng động, sáng tạo có kết quả học tập tốt hơn. Sáng kiến này đã đem lại thành công cho tất cả các giờ học và sự phát triển toàn diện của trẻ. Nó không chỉ áp dụng cho một lớp 19
học, một trường mà nó còn có thể áp dụng trong phạm vi toàn trường và các trường khác trong huyện. 8. Những thông tin cần được bảo mật: Không 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Qua một số năm công tác với việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học trong việc giảng dạy tôi nhận thấy muốn nâng cao chất lượng học môn Âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng, đặc biệt hơn muốn có học sinh hát hay, giỏi Âm nhạc thì cần phải có các điều kiện sau. * Về phía giáo viên: Cần phải thực sự yêu nghề, yêu chuyên môn, phải có khả năng lĩnh hội âm nhạc thực sự. Một vấn đề quan trọng là cần phải có lương tâm có đạo đức nghề nghiệp. Giáo viên cần vận dụng một số phương pháp: Đóng vai, chơi trò chơi dân gian, biết tìm hiểu truyền thống Người giáo viên cần thường xuyên trau dồi kiến thức và luôn đổi mới các hình thức dạy học trong một tiết học để tạo niềm tin hứng thú khả năng mạnh dạn tự tin, khuyến khích những em có năng khiếu, động viên và quan tâm những em có năng khiếu hạn chế, học sinh phải được tập luyện và thực hành nhiều đồng thời kết hợp với việc phát huy khả năng và sở trường của học sinh thì sẽ nâng cao được các yêu cầu đặt ra của môn Nghệ thuật nói chung và môn Âm nhạc nói riêng. Cần tham gia các chuyên đề để học hỏi và trao đổi kinh nghiệm trong giảng dạy. Đồng thời có những buổi cập nhật công nghệ thông tin ứng dụng vào giảng dạy nói chung và môn Âm nhạc nói riêng. 20